Содержание
- 2. Ежелгі шығыс философиясы Философия ежелгі шығыс елдерінде б.з.д. 1 мыңжылдықтың ортасында ежелгі үнді -қытай елдерінде пайда
- 3. Ежелгі үнді философиясы Ежелгі Шығыс философиясының көне түрі үнді философиясы 7-6 ғасырларда брахманизмге оппозициядан басталады. Үнді
- 4. ВЕДАЛАР Ежелгі үнді философиясының алғашқы кезеңі ведалық кезең деп аталады. Ведалар – білім, қасиетті аян жолымен
- 5. Буддизм ілімі Буддизм – біздің заманымызға дейінгі 4 – 5 ғасырларда діни ілім ретінде пайда болды.
- 6. Джайнизм ілімі Негізін салған Махавира Вардхамана. Джайнизм – бұл Үнді философиясында үлкен орын алады. Оның негізгі
- 7. Чарвака-Локаята Үнді еліндегі философиялық материалистік жүйе. Олардың айтуынша, бүкіл ғалам, табиғат табиғи жолмен - дүниенің төрт
- 8. Ежелгі Қытай философиясы Ежелгі Қытай философиясы әлеуметтік, этикалық және саяси бағыттылықта дамыды. Ежелгі «И-цзинь» түпнұсқасында дүние
- 9. Конфуций (б.з.д. 551-479ж).
- 10. Конфуцийшілдік мектеп Ертедегі Қытай философиясянда конфуцийлік бағыт басты рөл атқарды. Оның негізін салған нақты адам –
- 11. Конфуций адамдарды екіге бөледі: Адамдар Текті адамдар – заңдар мен адамгершілік қағидалармен өмір сүреді Төменгі адамдар
- 12. Даоизм мектебі Қытай фиялософиясы Дао деген ұғымды түсіндіруден басталады. Дао барлық заттың түп негізі және бірлігі,
- 13. Лао-Цзы б.э.д. VІ ғ
- 14. Легистер мектебі Бұл мектептің негізін салған Шань-Ян б.э.д ІІІ-ІV ғ. Заңгерлер мектебінің негізгі фәлсафалық тұжырымы «жаңа
- 15. Ежелгі Мұсылман философиясы Орта Азия мен Қазақстан жері VIII ғасырдан бастап, араб халифатының құрамына кіріп, онда
- 16. Әбу Насыр Әл-Фараби (870-950)
- 17. Әл-Фараби түрік тайпасының дәулетті бір ортасынан шыққаны бізге мәлім, бұған дәлел оның толық аты жөнінде "Тархан"
- 18. Фараби Аристотельдің, Әл-Киндидің ізін қуып, философия мен ғылымның барлық салалары бойынша үлкен жетістіктерге жетеді. Мәселен, Фараби
- 19. Ибн Сина (980-1037)
- 20. Ибн Сина еңбектері
- 21. Хамедандағы Ибн Сина зираты, Иран.
- 22. Ибн Сина 980 жылы 16 тамызда Бұхара маңындағы Афшана ауылында дүниеге келген. Оның өзі жазған (ол
- 23. Ибн Синаның өмірбаянындағы мынадай оқиғаны суреттейді: «Ол осыған ұқсас нәрсені естімеген, сондай талдау анықтамасын бердім. Ол
- 24. Шығыс философиясы Философия тарихы пәндерінде қалыптасқан дәстүр бойынша, Шығыс философиясы ежелгі замандағы түрінде жазылып келді. Ортағасырлық
- 25. ХХ ғасырдағы Қытай философиясы ХХ ғасырдағы қытай философы Ху ШИ (1891-1962 жж.) көптеген ірі еңбектердің авторы.
- 26. Ху Ши
- 27. Үнді философиясы Үнді елінде философия қандай да бір ғылымға немесе өнерге қосымша ретінде болмаған, бірақ әрдайым
- 28. Ауробиндо Гхош (1872-1950 жж.) А. Гхоштың философиялық жүйесі құрылым жағынан күрделі, өйткені оның философиялық жүйесі “синтез”
- 29. Ауробиндо Гхош
- 30. Мұсылман елдерінің философиясы (Мухаммад Икбал (1877-7939)) Оның өмір сүрген отаны – Үндістан. Негізгі еңбегі “Персиядағы дамуы”
- 31. Мухаммад Икбал Икбалдың Лахрдағы кесенесі
- 33. Скачать презентацию
Ежелгі шығыс философиясы
Философия ежелгі шығыс елдерінде б.з.д. 1 мыңжылдықтың
Ежелгі шығыс философиясы
Философия ежелгі шығыс елдерінде б.з.д. 1 мыңжылдықтың
аспан, ай, күн, жер осылардың шығу тегі мен өзара байланысы.
