Акушерлік қан кетулер алдын алу

қан кету
Босанудың үшінші кезеңінде қан кету
Босанудан кейінгі кезеңдегі қан кету
3. Қорытынды.
4. Пайдаланған әдебиет.

қан кету болып табылады.Ана өлімінің себептерінде қан кету бірінші орын алады.Анасында қан кеткен жағдайда нәрестенің перинаталдық өлімі де жоғары. Қан кету ана мен нәресте өміріне ең қауіпті асқыну болып табылады.
Соңғы жылдары жиілігі босанудың жалпы санының 2,7-2,9% құрайды.20-25% олар ана өлімінің себебі болып табылады.

асқындыратын, 500мл артық (дене салмағының 0,5%) мөлшердегі жыныстық жолдардан кеткен қанды бөліністерді айтады. Жоғалған қан мөлшерінің маңыздылығы қандағы гемоглобиннің бастапқы мөлшеріне байланысты.

жəне көптеген себептер мен олардың тіркестеріне байланысты. Олардың ерекшелігі кенет жəне кең көлемде пайда болуларында.

ауырлата түседі. Қазақстанда осы асқынудың жиілігі соңғы жылдарда тұрақты жоғары деңгейде қалып отыр. Күнделікті жұмыста 1000-1200мл көлемдегі қан жоғалту ауқымды болып саналады. Мұндай қан кетулер ана өлімінің себептерінің бірі болып, оның құрамында негізгі себепшісі ретінде – 20-25%; қосымша себеп ретінде — 42%; ал фондық себеп ретінде — 78% алады.

аптаға дейін)
а) өзіндік түсіктер
басталған түсік
жүрістегі түсік
толық емес түсік
толық түсік
б) дамымай қалған жүктілік
в) эктопиялық жүктілік
г) трофобластикалық аурулар

Акушерлік қан кету жіктелуі

қалыпты орналасқан плацентаның мезгілінен ерте бөлінуі
в) қабыққа жабысқан кіндік тамырларының үзілуі
г) басқа себептер
2. Жүктілікке байланысты емес қынаптан қан кетулер
а) жатыр мойнының эрозиясы,эктропионы, дисплазиясы
б) жатыр мойнының полиптері
в) жыныс мүшелерінң ісіктері

босанғаннан кейінгі ерте кезеңдегі жыныстық жолдардан қанды бөліністер.
б) плацентаның бітісіп өсуі немесе ажырау патологиясы
в) жатыр атониясы
г) босану жолдарының жарақаттары.

мерзімінен бұрын үзілуі кезінде байқалады; босану кезінде – плацентаның бөлінуімен байланысты патология, жатырдың атониясы себебінен болады. Сонымен қатар, қағанақ суымен эмболия, плацентаның тығыз бекітілуі, коагулопатиялық қан кетулер, бауыр патологиясы себебінен болған қан кетулер кездеседі. Қан кетулер геморрагиялық шок және ТІШҰ синдромның дамуына алып келеді.
Акушерлік қан кетулердің ерекшелігі – кенеттен дамуы мен ауқымдылығы. Барлық босануларға бөлгенде олардың үлесі 2,7 — 8% кездеседі.
 Көп жағдайда, ауқымды акушерлік қан кетулер жүктілік пен босану кезіндегі гемостаз қызметінің жеткіліксіздігі салдарынан дамиды, яғни коагулопатиялық болып табылады.

есебінен қанның шашыраңқы ұю (ҚШҰ) синдромы аясындағы қан ұю факторлары катаболизмінің күшеюі;
гемостаздың туа және жүре пайда болған ақаулары аясындағы қан ұю факторлары синтезінің төмендеуі;
гемостаз жүйесінің босануға жақындаған кезде бейімделу қызметі өзгерістерінің тежелуі, гемостаз бейімделуінің бұзылуы;
ятрогенді, антитромбоздық дәрмектерді шамадан артық тағайындағанда қан ұю тежегіштері айналымының бұзылуы;
иммунды жүйе патологиясы кезіндегі қан ұю қызметіне қарсы антиденелердің айналуы.

