Содержание
- 2. Қалқанша бездің обыры ҚБ қатерлі ісігі тиреоидты эпителий жасушаларынан дамиды (фолликулярлы, парафолликулярлы). Қалқанша бездің обыры (ҚБО)
- 3. Этиологиясы Басым жағдайда белгісіз. Жиі радиациялы түрткі талқыланады. Сыртқы радиацияның ҚБО тудыруы жөніндегі мәліметтер нақты емес.
- 4. Патогенезі ЖДҚБО жасушалары (папиллярлы және фолликулярлы) қалыпты тироциттер секілді йодты сіңіре алады. Оған баяу өсу мен
- 5. Эпидемиологиясы Жалпы ҚБО өте сирек дамитын сырқат. Оған барлық локализациялы обырдың 1%-ы және обырдан дамитын өлім
- 6. ҚБО эпидемиологиясы
- 7. Клиникалық көрінісі
- 8. Түйінді жемсаумен сырқаттанған науқастардың анамнезін және клиникалық көрінісін зерттеу барысында анықталған түйіннің қатер қаупін жоғарылататын төмендегі
- 9. Диагностикасы ҚБО алғашқы диагностикалаудың басты әдісі жіңішке инелі аспирациялы биопсия (ЖИАБ) және ҚБ УДЗ-сі болып табылады.
- 10. ЖДҚБО емі төрт басты қағидаларға негізделеді 1. Үрдістің таралуына байланысты лимфа түйіндерімен бірге мойын шелмайын алып
- 12. Б ү й р е к обыры Бүйрек ісіктері жалпы ісіктердің 3%-ын құрайды. Ісіктердің бастапқы кезені
- 13. Бүйрек рагы Этиологиясы Коптеген когорттық зерттеулер нәтижелері бойынша зәршығару жолдарының ісігінің дамуы сыртқы орта факторлары, тамақтану
- 14. Патологиялық анатомия Қыртысты қабат аймағында дамиды Макроскопиялық көрінісі – алғашында дөңгелек тәрізді, айқын шекараланған. Әрі қарай
- 15. Клиникасы Бүйрек рагы көптеген уақыт асимптомды өтеді Клиникалық симптомдар триадасының пайда болуы - гематурия, ұлғайған бүйрек
- 18. Қуық асты без рагының эпидемиологиясы Жер шары бойынша (2000 ж) қуық асты без рагының аурушаңдық көрсеткіші
- 19. Қуық асты без рагының пайда болу себептері, даму механизмдері Қуық асты без рагының негізгі пайда болу
- 20. Қазір қуық асты бездегі рактың пайда болу және даму механизмін былай түсіндіреді: жайылмалы қауіпті ісік клеткасы,
- 21. Қуық асты без рагының патологиялық анатомиясы Қуық асты без рагының нөлдік өсу сатысы (рак in situ)
- 22. Қуық асты безінің аденомасы
- 23. Қуық асты без рагының жіктеліуі Қуық асты без рагының гистологиялық жіктелуі әртүрлі болады. Олар: безді, ауыспалы-клеткалы,
- 24. Осылардың ішінде өте жиі кездесетіні безді рак (90%). Ісіктің қатерлі зияндылық деңгейі морфологиялық тексеру кезінде бірден
- 25. Қуық асты без рагының tnm жүйесі бойынша жіктелуі Т – алғашқы ісік: Тх –ісік көзі белгісіз,
- 26. Ескерту: егер биопсия кезінде цитологиялық диагноз екі бөлімде бар екенін дәлелдеп, бірақ ол сипауға келмесе немесе
- 27. Қуық асты без рагының өсу сатылары
- 28. Қуық асты без рагы
- 29. Қуық асты без рагының клиникалық белгілері Қуық асты без рагының алғашқы өсу сатысында ешқандай белгілер болмайды.
