Абай (Ибраһим) Құнанбаев (1845-1904)

әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды көзқарасын исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.

нағыз пайдалы ғылымға, еңбекке баулы.
Ақыл, қайрат, жүректi бiрдей ұста, Сонда толық боларсың елден бөлек.
Ынсап, ұят, ар-намыс, сабыр, талап, Бұларды керек қылмас ешкiм қалап. Терең ой, терең ғылым iздемейдi, Өтiрiк пен өсектi жүндей сабап.

басыңды бұлт шалса— іздеп таба алмайсың.
Адамның адамшылдығы жақсы ұстаздан болады.
Артық ғылым кітапта, ерінбе оқып көруге.
Өзін тәрбиелей білмеген, өзгеге өнеге көрсете алмайды.