AllMed-MedTokens

Содержание

Слайд 2

ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ - ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ HOCA AHMET

ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ - ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

HOCA AHMET

YESEVI ULUSLARARASI
TURK - KAZAK UNIVERSITESI

Тақырыбы: Тіндік сұйықтықтардың құрамдық бұзылыстары: ісіну, қуыстарға сұйықтық жиналуы (шемен), нәресте мен ұрықтың ісінуі

Слайд 3

Жоспар Кіріспе II. Негізгі бөлім Организмдегі судың мөлшері. Судың секторларға бөлінуі

Жоспар

Кіріспе
II. Негізгі бөлім
Организмдегі судың мөлшері. Судың секторларға бөлінуі
Организмнің су тепе-теңдігі туралы

түсінік. Су тепе-теңдігі бұзылыстарының түрлері.
Организмнің сусыздануы, түрлері, себептері, патогенезі.
«Сумен улану» туралы түсінік, себептері, даму тетіктері.
Ісінулер туралы түсінік. Ісінудің патогенездік жайттары, сипаттамалары.
Ісінудің клиникалық түрлері, патогенезі.
III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Слайд 4

Организм үшін судың маңызы өте үлкен. Ол көптеген органикалық және бейорганикалық

Организм үшін судың маңызы өте үлкен. Ол көптеген органикалық және

бейорганикалық заттарды, газдарды, ерітіп олардың тасымалдануын, алмасуын қамтамасыз етеді; организмнің ішкі ортасын бірімен-бірін және сыртқы ортамен байланыстырады.

Кіріспе

Слайд 5

Организмдегі судың мөлшері. Судың секторларға бөлінуі Ересек адамның организмінде дене салмағының

Организмдегі судың мөлшері. Судың секторларға бөлінуі

Ересек адамның организмінде дене салмағының

–60%, жаңа туылғандардың – 80% судан тұрады.
Организмде судың бөлінуі:
Жасуша ішінде 70%
Жасуша сыртында 30% (тамырішілік су, жасушааралық су, организм қуыстарындағы су).
Слайд 6

Организмнің су тепе-теңдігі туралы түсінік. Су тепе-теңдігі бұзылыстарының түрлері. Су тепе-теңдігінің

Организмнің су тепе-теңдігі туралы түсінік. Су тепе-теңдігі бұзылыстарының түрлері.

Су тепе-теңдігінің

бұзылу түрлері (С.Т.)
Оң С.Т. – түскен судың шыққан судан басым болуы (ісінулер, сулану, сумен улану)
Теріс С.Т. – түскен судан шыққан судың басым болуы (сусыздану= гипогидратация = дегидратация)

Су тепе-теңдігі – организмге түскен су мен шыққан су арасындағы тепе-теңдік. Су тепе-теңдігінің шамасы тәулігіне 2,5 л.

Слайд 7

Организмнің сусыздануы, түрлері, себептері, патогенезі 2) СУДЫҢ АРТЫҚ ШЫҒАРЫЛУЫ 1) СУДЫҢ ЖЕТКІЛІКСІЗ ТҮСУІ СУСЫЗДАНУДЫҢ СЕБЕРТЕРІ

Организмнің сусыздануы, түрлері, себептері, патогенезі

2) СУДЫҢ АРТЫҚ ШЫҒАРЫЛУЫ

1) СУДЫҢ ЖЕТКІЛІКСІЗ ТҮСУІ

СУСЫЗДАНУДЫҢ

СЕБЕРТЕРІ
Слайд 8

ГИПОГИДРАТАЦИЯ НЕМЕСЕ СУСЫЗДАНУ Организмнің сусыздануы организмге су жеткіліксіз түсуінен (сусыз жерде

