Витаминдердің құрылысы. Тағам көздері. Биологиялық маңызы: а д е к

Июль 29, 2022

Главная
Биология
Витаминдердің құрылысы. Тағам көздері. Биологиялық маңызы: а д е к

Содержание

2. ЖОСПАР Кіріспе Витаминдер туралы жалпы түсінік Негізгі бөлім А витамині Д витамині Е витамині К витамині.
3. ВИТАМИНДЕРДІҢ АШЫЛУ ТАРИХЫНАН... 1881жылы орыс дәрігері Н.И.Лунин өз эксперименттері негізінде тамақ құрамындағы қандайда бір ерекше заттардың
4. Витаминдер Витаминдер өсімдік пен мал өнімдерінен алынатын азық - түліктерде болады. Адам әр түрлі тағам ішу
5. ВИТАМИНДЕР Суда еритіндер Майда еритіндер С А D В В В В 1 12 2 6
6. А ВИТАМИНІ А витамині – ксерофтальмияға қарсы витамин. А витаминінің химиялық құрылысын 1931 жылы А.Каррер анықтады,ал
7. ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ А витамині – в ионон сақинасынан, екі изопрен қалдығынан және біріншілік спирт тобынан тұратын
8. ТАҒАМ КӨЗДЕРІ Ретинол негізінен жануар тектес тағамдарда,әсіресе су жануарлары мен балықтардың бауырында көп кездеседі.Өсімдік тектес тағамдарда,көкөністерде
9. АВИТАМИНОЗ А витамині жетіспегенде ең алдымен көздің көру қызметі бұзылып,ксерофтальмияға(көздің мүйізді қабаты құрғайды) және гемералопияға (қараңғыға
10. БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ Эпителий ұлпаларының дамуын,қалыпты өсуін реттейді; Ферменттер жұмысын күшейтеді; Көру пигменті –родопсиннің түзілуін қамтамасыз етеді;
11. ҚЫЗҒЫЛТ ПИГМЕНТ – КАРОТИН КАРОТИНОИДТАР ( лат. carota —сәбіз және грек. eidos — түр),қызғылт және сарғыш
12. СІЗГЕ А ВИТАМИНІ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІН БІЛДІРЕТІН БЕЛГІЛЕР: Күндізгі жарық көзіңізге әдеттен тыс көп әсер етсе; Сізге қарсы
13. Д ВИТАМИНІ D дәрумені (кальциферол (кальциферол) адамның терісінде күннің ультракүлгін (кальциферол) адамның терісінде күннің ультракүлгін сәулелерінің
14. Д дәрумені екіқабат әйелдерге өте пайдалы. Ол жұмыртқа, сары май, қаймақ, сүт, саңырауқұлақ, балық майы құрамына
15. ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ. 1930-1932 жылдары Ф.Аскью мен А.Виндаус Д1 витаминін тазаланбаған түрінде,содан кейін эргостери ннен тазаланған Д2
16. БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ Д витамині Са2+ мен фосфаттың метаболизмін реттеуге қатысады.Ішекте кальции (Са2+)катионының сіңірілуін,қандағы кальцидің гомеостазын,сүйектің қалыпты
17. ВИТАМИН D (КАЛЬЦИФЕРОЛ)
18. Е ВИТАМИНІ
20. БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ Алғаш антистерильді фактор ретінде ашылған.Бұл витамин мүлдем болмаған кезде,тәжірибелік ұрғашы егеуқұйрықта ұрықтың қалыпты дамуы
21. ТАБИҒАТТА ТАРАЛУЫ Токоферолдарды тек қана өсімдіктер синтездейді.Олар негізінен дәнді-дақылдарда және өсімдік майларында сонымен қатар,өсімдіктердің жасыл бөлігінде
22. АВИТАМИНОЗ Жануарларда токоферолдың жетіспеуі ұрықсыздыққа ұшыратады.Миокардтың,басқа да бұлшық еттердің зақымдануына,қан тамырлары және нерв тіндерінің зақымдануына ікеліп
23. К ВИТАМИНІ К дәруменi (филлохинон) қанның ұю процестеріне қатысады. Өсімдіктердің көктеп енетін бөліктерінде (жасыл жапырақты саумалдық,
24. К ВИТАМИНІ антигемморрагиялықвитамин. К дәрумені күнделікті пайдаланатын барлық тағамдарда кездеседі. Олар тіпті ішектегі кейбір бактериялардың әсерімен
25. БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ Адам үшін К1-және К2 витаминдері ең алдымен,қан ұю процесін жылдамдату үшін немесе қалпына келтіру
26. Сонымен қатар,менохинондар фотосинтез,тотығудан фосфорлану немесе дегидроорот қышқылының оротатқа тотығуы сияқты,кейбір биохимиялық тотығу-тотықсыздану реакцияларының медиаторы болып табылады.Табиғи
27. АВИТАМИНОЗЫ
28. ТАБИҒАТТА ТАРАЛУЫ
29. К витаминімен, әсіресе өсімдіктердің жасыл бөлігі бай келкді және ішектің микрофлорасы К витаминінің жеткілікті мөлшерде синтездейді.Сондықтан,
32. Скачать презентацию

