Титан және оның қорытпалары

балқымалардың қатаюы нәтижесінде түзілетін денелер.

атомдық нөмірі 22, атомдық массасы 47,88. Табиғатта массалық саны 46 – 50 болатын 5 тұрақты және жасанды жолмен алынған 5 радиоактивті изотоптары бар. Титанды алғаш ТіО2 түрінде ағылшындық әуесқой-минеролог У.Грегор ашқан (1790). 1795 ж. неміс химигі М.Г. Клапрот(1743 – 1817) Грегор тапқан “менакит” элементі металдың табиғи тотығы ТіО2 екендігін анықтады, ал таза күйіндегі титанды нидерландық зерттеушілер А. ван Аркел мен де Бур алды (1925). Бос күйінде кездеспейді, тек оксидтер түрінде болады. Титан кең тараған элемент, жер қыртысындағы салмақ мөлшері 0,57%. Құрамында титаны бар 70-тен астам минералдардың ішіндегі ең маңыздылары: рутил (оның түрөзгерістері анатаз бен буркит), ильменит, титаномагнетит, перовскит, лопарит, титанит (сфен), лейкоксен. Түсі күмістей ақ, созылғыш және берік; 882°С-тан төмен температурада кристалдық торы гексагональды тығыз жинақталған (°-Ті), одан жоғары – кубтық көлемді орталықтандырылған (°-Ті); тығызд. 4,505 г/см3 (°-Ті) және 4,32 г/см3 (°-Ті), балқу t 1668°С, қайнау t 3330°С. қажетті аспаптар мен қондырғылар жасауда кеңінен қолданылады.

төмендеу
Бағасы қымбат

-фазаның титанда эвтектоидтық ыдырауы болатын(Si, Mg,Cu,Fe,Ni) және басқа қорытпа қосылған элементтер .
перитектикалық реакция бойынша титанмен альфа фаза түзетін элементтер түзетін қорытпалар(С,О,N,Al).

технологиялар (қысумен өңделгіштігі ,пісірілгіштігі жақсы, коррозияға төзімділігі жақсы,бірақ сутекті морттылыққа бейім қорытпа. Беріктігі 800-1000 МПа).

Құйылатын титан қорытпалары ВТ1Л,ВТ5Л,ВТ6Л,ВТ3-1Л,ВТ9Лжәне ВТ14Л қолданыс тапты. Олардың құрамы деформацияланатын қорытпалардың құрамындай. Деформацияланатын қорытпаларға қарағанда құйылмалы қорытпалардың беріктігі жоғарылау, тұтқырылығы төмендеу. Қорытпаның құйылғыштық қасиеті жақсы, алынған құйма тығыз.Бөлшекті құю үрдісінде кездесетін қиындықтар , негізінен қорытпаның газбен немесе қалыптық материалмен әрекеттесуінен туындайды.

тұрақтандырушы элементтер (V,Mo,Nb,Ta,W) және Бeта эвтектоидтық тұрақтандырушы элементтер (Cr,Mn,Fe,Cu,Mi,Pb,Be,Co)
Бейтарап элементтер (Sn,Zr)