Химиялық байланыстың табиғаты

Содержание

Слайд 2

Жоспар: Химиялық байланыстардың түрлері Иондық байланыс Ковалентті байланыс Сутектік байланыс Металдық байланыс

Жоспар:

Химиялық байланыстардың түрлері
Иондық байланыс
Ковалентті байланыс
Сутектік байланыс
Металдық байланыс

Слайд 3

Химиялық байланыс түзілген кезде атомдардың электрондық құрылымы өзгеріске ұшырайды. Атомдардың электрондық

Химиялық байланыс түзілген кезде атомдардың электрондық құрылымы өзгеріске ұшырайды.
Атомдардың

электрондық құрылымы анағұрлым тұрақты болған жағдайда ғана химиялық байланыс түзіледі.

Химиялық байланыс түзілуде ең басты рольді электрондар атқарады.

Слайд 4

Сыртқы электрондық қабаты ns2np6 типті болған жағдайда электронды октет және 1

Сыртқы электрондық қабаты ns2np6 типті болған жағдайда электронды октет және 1

s2 аяқталған, анағұрлым тұрақты болады.
Басқа элементтің атомдары химиялық байланыс түзу кезінде осындай электрондық құрылым түзуге ұмтылады. Атомдар арасында тұрақты (аяқталған) электрондық құрылымда болатын ең маңызды екі түрлі химиялық байланыстың түрі иондық (электровалентті) және ковалентті байланыс бар.
Слайд 5

Иондық химиялық байланыс электртерістілігі бойынша айырмашылығы үлкен металл мен бейметалл атомдары

Иондық химиялық байланыс электртерістілігі бойынша айырмашылығы үлкен металл мен бейметалл

атомдары арасында түзіледі.
Иондық химиялық байланыс қарама –қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылысы нәтижесінде жүзеге асады.

Иондық байланыс

Слайд 6

Иондық байланыс теориясын 1916 жылы неміс ғалымы В. Коссель ұсынған болатын.

Иондық байланыс теориясын 1916 жылы неміс ғалымы
В. Коссель ұсынған болатын.

Бұл теория типтік металдар мен типтік бейметалдар атомдары арасында: CsF, CsCl, NaCl, KF, KCl, Na2O, CaO түзілетін байланысты түсіндіреді. Осы теорияға байланысты иондық байланыстың түзілу кезінде типтік металл атомдары электронды береді, ал типтік бейметалл атомдары электронды қосып алады.

КОССЕЛЬ (Kossel),
Вальтер

1888 – 1956 ж.ж.

Слайд 7

Слайд 8

Иондар түзілу арқылы жүзеге асатын байланыстарды иондық байланыс, қосылыстың өзін иондық

Иондар түзілу арқылы жүзеге асатын байланыстарды иондық байланыс, қосылыстың өзін иондық

қосылыс деп атайды. Иондық қосылыстардың қайнау, балқу температурасы жоғары, қызуға тұрақты, олар полюстік еріткіштерде тез ериді, ерітінділері электр тогын жақсы өткізеді.

+

Na

Cl

NaCl

Слайд 9

натрий атом

натрий атом

Слайд 10

Слайд 11

Ковалентті байланыс – бұл атомдар арасында ортақ электрондық жұп есебінен жүзеге

Ковалентті байланыс – бұл атомдар арасында ортақ электрондық жұп есебінен жүзеге

асырылатын химиялық байланыс.

Ковалентті байланыс

Ковалентті химиялық байланыста электрон жұбының атомдардың арасында орналасуына қарай полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.

