Жарық дифракциясы

Содержание

Слайд 2

Дәріс жоспары 1. Гюйгенс- Френель принципы 2. Френельдің зоналық әдістері 3.

Дәріс жоспары

1. Гюйгенс- Френель принципы
2. Френельдің зоналық әдістері
3. Бір және

бірнеше саңылаулардағы дифракциясы
4. Дифракция торы
5. Голография
Слайд 3

Дифракция деп жолында кездесетін кедергіде толқынның айналуы, нақтырақ айтканда геометриялық оптика

Дифракция деп жолында кездесетін кедергіде толқынның айналуы, нақтырақ айтканда геометриялық оптика

заңынан кедергі маңында таралған толқынның кез келген ауытқуы
Слайд 4

Дифракция құбылысы Гюйгенс принципі көмегімен түсіндіріледі. Толқын жететін әрбір нүкте екінші

Дифракция құбылысы Гюйгенс принципі көмегімен түсіндіріледі. Толқын жететін әрбір нүкте екінші

реттік толқындар центрі болып табылады. Осыдан пайда болған екінші жаңа толқындар, толқын шебі болып есептеледі.
Слайд 5

ГЮЙГЕНС-ФРЕНЕЛЬ ПРИНЦИПІ Гюйгенс қағидасы бойынша ортаның толқын жететін әрбір нүктесі екінші

ГЮЙГЕНС-ФРЕНЕЛЬ ПРИНЦИПІ

Гюйгенс қағидасы бойынша ортаның толқын жететін әрбір нүктесі екінші ретті

толқындардың көзі болады.
Френель мұны былай толықтырды, яғни екінші ретті толқын көздері когерентті және жаңа толқындар көзі олардың интерференциясының нәтижесі болып табылады.
Слайд 6

Слайд 7

Жарық дифракциясы – геометриялық оптика заңынан айналулармен байланысты және кішкене саңылау,

Жарық дифракциясы – геометриялық оптика заңынан айналулармен байланысты және кішкене саңылау,

мөлдір емес дененің маңайындағы ортада жарық таралғанда бақылайтын құбылыс.
Слайд 8

Дифракция Дифракциялық бейне анық Дифракция байқалмайды

Дифракция

Дифракциялық бейне анық

Дифракция байқалмайды

Слайд 9

Дифракция құбылысын бақылау шарты Дифракция байқалмайды Жарықтың, толқын ұзындығымен салыстырылатын, тар

Дифракция құбылысын бақылау шарты

Дифракция байқалмайды

Жарықтың, толқын ұзындығымен салыстырылатын, тар

саңылаудан өтуі кезінде дифракция анық көрінеді.
Слайд 10

ФРЕНЕЛЬ ЗОНАСЫ Толқындар тобы зоналарға әрбір келесі тербелістердің қарастырылып отырған М

ФРЕНЕЛЬ ЗОНАСЫ

Толқындар тобы зоналарға әрбір келесі тербелістердің қарастырылып отырған М

нуктесінен ара қашықтығы толқынның жарты ұзындығына ерекшеленетіндей етіп бөлінеді, сондықтан көрші шекаралардан тербеліс қарама-қарсы фазада келеді.
Слайд 11

ФРЕНЕЛЬ ЗОНАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ

ФРЕНЕЛЬ ЗОНАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ

Слайд 12

S1 B– S0B = S2B – S1B = S3B – S2B = …= λ / 2

S1 B– S0B = S2B – S1B = S3B – S2B

= …= λ / 2
Слайд 13

М нүктесінде радиусы , , ,… Сондықтан, М нүктесіндегі жарық тербелісінің

М нүктесінде радиусы

,

,

,…

Сондықтан, М нүктесіндегі жарық тербелісінің

амплитудасы:
А = А1 – А2 + А3 – А4 +… ,

Р1 М – Р0М = Р2М – Р1М = Р3М – Р2М = …= λ/2

Слайд 14

Френель зонасының радиусы

Френель зонасының радиусы

Слайд 15

Френель дифракциясы А = А1 – А2 + А3 – А4

Френель дифракциясы

А = А1 – А2 + А3 – А4

+…± Аm.