бүйректің қабыну аурулары, қан айналым жеткіліксіздігі, тамырлық аллергиялық зақымдар, суегіздік, көп ұрықты жүктілік және т.б. жағдайларда байқалады. Гиповолемия сонымен қатар, диуретиктерді, ганглиоблокаторларды, антикоагулянттарды жөнсіз тағайындағанда байқалады.

мүмкін.
Преэклампсия аясында дамыған геморрагиялық шоктың ерекшелігі бұрыннан дамыған артериальді гипертензия аясында үдемелеуі. Бұл жағдайда қан қысымы біртіндеп емес, дереу төмендеп кетеді.
Қан кетуге төзімдікті төмендететін – анемия. Мұндай әйелдердегі болжамды қалыпты қан кету мөлшері 0,3% аспау керек, әрі жоғалған небір қан көлемі толықтырылуы тиіс.
Акушерлік геморрагиялық шок аясында 85% жағдайда ҚШҰ синдромы дамиды. Оған алып келетін себеп қанға тромбопластиннің көп бөлінуі. Бұл жағдайда шашыранды тамырішілік ұю бүкіл организмде, әсіресе, жергілікті – жатырда орын алады, нәтижесінде жатыр жиырылмай, атониялық қан кетуге әкеледі.
Алғашқы акушерлік патологияның сипатына байланысты, геморрагиялық шоктың кейбір ерекшеліктерін ажыратуға болады. Мәселен, плацентаның алда жатуы кезіндегі геморрагиялық шок, күрт гиповолемия, артериальді гипотензия мен кейінгі постгеморрагиялық гипохромды анемия дамуымен ерекшеленеді.

алмасуды қамтамасыз ету
Айналымдағы қан көлемін толықтыру
Полиорганды жеткіліксіздікті алдын алу мен емі:
жүрек жеткіліксіздігін емдеу
бүйрек жеткіліксіздігін емдеу
метаболиттік ацидозды түзеу
клеткаішілік процесстерді тұрақтандыру
ҚШҰ синдромы және коагулопатиялардың алдын алуы мен емі
АҚ, тамыр соғуы тексеру

Акушерлік қан кету емі:

кету (15,8%) 3 орын – ЭГА, эклампсия жəне сепсис (10,5%-дан)

• жатыр мойнының патологиясы – цервикальды канал полипы, децидуальды полип, жатыр мойнының рагы (сирек кездеседі ).

орналасқан плацентаның мерзімінен бұрын ажырауы;
Плацентаның төмен орналасуы;
Босану жолдарының жарақаты (жатыр мойны мен денесінің, қынап, жыныс жолдарының жыртылуы);
Қабыққа жабысқан кіндік тамырдың үзілуі;
Жатыр мойнының аурулары (қатерлі ісік, мойын жарасы)
Қынап қабырғасындағы варикоз түйіндердің жарылуы.

үлкен дәрігерлер арасында да кездеседі. Өзінің мол тәжірибесіне маңғазданып, көп білгішсініп, ешкімнің пікірін тыңдамай, әріптестерін менсінбей жүретін дәрігерлер де аз емес. Бұндай дәрігерлер ұжым жұмысының нәтижесі жақсы бола қалса, жетістіктердің бәрін өз үлесіне қосып, ал кемшіліктер болған сәтте, өз бойынан мін таппай, басқаларды айыптап, қателіктердің бәрін солардың мойнына артады. Бір ұжымда қызмет атқарып жүрген әріптестер арасында кездесетін тағы бір өте зиянды жағдай – біреудің жетістіктерін көре алмаушылық, қызғаныштық.

Плацентаның төмен орнығуы, клиникалық белгілері, диагностикасы, дәрігердің тактикасы.
Қалыпты жағдайда плацента жатырдың алдыңғы немесе артқы қабырғасында, ішкі жатыр мойын тесігінен 5-7см жоғары орнығады.

Плацентаның төмен орнығуының екі түрі бар
Плацентаның толық төмен орнығуы
Плацента ұлпасы жатырдың ішкі мойын тесігін түгелімен жауып жатады, бұл плацентаның орталық орнығуы деп аталады

Плацентаның жартылай төмен орнығуы
Жатырдың ішкі мойын тесігі жартылай жабылып, тек қана бір іргелес жағынан плацента анықталады.