адамгершілік, адамдар арасындағы қарым – қатынас.
Философия қашанда олардың, себептерін іздестіреді. Әрине, оны екі түрлі – материалистік және идеалистік тұрғыдан түсіндіруге болады. Ол - өз алдына жеке проблема.
Ежелгі үнді философиясы
Ежелгі Шығыс философиясының көне түрі үнді философиясы 7-6
Ежелгі үнді философиясы
Ежелгі Шығыс философиясының көне түрі үнді философиясы 7-6
Абыздар (брахмандар)
Әскери-ақсүйектер (кшатрийлер)
Басы бос қоғам мүшелері (вайшилер)
Төменгі каста (шудралар)
Шудралар теңсіздік, жұпыны жағдайда болды. Оларда меншік те болмады. Шудралар қоғам ісіне араластырылмады. Брахмандар әбден билікке масайрап, үстемдік құрып кетті. Өйткені, брахманизм мифологиялық көзқарасқа негізделген, былайша айтқанда, оның төрт түрлі ведасына немесе құдайларды дәріптеу мен оларға арналған ғұрыптарға тірелген болатын.
ВЕДАЛАР
Ежелгі үнді философиясының алғашқы кезеңі ведалық кезең деп аталады. Ведалар –
ВЕДАЛАР
Ежелгі үнді философиясының алғашқы кезеңі ведалық кезең деп аталады. Ведалар –
Ведалар кезеңі
Брахмандар – әдет-ғұрыптармен, олар бойынша қара сөздермен жазылған кітаптар
Араньяктар (орманшылар кітабы) – Құдайға құлшылық ету, әдет-ғұрыптар туралы.
Упанишадтар – философиялық көзкарастар, философиялық білімдер.
Буддизм ілімі
Буддизм – біздің заманымызға дейінгі 4 – 5 ғасырларда діни
Буддизм ілімі
Буддизм – біздің заманымызға дейінгі 4 – 5 ғасырларда діни
Өмір азапқа толы;
Ол азаптардың себебі бар
Азаптарды тоқтатудың мүмкіндіктері бар;
Азаптан құтылудың кезі бар.
Өмір қасірет, адам қасіреттен құтыла алмайды, қасіреттен құтылудың бір ғана жолы – Сансараға (қайта туылу) арқылы жету керек. Ол үшін адам өзінің құштарлығын, нәпсісін тиып, әр түрлі әдептілік қағидаларды мойындап, жанды таза ұстауы қажет. Адам өзінің жаман қасиеттерімен күресуі керек. Сонда ол Нирванаға жетеді.
Нирвана – жанның жоғарғы рахат сезімі, өз-өзіңе үңілу, сөну дегенді білдіреді.
Джайнизм ілімі
Негізін салған Махавира Вардхамана. Джайнизм – бұл Үнді философиясында үлкен
Джайнизм ілімі
Негізін салған Махавира Вардхамана. Джайнизм – бұл Үнді философиясында үлкен
Джайнизмнің басты мақсаты: адамның тіршілік мәселелері. Негізгі мазмұны – этика, адамның түрлі құштарлықтардан азат ету.
Джайнизмнің басты принципі - Ахимса, яғни ешбір тірі тіршілік иесіне зиян келтірмеу. Джайнизм білімге ерекше мән береді. Білім өз құмарлығын жеңген және оған басқаларды үйрете алатын рухани ұстаздар арқылы беріледі. Сондай-ақ білім тек ұстазды тыңдау ғана емес, өзін-өзі танып білу, мінез-құлық пен іс-әрекетті қалыптастыру.
Чарвака-Локаята
Үнді еліндегі философиялық материалистік жүйе. Олардың айтуынша, бүкіл ғалам, табиғат
Чарвака-Локаята
Үнді еліндегі философиялық материалистік жүйе. Олардың айтуынша, бүкіл ғалам, табиғат
Ежелгі Қытай философиясы
Ежелгі Қытай философиясы әлеуметтік, этикалық және саяси бағыттылықта
Ежелгі Қытай философиясы
Ежелгі Қытай философиясы әлеуметтік, этикалық және саяси бағыттылықта
Конфуций (б.з.д. 551-479ж).
Конфуций (б.з.д. 551-479ж).
