Эйәртеүле Ҡуш Һөй

Содержание

Слайд 2

Ил ҡеүәте - икмәктә.

Ил ҡеүәте - икмәктә.

Слайд 3

Ризыҡтың иң олоһо-икмәк

Ризыҡтың иң олоһо-икмәк

Слайд 4

Икмәк-ер һәм ҡояш балаһы

Икмәк-ер һәм ҡояш балаһы

Слайд 5

Икмәк-тормош нигеҙе

Икмәк-тормош нигеҙе

Слайд 6

ИКМӘК БУЛҺА ТАБЫНДА, СӘЙ ТӘМЛЕРӘК ТАҒЫН ДА!

ИКМӘК БУЛҺА ТАБЫНДА, СӘЙ ТӘМЛЕРӘК ТАҒЫН ДА!

Слайд 7

Мәҡәлдәрҙең дауамын тап: 1. Икмәк булһа 2. Тир тамған 3.Ерҙе эшкәртергә

Мәҡәлдәрҙең дауамын тап:

1. Икмәк булһа
2. Тир тамған
3.Ерҙе эшкәртергә иренмәһәң
4.Хеҙмәте барҙың
5.Ергә

эйелһәң
6.Кемдең эше бар

1. шуның ашы бар.
2. ул һине туйҙырырға иренмәҫ
3. ер уңдырышлы була.
4. байлыҡ килә.
5. йыр ҙа булыр.
6. хөрмәте бар.

Слайд 8

Мәҡәлдәр Икмәк булһа йыр ҙа булыр. Тир тамған ер уңдырышлы була.

Мәҡәлдәр

Икмәк булһа йыр ҙа булыр.
Тир тамған ер уңдырышлы була.
Кемдең эше

бар шуның ашы бар.
Хеҙмәте барҙың хөрмәте бар.
Ергә эйелһәң байлыҡ килә.
Ерҙе эшкәртергә иренмәһәң ул һине туйҙырырға иренмәҫ.
Слайд 9

Мәҡәлдәр 1. Икмәк булһа, йыр ҙа булыр. 2.Тир тамған ер уңдырышлы

Мәҡәлдәр
1. Икмәк булһа, йыр ҙа булыр.
2.Тир тамған ер уңдырышлы

була.
3.Кемдең эше бар, шуның ашы бар.
4.Хеҙмәте барҙың хөрмәте бар.
5.Ергә эйелһәң, байлыҡ килә.
6.Ерҙе эшкәртергә иренмәһәң, ул һине туйҙырырға иренмәҫ.
Слайд 10

ЭЙӘРТЕҮЛЕ ҠУШМА ҺӨЙЛӘМДӘР БАШ ҺӘМ ЭЙӘРСӘН ҺӨЙЛӘМ Береһе икенсеһенә буйһоноп, үҙ-ара

ЭЙӘРТЕҮЛЕ ҠУШМА ҺӨЙЛӘМДӘР БАШ ҺӘМ ЭЙӘРСӘН ҺӨЙЛӘМ
Береһе икенсеһенә буйһоноп, үҙ-ара эйәреү

юлы менән бәйләнеп килгән һөйләм эйәртеүле ҡушма һөйләм тип атала.
Эйәртеп килгәне баш һөйләм, эйәреп килгәне эйәрсән һөйләм була.
Слайд 11

Әсәй, мине таңдан уят әле, дала өҫтөн томан алғанда.

Әсәй, мине таңдан уят әле, дала өҫтөн томан алғанда.

Слайд 12

Әсәй, мине таңдан уят әле,/ дала өҫтөн томан алғанда.

Әсәй, мине таңдан уят әле,/ дала өҫтөн томан алғанда.

Слайд 13

Үҙем генә беләм: юлдар бикле Уҙғандарға кире -ҡайтырға. (Р. Бикбаев.)

Үҙем генә беләм: юлдар бикле
Уҙғандарға кире -ҡайтырға.
(Р. Бикбаев.)

Слайд 14

1. Беҙ һуғыштан сыҡҡанда, Алдан сыҡты даныбыҙ. (Халыҡ йырынан.) 2. Нимә

1. Беҙ һуғыштан сыҡҡанда, Алдан сыҡты даныбыҙ. (Халыҡ йырынан.)
2. Нимә ҡәҙерле, шуны

баһаларға кәрәк.
3. Ғабдулла киткәндән һуң, малайҙар балыҡҡа төшмәне. (М. Кәрим.)
4. Гөлйөҙөм таң яҡтыһының аҡһыл шәүләләре өй эсенә һуҙылғас ҡына йоҡлап китте. (К. Дәүләтшина.)
5. Беҙҙең отрядҡа шундай бурыс йөкмәтелде: көн һайын алмашлап урманға барып, ҡоштарҙы ашатырға кәрәк.
Слайд 15

Слайд 16

Эйәртеүле ҡушма hөйләмдәрҙе синтаксик тикшереү өлгөhө Тикшереү тәртибе. 1. Ниндәй hөйләм

Эйәртеүле ҡушма hөйләмдәрҙе синтаксик тикшереү өлгөhө  Тикшереү тәртибе.  1. Ниндәй hөйләм икәнен әйтергә.  2.

