Bölüm anlam çözümleme tablolari

Содержание

Слайд 2

Okuma, karşılaşılan yeni bilginin kazanılmış ön bilgilerle ilişkilendirilmesini gerekli kılan bir

Okuma, karşılaşılan yeni bilginin kazanılmış ön bilgilerle ilişkilendirilmesini gerekli kılan bir

faaliyettir. Zira okuma, bireyin zihninde var olan bilgiyi etkinleştiren, anlamlandıran ve yeni bilgilerle genişletilen bir süreçtir. Bu durumda bireyin ön bilgileri okuma faaliyetindeki anlama işlevinin esas bileşenidir. Ön bilgilerin okuma sürecindeki önemli ve elzem durumu “şema teorisi” ile açıklanmaktadır Çakıcı, 2011).
Слайд 3

Şema teorisi, okuyucuların metinleri anlamak ve metinden öğrenmek için önceki bilgileri

Şema teorisi, okuyucuların metinleri anlamak ve metinden öğrenmek için önceki bilgileri

nasıl kullandıklarının bir açıklamasıdır. Şema terimi ilk kez Barlett (1932) tarafından “geçmiş reaksiyonların ve deneyimlerin etkin bir organizasyonu olarak kullanılmıştır.
Слайд 4

Rumelhart (1980) şemayı, “bellekte depolanan genetik kavramları temsil etmek için bir

Rumelhart (1980) şemayı, “bellekte depolanan genetik kavramları temsil etmek için bir

veri yapısı” olarak tanımlarken, Medin ve Russ (1992) şemayı “anlamak için kullanılan genel bir bilgi yapısı” olarak tanımlamışlardır. Şema teorisinin temel ilkesi, yazılı metnin kendi başına bir anlam taşımadığını varsaymaktadır. Daha ziyade bir metin, okuyucular için daha önce edinmiş oldukları bilgilerden nasıl anlam kazanmaları gerektiği konusunda talimat vermektedir.
Слайд 5

Bu bilgi, okuyucuların arka plan bilgisi ya da ön bilgi olarak

Bu bilgi, okuyucuların arka plan bilgisi ya da ön bilgi olarak

adlandırılır, önceden edinilen bu bilgi yapılarına da şema denir. Bir okuyucunun şeması en genelden en spesifik olana doğru hiyerarşik bir şekilde düzenlenmektedir. Şema teorisine göre bir metni anlamak, okuyucunun arka plan bilgisi ve metin arasındaki etkileşimli bir süreçtir. Etkili anlama, metinsel materyali kendi bilgisiyle ilişkilendirme yeteneğini gerektirmektedir
Слайд 6

Bu bağlamda anlam çözümleme tablolarının şema teorisine dayalı olarak çalıştığı söylenebilir.

Bu bağlamda anlam çözümleme tablolarının şema teorisine dayalı olarak çalıştığı söylenebilir.

Diğer yandan kelime ve kavram hazinesinin bir öğrencinin anlama süreçleri için çok önemli olduğu kabul edilmektedir.
Слайд 7

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARI Anlam çözümleme, bir öğrencinin karşılaştığı kelime ya da

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARI

Anlam çözümleme, bir öğrencinin karşılaştığı kelime ya da kavramlar

ile ilgili ön bilgisine, kavramlar arası ilişkilere ve kavram kategorilerine vurgu yapmaktadır. Bu stratejiyle öğrenciler kelimelerin/kavramların anlamlarının nasıl farklılaştığını veya benzediğini araştırmaktadır. Böylece öğrenciler kelime/kavramlar arasındaki ilişkileri gözlemleyerek anlam inşa ettikleri durumları organize ederek anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirmektedir.
Слайд 8

Anlam çözümleme, kelime hazinesini bir içerik alanı metninin ana fikirlerine bağlayan

Anlam çözümleme, kelime hazinesini bir içerik alanı metninin ana fikirlerine bağlayan

bir süreçtir. Anlam çözümleme sürecinde öğrenciler önceki bilgilerini aktive eder ve somutlaştırır, üst ve alt kavramları hiyerarşik olarak ilişkilendirir ve tahmin etme, doğrulama ve bütünleştirme süreçlerini kullanırlar (Fisher ve Frey, 2004).
Слайд 9