ауру адамның туыстары, қызметтес әріптестері арасында туатын қарым-қатынас.
Әдепті, білімді, мәдениетті дәрігер өз әріптестеріне үлкен түсіністікпен қарап, оларға рақымшылық жасайды және әрдайым кешірімді болады. Егерде әріптесі қателесе қалған жағдай туса, оның қатесін көпшілікке кең таратпай, тек сол қателескен дәрігердің өзіне ғана айтып, ал қажет деп тапса, оның көңіліне келмейтіндей түрде кеңес беруге тырысады.
Дәрігер медициналық білімді маман болумен қатар, науқас жағдайына тікелей байланысты елдің қоғамдық өміріне араласатын, жан-жақты қоғамдық азамат, қызметкер болып табылады.

Клиникалық белгілері:
Плацентаның төмен орнығуындағы қан кетудің ерекшелігі: қан шығыны кенеттен пайда болып ,тез тоқтап тез қайталанады.
Бұл асқынудың ең бір өзіне тән белгісі — жатырдан қанның кетуі, бұл көбінесе жүктіліктің екінші жартысында, әсіресе 27—28-ші апталарында кездеседі. Толғақ басталған кезде, қағанақ суы кеткеннен кейін, қан ағуы бірден тоқтауы мүмкін, себебі нәрестенің басы төмен жылжып, қан аққан тамырларды бітейді.
Плацентанын, төмен орналасуының келесі бір белгісі — жүктіліктің үзілу қаупі, нәрестенің жүрек соғысының нашарлауы, онық жатырда дұрыс жатпауы (көлденең, не қиғаш, не болмаса құйрығымен жатуы). Оның себебі нәресте басының темен қарай жылжып, дұрыс орналасуына плацента ткані кедергі жасайды.

деп қабылдаған қоғам алдындағы жауапкершілігі негізінде өз жұмысын адалдықпен атқара алады.
Дәрігерге өмір жолы ұсынатан өз мамандығын игеру жолындағы қиындықтар, дәрігер еңбегін нағыз ерлікке ұштастырады. Атақты орыс жазушысы, дәрігер, ұзақ жылдар бойы өзі сырқаттанған А.П.Чехов, дәрігердің басты қасиетін былай деп айрықшалаған: “Дәрігер мамандығы – ерлік. Ол жандүниенің, ниеттің тазалығын талап етеді. Кез келген адам мұндайға қабілетті емес”.

Диагностикасы
Нәресте басының жамбастың кіре-беріс жазықтығынан жоғары тұруы.
Қасаға сүйегінен жоғары жұмсақтау томпақшаны қолмен сипап анықтау.
Қынаптық зерттеу де жатыр мойны ашылған жағдайда плацента ұлпасын анықтау.
Ультрадыбысты қолданып нақты мәлімет алуга болады.
Дәрігердің тактикасы
Плацента төмен орнығуында жүктілік тактикасын анықтауда дәрігер үш факторды ескеру керек.
Жүктілік кезіндегі қан шығынының қайталау жиілігін, мөлшерін.
Қынаптық зерттеу қан шығынына әсер ететінін.
Шала туылған нәресте перинаталдық өлімнің негізгі себебі екенін.

орнығуы

жолдары дайын болмаса, әйелді тек кесар тілігі арқылы босандырады
Босану кезеңінде, әйелдің күй жағдайы жақсы болып, қан шығыны шамалы болса, амниотомия жасауға болады. Осыдан кейін нәрестенің басы төмен түсіп , қанаған қан тамырларын басады да қан тоқтайды. Әйелдің өзі босанған жағдайда жатыр қуысын қолмен тексеріп, гипо-атониялық қан шығынының профилактикасын жасайды.
Егер кесар тілігінен кейін немесе босану кезеңдерінде гипо-атониялық қан шығыны байқалса жатырды қосалқы мүшесімен тек жатыр мойнын қалдырып (ампутация), немесе жатыр мойнымен толық алып тастайды (экстирпация)

бастаушы позицияда, лидер ретінде, ал науқастың белсенділігі шамалы, дәрігерге ілесетін жағдайда болуы.
Қазіргі кезде дәрігердің аурумен қарым-қатынас үлгісі ретінде, оның билік жасау, авторитарлы рөлі саналады. Бұнда дәрігер белсенді, лидер позициясында болып, арақатынаста доминант рөлін атқарады. Яғни, ол емдеу және диагностикалық үрдісінде барлық мәселелерді өзі шешіп, толық жаупкершілікті өз мойнына алады. Мұндай жағдайда науқас адам дәрігердің бағынуында болып, тәуелді және пассивті емдеу объектісі ретінде саналады.

