Мәделіқожа Жүсіпқожаұлы (1816 - 1888)

Сентябрь 15, 2022

Главная
Литература
Мәделіқожа Жүсіпқожаұлы (1816 - 1888)

Содержание

2. Мәделіқожа әрі батыр, әрі ақын атанған азаматтың бірі.Туған жері қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысының Қызылқұм ауданының Қожаторғай
3. Қолына түскен кітаптарды көп оқып, Құранды тез жаттап алып, өзінің қабілетін жас кезінде – ақ танытады.
4. Бауырым деп күймеген, Бауыры бүтін бар ма екен? Алыспенен жақынды Жортпай білген бар ма екен? Ащы
5. «Батырбек пен Байзаққа» «Ахмет төреге» «Төре түйесінің сөзі» «Әбділда қожаға» «Майлыны мұқату» «Батыр бір оқ» «Қосжарсуат
6. Ақын 1878жылы «Түркістан уәлаяты»газетінің үшінші санында басылған «Бір жан жоқ болыстыққа талас емес» деген көлемі 96
7. Есті кісі есермен ойнамайды, Бойы қысқа терекке бойламайды. Ақша берген кісіні болыс сайлап, Елу басы ел
8. Ақын өзі өмір сүріп отырған заманның тәртібіне наразы.Қазіргі кезде көпшіліктің ойлайтыны : «Қайткенде жеймін, қалай қылғанда
9. Мәделіқожа Қоқан феодалдарының өктемдіктеріне тойтарыс беруге бар күш – қуатын жұмсап, олардың өз елін білектің күші,
10. Қоқандарға наразылығын Мәделіқожа өзінің Мырзаби оқиғасына байланысты, іс – әрекеттерінде және сол биге арнапайтқан өлеңінде толық
12. Скачать презентацию

Слайд 2

Мәделіқожа әрі батыр, әрі ақын атанған азаматтың бірі.Туған жері қазіргі

Оңтүстік Қазақстан облысының Қызылқұм ауданының Қожаторғай совхозы.Негізгі мекені – Қосжарсуат, Қосқұдық деген жерлер. Арғы атасы Жиенқожа.

Мәделіқожа Жүсіпқожаұлы (1816 - 1888)

Слайд 3

Қолына түскен кітаптарды көп оқып, Құранды тез жаттап алып, өзінің

қабілетін жас кезінде – ақ танытады.

Слайд 4

Бауырым деп күймеген,
Бауыры бүтін бар ма екен?
Алыспенен жақынды
Жортпай білген бар ма

екен?
Ащы менен тұщыны
Татпай білген бар ма екен?
Жақсы менен жаман сөз
Айтыспай білген бар ма екен?
Табанына тас қойып,
Дәрет алған бар ма екен?

Мәделіқожаның Айым қызбен жұмбақ айтысы.

Слайд 5

«Батырбек пен Байзаққа»
«Ахмет төреге»
«Төре түйесінің сөзі»
«Әбділда қожаға»
«Майлыны мұқату»
«Батыр бір оқ»
«Қосжарсуат аман

бол туған жерім»
«Көпестер жорға жегер арбасына»
«Айналайын әзірет»
«Шәріпке»
«Ас құяды кең адам» т.б толғаулары маңызды шығармалар.

Мәделіқожаның толғаулары.

Слайд 6

Ақын 1878жылы «Түркістан уәлаяты»газетінің үшінші санында басылған «Бір жан жоқ

болыстыққа талас емес» деген көлемі 96 жолдық өлеңінде болыстыққа таласқан қулар мен баққұмарлардың ақылсыздығын, олардың ел қамын ойламай, дауды қоздырып, оңай олжа тауып, пара алып жатқанын көрсетеді.Ел ынтымағын жойып жатқан заманның билеріне мін тағады.

Слайд 7

Есті кісі есермен ойнамайды,
Бойы қысқа терекке бойламайды.
Ақша берген кісіні болыс сайлап,
Елу

басы ел қамын ойламайды.
Бар болыстар қарызға батып жүрген.
Бал деп ұрттап заһарды татып жүрсің,
Хакімдер ықтиярды берді өзіңе.
Бұқара бір – біріңді сатып жүрсің.
Сөзі үлгі болады нақылдының.
Он басы сый көп шығар жақындының,
Ақша шашқан адамдар болыс болып,
Бәрі де жайына жүр ақылдының.

Слайд 8

Ақын өзі өмір сүріп отырған заманның тәртібіне наразы.Қазіргі кезде көпшіліктің

ойлайтыны : «Қайткенде жеймін, қалай қылғанда әмірімді жүргіземін халықтың қамын ойлаушылар азайды, ұлықтың көмейіне қақалғанша пара тығу, мұнымен ел оңбақ емес...» - деп ол ашық айтады.

Слайд 9

Мәделіқожа Қоқан феодалдарының өктемдіктеріне тойтарыс беруге бар күш – қуатын

жұмсап, олардың өз елін білектің күші, найзаның ұшымен қорғаған.Майлы ақынның айтуынша , Мәделіқожа көзсіз ер болған. Ол Түркістанды қорғап, сатылымпаздар опасыздығына қарсы шығып, ел іші тартыстарында да табандылық көрсеткен.

Слайд 10

Қоқандарға наразылығын Мәделіқожа өзінің Мырзаби оқиғасына байланысты, іс – әрекеттерінде

және сол биге арнапайтқан өлеңінде толық танытады. XIX ғасырдың орта шенінде Ташкент қаласына жақын қонған қазақ рулары Қоқанның зорлық-зомбылығына қарсы ашық күреске шығады.Олар Мәделіқожа, Мұсабек, Ырысқұлбек батырлардың бастауымен Мырзаби бастаған хан зекетшілерін қырып салады.