А = А1/2 ± Аm/2.

Френель зонасының радиусы

Дөңгелек қуыстағы дифракция

Слайд 16

Дөңгелек қуыстағы ДИФРАКЦИЯ Тақ және Жұп Френель зонасының дөңгелек қуыстағы ДИФРАКЦИЯСЫ

Дөңгелек қуыстағы ДИФРАКЦИЯ

Тақ және Жұп Френель зонасының дөңгелек қуыстағы ДИФРАКЦИЯСЫ

Слайд 17

Дисктегі Френельдің дифракциясы

Дисктегі Френельдің дифракциясы

Слайд 18

Түссіз емес экранның ДИФРАКЦИЯСЫ

Түссіз емес экранның ДИФРАКЦИЯСЫ

Слайд 19

Бір саңылаудағы Фраунгофердің дифракциясы

Бір саңылаудағы Фраунгофердің дифракциясы

Слайд 20

Интерференция минимумының шарты Интерференция максимумының шарты

Интерференция минимумының шарты

Интерференция максимумының шарты

Слайд 21

Сонымен Френель зонасының саны жұп болса, онда Егер Френель зонасының саны тақ болса, онда (m=1,2,3,…) (m=1,2,3,…)

Сонымен Френель зонасының саны жұп болса, онда

Егер Френель зонасының саны тақ

болса, онда

(m=1,2,3,…)

(m=1,2,3,…)

Слайд 22

Дифракциялық тордағы Фраунгофердің дифракциясы a + b = d саңылау саны. a sin = (m=1,2,3,..)

Дифракциялық тордағы Фраунгофердің дифракциясы

a + b = d

саңылау саны.

a sin

=

(m=1,2,3,..)

Слайд 23

Дифракция торы Дифракциялық тор – мөлдір емес ара қашықтықтармен бөлінген бірдей қашықтықта паралель орналастырылған саңылаулар жиынтығы.

Дифракция торы

Дифракциялық тор – мөлдір емес ара қашықтықтармен бөлінген бірдей қашықтықта

паралель орналастырылған саңылаулар жиынтығы.
Слайд 24

Егер дифракциялық тор N салаларынан тұрса мұнда барлық бүтін сандардың жиынын алады,0,N,2N… m’

Егер дифракциялық тор N салаларынан тұрса

мұнда

барлық бүтін сандардың

жиынын алады,0,N,2N…

m’

Слайд 25

2d sinφ = mλ (m = 1, 2, 3,....) Вульф– Брэгтар формуласы

2d sinφ = mλ (m = 1, 2, 3,....)

Вульф– Брэгтар

формуласы
Слайд 26

Голография туралы түсінік

Голография туралы түсінік

Слайд 27

СӨЖ арналған бақылау сұрақтары 1. Егер дифракция торының периоды 3,6 мкм

СӨЖ арналған бақылау сұрақтары

1. Егер дифракция торының периоды 3,6 мкм болса,

дифракцияның 3-ретінде қандай толқын ұзындығы байқалады?
2. Дифракция торының штрихтарының арақашықтығы d = 4 мкм. Торға толқын ұзындығы λ = 0,6 мкм сәуле тік келіп түседі. Тордың максимумдарының ең көп реттік санын анықтандар.
3. Саңылауға толқын ұзындығы λ монохроматты жарық сәулелері параллель келіп түседі. Саңылаудың ені 6 λ болса, спектрдің үшінші минимумы қандай бұрышпен көрінеді?
4. Егер дифракция торының периоды d = 2 мкм болса, онда, толқын ұзындығы λ = 5890 Ǻ  сары спектр сызығының ең үлкен ретін анықта.
Слайд 28

Косымша әдебиеттер тізімі Абдулаев Ж. Физика курсы. Білім, Алматы,1994 ж. Ахметов

Косымша әдебиеттер тізімі

Абдулаев Ж. Физика курсы. Білім, Алматы,1994 ж.
Ахметов А. Қ.

Физика. Алматы, 2000 ж.