Қалыпты орналасқан плацента

Толық төмен орналасқан плацента

түрі, емдеу процесіне науқастың белсенді түрде қатынасуын мүмкін етіп, оның ем таңдауда дербестігін және жауапкершілігін дамытады. Бұл ынтымақтастық қатынас, ауруға қарсы күрес жүргізген науқастарда нәтижелі болады. Дәрігердің іс-әрекеті пікірлесуге, соңғы шешімді өзі қабылдауға даярлыққа бағытталған. Бастапқы кезде дәрігер, қатынас құруға оның басқару түрін қолданып, кейін ол серіктес қатынасқа көшуі мүмкін.
Қарым-қатынас жасаудың қолайлы түріне, дәрігердің белсенді болып, директивті және директивті емес стильдің шегінен шықпауы жатады.

Қалыпты орналасқан плацентаның мезгілсіз бөлінуі
Әдетте плацента нәресте туғаннан кейін бөлінеді, кейбір жағдайларда жүктілік босану кезеңдерінде плацента жатыр қабырғасынан бөлініп, ана мен баланың өміріне қауіп төндіреді. Жүктіліктің осындай асқынуын қалыпты орналасқан плацентаның мезгілсіз бөлінуі дейді.

Негізгі себептері:
1. Жатыр қабаттарының аурулары—(ұзаққа созылған қабыну, ісік, жатыр тыртығы).
2. Жатыр қабырғасының, созылуы (қағанақ суы көбейгенде, егіз жүктілікте).
3. Плацентаның дегенеративтік өзгерістері (ұзаққа созылған жүктілікте).
4. Жүрек-қан тамыр аурулары және гестоздар. Жатырдың жарақаттануы, бала кіндігінің қысқа болуын да плацентаның мезгілінен бұрын бөлінуіне тікелей себепкер болады плацента ең алдымен бір азғантай жерден, шетінен не орталық жағынан бөліне бастайды

қан плацентаның ары қарай бөлінуіне әсер етеді. Ол ақырындап жатырдың көкеттеріне сіңе бастайды. Егер плацентаның бөлінуі ұлғайса, қан бүкіл жатырдың қабырғасына сіңіп, оның сыртында көптеген көгерген орындар пайда болып, жатыр мрамор сияқты жылтырап, сұрланады.
• Мұндай жатырды «Кювелер» жатыры деп атайды не болмаса жатыр мен плацентаның апоплексиясы дейді.
• Бұл жатырдың жиырылу қасиетін әлсіретіп, атониялық не гипотониялық қан кетуіне әкеліп соғады.
• «Кювелер» жатыры тромбопластин сияқты қанның ұюын жоғарылататын заттарға өте бай. Сол себепті тромбоге-моррагиялық синдром пайда болып, босану кезеңі қатты асқынуы мүмкін. Үйыған қан жатырдың қуысына жиналып, қуыстың қысымын ұлғайтады, жатыр қатайып, ауыратын болады.
• Плацента бөлінген кезде ана қанына көптеген тромбопластиндік заттар еніп, қанның ұю жүйесін бұзады, қаннық тамыр ішіндегі шашыранды үюы деп аталатын синдром басталады (ДВС).

қоюы қарқынды өседі. Мұндай жағдайда, екеуінің қарым-қатынасы келісім-шарт үлгісіне негізделеді.
Бұл үлгі жеке кәсіпкерлік руһына сай, сұраныс және ұсыныс, нарықтық қарым-қатынасқа байланысты құрылады. Сондықтан, емдеу процесі екі жақты бақыланып, жүргізіледі.
Келісім-шарт бекіту нәтижесінде, пациентке тәжірибелі жәрдем көрсетуге кепілдік беріліп, қолайлы және ыңғайлы жағдай жасалады. Сонымен қатар, дәрігер де науқасқа міндет артып, емделуге ынтымақтас болуын, ем шараларын толық орындауын, салауатты өмір салтын сақтауын талап етеді.