Конфуцийшілдік мектеп
Ертедегі Қытай философиясянда конфуцийлік бағыт басты рөл атқарды. Оның негізін
Конфуцийшілдік мектеп
Ертедегі Қытай философиясянда конфуцийлік бағыт басты рөл атқарды. Оның негізін
Бос қиялға салынбау.
«Мен білемін» дегендіктен аулақ болу.
Қасарыстық көрсетпеу
Өзінің жеке басы жайлы ойламау.
Ол бірнеше кітаптар құрастырды («Өлендер кітабы», «Көктем және күз» жылнамасы, « Сұқбат және пікір айту», т.б.). Конфуцийдің « Ұлы ұғынуы кітабы» 75 қатардан тұрады. Оған 1546 түсіндірме жасалған.
Мақсат – императордың билігін заңдастыру еді. Оның ұстаған жолы: әділеттік табиғатты сүю әдет – ғұрыпты сақтап, сыйлау
Конфуций адамдарды екіге бөледі:
Адамдар
Текті адамдар – заңдар мен адамгершілік қағидалармен өмір
Конфуций адамдарды екіге бөледі:
Адамдар
Текті адамдар – заңдар мен адамгершілік қағидалармен өмір
Төменгі адамдар – тек өз басының қамын ойлайды.
Даоизм мектебі
Қытай фиялософиясы Дао деген ұғымды түсіндіруден басталады. Дао барлық заттың
Даоизм мектебі
Қытай фиялософиясы Дао деген ұғымды түсіндіруден басталады. Дао барлық заттың
Лао-Цзы б.э.д. VІ ғ
Лао-Цзы б.э.д. VІ ғ
Легистер мектебі
Бұл мектептің негізін салған Шань-Ян б.э.д ІІІ-ІV ғ. Заңгерлер
Легистер мектебі
Бұл мектептің негізін салған Шань-Ян б.э.д ІІІ-ІV ғ. Заңгерлер
Ежелгі Мұсылман философиясы
Орта Азия мен Қазақстан жері VIII ғасырдан бастап,
Ежелгі Мұсылман философиясы
Орта Азия мен Қазақстан жері VIII ғасырдан бастап,
Әл - Фараби мен Әбу Райхан Бируни, Ибн Синамен бірге шығыстағы Қайта өрлеудің (Ренессанс) философиялық көзқарасын қалыптастырып, оның идеологиялық негізін қалады. Шіркеу догмасы мен сословиелік құрылымға оппозициядағы осы идеологияның негізін қалаған олардың философиялық көзқарастары мен мистик-күпірлік ойлары әлеуметтік бір бағытта дамыды173. Олай дейтініміз В.К.Чалоян «Армянский Ренессанс» деген еңбегінде: “Шығыс мәдениеті, өз кезегінде одан кейін жаңа әлеуметтік-экономикалық қатынастар жағдайында пайда болған, мәдениеттің жаңа сатысын қалыптастыруға дайын Батыстың Қайта өрлеуінің ізашары болды. Шығыстың жетістіктері батыс әлеміне таяу шығыс халықтары мен елдері және византия-кавказ өркениеті арқылы берілгені тарихи дәлелденген. Сондықтан, феодалдық қоғамнан буржуазиялық қоғамға өту мәселесін зерттегенде оған Шығыстың әсері болмады деп, оның рөлін ескермеу дұрыс емес. Осындай өзгерістің алғышарты шығыс болды” деп дәлелдеген172. Сонымен қатар, Әл-Фараби мен Ибн Сина Шығыс Ренессансын қалыптастырған парсы-түркі поэзиясының ареопагиттік негізінің идеологиялық концепциясын жасады.
Әбу Насыр Әл-Фараби (870-950)
Әбу Насыр Әл-Фараби (870-950)
Әл-Фараби түрік тайпасының дәулетті бір ортасынан шыққаны бізге мәлім, бұған
Әл-Фараби түрік тайпасының дәулетті бір ортасынан шыққаны бізге мәлім, бұған
Фараби Аристотельдің, Әл-Киндидің ізін қуып, философия мен ғылымның барлық салалары бойынша
Фараби Аристотельдің, Әл-Киндидің ізін қуып, философия мен ғылымның барлық салалары бойынша
Ибн Сина (980-1037)
Ибн Сина (980-1037)
Ибн Сина еңбектері
Ибн Сина еңбектері
Хамедандағы Ибн Сина зираты, Иран.
Хамедандағы Ибн Сина зираты, Иран.
Ибн Сина 980 жылы 16 тамызда Бұхара маңындағы Афшана ауылында дүниеге келген.
Ибн Сина 980 жылы 16 тамызда Бұхара маңындағы Афшана ауылында дүниеге келген.