- 30. Шартты түрде қуық асты без рагын жергілікті асқынбаған және асқынған ісік деп бөлуге болады. Асқынбаған ракта
- 31. Қуық асты без рагының диагностикасы Аурудың даму тарихы (анамнез) – ең диагнозды анықтаудың негізгі болып саналады,
- 32. І. Қуық асты безді саусақпен көру кезінде, науқасты еңкейтіп немесе оң жақ бүйіріне жатқызу арқылы жүргізіп,
- 33. 2. Қуық асты без антигенін анықтау - өте маңызды, оған қарап тек ісікті анықтап қоймайды, сонымен
- 35. Скачать презентацию
Қалқанша бездің обыры
ҚБ қатерлі ісігі тиреоидты эпителий жасушаларынан дамиды (фолликулярлы, парафолликулярлы).
Қалқанша бездің обыры
ҚБ қатерлі ісігі тиреоидты эпителий жасушаларынан дамиды (фолликулярлы, парафолликулярлы).
Этиологиясы
Басым жағдайда белгісіз. Жиі радиациялы түрткі талқыланады. Сыртқы радиацияның ҚБО тудыруы
Этиологиясы
Басым жағдайда белгісіз. Жиі радиациялы түрткі талқыланады. Сыртқы радиацияның ҚБО тудыруы
Йод тапшылығы немесе оны артық мөлшерде қабылдау ҚБО сырқаттанудың абсолютті жоғарылауына әкелмейді, бірақ йод мөлшері қалыпты аймақтарда ҚБО-ның агрессивті фолликулярлы түрі салыстырмалы түрде сирек кездеседі.
2 типті көптеген эндокринді неоплазия синдромы (КЭН-2: ҚБМО+ феохромоцитома; 9.2 бөлімді қараңыз) шеңберінде медуллярлы обырдың (ҚБМО) даму себебі 10-хромасоманың ұзын иығында RET-протоонкогенінің мутациясы болып табылады. Осындай мутациялар ҚБО папиллярлы әсіресе, радиация индуцирлеген түрінде кездеседі (5–30%). Сонымен қатар, жоғары дифференцирленген ҚБО кезінде р53 ісігінің супрессоры мутациясы, ras-онкогенінің гиперэкспрессиясы және бірқатар басқа да генетикалық өзгерістер дамиды. ҚБМО үш түрде кездеседі: спорадикалық (75%), шектелген отбасылық (5%), отбасылық КЭН-2 щеңберінде (20 %).
Патогенезі
ЖДҚБО жасушалары (папиллярлы және фолликулярлы) қалыпты тироциттер секілді йодты сіңіре алады.
Патогенезі
ЖДҚБО жасушалары (папиллярлы және фолликулярлы) қалыпты тироциттер секілді йодты сіңіре алады.
Эпидемиологиясы
Жалпы ҚБО өте сирек дамитын сырқат. Оған барлық локализациялы обырдың 1%-ы
Эпидемиологиясы
Жалпы ҚБО өте сирек дамитын сырқат. Оған барлық локализациялы обырдың 1%-ы
ҚБО эпидемиологиясы
ҚБО эпидемиологиясы
Клиникалық көрінісі
Клиникалық көрінісі
Түйінді жемсаумен сырқаттанған науқастардың анамнезін және клиникалық көрінісін зерттеу барысында анықталған
Түйінді жемсаумен сырқаттанған науқастардың анамнезін және клиникалық көрінісін зерттеу барысында анықталған
• анамнезінде бас пен мойынның сәулененуі;
• туыстарында дамыған медуллярлы обыр немесе ҚЭН-2;
• 20 жастан кіші немесе 70 жастан жоғары жас шамасы;
• ер адамдар;
• түйінді түзілістің жылдам өсуі;
• түйіннің тығыз немесе қатты консистенциясы;
• мойын лимфаденопатиясы;
• түйінді түзіліс ығысуының болмауы;
• үнемі дауыстың қарлығуы, дисфония, дисфагия немесе ентікпе.
Сирек жағдайда ҚБО, әсіресе жоғары дифференцирленген ҚБО кеш метастаз берумен манифестацияланады, әдетте алдымен мойын лифаденопатиясы дамып, кейіннен УДЗ бойынша ҚБО анықталады.
