Мемлекеттік реттеу нысандарының жалпы сипаттамасы. Лекция 3

Содержание

Слайд 2

Қарастырылатын сұрақтар Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастыру механизмдерін қалыптастыру. Мемлекеттің дәстүрлі және

Қарастырылатын сұрақтар

Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастыру механизмдерін қалыптастыру.
Мемлекеттің дәстүрлі және жаңа қызметтері.


Әкімшілік-құқықтық реттеу .
Экономикалық реттеу.
Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды ұйымдастырушылық-құқықтық қамтамасыз ету.
Слайд 3

Лекцияның мақсаты мен міндеттері: Мемлекет, құқық және экономиканың өзара қатынасын қарастырғанда

Лекцияның мақсаты мен міндеттері:
Мемлекет, құқық және экономиканың өзара қатынасын қарастырғанда

экономиканы мемлекеттік реттеу және мемлекеттің іс-әрекет механизмдер мәселесі маңызды орынға ие. Бұл мәселе теориялық және тәжірибелік мәнге ие.
Отандық және шетелдік әдебиеттерде мемлекеттің атқаратын рөліне үлкен мән берілген. Бұл кездейсоқтық жағдай емес, елдің экономикалық даму нәтижесі оның көбінесе атқаратын қызметіне байланысты экономиканы мемлекеттік реттеудің қолданылатын механизмдерімен түсіндіріледі.
Слайд 4

көбінесе атқаратын қызметіне байланысты экономиканы мемлекеттік реттеудің қолданылатын механизмдерімен түсіндіріледі. Елдің экономикалық даму нәтижесі

көбінесе атқаратын қызметіне байланысты экономиканы мемлекеттік реттеудің қолданылатын механизмдерімен түсіндіріледі.

Елдің экономикалық

даму нәтижесі
Слайд 5

Мемлекеттік реттеуді ұйымдастыру

Мемлекеттік реттеуді ұйымдастыру

Слайд 6

Мемлекеттік реттеу қызметтері нарықтың тиімді құрылуы меншікті нарықтық реттеуші іс-әрекетінің қосымшалығы

Мемлекеттік реттеу
қызметтері

нарықтың тиімді құрылуы

меншікті нарықтық реттеуші
іс-әрекетінің қосымшалығы мен
түзетілуі

нарықтық

шаруашылықтың қызмет
етуінде құқықтық
базаны қамтамасыз ету қызметі,
нарықтық ортада ең басты қозғалыс
күші
ретінде бәсекені ынталандыру
және қорғау қызметі жатады

табысты қайта бөлу, ресурстарды
бөлуді жасау,
экономикалық өсуді ынталандыру
және экономикалық
тұрақтандыру қамтамасыз
ету қызметі жатады.

Слайд 7

Мемлекеттік реттеудің формалары саяси реттеу «Заңды-әкімшілік» реттеу Саяси реттеу формасы тек

Мемлекеттік реттеудің формалары

саяси реттеу

«Заңды-әкімшілік»
реттеу
Саяси реттеу формасы
тек саясат аумағында мемлекеттік


реттеу формасы ретінде
қарастырылады

мемлекеттік органдардың
тәжірибелік
қызметінде әртүрлі
нормативті актілерді шығару
арқылы әкімшілік жүйеде
басқару бойынша жүргізеді

Слайд 8

Мемлекеттік реттеудің перспективалық схемасы

Мемлекеттік реттеудің перспективалық схемасы

Слайд 9

Мемлекеттік реттеу механизмі (1 саланы мысалмен)

Мемлекеттік реттеу механизмі (1 саланы мысалмен)

Слайд 10

Экономиканы мемлекеттік реттеудің әдістері Тікелей реттеу әдістері Жанама реттеу әдістері экономикалық

Экономиканы мемлекеттік реттеудің әдістері

Тікелей реттеу
әдістері

Жанама реттеу
әдістері

экономикалық процестердің
өзіне
және оның

шамасына
әсер етумен байланысты.