Слайд 2

ЖОСПАР
Кіріспе
Витаминдер туралы жалпы түсінік
Негізгі бөлім
А витамині
Д витамині
Е витамині
К витамині.

Құрылысы.Тағам көздері.Биологиялық маңызы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Слайд 3

ВИТАМИНДЕРДІҢ АШЫЛУ ТАРИХЫНАН...
1881жылы орыс дәрігері Н.И.Лунин өз эксперименттері негізінде тамақ құрамындағы

қандайда бір ерекше заттардың болмауынан ауруға ұшырауын анықтады.

1911жылы поляк ғалымы К.Функ тазартылмаған күрішпен қоректенген көгершіндерді сал(паралич) ауруынан емдеген затты күріш кебегінен алды. Ол бұл затты витамин(лат.vita-тіршілік)деп атады.

Слайд 4

Витаминдер
Витаминдер өсімдік пен мал өнімдерінен алынатын азық - түліктерде

болады. Адам әр түрлі тағам ішу арқылы өзіне қажетті дәрумендерді алып отырады. Күнделікті ішіп отыратын тағамдарымыздың кейбіреулерінің құрамында адам организміне аса қажетті дәрумендер жетіспейді. Демек, тағамда дәрумендер жеткіліксіз болса, адам әр түрлі ауруға жиі шалдығады. Соған қарағанда «Ас дәмімен тәтті» немесе « Ас жүрген жерде ауру тұрмайды» деп жұрт бекерге айтпаған. Дәрумендер адам өмірінің арқауы, онсыз адамның денсаулығы ойдағыдай болмайды, тіпті адам тіршілік ете алуы да мүмкін емес. Олай болса дәрумендерді қарапайым тілмен айтқанда тіршілік нәрі, өмір серігі деуге болады.

Слайд 5

ВИТАМИНДЕР
Суда еритіндер
Майда еритіндер
С
А
D
В
В
В
В
1
12
2
6
Е
Н
К

Слайд 6

А ВИТАМИНІ
А витамині – ксерофтальмияға қарсы витамин.
А витаминінің химиялық құрылысын 1931

жылы А.Каррер анықтады,ал 1947 жылы О.И.Ислер кристалл түрінде синтездеп алды.
Қазіргі кезде медицинада пайдалану үшін ,А витаминін химиялық жолмен синтездеп алады.

Слайд 7

ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ
А витамині – в ионон сақинасынан, екі изопрен қалдығынан және

біріншілік спирт тобынан тұратын циклды қанықпаған бір атомды спирт.
Витамин А-ның екі витамирі бар:Витамин А1-ретинол және аксерофтол деп те аталады.

Слайд 8

ТАҒАМ КӨЗДЕРІ
Ретинол негізінен жануар тектес тағамдарда,әсіресе су жануарлары мен балықтардың бауырында

көп кездеседі.Өсімдік тектес тағамдарда,көкөністерде А-каротин – провитамин түрінде болады. Организмге түскеннен кейін,ішектің кілегей қабатында және бауырда,тотығудан ыдырап,ретинолға айналады. А витаминінің жетіспеуі нәресте үшін өте қауіпті,себебі олардың организмінде бұл витамин мүлдем жоқ.Ересек адамдардың бауырында,2 жылға жетерліктей мөлшері қор ретінде жиналады

Слайд 9

АВИТАМИНОЗ
А витамині жетіспегенде ең алдымен көздің көру қызметі бұзылып,ксерофтальмияға(көздің мүйізді қабаты

құрғайды) және гемералопияға (қараңғыға бейімделудің бұзылуы немесе «тауық»,соқыр)ұшырайды.Жас организмнің өсуі тоқтайды. Әсіресе ,сүйектің өсуі нашарлайды. Эпителий клеткалары кератинденіп,метаплазия болады,сонымен қатар,бүйрек үсті безінің клеткалары,ұрық эпителиі,орталық нерв жүйесінің тіндері зақымданады.
Тәуліктік қажетті мөлшері. Дені сау ересек адам үшін тәулігіне кем дегенде 2,7 мг А витамині немесе 2-5 мг Ветта –каротин қажет.