Диагностикасы
ҚБО алғашқы диагностикалаудың басты әдісі жіңішке инелі аспирациялы биопсия (ЖИАБ) және
Диагностикасы
ҚБО алғашқы диагностикалаудың басты әдісі жіңішке инелі аспирациялы биопсия (ЖИАБ) және
ЖДҚБО емі төрт басты қағидаларға негізделеді
1. Үрдістің таралуына байланысты лимфа түйіндерімен
ЖДҚБО емі төрт басты қағидаларға негізделеді
1. Үрдістің таралуына байланысты лимфа түйіндерімен
2. Тиреоидэктомиядан кейін — потенциалды мүмкін метастаздар мен ҚБ барлық жасушаларын ликвидациялауға (қалыпты, қатерлі) бағытталған радиоактивті 131I-пен терапия.
3. Тироциттердің пролиферациясы мен өсуін ынталандыратын ТТГ деңгейін төмен мөлшерде ұстап тұруға бағытталған L-T4-мен супрессивті терапия.
4. ЖДҚБО рецидивінің басты маркерін динамикалық бағалау- қалыпты және ісік жасушаларымен бөлінетін тиреоглобулин.
Б ү й р е к обыры
Бүйрек ісіктері жалпы ісіктердің 3%-ын
Б ү й р е к обыры
Бүйрек ісіктері жалпы ісіктердің 3%-ын
Бүйрек рагы
Этиологиясы
Коптеген когорттық зерттеулер нәтижелері бойынша зәршығару жолдарының ісігінің дамуы сыртқы
Бүйрек рагы
Этиологиясы
Коптеген когорттық зерттеулер нәтижелері бойынша зәршығару жолдарының ісігінің дамуы сыртқы
Табакокурение
Алкоголь
Бензин әсері
Дәрілік препараттар ( анальгетиктер, фенацетин, рентгенконтрасттық заттар)
Кәсіби байланыс кадмий және асбестпен.
Патологиялық анатомия
Қыртысты қабат аймағында дамиды
Макроскопиялық көрінісі – алғашында дөңгелек тәрізді, айқын
Патологиялық анатомия
Қыртысты қабат аймағында дамиды
Макроскопиялық көрінісі – алғашында дөңгелек тәрізді, айқын
Лимфогенді және гематогенді метастаздалады
БКР тән сипаты ісікті тромб түзеді, көбіне ол бүйрек және қақпа венасының бітелуіне алып келеді
Микроскопиялық зерттеуде біріншілікті ісікте көптеген канальцы, қантамырлары, некроз аймақтары және қан құйылу аймақтары анықталады
Клиникасы
Бүйрек рагы көптеген уақыт асимптомды өтеді
Клиникалық симптомдар триадасының пайда болуы
Клиникасы
Бүйрек рагы көптеген уақыт асимптомды өтеді
Клиникалық симптомдар триадасының пайда болуы
Бірақ осы симптомдардың барлығының болуы көп кездеспейді
Пранеопластикалық синдром көрінуі мүмкін: гиперкальцемия, полицитемия, гипертензия, бүйректік дисфункция
Қуық асты без рагының эпидемиологиясы
Жер шары бойынша (2000 ж) қуық асты
Қуық асты без рагының эпидемиологиясы
Жер шары бойынша (2000 ж) қуық асты
Қазақстанда қуық асты без рагының орташа (2006-2012 жж.) аурушаңдық көрсеткіші 4,0%ooo (№2- сурет), ал оның таралуы біркелкі емес. Республикалық орташа көрсеткіштен қуық асты без рагының ең жоғарғы аурушаңдығы Батыс Қазақстан (6,0%ooo), Павлодар (6,1%ooo), Шығыс Қазақстан (6,9%ooo), Қостанай (7,7%ooo) облыстары мен Алматы (6,5%ooo) қаласында тіркелген. Сонымен қатар бұл рактың ең сирек кездесетін жері Қызылорда (1,2%ooo), Маңғыстау (1,3%ooo), Оңтүстік Қазақстан (1,4%ooo) Жамбыл (1,6%ooo), Атырау (1,7%ooo) және Ақтөбе (1,6%ooo) облыстарында анықталған. Бұл айырмашылық осы көрсетілген облыстардағы этностық топтардың үлесіне байланыстылығы, және де жергілікті қазақтардың үлесі басым облыстарда қуық асты без рагының, басқа облыстарға қарағанда, өте сирек кездесетіндігі мәлім болып отыр.