ГИПОГИДРАТАЦИЯ НЕМЕСЕ СУСЫЗДАНУ

Организмнің сусыздануы организмге су жеткіліксіз түсуінен (сусыз жерде адасып

кеткенде, әртүрлі апаттардың нәтижесінде адам сыртқа шыға алмай қалғанда, өңеш тарылуынан жұту бұзылғанда, ауыр сырқаттарда, шала туған балаларда, кейбір ми ауруларында ж. б.) немесе судың организмнен тым артық шығарылуынан (іш өту, құсу, қан кету, полиурия, гипервентиляция, қатты терлеу, гиперсаливация, күйіктік ауру ж.б. кездерінде тері жаралары арқылы т.с.с.) немесе бұлардың біріккен әсерлерінен болуы мүмкін.
Сусыздану организмге біршама теріс әсер етеді. Оның нәтижесінде қан қоюланады, айналымдағы қанның көлемі азаяды, артериялық және веналық қысымдар төмендейді, қан айналымның жылдамдығы баяулайды.
Слайд 9

Изомостық гипогидрация (лат. Hypo – аз, төмен, hydor- су) су мен

Изомостық гипогидрация (лат. Hypo – аз, төмен, hydor- су) су мен

тұздардың біршамадай азаюынан дамиды. Бундай жағдай полируя, диспепсия кездерінде және қан кетуден байқалуы мумкін. Бұл кезде негізінен жасуша сыртындағы сұйықтық азайады.
Гипосмостық гипогидрация тұздардың судан басымырақ шығарылуынан дамиды. Организмнен тұздардың артық шығарылуы оның сусызлануына әкеледі Электролиттердің организмнен артық шығарылуы ішек- қарын жолдарымен, бұйрек және тері арқылы болуы мүмкін. Ішек – қарын жолдарымен қайта-қайта құсу немесе іш өту (гастроэнтриттер. Жүкті әйелдердің уыттанулары ж.б.) кездерінде . Бүл кездерде организмнің қышқылдық –негіздік үйлесімдігі бұзылады. Асқазанның сөлі сыртқа көп шығарылудан көптеп хлор мен сутегі иондары жоғалады да, организде алкалоз дамиды. Ал, ұйқы безі мен ішектердің солдерімен көп натрий иондары шығарылады. Осыдан келіп ацидоз дамиды.
Сонымен бірге электролиттер қатты терлегенде тері арқылы шығарылады. Терлеу сыртқы ортаның ыстық температурасынан және ауыр қол жұмысын атқарудан болады. Осыған байланысты термен тәулігіне 800 мл-ден 10 л-ге дейін сұйық шығарылады. Онымен бірге 420 ммоль/л-ден астам натрий, 150 ммоль/л-ден астам хлор шығарылады. Сондықтан қатты терлеуден организмнің ауыр және тез сусыздануы байқалады. Гиперосмостық гипогидратация судың электролиттерден басымдық шығарылуы. Бұндай жағдай терең тыныстың жиілеуінен, сілекейдің көп шығарылуынан жане қантсыз диабет ж.б. кездерінде полиуриядан дамуы мүмкін. Бұл кезде жасуша сыртындағы сұйықтың көлемі азайады, онын осмостық қысымы жоғарылайды. Осыдан су жасуша ішінен оның сыртына ауысады. Жасушаның сусызданууы қатты шөлдеу сезімін шақырады. Тіндік нәруыздардың ыдырауын кушейеді, дене қызуын көтереді, кейде сана- сезімінің болмауына, кома дамуына әкеледі.
Слайд 10

Сусызданудың патогенезіне қарай түрлері (жасуша сыртындағы осмостық қысымның өзгеруіне сәйкес) Изоосмолялды

Сусызданудың патогенезіне қарай түрлері (жасуша сыртындағы осмостық қысымның өзгеруіне сәйкес)

Изоосмолялды (изотониялық)

– су мен электролиттерді бірдей деңгейде жоғалтыуы
Гиперосмолялды (гипертониялық) – суды артық шығару немесе оның аз түсуі
Гипоосмолялды ( гипотониялық) - электролиттерді артық жоғалту (диарея, қайталанған құсу, қатты терлеу)

Диарея

Қайталанған
құсу

Қатты терлеу

Слайд 11

Сусызданудың патогенезі: Айналымдағы қан көлемінің азаюы Гипоксия Аутоуыттану Жасушаішілік және жасуша

