Грамадска-палітычнае становішча Беларусі ў другой палове ХІХ ст.– 1917 г

План:

Асаблівасці “Вялікіх рэформ” 1860 – 1870-х гг. на Беларусі. Контррэформы Аляксандра

“Вялікія рэформы” 1860 - 1870-х гг.

Судовая рэформа 1864 г.

Усесаслоўны суд;
Нязменнасць суддзяў;
Незалежнасць суда ад адміністрацыі;
Спаборніцтва і галоснасць

Недахопы судовай рэформы
Пакінуты валасны суд для сялян;
Асобны духоўны суд (кансісторыя) для

Асаблівасці судовай рэформы на Беларусі

Пачалася са спазненнем (з 1872 г.);
Міравыя суддзі не

Земская рэформа 1864 г.
У сувязі з паўстаннем 1863 – 1864

Асаблівасці гарадской рэформы на Беларусі
Пачалася са спазненнем
на 5 гадоў

Школьная рэформа
1863 – 1874 гг.

Асноўныя рысы школьнай рэформы
Усесаслоўнасць
Павелічэнне колькасці пачатковых школ
Пераемнасць розных ступеняў навучання

Асноўныя тыпы навучальных устаноў

Народные вучылішча і царкоўнапрыходскія школы,
Гарадскія вучылішча,
Рэальныя вучылішча,
Класічныя

Асаблівасці школьнай рэформы на Беларусі
Грамадскасць не дапускалася да кіраўніцтва народнай адукацыяй,
Адсутнасць

Значэнне рэформ 1860 -70 х гг.

Змянілі сацыяльна-палітычные жыцце Расіі, якая канчаткова

Забойства Аляксандра ІІ народавольцамі 1 сакавіка 1881 г.

Контррэформы ў Расіі

Адміністратыўны нагляд за газетамі і часопісамі,
Абмежаванні у сістэме

Вынікі контррэформ 1880 - 90- х гг.

Узмацненне сацыяльнай базы урада –

Ідэолагі народніцтва: Герцэн А.І. Чырнышэўскі М.Г.

Тэорыя “сялянскага сацыялізму”
Сялянская абшчына – гэта зародыш сацыялізму. Таму Расія мае

Плыні народніцтва:

Рэфармісцкае (ліберальнае) – перайсці да сацыялізму шляхам рэфармавання існуючага ладу
Южакоў

Рэвалюцыйные плыні народніцтва
Прапагандысцкае
Змоўніцкае
Анархісцкае

Прапагандысцкае

Прапаганда сацыялізму у народным асяроддзі
Лаўроў Пётр Лаўравіч – палкоўнік, прафесар

Ілля Рэпін – Арышт прапагандыста

Змоўніцкае

Крыніца гістарычнага прагрэсу – воля “актыўнай меньшасці”
Ткачоў П.Н.

Нячаяў і “нячаяўшчына”

“Рэвалюцыянер – гэта асоба без пачуццяў, без ваганняў, без

Ф.М. Дастаеўскі

...і яго “Бесы”

Анархісцкае:

Любая улада – гэта прымус над асобай.
Бунт гістарычна уласцівы рускаму

“Ні у якім выпадку нельга атаясамліваць грамадства і дзяржаву, бо апошняе

Галоуная арганізацыя народнікаў Расіі – “Зямля і Воля” (СПБ)

Годы існавання: 1861

Народная Воля (1879 – 1887)

Тактыка – індывідуальны тэрор супраць прадстаўнікоў улады
Кіраўнікі:

Грынявіцкі Ігнацій Іахімавіч (1856 – 13.03.1881)

З сям’і збяднелай беларускай шляхты
Былы студэнт Тэхналагічнага

“Народная Воля” – Найбольш вядомы тэрарыстычны акт
Забойства імператара Аляксанда ІІ
1 сакавіка

1 сакавіка 1881 г.

Беларускія народнікі і эсэры

Брэшка-Брэшкоўская Кацярына Канстанцінаўна (1844 – 1934)
“Бабуля рускай рэвалюцыі”
З дваран Чарнігаўскай губерні

Судзілоўскі Мікалай Канстанцінавіч (1850 – 1930)

З сям’і збяднелай шляхты Магілеўскай губерні;
Аадзін

З дваран Віцебскай губерні
Зрабіў свой маёнтак Блонь (Ігуменскі павет Мінскай губ.)

Дом-музей Бонч-Асмалоўскіх у Блоні

Марксізм
З’явіўся ў Расіі у 1890-х гг.;
Заснавальнікі: Карл Маркс і Фрыдрых Энгельс

Першыя марксісцкія групы у Расіі і на Беларусі

“Пралетарыят”
(1882, Польшча);
“Вызваленне працы”

Расійская сацыял-дэмакратычная рабочая партыя (РСДРП)

Этапы стварэння:
1895 – “Саюз барацьбы за

Расійская сацыял-дэмакратычная рабочая партыя (РСДРП)

Этапы стварэння:
1- 3 сакавіка 1898 г.

Этапы стварэння РСДРП

1900 г. - газета “Іскра”
Кірункі дзейнасці:
Барацьба за

Этапы стварэння РСДРП

1903 г. – ІІ з’езд (Брусэль – Лондан): 43

Палітычная праграма РСДРП

Бліжайшая:
Звяржэнне царызму
Устанаўленне дэмакратычнай рэспублікі

Канчатковая
Пралетарская рэвалюцыя
Дыктатура пралетарэята
Пабудова сацыялізма

Партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў (эсэраў)

Створана у 1902 г.
Кіраўнікі:
Р.А. Гершуні, К.К. Брэшка-Брэшкоўская, А.В. Бонч-Асмалоўскі.
Праграма

Тактыка эсэраў

Забойства П.А. Сталыпина

Беларуская нацыянальная плынь

Вызначылася у канцы ХІХ – пач. ХХ ст.
1903 г.