Клиникалық белгілері:
•іш ауырып жатыр қуысына қан құйылады.
•Бұл белгілердің айқындалуы қан кетуі мен плацентаның бөліну дәрежесіне байланысты. Әйелдің кенеттен іші қатты ауыра бастайды, басы айналып, әлсірейді, денесін тер басады. Өңі, еріндері бозарады, қан қысымы төмендеп, тамыр соғуы жиілейді. Жүкті әйелді қараған кезде жатыры қатайып, оның барлық жері не болмаса бір ғана бөлігі ауырып, пішіні өзгереді, көбінде қан сыртқа ақпайды. Жатырдағы нәрестенің жағдайы нашарлап, оның жүрек соғысы өзгереді.
•Плацентаның 50%-ы мезгілінен бұрын бөлінген жағдайда, жатырдағы нәресте тұншығып, шетінеуі мүмкін.

— бұл түрі кейде елеусіз өтіп кетуі мүмкін, әсіресе толғақ кезінде, тек баланы туғаннан кейін плацентаның бетінде ұйыған қанды және оның жаншылған орнын байқауға болады. Бұл жағдайда плацентаның бөлінген жері кішкентай болады, нәресте түрі, жағдайы көп өзгермейді.
• Орташа түрі — әйел ішінің аздап ауыратынын, жатырдың қай жері ауырып тұрғанын көрсетуі мүмкін. Жатыр аздап қатаяды, қан аға бастайды, нәрестенің жүрек қағысы нашарлайды.
• Ауыр түрі — жоғарыда көрсетілгендей, әйелдің жағдайы тез ауырлай бастайды, нәресте жатырда өліп те қалуы мүмкін. Бұдан кейін тромбогеморрагиялық синдромның өте ауыр түрі басталып, қанның ағу тоқтамай ана да өліп кетуі мүмкін.
• Аурудың бұл асқынуы мәлімет жинау, объектілік және қынаптық зерттеулер арқылы анықталады. Қынаптық зерттеуде плацента ткані анықталмайды.

қасиеттерін бейнелейтін қоғамның бір бөлігі болып саналады. Көшбасшының беделділігі мен шынайы адамгершілігі қоршаған адамдардың, ұжымның ортақ ойына негізделеді. Сенім және беделге дәрігер өзінің білімімен, қабілетімен, жұмысқа деген шынайы ниетімен, түрлі мәселелерді шешу жолдарын іздестірумен, ұжым мүшелеріне жақсы қарым-қатынасымен ие болады. Осыған байланысты, қалыптасқан ұжым басшысының беделділігі әрбір администраторға ауадай керек екені сөзсіз.

толғақ басталып, жатырдың мойны 5—6 см-ге ашылса, қан ақпаса, ананың жағдайы өзгермесе, ол өзі босанады. Егер қалыпты орналасқан плацентаның мезгілінен бұрын бөлінуі жүктілік кезінде байқалса, ішке қан кету белгілері артқан кезде, тіпті нәресте өлі болса да әйелді тез арада кесар тілігі арқылы босандырады. Егер операция кезінде «Кювелер» жатыры байқалса, онда жатырды түгел алып тастайды. Босанудың екінші кезеңінде дұрыс орналасқан плацентаның мезгілсіз бөлінуі байқалса, әйелді тез арада босандыру қажет. Егер нәресте басы жатыр қуысында немесе жатыр қуысының шығаберіс жазықтығында орналасқан болса, онда акушерлік қысқыш арқылы босандырады.
•Бул асқыну егіз жүктілікпен босану кезінде кездессе, екінші нәрестені ішкі бұру операциясы арқылы тез арада босандыру қажет. Ал нәресте өлі болған жағдайда оны бөлшектеп шығарады.
•Босанғаннан кейін бала жолдасын қолмен бөліп алады, әйелге қан құйып, геморрагиялық шокпен күреседі.

Мұндай басшы мемлекеттік жоспарлар, мақсаттармен бүркеніп, кейде жақсы жетістіктерге жетуі де мүмкін. Нәтижесінде басшылық ету - әміршілікке, ал ұжымды реттеу мен тәрбиелеу - әкімшілік етуге ауысады. Бұйыру әдеті басқа адамдармен салыстырғанда өз ерекшелігін, яғни басымдылықты үнемі көрсету дағдыларын тудырады. Ұжымның әрбір мүшесі алдында жауап беретін, адал, өз жұмыс ережесін, міндеттерін білетін адам ғана шынайы ұжым басшысы бола алады. Басшының моральдық кодексін бұзуы – қоғам негізін, адамдардың тұлғалық идеалға деген сенімін бұзумен парапар.