Ибн Синаның өмірбаянындағы мынадай оқиғаны суреттейді: «Ол осыған ұқсас нәрсені
Ибн Синаның өмірбаянындағы мынадай оқиғаны суреттейді: «Ол осыған ұқсас нәрсені
Шығыс философиясы
Философия тарихы пәндерінде қалыптасқан дәстүр бойынша, Шығыс философиясы ежелгі замандағы
Шығыс философиясы
Философия тарихы пәндерінде қалыптасқан дәстүр бойынша, Шығыс философиясы ежелгі замандағы
ХХ ғасырдағы Қытай философиясы
ХХ ғасырдағы қытай философы Ху ШИ (1891-1962 жж.)
ХХ ғасырдағы Қытай философиясы
ХХ ғасырдағы қытай философы Ху ШИ (1891-1962 жж.)
Ол қытай философиясы дамуының бірінші кезеінң философия әдісін анықтау үшін зерттейді. Ху Ши әуел бастан-ақ қытай философиясында логика дамып, ал мораль теориясы, саясат, білім мәселелері логика теориясы мен әдісін айқындау жолында көмекші рқл атқарғанын пайымдайды. Осы жолда қытай екі кезеңнен – ақындардан софистер ғасырына және софистерден логика ғасырына өтті және бірінші софистер ретінде Лао-Цзыны атап көрсетеді.
“Өзгерістер кітабындағы” ең маңызды логикалық доктрина ретңнде Ху Ши Сян идеясын сипаттайды. Идеалды форма конфуций логикасының негізгі бөлігі. Бұл идея Аристотельдің формалды себептеріне немесе Ф. Бэконның форма туралы ұғымына жақын келеді. Екінші – пайымдау теориясы – цы. Конфуций бұл теорияны рационалдандыру дейді Ху Ши
Ху Ши
Ху Ши
Үнді философиясы
Үнді елінде философия қандай да бір ғылымға немесе өнерге қосымша
Үнді философиясы
Үнді елінде философия қандай да бір ғылымға немесе өнерге қосымша
Ауробиндо Гхош (1872-1950 жж.)
А. Гхоштың философиялық жүйесі құрылым жағынан күрделі, өйткені
Ауробиндо Гхош (1872-1950 жж.)
А. Гхоштың философиялық жүйесі құрылым жағынан күрделі, өйткені
Бұл мәселелерге көңіл бөлген себебі, веданта мен йога “интегрализмнің” негізгі бастамасы болып табылады. Соның ішінде йога мәселес үлкен орын алады, соған байланысты Ауробиндо арнайы трактат жазды. Ол “Йога синтезі” деп аталады. Бұл “синтез” ең алдымен “йога” ұғымынның этимологиясына негізделген. Сондықтан Ауробиндонынң бүкіл философиялық-діни жүйесі “интегралды йога( деп аталады. Бұл жүйенің негізгі мақсаты – адам өмірінің барлық саласында құдіреттілік, қасиеттілік орын алып, тұрақтануы, яғни адам табиғатын, іс-әрекетін, ақыл парасатын рухани дамытып, тазарту.
Ауробиндо Гхош
Ауробиндо Гхош
Мұсылман елдерінің философиясы (Мухаммад Икбал (1877-7939))
Оның өмір сүрген отаны –
Мұсылман елдерінің философиясы (Мухаммад Икбал (1877-7939))
Оның өмір сүрген отаны –
Икбалдың мани мен Мздак туралы айтқан ойлары ерекше. Мани жарық принциптеріне оң идеяны, ал қараңғы принциптеріне бес идеяны жатқызады. Маздак болса, осы принциптерді қолдай отырып, Құдай-жаратушы еске сақтау, даму, түсіну қабілеттерімен айрықшалынады дейді. Бұл қабілеттер жеке адамның қасиеттері көрінеді.
Икбал өзінің “Персиялық дуализм” деген еңбегіде бірнеше нақты тұжырымдар жасайды. Парсылардың Исламға дейінгі ойлары бірқалыпты, үзіліссіз дамыған. Екіншіден, дүниедегі өмір сүрушлердің бірлік принципі – оның нағыз философиялық негізі; үшіншіден, универсумның монистік принциптік қозғалу басы заорастризм жақтастарының сұхбаттасынан нәр алады; төртіншіден, Исламға дейінгі парсы ойында пантеистік бағыттар болмаған.
Мухаммад Икбал
Икбалдың Лахрдағы кесенесі
Мухаммад Икбал
Икбалдың Лахрдағы кесенесі