Сусызданудың патогенезі:

Айналымдағы қан көлемінің азаюы
Гипоксия
Аутоуыттану
Жасушаішілік және жасуша сыртында осмостық қысымның өзгеруі
ҚСҮ

(қышқылдық-сілтілік үйлесімділіктің) өзгерістері
Слайд 12

ГИПЕРГИДРАТАЦИЯ НЕМЕСЕ СУЛАНУ Сулану – сұйықтықтың дене қуыстарында жиналуы (іш шемені,

ГИПЕРГИДРАТАЦИЯ НЕМЕСЕ СУЛАНУ

Сулану – сұйықтықтың дене қуыстарында жиналуы (іш шемені, гидроторакс,

гидроперикардиум)
Организмнің сулануы: судың сырттан көп түсуінен, суды сыртқа шығаратын бүйректің қызметі бүлінуден немесе осы екеуінің біріккен әсерлерінен дамуы ықтимал.
Слайд 13

Гипергидратацияның патогенезіне қарай түрлері (жасуша сыртындағы осмостық қысымның өзгеруіне сәйкес) Гиперосмолялды

Гипергидратацияның патогенезіне қарай түрлері (жасуша сыртындағы осмостық қысымның өзгеруіне сәйкес)

Гиперосмолялды -

теңіз суын ішкенде, гипертониялық ерітінділерді енгізгенде
изоосмолялды –физиологиялық ерітінділерді енгізгенде (ісінулер, сулану)
гипоосмолялды – сумен улану
Слайд 14

Изомостық гипергидратция сырттан изотониялық сұйықтарды емдеу мақсатта тым артық жібергеннен кейін

Изомостық гипергидратция сырттан изотониялық сұйықтарды емдеу мақсатта тым артық жібергеннен кейін

қысқа мерзімде байқалуы мүмкін. Бұндай жағдай жиі ісінулер кездерінде байқалады (төменде келтіріледі).
Гипомостық гипергидрация (сумен улану ) организмге қайталап көп су жіберуден дамиды. Бұндай жағдай клиникада рефлекстік анурия және бүйрек жеткіліксіздіктері кездерінде байқалады.
Организмде су көп жиналуынан қан сұйылып кетеді. Қанның жалпы көлемі ұлғайғанмен, онда нәруыздың, электролиттердің, гемоглобиннің деңгейлері салыстырмалы түрде азайады. Эритроциттердің ішіне көп су түсуінен олар еріп кетеді. Гемоглобиннің деңдейі қан сары суында ұлғайады, зәрмен шығарыла бастайды, гемоглобинурия дамиды. Гемоглобин бүйрек өзекшелерінде тұнбаға ауысып, оларды бітеп қалады. Осыдан зәр шығарылуы томендейді.Ми жасушалары ісініп кетуінен, бас сұйек ішінде қысым көтеріледі. Осыдан қатты бас ауыруы, лоқсу, құсу. дірілдеу – селкілдеу ұстамалары және кома дамып, организмнің өліміне әкелетін құбылыстар пайда болады.Гиперосмастық гипергидгидратция теңіз суын ішуіне мәжбүр болғанда, көп гипертониялық сұйықтықтар енгізгенде байқалады. Жасуша сыртында осмостық қысым көп болғандықтан сұық жасуша ішінен сыртына көптеп шығып кетеді. Содан жасушаның сусыздануы болады
Судың артық мөлшері қанда ұсталып тұрмай тіндерге, ең алдымен жасуша аралық кеңістіктерге ауысады.осыдан ісіну дамиды.
Слайд 15

СУМЕН УЛАНУДЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ: Ісінулер туралы түсінік Ісіну ( oedema) –қан мен

СУМЕН УЛАНУДЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ: Ісінулер туралы түсінік