Қуық асты без рагының пайда болу себептері, даму механизмдері
Қуық асты без рагының
Қуық асты без рагының пайда болу себептері, даму механизмдері
Қуық асты без рагының
Қазір қуық асты бездегі рактың пайда болу және даму механизмін былай
Қазір қуық асты бездегі рактың пайда болу және даму механизмін былай
адамның қартайуына байланысты, бұл ісік 50 жастан асқан адамдарда жиі кездеседі. 50 мен 60 жастың аралығындағы адамдардың қуық асты безін микроскоп арқылы зерттегенде, олардың 30%-да көзге көрінбейтін ракты байқауға болатындығы анықталған.
гормондық өзгерістер, рактың гормон арқылы пайда болатындығын дәлелдейтін болжамға жатады. Оған дәлел ісік эстроген бергенде кері қайтып отыруы. Бірақ осыларға қарамастан қазіргі таңда гормондардың тікелей рак туғызатындығына біржақты пікір жоқ. Тек қуық асты бездің қызметі қалыпты болуы үшін тестостерон мен дегидротестестеронның мөлшері қалыпты болуы қажет.
тағамданудың ролі маңызды, себебі қуық асты бездегі рактың пайда болуына майлы тағамдардың әсері анықталған. Осыған байланысты қуық асты без рагы салмағы артық, дене қозғалысы шектелген семіз адамдарда жиі байқалған. Сонымен майлы тағам витамин А-ны және сол сияқты бета-каротинді кемітеді, ал бета-каротин көптеген ісіктерден ағзаны қорғайды. Азия елдеріндегі қуық асты без рагы өте аз кездеседі, себебі бұл жердегі адамдар витамин А және эстрогендерге бай өсімдіктерді тағамға көп қосады. Бұлар андрогендердің қуық асты безге зиянды әсерлерін кемітеді, әсіресе, эстрогенге бай тағамдар, артық андрогендерді тежеп отырады.
генетикалық фактор да қуық асты без рагының пайда болуына ықпал етеді. Тұқымында қуық асты без рагымен ауырғандардың үрпақтарында 2-3 есе бұл ісік жиі кездеседі. Қазіргі кезде, қуық асты без рагы, 9,0% жағдайда тұқым қуалайтындығы мәлім. Бірақ қандай генде қандай кемістік бар, ол неге рак туғызатындығына тікелей дәлел әлі анықталған емес.
жұқпаның әсері эпидемиологиялық зертеу кезінде, қуық асты без рагында, соз және жыныстық әрекет арқылы таралатын басқа да жұқпалармен байланыстығы дәлелдеген. Бірақ тікелей осы аурулар ракты қоздыратындығына нақты мәлімет жоқ..
қуық асты бездің гиперплазиясы мен қатерсіз ісік - аденомасы 1,5-24,0% жағдайда, қуық асты без рагымен қосарланып келетіндігі тәжірибеде жиі кездеседі (№ 4- сурет).
Қуық асты без рагының патологиялық анатомиясы
Қуық асты без рагының нөлдік өсу сатысы
Қуық асты без рагының патологиялық анатомиясы
Қуық асты без рагының нөлдік өсу сатысы
Қуық асты безінің аденомасы
Қуық асты безінің аденомасы
Қуық асты без рагының жіктеліуі
Қуық асты без рагының гистологиялық жіктелуі әртүрлі болады.
Олар:
безді,
ауыспалы-клеткалы,
жайылма клеткалы,
пісіп жетілмеген
Қуық асты без рагының жіктеліуі
Қуық асты без рагының гистологиялық жіктелуі әртүрлі болады.
Олар:
безді,
ауыспалы-клеткалы,
жайылма клеткалы,
пісіп жетілмеген
Осылардың ішінде өте жиі кездесетіні безді рак (90%). Ісіктің қатерлі зияндылық
Осылардың ішінде өте жиі кездесетіні безді рак (90%). Ісіктің қатерлі зияндылық
Олар::
G1-жоғары деңгейде пісіп, жетілген,
G2-орташа деңгейде пісіп,жетілген,
G3-4-төменгі деңгейде пісіп, жетілген, немесе піспеген, жетілмеген клетка.