Слайд 10

БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ
Эпителий ұлпаларының дамуын,қалыпты өсуін реттейді;
Ферменттер жұмысын күшейтеді;
Көру пигменті –родопсиннің түзілуін

қамтамасыз етеді;
Өсу витамині деп атайды;
Жануартекті өнімдерде-бауыр,сарымай,балық майында көп.
Өсімдіктекті өнімдерде-құрамында каротин бар сәбіз,қызан, асқабақ, тәтті қызыл бұрыш,өрікте көп.
Тәуліктік мөлшері 1-1,5мг.

Слайд 11

ҚЫЗҒЫЛТ ПИГМЕНТ – КАРОТИН
КАРОТИНОИДТАР ( лат. carota —сәбіз және грек.

eidos — түр),қызғылт және сарғыш табиғи пигменттер тобы.
Табиғатта: Ұсақ ағзалар және барлық өсімдіктерде түзіледі;
Жарық сәулесін сіңіру арқылы фотосинтез процесіне қатысады;
Жемістерге, күзгі жапырақ түсіне рең береді.
Адам ағзасына тағаммен түскен каратиноидтардан А витамині түзіледі.

Слайд 12

СІЗГЕ А ВИТАМИНІ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІН БІЛДІРЕТІН БЕЛГІЛЕР:
Күндізгі жарық көзіңізге әдеттен тыс көп

әсер етсе;
Сізге қарсы келе жатқан көлік жарығы көзіңізге қатты әсер етсе;
Ымыртта немесе түнде көруіңіз нашарласа,яғни ақшам сокырлықты байқасаңыз;
Шынтағыңыз, тізеңіз, бөксеңіз қызарып кетсе;
Тамағыңыздың сілемейлі қабықшасы жиі-жиі қабынса;
Басыңызда қайызғақ пайда болса.

Слайд 13

Д ВИТАМИНІ
D дәрумені (кальциферол (кальциферол) адамның терісінде күннің ультракүлгін (кальциферол) адамның терісінде күннің ультракүлгін сәулелерінің әсерінен түзіледі.

Ол кальций мен фосфордың ішектен бөлінуін жылдамдатып, сүйек ұлпасының мықтылығына әсер етеді. Адам ағзасы D дәруменін тағамның құрамынан да қабылдайды. Жас сәбилерде D дәруменінің жетіспеуінен болатын ауру мешел(рахит) деп аталады. Мешел ауруына шалдыққан балалардың қаңқасы дұрыс қалыптаспайды. Аяқ сүйектері дене салмағының әсерінен майысады, сүйек баяу дамиды, ұйқысы қашады. Жұқпалы аурулармен көп ауырады. Сондықтан жас сәбилердің мешел ауруына шалдықпауы үшін күн сәулесіне шығарып шынықтырады. D дәрумені балық майында, бауырында, уылдырығында, жұмыртқаның сарысында, жануарлардың бауырында, сүт өнімдерінде мол. D дәруменінің қажетті тәуліктік мөлшері 2,5 мг.

Слайд 14

Д дәрумені екіқабат әйелдерге өте пайдалы. Ол жұмыртқа, сары май, қаймақ, сүт,

саңырауқұлақ, балық майы құрамына енеді.
Д дәрумені кальций мен фосфордың алмасуын реттеуге қажет. Оның ерекше қасиеті сыртқы ортада өзгере қоймайды. Сондықтан тағамды қандай түрмен даярласа да, ол дәруменді байыптандырмайды.
Осы аталған дәрумендермен қоса Е, К, РР, Р деген дәрумендер де ағзаға үлкен әсер етеді.

Слайд 15

ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ.
1930-1932 жылдары Ф.Аскью мен А.Виндаус Д1 витаминін тазаланбаған түрінде,содан

кейін эргостери ннен тазаланған Д2 витаминін бөліп алды.1936 жылы Г.Брогман балық бауырының майынан әмбебап табиғи Д3 витаминін бөліп алды. А.Виндаус және Дж.Хейлброн 1936-37 жылдары витамин Д2 мен Д3 -тің химиялық құрылысын анықтады.Қазіргі кезде Д – тобының (Д4 –Д7)витаминдері анықталған. Адам үшің активті:Д2- эрго-кальциферол ,Д3 холекальциферол, Д4-дигидроэргокалбциферол.
Витамин Д3 – тің провитамині-7 дегидолхолестерин адамның тері қабатында болады және оның холекальцеферолға айналуы үшін күн сәулесінің әсері жеткілікті.