Ісіну ( oedema) –қан мен тіндер

арасында су алмасуының бүзылуынан тіндерде сұйықтықтың артық жиналуы. Сұйықтықтың дене қуыстарында жиналуын шемен (hydrops) дейді. Іш қуысы сулануын гидроторакс, ми қарыншалары сулануын – гидроцефалус, жүрек қалтасы сулануын гидроперикардиум деп атайды.
Ісіну көптеген аурулар кездерінде болатын біртектес дерттік үрдіс. Қан мен тіндердің арасында су алмасуы микроциркуляциялық арнада қылтамырлардың кемерлері арқылы болады. Ісінудің даму жолдарында капилляр ішінде қан қысымы көтерілуі, онкотикалық қысым азаюы, капиллярлардың өткізгіштігі жоғарылауы, лимфа ағуының және онкотикалық қысымдардың көтерілуі де өзінің үлксін қосады. Ас тұзын артық пайдаланғанда және бүйрек қызметтері бұзылғанда жасуша аралық кеңістіктерде натрий иондары жиналып қалуы мумкін.
Слайд 16

Пайда болу себебіне және даму жолдарына қарай жүректік, бүйректің, бауырлар, ашылулық,

Пайда болу себебіне және даму жолдарына қарай жүректік, бүйректің, бауырлар, ашылулық,

қабынулық, уыттық, неирогендік, аллергиялық, лимфогендік ж.б. ісінулер ажыратылады.

Жүректік ісіну жүрек қызметінің жеткіліксіздігі кезінде веналық тамырларда қан іркіліп қалудан және жүректен шығатын қан көлемі азаюынан болады. Жүректен шығатын қан көлемі азаюы:
1.гипосияға, метоболизмдік ацидозға, капиллярлар кемерлердінің өткізгіштігі жоғарылауына;
2. бұйрек ишемиясына, ренин-ангитензин жүйесі арқылы әлдостеренонның артық түзілуіне,
гипернатриемияға, гипоталамуста
антидиурездік гормонның түзілуі
көбейуне, бүйрек өзекшелерінде
судың кері сіңіріуі артуына әкеледі.
Осы көрсетілгенденр организмде судың
ұсталып қалуына, олигоцитемиялық
гиперволемияға, сулануға және ісінуге
әкеледі

Жүректік ісіну

Слайд 17

Бауырлық ісіну Бауыр аурулары кездеріндегі ісіну оның қызметі бұзылудан (қан нәруыздарының

Бауырлық ісіну

Бауыр аурулары кездеріндегі ісіну оның қызметі бұзылудан (қан нәруыздарының түзілуі

азаюынан) гипопротеинемиямен, капиллярлар ішінде онкотикалық қысым төмендеуімен байланысты болуы мүмкін. Бауыр циррозы кезінде қан қақпа және ішек-қарын көктамырларында іркіліп қалудан, капиллярлар ішінде қан қысымы көтерілуден іш дуысында сұйық жиналып іш шемендігі дамуына әкелуі мүмкін.
Слайд 18

Бүйректік ісіну Бүйректік ісіну протеинурия нәтижесінде дамитын гипопротеинемияға, соған байланысты онкотикалық

Бүйректік ісіну

Бүйректік ісіну протеинурия нәтижесінде дамитын гипопротеинемияға, соған байланысты онкотикалық қысымның

төмендеуіне ( бұл тубулопатияларға тән құбылыс) және натридің тіндерде кідіріп қалуына ( громелуропатияларда) байланысты. Бүйректік ісінулер қабақтарда, көздің астында таңертең айқын көрінеді.
Слайд 19

Ашығулық(алиментарлық) ісіну Ашығулық ісіну гипопротеинемиядан қанда онкотикалық қысым төмендеуімен, капилляр кемерлерінің

Ашығулық(алиментарлық) ісіну

Ашығулық ісіну гипопротеинемиядан қанда онкотикалық қысым төмендеуімен, капилляр кемерлерінің трофикасы

бұзылуынан өткізгіштігі жоғарылаумен байланысты.

Нервтік ісіну

Нервтік ісіну су алмасуьгның нервтік реттелуі және тамыр мен тіндердің қоректенуі бүзылыстарынан болады.