Қуық асты без рагының tnm жүйесі бойынша жіктелуі
Т – алғашқы ісік:
Тх –ісік
Қуық асты без рагының tnm жүйесі бойынша жіктелуі
Т – алғашқы ісік:
Тх –ісік
Т0 –ісік көзі анықталынбаған,
Т1 – ісік, бездің жартысынан кем қамтыған және сипағанда қалыпты тіндермен қоршалған,
Т1а –ісік, кездейсоқ морфологиялық зерттеу кезінде анықталып, ол сылынған ұлпаның 5,0% құрайды,
Т1б –ісік, кездейсоқ морфологиялық зерттеу кезінде анықталып, ол сылынғ6н ұлпаның 5,0%-дан артығын құрайды,
Т1с – қуық асты антигені қанда анықталынғаннан соң, жіңішке инемен биопсия жасағанда ісік клеткасы табылған,
Т2 – ісік, бездің жартысын, немесе одан көп бөлігін алып, бірақоның көлемін ұлғайтпааған ,, немесе пішінін өзгертпеген,
Т2а – ісік, бездің бір бөлігін, немесе одан да аз бөлігін зақымдаған,
Т2б – ісік, бездің бір бөлік көлемінен асып түседі, бірақ екі бөлікке дейін жетпейді
Т2с – ісік, бездің екі бөлігін де қамтыған.
Ескерту: егер биопсия кезінде цитологиялық диагноз екі бөлімде бар екенін дәлелдеп, бірақ
Ескерту: егер биопсия кезінде цитологиялық диагноз екі бөлімде бар екенін дәлелдеп, бірақ
Т3 – ісік,без қабығының сыртына шығып кеткен,
Т3а– ісік, бір жағынан, немесе екі жағынан да ісіктің сыртқы қабықтан шығып кеткен,
Т3б – ісік, ұрық көпіршіктеріне, өзектеріне тараған,
Ескерту: егер ісік бездің төбесіне жетіп, одан асып түспесе (сыртқы қабық сау), онда ол Т2 деп қарастырылады
Т4 – ісік, көрші мүшелерге (тік ішек, қуықтың мойнына, сыртқы үрпіге, жамбас бұлшық еттеріне) тараған.
N – аймақтық лимфа бездері
Бұларға жамбас қуысындағы, жамбас артериясындағы лимфа бездері жамбас артериясының бөлінген жердегі деңгейден төменгі жерлер жатады
Nx – аймақтық лимфа бездері белгісіз,
N0 – бөгелме ісік аймақтық лимфа бездерінде жоқ,
N1 – бөгелме ісік, алысқы мүшелерде бар
Ескерту: егер бөгелме ісік көлемі 0,2 см-ден аспаса, онда pN1min-деп белгіленеді
М – алыстағы метастаздар
Мх – алыстағы бөгелме ісіктерді анықтау мүмкін емес,
М0 – бөгелме ісік жоқ
М1 – бөгелме ісік бар
N1а – аймақтық бөгелме ісік жоқ,
N1б – сүйекте бөгелме ісік бар,
N1с басқа алыстағы бөгелме ісік бар.
Патоморфологиялық зерттеудің қорытындысында клетканың пісіп жетілуін, TNM жүйесіне G деген әріп қосылып белгіленеді. Мысалы, GТ, GN, GM, бірақ GТ1 деген жоқ.
Қуық асты без рагының өсу сатылары
Қуық асты без рагының өсу сатылары
Қуық асты без рагы
Қуық асты без рагы
Қуық асты без рагының клиникалық белгілері
Қуық асты без рагының алғашқы өсу сатысында
Қуық асты без рагының клиникалық белгілері
Қуық асты без рагының алғашқы өсу сатысында
Клиникалық белгілері ісіктің екі көріністерімен білінеді:
біріншіден, зәр аз-аздан жиі-жиі шығып, тамшылап ағып, ауырсыну сезімнің болуы.
екіншіден, ісіктің өршуі, асқынуы кезінде көрші тіндерге, мүшелерге тарап, зәрмен қан кету, ауырсыну сезімнің ұлғайуы.