Слайд 16

БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ
Д витамині Са2+ мен фосфаттың метаболизмін реттеуге қатысады.Ішекте кальции (Са2+)катионының

сіңірілуін,қандағы кальцидің гомеостазын,сүйектің қалыпты өсуін қамтамасыз етеді.
Д витамині өзінің тотыққан метаболиттері:25-гидроксикальциферол,1-альфа –гидроксихолекальциферол және 1-альфа, 25-дигидроксихолекальциферол түрінде әсер етеді.
Тәуліктік қажетті мөлшері. Ересек адамға тәуліктік қажетті мөлшері 7-12 мкг. Жас балаға тәуліктік қажетті мөлшері 12-25 мкг. Гипо- немесе авитаминоз кезінде Д витаминін балықтың бауыр майымен бірге немесе сары майға, сүтке жұмыртқаға қосып қабылдау қажет.

Слайд 17

ВИТАМИН D (КАЛЬЦИФЕРОЛ)

Слайд 18

Е ВИТАМИНІ

Слайд 19

Слайд 20

БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ
Алғаш антистерильді фактор ретінде ашылған.Бұл витамин мүлдем болмаған кезде,тәжірибелік ұрғашы

егеуқұйрықта ұрықтың қалыпты дамуы бұзылады,ал еркек егеуқұйрықта сперматогенез бұзылады. Е-витаминінің әсерін,антиоксиданттық әсер мен байланыстырады.Себебі,токоферол мембрана липидтеріндегі қанықпаған май қышқылы қалдықтарын тотығудан сақтайды.Осылайша,ферменттердің биосинтезіне,әсіресе гемнің түзілуіне қатысады.

Слайд 21

ТАБИҒАТТА ТАРАЛУЫ
Токоферолдарды тек қана өсімдіктер синтездейді.Олар негізінен дәнді-дақылдарда және өсімдік майларында

сонымен қатар,өсімдіктердің жасыл бөлігінде көп болады

Слайд 22

АВИТАМИНОЗ
Жануарларда токоферолдың жетіспеуі ұрықсыздыққа ұшыратады.Миокардтың,басқа да бұлшық еттердің зақымдануына,қан тамырлары және

нерв тіндерінің зақымдануына ікеліп соғады.Адамдарда Е- гиповитаминозы сирек кездеседі.
Тәуліктік қажетті мөлшері:балалар үшін-мг,ал ересек адамдар,әсіресе жүкті әйелдер,емізулі ананлар үшін тәуліктік қажетті мөлшері 10-25 мг құрайды.

Слайд 23

К ВИТАМИНІ
К дәруменi (филлохинон) қанның ұю процестеріне қатысады. Өсімдіктердің көктеп енетін бөліктерінде

(жасыл жапырақты саумалдық, түбірлі және жапырақты қырықжапырақ, қалақай және т. б.), сондай-ақ сәбіз және томат құрамында болады. Малдан алынатын өнімдердің ішінде бауырдан басқа да К дәрумен жоқ.
- 1935 жылы дат биохимигі Хенрик Дам анықтады,
1943жылы осы еңбнгі үшін Нобель сыйлығына ие болды;
Салат жапырағында, бауырда көп кездеседі;
Қан ұюына ,ішекте органикалық заттардың сіңірілуіне қатысады;
-К витамині жетіспеушілігі өте сирек кездеседі, себебі ішек қабырғасында жеткілікті мөлшерде түзіледі.

К авитаминозы

Слайд 24

К ВИТАМИНІ
антигемморрагиялықвитамин. К дәрумені күнделікті пайдаланатын барлық тағамдарда кездеседі. Олар тіпті

ішектегі кейбір бактериялардың әсерімен жаңадан пайда болып отырады. Сондықтан бұл дәруменнің жетіспеуі бойға тараған кейбір аурудың салдарынан деп түсіну керек. К дәруменінің қанды ұйытудағы маңызы зор. Ғалымдардың ұйғаруынша, тәулігіне адамға 0,2-0,3 мг К дәрумені қажет.Химиялық құрылысы.Филохинон 2-метил -1,4-нафтахинон туындысы.Бұл филохинондар мен менахинондардың үлкен тобына жатады.1929 жылы даниялық ғалым Г.Дам антигеморрагиялық фактор ретінде шөжектерден бөліп алды.