“Беларуская сацыялістычная грамада – гэта сацыяльна-палітычная арганізацыя беларускага працоўнага народа”
З праграмы

Браты Іван і Антон Луцкевічы

Праграма БСГ:

Звяржэнне самадзяржаў’я
Знішчэнне прыватнай уласнасці
Права народаў Расіі на аўтаномію
Устанаўленне федэратыўнай дэмакратычнай

“Наша Ніва”

Беларуская дэмакратычная газета
Выходзіла у Вільне (1906 – 1915 гг.)
Штотыднёвік, друкавалася

“Наша Ніва”

Галоўны кірунак дзейнасці:
Барацьба за захаванне адзінства беларускага народа, пераадоленне яго

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч
Адзін з кіраўнікоў БСГ і “Нашай Нівы”
Прэм’ер-міністр

Пашкевіч Алаіза Сцяпанаўна (1876 – 1916), псеўданим - Цётка

З шляхецкай сям’і
Беларуская

Вывады

1. У канцы ХІХ – пач. ХХ ст. у Расіі і

Вывады

2. Палітычныя партыі Расіі і Беларусі былі вельмі нешматлікімі (некалькі тысяч

ПЕРШАЯ СУСВЕТНАЯ ВАЙНА

У пачатку ахапіла 8 дзяржаў Европы: Германію і Аўстра-Венгрыю з аднаго

Пасля ў вайну былі ўцягнуты 38 краін:
4 - на

Цягнулася
3 гады 4 месяца 10 дзён
(з 1 жніўня 1914 г.

Страты Беларусі падчас вайны

- загінула каля 1 000 000 чалавек

Мэты Германіі

“Міттэльеўропа”

Мэты Аўстра-Венгрыі
“аўстрыйскія Балканы”

Мэты Англіі
Вайна на кантыненце

Мэты Расіі
???

Петр Аркадзевіч Сталыпін

«…вам патрэбны вялікія узрушэнні, а нам – вялікая Расія..»

У Расіі знаходзілася:
170 000 германскіх і 120 000 аўстра-венгерскіх падданых,
французаў –

Царская сям’я

Мірныя ініцыятывы Мікалая ІІ

1898 г. – прапанаваў абмежаваць гонку узбраенняў

склікаў дзве міжнародныя канферэнцыі у Гаазе
(1898 и 1907

Прапаганда вайны ў расійская арміі да жніўня 1914 г. - забаронена

Немецкі плакат часоў Першай сусветнай войны

Немецкий плакат

Вільгельм ІІ

Французскі плакат часоў Першай сусветнай войны

Англійскі плакат

Англа-амерыканскія плакаты

Рускі плакат часоў Першай сусветнай войны

Рускі плакат

Разгортванне войск у Европе і пачатак баевых дзеянняў

У Стаўке у Баранавічах

Баявыя дзеянні ў Европе (1914 -1915 гг.)

Дуумвірат Усходняга фронту: генералы П. Гіндэнбург і Э. Людэндорф

Асноўныя баявыя дзеянні на тэрыторыі Беларусі

Абарона крэпасці Асавец
(на захадзе Гродзенскай

Камандзір крэпасці Асавец

Генерал-лейтэнант Бржазоўскі Мікалай Аляксандравіч,
Выпускнік Полацкай ваеннай гімназіі

Свенцянскі прарыў

Верасень 1915 г. -– дазволіў немцам прарваць фронт і наблізіцца

СВГ у Магілеве

Смаргонь сення

і 100 год таму...

«мёртвы горад…»

Абарона Смаргоні

Пачалася 20 жніўня 1915 г.
Працягвалася 810 дзён –

Пасля вайны з 16 000 жыхароў у горад вярнулася усяго 130

Героі Смаргоні

Нарачанскае наступленне

Праходзіла з 18 па 30 сакавіка 1916 г. у

Вынікі Нарачанскай аперацыі

Немцы страцілі каля 20 000 чалавек, расійская армія

Героі Першай сусветнай вайны

Потым чырвоныя …

…і белыя

Белыя…

і чырвоныя...

А тады усе яны былі

У той вайне,
якую
сучаснікі-
жыхары Расіі

называлі
“Вялікай”, ці “Другой Айчыннай вайной”...

Российский солдат

На акупіраванай тэрыторыі

Браты Іван і Антон Луцкевічы, В. Ластоўскі - выступілі з

1915 г. у Вільні створаны Беларускі народны камітэт на чале з А. Луцкевічам.

Пазіцыя землеўладальцаў і фабрыкантаў польскага паходжання

Паскораная паланізацыя краю
і

Беларусь у час Лютаўскай буржуазна-дэмакратычнай рэвалюцыі

23 лютага 1917 г. – пачатак забастоўкі ў Петраградзе.
25 лютага

Пасля адрачэння

Новыя органы ўлады

Часовы камітэт IV Дзяржаўнай думы на чале з акцябрыстаў

Люты 1917 г. на Беларусі

Да Беларусі звесткі аб рэвалюцыі:
1–4

Мясцовыя органы улады

4 сакавіка 1917 г. ў Мінску створаны “Часовы грамадскі камітэт

7–17 красавіка 1917 г. у Мінску адбыўся І з’езд ваенных і

Канчатковае заканадаўчае вырашэнне аграрнага пытання з’езд адклаў да Устаноўчага сходу