Шартты түрде қуық асты без рагын жергілікті асқынбаған және асқынған ісік
Шартты түрде қуық асты без рагын жергілікті асқынбаған және асқынған ісік
Асқынбаған ракта ісік тек қуық жағынан білінеді және көбінесе бұлар 60-тан асқандарда сезіледі. Ағзада бұл кезде көптеген тағы да қосарланып жүретін аурулар болады (без аденомасы, гиперплазиясы т.б.). Осылардың да клиникалық белгілері алдыңғы қатарда болады. Үлкейген қуық асты без қуықты қысады, тітіркендіреді, міне, осыдан кейін науқас жиі-жиі кіші дәретке отырады. Егер зәр жүретін жолдар қысылса, онда зәрдің тоқталуы байқалады, бұл қосымша пиелонефрит, нефрит ауруларын туғызады. Ісік өсе келіп, жүйке талшықтарына және көрші сау мүшелерге зиянды әсерін тигізеді, осының салдарынан зәрді ұстай алмау белгісі пайда болады. Қуыққа сәл зәр жиналса, адамды кіші дәрет тартып тұрады, бірақ зәр жүретін жол қысылып тарылғаннан, ол толық зәрден босай алмайды, зәр ағарда жұқпа пайда болып, асқынады.
Ал рак клеткаларының алыстағы мүшелерде бөгелме ісік боп орналасуы иммунитетті төмендетеді, қосымша ағзаны уыттандырады, науқас арықтайды. Қуық асты без рагында бөгелме ісік сүйектерде өте жиі орналасады, ал олар омыртқаларда болса, онда бұларда ауырсыну сезімі күшейіп, қосымша нәжіс пен зәр жүру бұзылады, ал сан сүйегін жарақаттаса, патологиялық сынықтар байқалады. Ісік асқынғанда ауырсыну сезімі үдей түседі, ауру жүдейді, зәр шығуы толығынан бұзылып, қан азаяды.
Қуық асты без рагының диагностикасы
Аурудың даму тарихы (анамнез) – ең диагнозды анықтаудың
Қуық асты без рагының диагностикасы
Аурудың даму тарихы (анамнез) – ең диагнозды анықтаудың
Науқастың сырт көрінісі - бозаруы, ағаруы, арықтауы – ісіктің асқынғанын көрсететін белгілер.
Көру кезінде, осыларға ерекше мән бере отырып, шет орналасқан лимфа бездеріне, бауырға, бүйрекке, қуыққа қөңіл бөлу керек. Міндетті түрде кіші дәреттен кейін қуықта қалған зәр мөлшерін (қалдығын) анықтаған жөн. Егер қуық асты без рагына күдік туғанда, мыналарды қолдану қажет:
саусақпен тік ішек арқылы қуық асты без көлемін анықтау,
қуық асты без антигенін (КАБА) қаннан байқау,
ультрадыбыс арқылы зерттеп, соның көмегі арқылы биопсия жасау.
І. Қуық асты безді саусақпен көру кезінде, науқасты еңкейтіп немесе оң
І. Қуық асты безді саусақпен көру кезінде, науқасты еңкейтіп немесе оң
без көлемінің ассиметриясын,
бездің тығыздығын, ол өте қатты болуы,
көрші мүшемен байланыста болса, бездің қозғалысы өте нашар, не оның қозғалмайтынын,
ұрық көпіршіктерін сипап анықтауды.
Қуық асты безді саусақпен тесеру
2. Қуық асты без антигенін анықтау - өте маңызды, оған қарап
2. Қуық асты без антигенін анықтау - өте маңызды, оған қарап
Халықты жаппай тексеру кезінде (скрининг) барлық жастағы адамдарға қалыпты деңгей ретінде 4нг/мл қанның сарысуындағы без антигенінің көрсеткіші алынады. Бұл мөлшер мынадай жағдайларда ұлғаяды:
ракта,
қатерсіз ауруда (без гиперплазиясында),
қабыну ауруында,
без ишемиясында немесе инфаркт ауруында,
зерттеу алдында ұрық сүйығы көрінсе,