Слайд 20

Қабынулық және уыттық ісінулер Қабынулық және уыттық ісінулер бүліну ошағында микроциркуляцияның

Қабынулық және уыттық ісінулер

Қабынулық және уыттық ісінулер бүліну ошағында микроциркуляцияның бұзылуынан

және капиллярлар кемерлерінің өткізгіштігі жогарылауынан болады. Ол қабынулық дәнекерлердің (гистамин, серотонин, брадикинин, простагландиндер ж. б.) әсерлерінен дамиды.

Аллергиялық ісінулердің жолдары қабынулық және нервтік ісінулердің жолдарымен сәйкес болады. Бұл ісінулер кездерінде микроциркуляцияның бұзылуында және капиллярлар кемерлерінің өткізгіштігі жоғарылауында аллергаяның дәнекерлері (медиаторлары) маңызды орын алады.

Аллергиялық ісіну

Слайд 21

Ісінудің организм үшін маңызы Ісіну біртектес дерттік үрдіс болғандықтан оның бір

Ісінудің организм үшін маңызы

Ісіну біртектес дерттік үрдіс болғандықтан оның бір

жағынан бүліндіруші қасиеті болса, екінші жағынан белгілі қорғаныстық маңызы бар.
Ісінулік сұйық айналасындағы тіндерді қысып, онда қан айналымын бұзады, қан мен жасушалар арасында қоректік заттармен және оттегімен алмасуын қиындатады. Осыдан ісінген тіндердің қоректенуі бұзылудың нәтижесінде олардың микробтарға төзімділігі төмендейді, жиі жұқпалы қабынулар дамуы мүмкін. Ісінген тіндерде жиі дәнекер тіні өсіп кетеді. Сүйық ми қарыншаларында, жүрек қалтасында, плевра қуысында жиналып қалудан тіршілікке маңызды ағзалардын қызметтері бүзылуына әкеледі.
Слайд 22

ІСІНУДІҢ ҚОРҒАНЫСТЫҚ МАҢЫЗЫ: 1. қанда еріген улы заттардын сүйықпен бірге тамырдың

ІСІНУДІҢ ҚОРҒАНЫСТЫҚ МАҢЫЗЫ:

1. қанда еріген улы заттардын сүйықпен бірге тамырдың сыртына

шығуына және жергілікті тіндерде ұсталып тұруына әкеледі;
2. организмнің сұйық орталарында осмостык, қысымның түрақтылығын үстайды;
3. ісінулік сұйық әртүрлі ісік дамытатың химиялық және улы заттарды сүйылтып, олардың ауру туындататын әсерін азайтады;
4. бүліну ошағынан қан мен лимфаның агып кетуін шектеп, өртурлі улы заттардың (бактериялардың, уыттардың ж. б.) организмге тарап кетуінен сақтандырады;
5. ісінулік сүйықпен бірге әртүрлі бактерияларды жоятын және улы заттарды усыздандыратын арнайы антиденелер мен ферменттер шығарылады. Бұл көрсетілгендер әсіресе қабынулық ісінулер кездерінде өте манызды орын алады.
Слайд 23

Ісінудің патогенездік жайттары

Ісінудің патогенездік жайттары

Слайд 24

Ісінудің клиникалық түрлері

Ісінудің клиникалық түрлері

Слайд 25

Қорытынды Қорыта келгенде адам ағзасында көптеген зат алмасу процестері жүріп жатады,

Қорытынды

Қорыта келгенде адам ағзасында көптеген зат
алмасу процестері жүріп жатады,

соның
ішіндегі ең маңыздыларының бірі су алмасу
болып табылады.
Егер де түрлі ықпалдар зиянды әсерлерін
тигізетін болса қарапайым судың өзі артып
немесе азайып кетуінен адам өміріне
айтарлықтай қауіп төндіре алады.
Сондықтан да ауырып ем іздегенше
Ауырмайтын жол іздеп денсаулығымызды
үнемі бақылауда ұстағанымыз жөн