Үшінші және босанғаннан кейінгі кезеңдердегі қанның кетуі
• Бала жолдасының жатырдан бөліну кезеңін — III кезең деп атайды. Адамның плацентасы түрі гемохориалды сондықтан плацентаның сылынып блінуі, міндетті түрде қан кетуге әкеліп соғады.
• III кезіңде физиологиялық қан шығыны 250 мл-ге дейін, ал 250 мл-ден 400 мл-ге дейін болса оны шекаралық, 400 мл-ден жоғары болса патологиялық қан шығыны деп атайды.
• Бала жолдасының бөлінуі мен босанғаннан кейінгі кезеңдердегі қан шығынының жиілігі 4,1—38,2% аралығында.
Негізгі себептері:
• Босану жолдарының зақымдалуы.
•Плацентаның жатыр қабырғасына жабысуы мен бөлінуінің бұзылуы.
•Жатырдың жиырылу қасиеттерінің темендеуі.
•Қан ұйыту жүйесінің бұзылуы.

жатыр қабырғасынан бөліне бастауы.

3. Плацентанын босану жолдарынан өтіп туылуы.

2.Плацентаның толық бөлінуі

де, өз қарамағындағы ұжым мүшелерін де аямаған. Ол өтірік айтып, жағымпаздық жасап жұмыс баспалдағында көтерілгісі келетіндерді жаны сүймейтін болған.
Атақты хирург, администратор Н.Н.Петров былай жазған: “Жоғары көтерілуге күш тапқан басшы, өз ұжымының мүшелеріне қарапайым, жақын адам болуға кедергі келтіретін қасиеттерін жеңе білуге де күш табуы тиіс”.
Плацентаның жатыр қабырғасына ныгыздала жабысуы.
Бұл жағдайда хорион түгі, тек қана жатырдың сылынып қалатын (спонгиоздык, қабат) қабатына жабысып қана қоймай, одан да тереңірек базальдық қабатына ене бастайды, сондықтан оның бөлінуі қиындайды. Бұны плацентаның нығыздала жапсырылуы дейді. Бұл жағдайда қан шығыны мол, 250 мл-ден артады, бала жолдасының бөліну белгілері болмайды. Бірден әйелге наркоз беріп, бала жолдасын жатырдан қолмен бөліп шығарады.
Плацентаның жатыр қабыргасы мен терең бітіп кетуі —деп хорион түгінің тереңдеп еніп, кейде жатырдың сыртқы сір қабатына дейін жетуі. Қейде плацента түгелімен жатырдың қабырғасымен бітіп кетеді, оны толық бітіп жабысуы дейді. Бұл ең асқынған қауіпті түрі болып есептеледі, бірақ сирек кездеседі. Жиілеу кездесетін тағы бір түрі — плацентаның тек жарым-жартылай ғана бітігіп жабысуы, ал оның кейбір жерлері дұрыс жапсырылып уақытында бөлінетін болады. Бұны плацентаньщ жартылай бітіп жабысуы дейді.

әйел босанғаннан кейін плацента өздігінен (20—30 минут) аралығында бөлінбесе қан шығыны болмаса, ең дұрыс жол операция жасап, жатырды бала жолдасымен бірге алып тастау (ампутация).
Ал жартылай бітіп жапсырылған түрінде қан кетеді, кейде өте көп кетіп, әйел тез арада қансырап қалуы мүмкін. Егер дәрігер, қолмен плацентаны жатыр қабырғасынан бөлгенде, оның бірден бөлінбей қиын бөлінуін сезсе, тез арада жатырды түгел алып тастау (ампутация) керек

атқаратын ұжымда, барлық жұмысты, қалыптасқан жайлы атмосфера дамытады. Біздің барлығымыз ортақ жұмысты дамытуға, әркім қолынан келгенше еңбектенуге әрекет жасаймыз ”. Әрбір ұжым мүшесіне тапсырылған жұмысқа жеке бастың жауаптылық, максималды қол босамаушылық, шығармашылық иницативаға негізделген ортақ жұмыс барысы ұжымда келіспеушіліктің алдын алу болып табылады. Егер адам ұжымдық қызмет барысында өзіндік қажеттіліктерімен, шығармашылық потенциалын толығымен пайдалана алмаса, ол қанағаттан ушылықсыздықты, ұқыпсыздылықты, жалқаулықты тудырады.