Слайд 12

Джильбер Льюис

Джильбер Льюис

Слайд 13

Полюссіз ковалентті химиялық байланысты молекулада электрон жұбы атомға ауыспай, симметриялы түрде

Полюссіз ковалентті химиялық байланысты молекулада электрон жұбы атомға ауыспай, симметриялы түрде

ортада орналасады. Полюссіз химиялық байланыстағы қосылыстардың қайнау және балқу температуралары төмен, полюсті еріткіштерде иондар түзбейді, электр тоғын өткізбейді.
Слайд 14

Сутек атомының электрондық формуласы 1s1. Сутектің электртерістілігі 2,1. S – электрондарының

Сутек атомының электрондық формуласы 1s1.
Сутектің электртерістілігі 2,1.
S – электрондарының

электрон бұлттары сфера (шар)
тәрізді, олардың өзара әсерлесуін былай көрсетуге болады:
сонда s электрондарының бұлттары өзара қабысып,
екі электрон екі ядроға да ортақ, олардан бірдей
қашықтықта орналасады.
Слайд 15

Сутегі молекуласындағы атомдардың ұсталып тұрған күштерінің табиғатын алғаш 1927 жылы ағылшын

Сутегі молекуласындағы атомдардың ұсталып тұрған күштерінің табиғатын алғаш 1927 жылы ағылшын

ғалымдары Гейтлер мен Лондон кванттық механика тұрғысынан түсіндірді. Олар Шредингер теңдеуі бойынша
байланыстың екі сипатын - энергия мен ядро аралық ұзындықты есептеді. Сутегі молекуласы төрт микробөлшектен тұрады. Екі атом бір – біріне жақындаған кезде тартылыс күші, ал екі ядро мен екі электрон арасында тебілу күші пайда болады. Осы тартылыс және тебілу күші теңескен жағдайда молекула тұрақты күйге келеді.
Слайд 16

H +1 ) 1

H +1 )
1

Слайд 17

H- -H H2 Сутек молекуласындағы байланыстың түзілуі:


H-

-H

H2

Сутек молекуласындағы байланыстың түзілуі:

Слайд 18

Слайд 19

Полюсті коваленттік байланыс дегеніміз байланыстырушы электрон жұбының бұлты электртерістігі басым элемент

Полюсті коваленттік байланыс дегеніміз байланыстырушы электрон жұбының бұлты электртерістігі басым элемент

атомына қарай ығыса орналасқан байланыс. Молекуланың полюстілігі диполь моменті арқылы көрсетіледі. Полюсті молекулалардың қайнау және балқу температурасы төмен, полюсті еріткіштерде үйектеліп иондарға ыдырайды.  
Слайд 20

Cl +17 ) ) ) 2 8 7 1s22s22p23s23p5 H +1 ) 1

Cl +17 ) ) )
2 8 7

1s22s22p23s23p5

H +1 )
1

Слайд 21

Слайд 22

Металдық байланыстың түзілу схемасы (М – металл): Me – ne- →

Металдық байланыстың түзілу схемасы (М – металл): Me – ne-

→ Me+n
Мұндай қабілетті металдар бос күйде де, химиялық әрекеттесу кезінде де көрсетеді. Бос күйдегі металдың белгілі физикалық қасиеттері: электр және жылу өткізгіштігі, қаттылығы, иілімділігі, созылғыштығы, өзіне тән жылтыры, т.б. бұлардың барлығы да металдық байланысқа тәуелді.
_

Металдық байланыс

Металдық кристалл торының түйіндерінде атомдар немесе
олардың иондары орналасатыны белгілі.
Металдық тордағы бостау күйдегі делокальданған
электрондар көптеген ядролардың арасында өзара тарту
күштерін тудырып, металдық байланыс түзеді.

Слайд 23

Химиялық байланыстың негізгі сипаттамалары: байланыс энергиясы байланыс ұзындығы валенттік бұрыш Байланыс

Химиялық байланыстың негізгі сипаттамалары:
байланыс энергиясы
байланыс ұзындығы
валенттік бұрыш
Байланыс энергиясы –

өзара байланысқан атомдарды не иондарды бір – бірінен ажырату үшін жұмсалатын энергия.
Байланыс ұзындығы – химиялық байланыстағы
атомдар ядроларының арасындағы қашықтық, валенттік бұрыш – байланысқан атомдар ядролары арқылы жүргізілетін жорамал сызықтар арасындағы бұрыш.
Бұл көрсеткіштер зат молекуласының құрылысын, пішінін және беріктігін сипаттайды.