Тыванын байлаа - аржааннар

Тываның агаар-бойдузунуң кол байлактарының бирээзи – аржааннар.

Тываның аржааннары саны эңмежок, олар соок-изиг, малгаштыг азы арыг, дустуг азы радиациялыг

Аржааннарның хөй кезиинче чедип алыры белен эвес: оруктары берге, тайга-таксыл ишти,

Тоолзуг оран Уш-Белдир – топ нерви системазынын, чурек-дамыр болгаш чустернин, ижин-баарнын,

Шивилиг - Бай-Тайга кожуунда,
нерви, бронхит, ажыл-төл чок улуска дузалаар, ангиналыг,

Бел аржааны –Бай-Тайганын Кызыл-Даг сууурнун девискээринде.

Дустуг-Хем аржааны (Шуй)

Карак аржааны

Суглуй-Ой аржааны – Барыын-Хемчик кожууннун Шекпээр суурнун девискээринде турар.

Кум-Суу аржааны – Чоон-Хемчиктин Ийме суурнун девискээринде турар.

Сарыг-Хөл, Кара-Суг, Ажыг-Суг - Чаа-Хол кожуунда - гастрит, хоочураан баар арыы,

Ажыг-Суг аржааны

Чойган аржааны (Тожу кожуун).

Аржаан-Уру

Уургайлыг (Арголик) - Таңды кожуунда (хондроз, чүс, чартыктаан улуска эки)

Кундустуг аржааны (Кызыл кожуун)

Тарыс - ыдыктыг аржаан

Тарыс - Тере-Хөл кожуунда
(нерви, оорга , чүс, херээженнер болгаш кеш

Улаатай – Өвүрде
(чартыктаан, ханының базыышканы улуг, экзема, баар, ижин-шөйүндү аарыгларынга

Чүрек-Дөргүн - Каа-Хем кожуунда
(чүрек дамырларынга, давление, бажы кемдээн улуска эки)

Ак-Хайыракан - Эрзин кожуунда-
изин-шойүндү, чустерге дузалаар.

Маңнайлыг- Таңды кожуунда,
сөөк-даяк, давлениелиг, ажы-төл чок улуска дузалаар).