Слайд 25

БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ
Адам үшін К1-және К2 витаминдері ең алдымен,қан ұю процесін жылдамдату

үшін немесе қалпына келтіру үшін қажет.Бұл витамин тікелей қанның ұю процесіне және тромбиннің түзілуіне қатыспайды.К витамині протромбиндердің түзілуіне және осы күрделі жүйедегі II,VII,IX,және X-ыншы факторлардың түзілуіне қатысады.Дәлірек айтсақ,глутамин қышқылы қалдығын ГАММА –карбоксилдендендіру арқылы,ГАММА –карбоксижүйелерін түзуге қатысады.ГАММА-карбоксижүйелері кальций иондарын байланыстыру үшін қажет.

Слайд 26

Сонымен қатар,менохинондар фотосинтез,тотығудан фосфорлану немесе дегидроорот қышқылының оротатқа тотығуы сияқты,кейбір биохимиялық

тотығу-тотықсыздану реакцияларының медиаторы болып табылады.Табиғи К1 және К2 витаминдерінен басқа,бұлардың көптеген синтетикалық аналогтары белгілі.Көбінесе,олардың биологиялық активтілігі жоғары болады.Мысалы,менадион(витаминК3) ,организмде алкилденіп,менахинон 4-ке (К2(20)) айналады және басқа К витаминдері метаболизмінде аралық өнім болып табылады.

Слайд 27

АВИТАМИНОЗЫ

Слайд 28

ТАБИҒАТТА ТАРАЛУЫ

Слайд 29

К витаминімен, әсіресе өсімдіктердің жасыл бөлігі бай келкді және ішектің микрофлорасы

К витаминінің жеткілікті мөлшерде синтездейді.Сондықтан, бұл витаминге тапшылық тек қана,жаңа туған нәрестелерде байқалуы мүмкін.Ересек адамдарда К витаминінің жетіспеуі,сульфаниламидтердің немесе антибиотиктердің әсерінен ішектің микробтары жойылғанда байқалады және эмульгатор болып табылатын өттің жеткіліксіз түзілуіне байланысты витамин К-нің нашар сіңірілуінен болады.Кейбір ауруларда (миокард инфаркті,тромбофлебит т.б.)қанның ұюы күшейгенде,қан тамырларында тромбның түзілуі артқанда,оларды қалпына келтіру үшін К2 витаминінің антивитаминдерін (антикоагулянт)қабылдау қажет болады.Бұларға дикумарол,оның аналогтары мен туындылары және фенилин жатады

Слайд 30

Витаминдердің құрылысы. Тағам көздері. Биологиялық маңызы: а д е к

Содержание

ЖОСПАРКіріспеВитаминдер туралы жалпы түсінікНегізгі бөлімА витаминіД витамині Е витаминіК витамині.

ВИТАМИНДЕРДІҢ АШЫЛУ ТАРИХЫНАН...1881жылы орыс дәрігері Н.И.Лунин өз эксперименттері негізінде тамақ құрамындағы

Витаминдер Витаминдер өсімдік пен мал өнімдерінен алынатын азық - түліктерде

ВИТАМИНДЕР Суда еритіндер Майда еритіндерСАDВВВВ11226 ЕН К

А ВИТАМИНІА витамині – ксерофтальмияға қарсы витамин.А витаминінің химиялық құрылысын 1931

ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫА витамині – в ионон сақинасынан, екі изопрен қалдығынан және

ТАҒАМ КӨЗДЕРІРетинол негізінен жануар тектес тағамдарда,әсіресе су жануарлары мен балықтардың бауырында

АВИТАМИНОЗА витамині жетіспегенде ең алдымен көздің көру қызметі бұзылып,ксерофтальмияға(көздің мүйізді қабаты

БИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫЭпителий ұлпаларының дамуын,қалыпты өсуін реттейді;Ферменттер жұмысын күшейтеді;Көру пигменті –родопсиннің түзілуін

ҚЫЗҒЫЛТ ПИГМЕНТ – КАРОТИН КАРОТИНОИДТАР ( лат. carota —сәбіз және грек.

СІЗГЕ А ВИТАМИНІ ЖЕТІСПЕУШІЛІГІН БІЛДІРЕТІН БЕЛГІЛЕР:Күндізгі жарық көзіңізге әдеттен тыс көп