адрессіз, бірақ барлық
шаруашылық
субъектілері үшін міндетті
болып табылады.

Слайд 11

Нарықты реттеу әдістері

Нарықты реттеу әдістері

Слайд 12

Негізгі экономикалық реттеу құралдары Фискалдық саясат Несие – ақша саясаты Бағаны

Негізгі экономикалық реттеу құралдары

Фискалдық саясат

Несие – ақша саясаты

Бағаны және табысты
реттеу

саясаты

Әкімшілік реттеулер

Слайд 13

Бұған ең алдымен мемлекеттік сатып алуды көбейту немесе азайту жатады несиенің

Бұған ең алдымен
мемлекеттік сатып алуды
көбейту немесе азайту жатады
несиенің пайыздық

ставкасын
өзгерту,
ашық нарықтағы операциялар
және т.б

мемлекет баға мен табыстардың
өсуінің жоғарғы шегін белгілейді
қоғамдық пайдалану салаларына
бақылау шаралары,
тәртіпті сақтауға бағытталған
бақылау
істер кіреді

Фискалдық саясат

Несие – ақша саясаты

Бағаны және табысты
реттеу саясаты

Әкімшілік реттеулер

Слайд 14

Әкімшілік әдістерге мыналар кіреді: экономика секторларын, жеке кәсіпорындарды мемлекеттік қаржылай қолдау,

Әкімшілік әдістерге мыналар кіреді:

экономика секторларын, жеке кәсіпорындарды мемлекеттік қаржылай қолдау, әлеуметтік

сфераны қаржыландыру, ғылыми-техникалық, экологиялық және басқалай мемлекеттік бағдарламаны дайындау арқылы құрылымдық дағдарысты ескерту мақсатымен макроқұрылымдық қозғалысты және т.б.
Слайд 15

Қаржылай қолдау құралдары Дотация Субвенция Субсидия мемлекет жүйесі нен қайтарымсыз тәртіпте

Қаржылай қолдау құралдары

Дотация

Субвенция

Субсидия

мемлекет жүйесі
нен қайтарымсыз
тәртіпте берілетін
ақшалай құрал.
Мемлекеттік

кәсіпорындар,
ұйымдар
және мекемелерге
беріледі.

бюджеттен мақсатты
шығындарды
қаржыландыру
үшін
әкімшілік-аймақтық
құрылымға
қайтарымсыз бөлінетін
тұрақты мемлекеттік
қаржы мөлшері.

Субсидия
субвенцияға қарағанда
мақсатсыз қолдану
немесе қолданбау
жағдайында
қайтарылмайды.

Слайд 16

Слайд 17

Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу жүйесінің қалыптасу бағыттары Кәсіпкерліктің қызмет етуі мен дамуын


Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу жүйесінің қалыптасу
бағыттары
Кәсіпкерліктің қызмет
етуі
мен дамуын

құқықтық қамтамасыз
ету
жүйесін
қалыптастыру

кәсіпкерлікті
қолдау мен қаржылық
қамтамасыз етуді
қалыптастыру
Кәсіпкерлікті, кадр
даярлау бойынша
жүйені, маркетингтік
орталықтарды, құруды
қарастыратын
тұтастай
кәсіпкерліктің
инфрақұрылымдық
жүйесін
қамтамасыз
ету

Слайд 18

Мысалы шет мемлекеттерінде кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау бағыттарын қарастырамыз:

Мысалы шет мемлекеттерінде кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау бағыттарын қарастырамыз:

Слайд 19

Барлық шағын кәсіпкерлікті қолдаудың әдіс тәсілдер мазмұны мен бағыты бойынша екі

Барлық шағын кәсіпкерлікті қолдаудың әдіс тәсілдер мазмұны мен бағыты бойынша екі

үлкен жіктелім тобына бөліп көрсетеміз:

1. мазмұны бойынша мемлекеттік реттеу ұйымдық-басқарушылық; экономикалық және институционалды түрдегі әдістермен жүзеге асырылады.
2. бағытталуы бойынша мемлекеттік реттеу тікелей және жанама ретінде іске асырылады.