Bu bakımdan anlam çözümleme tabloları, yapılandırmacı öğrenme kuramının ilkeleri arasında olan

Bu bakımdan anlam çözümleme tabloları, yapılandırmacı öğrenme kuramının ilkeleri arasında olan

öğrencinin bilgiyi yapılandırması ve yeni bilgiyi ön bilgilerin üzerine inşa etmesi ile uyumlu bir karakter içermektedir. Sosyal Bilgiler öğretim programının temel öğrenme kuramının da yapılandırmacı öğrenme anlayışı olduğu düşünüldüğünde anlam çözümleme tablolarının, yapılandırmacı uygulama ve değerlendirmeleri kapsayan bir niteliğe sahip olduğu söylenebilir.
Слайд 10

Anlamsal özellik analizi, beynin bilgiyi düzenleme biçimini taklit eden güçlü bir

Anlamsal özellik analizi, beynin bilgiyi düzenleme biçimini taklit eden güçlü bir

strateji olarak kabul edilmektedir. Öğrencilere terimlerin nasıl benzer ya da farklı olduğu konusunda bir matris aracılığıyla görsel bir materyal sunan anlam çözümleme tablosu, verilen kavramlar arasındaki ilişkilerin analiz edilmesini sağlamaktadır (Buehl, 2001; Fisher ve Frey, 2004). Öğrencilerin yeni kelimeler öğrendikleri bağlam son derece önemlidir ve öğretimde dikkate alınmalıdır. Öğrencilerin anlam oluşturmaya aktif olarak dahil olmaları elzem olduğundan, öğretmenlerin öğrenciler için kelime/kavramları organize etmeleri ve kelimelerin ilişkilerini sunmaları çok daha az etkiye sahiptir.
Слайд 11

Stratejiyi modelleme aşamasında bu kabul edilebilir olsa da kendi özellikler listesini

Stratejiyi modelleme aşamasında bu kabul edilebilir olsa da kendi özellikler listesini

oluşturmaya başlayabilen öğrenciler, bağlantı kurmaya ve bilgileri daha etkili bir şekilde içselleştirmeye başlayacaklardır (Santa vd, 2004; Anders ve Bos, 1986). Anlamsal özellik analizi öğrencilerin tek tek kelimelerin benzersizliğini kavramalarına, kişisel ve akademik kelime dağarcıklarını artırarak okuma gelişimlerine katkıda bulunmaktadır.
Слайд 12

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARININ YARARLARI Anlam çözümleme tabloları hem öğretim materyali hem

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARININ YARARLARI

Anlam çözümleme tabloları hem öğretim materyali hem değerlendirme

materyali olarak kullanılabilen bir öğretim stratejisi olarak olumlu katkılara sahip bulunmaktadır. Bu katkılar şöyle özetlenebilir:
Слайд 13

Öğrencilerin ön bilgilerini ortaya çıkarmakta dolayısıyla yeni bilgilerin inşa edilme sürecinin

Öğrencilerin ön bilgilerini ortaya çıkarmakta dolayısıyla yeni bilgilerin inşa edilme sürecinin

sağlıklı gelişmesine yararlı olmakta, yeni ve eski bilgiyi bütünleştirmektedir.
Anlam çözümleme tabloları hem kelime/kavram bilgisini hem de okuduğunu anlama becerisini geliştirmektedir ki Sosyal Bilgiler dersinin öğretimi için her iki beceri alanı da önem arz etmektedir.
Слайд 14

Anlam çözümleme süreci öğrencilerin kelime/kavramlar arası ilişkileri veya kelime/kavramların hiyerarşik yapısını

Anlam çözümleme süreci öğrencilerin kelime/kavramlar arası ilişkileri veya kelime/kavramların hiyerarşik yapısını

anlamalarına, bilgiyi hiyerarşik olarak organize etmelerine yardımcı olmaktadır.
Anlam çözümleme tabloları, öğretmenlerin sınıfta tartışma başlatma ve yönlendirmelerine katkı sağlayabilir.
Sosyal Bilgiler dersinde anlam çözümleme tabloları, metinle ilgili bir kelime/kavram stratejisi olarak uyarlanarak öğrencilerin kelime/kavram dağarcığını geliştirmektedir.
Слайд 15