Баш hөйләм менән эйәрсән hөйләм төpҙәpeн күphәтeү.  3. Эйәрсән hөйләм төрөн билдәләү.  4. Эйәрсән hөйләм баш hөйләмгә нисек, нимә ярҙамында бәйләнгән?  5. Тыныш билдәләренең ҡуйылышын аңлатыу.  6. Баш hөйләмдең hәм эйәрсән hөйләмдең hөйләм киҫәктәрен күphәтeү.  Өлгө. Телдән тuкшереү. Салауат та батыр йырлағанда, уң ҡулында булыр ҡурайы. (Халыҡ йырынан.)  Эйәртеүле ҡушма hөйләм, баш hөйләм – уң ҡулында булыр ҡурайы, эйәрсән hөйләм - Салауат та батыр йырлағанда.
Ваҡыт эйәрсән hөйләме. Эйәрсән ваҡыт hөйләме баш hөйләмгә урын-ваҡыт килеш ялғауы ярҙамында бәйләнеп килгән hәм ҡасан hорауына яуап була. Баш hөйләм менән ваҡыт hөйләм араhында өтөр ҡуйыла. Баш hөйләмдә ҡурайы – эйә, булыр – хәбәре, ҡулында - тултырыусы, уң - аныҡлаусы; ваҡыт эйәрсән hөйләмендә Салауат та батыр – эйә, йырлағанда – хәбәре.  Яҙып тuкшереү. Салауат та батыр йырлағанда, уң ҡулында булыр ҡурайы. ҡасан? ( ), [ ].
Слайд 17

Слайд 18

Эйәрсән һөйләмде баш һөйләмгә бәйләүсе саралар.Тыныш билдәләре

Эйәрсән һөйләмде баш һөйләмгә бәйләүсе саралар.Тыныш билдәләре

Слайд 19

1-се эш « Шулай ҙа яҙ яҙ инде.Ауылда ғәҙәти булмаған йәнлелек

1-се эш


« Шулай ҙа яҙ яҙ инде.Ауылда ғәҙәти булмаған

йәнлелек һиҙелгәс,Миҙхәт менән Мотаһар ҙа өйҙә ятып түҙә алманы.Әсәләре тыйып китһә лә, тупһаға сығып ултырҙылар.Ә бер аҙҙан ҡыйыулыҡ итеп епшек ҡарға баҫтылар.Талды ат итеп ялан аяҡ әле был яҡҡа, әле теге яҡҡа саптылар.» ( Ф.Аҡбулатова . « Атай икмәге»)
Текстан эйәртеүле ҡушма һөйләмдәрҙе яҙып алығыҙ, бәйләнеү сараларын күрһәтегеҙ.
Слайд 20

2-се эш Ғүмер баҡый беҙҙә шулай килгән Һуң ятҡандар иртә торғандар.

2-се эш

Ғүмер баҡый беҙҙә шулай килгән
Һуң ятҡандар иртә торғандар.
Йәйге ҡояш башын

ҡалҡытҡансы
Инде бер тын ураҡ урғандар.
Бабай әйтә кешеләрҙең бәхете
Ҡояш менән бергә сыға, ти.
Ҡояш сыҡҡан мәлде күрмәүселәр
Бәхетһеҙҙәр ана шуға, ти. (Ә.Атнабаев)
Слайд 21

Алдынғы игенселәр Мәҡсүтов Фәнис - алдынғы механизатор,ВДНХ-ның бронза миҙалы,Хеҙмәт Ҡыҙыл байраҡ

Алдынғы игенселәр

Мәҡсүтов Фәнис - алдынғы механизатор,ВДНХ-ның бронза миҙалы,Хеҙмәт Ҡыҙыл байраҡ ордены

кавалеры.
Йәнбәков Барый- «Башҡортостандың атҡаҙанған механизаторы» тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ булған.
Дәүләтшин Камил-алдынғы комбайнер, «социалистик ярыш ударнигы» (1976, 1980 йылдар)
Йомағужин Рәшит Сабир улы- 1965 -1980 йылдарҙа «Победа» колхозы рәйесе.