Слайд 20

Мазмұны бойынша ұйымдық-басқарушылық әдіс бұл шектерді анықтау үшін қолданылатын әдістерді айтамыз.

Мазмұны бойынша ұйымдық-басқарушылық әдіс

бұл шектерді анықтау үшін қолданылатын әдістерді айтамыз.

Мұндай әдісте қызметтің белгілі бір стандарттарын белгілеу арқылы кәсіпкерлік қызметті реттейді. Ал, ықпал етудің экономикалық әдістеріне мемлекеттің мүдделеріне негізделген әдістері кіреді. Оған несиелік қаржы, салық саясаты, дотациялар, субсидиялар және т.б. жатады. Ал, институционалдық әдістерді қолдану шағын бизнес инфрақұрылымын және оған сәйкес басқару органдарын қалыптастырады.
Слайд 21

Мемлекетпен кәсіпкерлікті дамытуға қатысты саясаты аясында мемлекеттік тарапынан үлкен ұйымдық күш

Мемлекетпен кәсіпкерлікті дамытуға қатысты саясаты аясында мемлекеттік тарапынан үлкен ұйымдық

күш салуды талап етеді, осыған байланысты мына бағыттар бойынша бөліп қарастыруға болады:

шағын және орта кәсіпорындарға көмек көрсету
кәсіпкерге қаржылай қолдау көрсету
кәсіпорындарды басқарудың тиімді жүйесін құруда көмек көрсету
бизнеске мемлекет тарапынан қолдау көрсету
тиісті салық жүйесі мен басқа да реттеуші тетіктер арқылы кәсіпкерліктің белсенділігін арттыруды ынталандыру
қоғамда кәсіпкерлік ортаны құру жүйесін ұйымдастыру.

Слайд 22

Мемлекеттік қолдаудың маңызды түрлері келесі элементтерден тұрады: жобаларға жеңілдетілген мақсатты несиелер;

Мемлекеттік қолдаудың маңызды түрлері келесі элементтерден тұрады:

жобаларға жеңілдетілген мақсатты несиелер;


салықтық жеңілдіктер;
коммерциялық несиелер бойынша кепілдік беру;
жабдықтау лизингінде көмек беру; инновациялық қызметте қолдау, тегін және жеңілдетілген ақпараттық ресурстар;
ғимараттық жеңілдіктер жалға беру;
шағын кәсіпкерлік нормативті-құқықты қолдауы; тіркеу, лицензиялау және т.б. процедурасын жеңілдетілуі
Слайд 23

Әртүрлі күрделілік деңгейдегі тапсырмалар 1-деңгейдің сұрақтары Мемлекеттің дәстүрлі және жаңа қызметтерін

Әртүрлі күрделілік деңгейдегі тапсырмалар
1-деңгейдің сұрақтары
Мемлекеттің дәстүрлі және жаңа қызметтерін атаңыз.


Экономикаға мемлекеттің тікелей және жанама әсер ету нысандарын анықтайтын жағдайларды көрсетіңіз.
Экономиканы реттеу құралдарын анықтаңыз.
2-деңгейдің сұрақтары
Қазақстандағы жекешелендіру үдерісінің мәнін ашып көрсетіңіздер.
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу мен қолдаудың жүйесін анықтаңыз.
Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастыру механизмдерін көрсетіңіз.
3-деңгейдің сұрақтары
Әкімшілік пен экономикалық реттеудің өзара байланысын мысалмен түсіндіріңіз.
Мемлекетпен кәсіпкерлікті қолдауды ұйымдастыру жолдарын ашып көрсетіңіз.
Әкімшілік-құқықтық реттеудің қажеттілігін мысалмен түсіндіріңіз.