Anlam çözümleme tabloları, öğrencilerin kelime/kavramların ayırt edici özellik ve niteliklerine odaklanmalarına

Anlam çözümleme tabloları, öğrencilerin kelime/kavramların ayırt edici özellik ve niteliklerine odaklanmalarına

yardımcı olmaktadır.
Anlam çözümleme tabloları, öğretmen ve öğrencilere hem ders öncesinde hem ders sırasında hem de ders sonrasında alternatif ölçme ve değerlendirme imkanları sunmaktadır.
Слайд 16

Anlam çözümleme tabloları, öğrencilerin araştırmalarında elde ettikleri bilgileri analiz etmelerine ve

Anlam çözümleme tabloları, öğrencilerin araştırmalarında elde ettikleri bilgileri analiz etmelerine ve

derlemelerine yardım etmektedir. Öğrencilerin veriler ile ilgili soyutlama ve sentezlemeleri için sorular sorarak üst düzey eleştirel düşünmelerini beslemektedir.
Слайд 17

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARININ HAZIRLANMA SÜRECİ Anlam çözümleme tabloları ders öncesinde, ders

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARININ HAZIRLANMA SÜRECİ

Anlam çözümleme tabloları ders öncesinde, ders

sürecinde ve ders sonrasında olmak üzere farklı zamanlarda kullanılabilir. Ders öncesinde ön bilgileri ortaya çıkarmak, ders sürecinde anlamlı öğrenmeyi sağlamak, ders sonrasında ise değerlendirme amacıyla uygulama yapmak mümkündür. Anlam çözümleme tabloları (+) ve (-) gibi işaretlemelerle ilişkilerin saptandığı bir matris gibi hazırlanabildiği gibi kavram ya da olguların benzer ve farklı noktalarının sözel olarak açıklandığı bir biçimde de hazırlanabilir. Anlam çözümleme tablolarını hazırlarken aşağıdaki adımlar izlenebilir.
Слайд 18

• Bir kategori veya konu seçimi: Öğretmenin ilk adımı öğretim materyali

• Bir kategori veya konu seçimi: Öğretmenin ilk adımı öğretim materyali olarak

kullanacağı metinleri iyice okumak ve gözden geçirmektir. Öğretmen okurken, öğrencilerin metni okuma ve keşfetme sırasında etkileşimde bulunacakları temel kavram ve fikirleri dikkate alması gerekmektedir.
Слайд 19

• Kelime/kavram ve özelliklerin belirlenmesi: Metinde temsil edilen veya metnin temel

• Kelime/kavram ve özelliklerin belirlenmesi: Metinde temsil edilen veya metnin temel kavramları

ile ilgili tek tek kelimeleri veya kelime öbekleri listelenir. Daha sonra her bir kelime üzerinde düşünülür ve her birinin ana fikirleri veya özellikleri temsil edip etmediği, birincil kavramla ilgili daha fazla detay olup olmadığı belirlenir. Stratejinin ilk öğretimi sırasında öğrencilere özellikler verilirken, öğrenciler süreç içinde deneyim kazandığında kendi özelliklerini oluşturmalarının daha fazla fayda sağlayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Слайд 20

• Matris oluşturma: Matrisin içine bir özellik olarak kabul edilen sözcükler

• Matris oluşturma: Matrisin içine bir özellik olarak kabul edilen sözcükler eklenir

veya fikir en üste yerleştirilir ve soldaki sütuna önemli kelimeler veya kavramlar eklenir.
Слайд 21

• Matrisi kodlama: Matrisi oluşturduktan sonra öğrenciler için kopyalar oluşturulur veya