Босанғаннан кейінгі кезеңдегі қан шығыны
Босанғаннан кейінгі кезең, екіге бөлінеді — ерте және кеш. Ерте кезең екі сағатқа созылады, мұндағы кан шығынының себептері: 1) жатыр қуысында бала жолдасының қалдықтарының іркіліп қалуы;
2) жатырдың жиырылуының төмендеуі мен оның жоқтығы (гипоатония);
3) қан ұйыту жүйесінің бұзылуы;
4) босану жолдарының жарақаттануы.
Жатыр қуысында бала жолдасының қалдықтары, іркіліп қалған жағдайда жатырдың жиырылу қабілеті төмендеп, қан шығыны көбейеді. Бірден әйелге наркоз беріп, жатыр қуысын қолмен тексеріп, іркіліп қалған бала жолдасының бөлшектерін алып тастау керек.
Жатырдьщ жиырылу қабілетінің төмендеуінен немесе жоқтығынан пайда болатын қан шығынын гипоатониялык қан шығыны дейді.
Гипотония- жатырдың жиырылу қабілетінің төмендеуі;
Атония- жатырдың жиырылу қабілетінің жоқтығы.

суының көптігі, егіз жүктілік, жүктілік гестоздары, баланың ірілігі, жатырдың ісігі, босанудың ауытқулары, жамбас қуысының тарлығы. Сонымен қатар кесар тілігінен кейін жатырды жөнсіз қолмен уқалағанда, дәрі-дәрмектерді орынсыз қолданса немесе плацентаның бөлшектері жатыр куысында қалып қойса, жатырдың жиырылу қабілетінің төмендеп немесе жоқ болуы мүмкін.
Клиникалық белгілері:
Қан кетуі үшінші кезеңде немесе әйел босанысымен бірден басталады.
Гипотониялық қан кетуде — қан ағады, кейде ұйыған түрде. Жатырдың жиырылу қасиеті өте төмендейді және кысқа болады. Қолмен жатырды уқалағанда ол әдеттегідей қатты, шымыр болмай, жұмсақ болады. Ал жатыр қуысында қан ұйып жинала бастайды, осыған орай оның деңгейі кіндік түбінен жоғары тұрады. Дәрі-дәрмектер қолданған жағдайда жатырдың жиырылу қабілеті жоғарылайды.
Ал атониялык, қан кетуде — жатырдың жиырылу қабілеті жоққа тән, ешқандай дәрі-дәрмек нәтиже бермейді.

Жұмсақ түтікшемен қуықтан зәрді шығарады.
2. Жатырды сырттай уқалап, мұз немесе мұздай су құйылған грелканы жатырға қояды.
3. Жатырдың жиырылу қабілетін жоғарлату үшін метилэргометрин, окситоцин, питуитрин т. с. с. дәрілерді қолданады.
4. Қынаптың артқы күмбезіне эфир сіңген дәкелі тампон қояды.
5. Қан құяды. Оны күні бұрын дайындап қою керек.
6. Қолмен жатырдың қуысын тексеріп, оны уқалайды.
7. Жатыр мойынының теменгі, артқы ерніне Лосицкаяның әдісімен тігіс салады.
8. Егер қан кету тоқтамай, шығыны артса, тез уақытта операцияға дайындап, Бакшеев әдісімен жатыр мойнына клеммалар салады. Жоғарыда көрсетілген шаралар нәтижесіз болып, қан шығыны 800—1000 мл болса, бірден операция жасау керек. Жатырды жартылай (ампутация) немесе түгелімен (экстирпация) алып тастайды, ал қанның ұю жүйесі бұзылған сәтте, ішкі жамбас артерияларын байлайды.

Бейсембаева Р.С.
3.Активное ведение родов В.В. Абрамченко
4. www.google.kz
5.www.яндекс.кz