Иілім, ескі арна, атырау және жайылманың пайда болуы

Содержание

Слайд 2

Өзен иректілігі (Извилистость реки) — 1) өзен арнасының бір бағыттан ауытқып

Өзен иректілігі (Извилистость реки) — 1) өзен арнасының бір бағыттан ауытқып

отыратын бұрылыстары; 2) өзен арнасының бұралаңдығының көрсеткіші. Картадан арнасынан ауытқымай өлшенген өзен ұзындығының өзен бастауы мен сағасын косатын түзу сызықтың ұзындығына қатынасына тең. Өзен иректілігі иректік коэффициентімен сипатталады
Слайд 3

Өзен иілімі

Өзен иілімі

Слайд 4

--- Өзен ирелеңі (Меандр) - өзен суының айналымы салдарынан пайда болатын,

---

Өзен ирелеңі (Меандр) - өзен суының айналымы салдарынан пайда болатын, өзен

арнасының жоғарыдан қарағанда байқалатын иіні, бүгілісі. Өзен ирелеңі үлкен жайылмасы бар жазық жердегі өзендерге тән бұрылыстар, өзен ирелеңінің екі түрі бар: - тосын өзен ирелеңі — өзен аңғарындағы шайылмайтын берік телімдерді тасқынның айналып өтуінен пайда болады; - еркін өзен ирелеңі — тұрақты пішін жасамайды, уақыт өткен сайын арнасын өзгертіп және өзеннің ағыс бағытымен орын алмастырып отырады.
Слайд 5

Слайд 6

Өзеннің ирелеңділігі Өзеннің ирелеңділігі – өзен арнасының иректелу пішінінің дәрежесі. Өзеннің

Өзеннің ирелеңділігі
Өзеннің ирелеңділігі – өзен арнасының иректелу пішінінің дәрежесі. Өзеннің режіміне,

алабы мен аңғарының геологиялық құрылысына және топырақ құрамына байланысты. Өзеннің ирелеңділігі коэффициентімен бастауы және сағасының арасындағы ұзындығының олардың арасындағы түзудің ұзындығына қатынасымен сипатталады
Слайд 7

Слайд 8

Иілімі үлкен өзендердің ұзындығын қалай өлшейміз? Өзен ұзындығын өлшеу кезінде сызғыш

Иілімі үлкен өзендердің ұзындығын қалай өлшейміз?

Өзен ұзындығын өлшеу кезінде сызғыш пен

жіп қолданылады. Жіп арқылы әр иілімді өлшеп, ұзындығын сызғышқа саламыз. Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі қашықтық өлшенгеннен кейін, картада көрсетілген масштабқа көбейтіледі. Сол арқылы жалпы ұзындығы табылады.
Слайд 9

Төменде берілген өзендердің ұзындығын анықтаңыздар: Обь өзені Дунай өзені Сырдария өзені

Төменде берілген өзендердің ұзындығын анықтаңыздар:

Обь өзені
Дунай өзені
Сырдария өзені
Лена өзені
Меконг өзені
Конго өзені
Амур

өзені
Тигр өзені
Ганг өзені
Волга өзені
Слайд 10

Өзен жайылмасы мен арнасы

Өзен жайылмасы мен арнасы

Слайд 11

Ескі арналар

Ескі арналар

Слайд 12

Өзен атырауы

Өзен атырауы

Слайд 13

Өзен жылдамдығы Өзен жылдамдығы кез келген заттың өзен ағысымен белгілі уақытта белгіленген жерге жетуі.

Өзен жылдамдығы

Өзен жылдамдығы кез келген заттың өзен ағысымен белгілі уақытта белгіленген

жерге жетуі.
Слайд 14

Өрнек құрастырып, берілген мәндерін пайдалана отырып, есепті шығарыңыздар Теплоходтың өз жылдамдығы

Өрнек құрастырып, берілген мәндерін пайдалана отырып, есепті шығарыңыздар

Теплоходтың өз жылдамдығы х

км/с, өзен ағысының жылдамдығы у км/с. Теплоход қандай жылдамдықпен қозғалады:
а) өзен ағысымен;
б) өзен ағысына қарсы? (х = 35,3; у = 2,8)
Слайд 15

Катердің өз жылдамдығы15,4 км/с, ал оның өзен ағысына қарсы жылдамдығы 12,1

Катердің өз жылдамдығы15,4 км/с, ал оның өзен ағысына қарсы жылдамдығы

12,1 км/с. Өзен қандай жылдамдықпен ағады? Өзен ағысы бойынша катердің жылдамдығы қанша? Егер 1,4 с өзен ағысымен қозғалса, катер қанша қашықтыққа жүзеді?
Слайд 16

Тапсырма №2 Кестедегі деректерді пайдалана отырып, Волга өзенінің бастауынан сағасына дейінгі

Тапсырма №2
Кестедегі деректерді пайдалана отырып, Волга өзенінің бастауынан сағасына дейінгі ұзыннан

қимасын сызыңдар. Абцисс осінде аңғар аралық қиманының арақашықтығы, ал ордината осінде –биіктік түсіріледі. Қолдануға ыңғайлы масштаб түрлері: горизонталды 1:10000000 (1:5000000), вертикалды 1:2000 (1:1000). Өзеннің құламасы мен еңістіген есептеп шығарыңдар