• Matrisi kodlama: Matrisi oluşturduktan sonra öğrenciler için kopyalar oluşturulur veya projektör

aracılığıyla yansıtılarak tüm sınıf olarak tamamlanır. Matrisin kodlaması farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Verilen bir kelimenin/kavramın bir özelliğe sahip olması ya da olmaması durumunda olumlu ya da olumsuz bir yanıtı ifade etmek için (+) veya (-) işaretleri kullanılabilir. İlişkisiz durum, olumlu ya da olumsuz ilişki gibi durumları ifade etmek için ise (0), (+) ve (-) işaretleri kullanılabilir. Verilen durum ilişki kurmak için yeterli değilse ya da daha fazla bilgiye gereksinim varsa bunu ifade etmek için de (?) işareti ilave edilebilir. Çoğu öğretmen (+) ve (-) kodlamalarını yeterli bulsa da sembollerin yerine sayıların kullanıldığı bir Likert ölçek de söz konusu olabilir. Bu kodlamalar dışında kavramlar arası ilişkileri belirtmek, kavramları kategorize etmek ve daha karmaşık öğrenmeleri çözümlemek için sözlü ifadelerin yazılması da mümkündür ve hatta anlamlı öğrenme için oldukça etkili bir yaklaşımdır.
Слайд 22

• Dersten önce: Dersten önce kullanıldığında öğrencilerle yaklaşan metin konusu tartışılır

• Dersten önce: Dersten önce kullanıldığında öğrencilerle yaklaşan metin konusu tartışılır ve

listelenen kelimeler ve özellikler gösterilir. Her kelimeye odaklanan bir konuşma oluşturulur ve kelimeler hakkında fikir verilir. Öğrenciler, dağarcıklarındaki kelimeler ve özellikleri hakkında kendi bilgilerini ifade etmeye teşvik edilir. Matrisi kodlarken öğrencilere seçimlerinin gerekçelerini nasıl açıklayacakları konusunda rehberlik edilir.
Слайд 23

• Ders sırasında: Öğrenciler anlam çözümleme tabloları hakkında bilgiliyse bunun bir

• Ders sırasında: Öğrenciler anlam çözümleme tabloları hakkında bilgiliyse bunun bir ders

süreci etkinliği olarak kullanılması düşünülebilir. Tablo oluşturulduktan sonra öğrencilere kullanacakları kopyalar sağlanır. Metin öğrenciler tarafından okunmadan önce kelime ve özellikleri tartışılır, matris okunurken ve kodlanırken eleştirel düşünmeleri gerektiği hatırlatılır.
Слайд 24

• Ders sonrasında: Ders öncesinde ya da ders sırasında matrisi tamamladılarsa

• Ders sonrasında: Ders öncesinde ya da ders sırasında matrisi tamamladılarsa dersten

sonra seçimlerini gözden geçirmek ve değişiklikler yapmak için izin verilebilir. Öğrenciler dersten sonra anlam çözümleme tablosunu tamamlayabilirler ve bunu bir çalışma kılavuzu gibi kullanabilirler. Diğer yandan öğretmenler, anlam çözümleme tablolarından ders sonrasında dersin verimliliğini ya da öğrencinin öğrenmesini kontrol etmek için bir geri dönüt aracı olarak faydalanabilirler ki bu da bir anlamda öğrenmenin değerlendirme boyutunu ölçmek anlamına gelmektedir.
Слайд 25

• Tartışma: Matrisin gözden geçirilmesi sırasında öğrenciler yaptıkları seçimlerin mantığını açıklamaya

• Tartışma: Matrisin gözden geçirilmesi sırasında öğrenciler yaptıkları seçimlerin mantığını açıklamaya davet

edilmelidir. Öğretmenlerin, öğrencilerin seçimlerinin nedenleri, kelime ve kavramlar arasındaki bağlantılar hakkında ne anladıkları ile ilgili eleştirel düşünmelerine yardımcı olmaları mühimdir. Bu anlam çözümleme tablosunun başarısı için hayati bir önem taşımaktadır. Öğretmenler tartışmayı yoğunlaştırmak amacıyla; “Bu kelime ve özellik kombinasyonu için neden (+) veya (-) seçtiniz?”, “Bu kelimeler/kavramlar arasında ne gibi benzerlikler veya farklılıklar görüyorsunuz?”, “Bunlar, konumuzla nasıl bir ilişki içerisindedir?”, “Konuyla ilgisi olmayan kavram veya özellik var mı? Neden?” gibi sorular ile işe başlayabilir.
Слайд 26

• Özet yazma: Bir matrisin tamamlanmasının ardından ve tartışma sonrasında öğrenciler

• Özet yazma: Bir matrisin tamamlanmasının ardından ve tartışma sonrasında öğrenciler için

yararlı olabilecek bir aşama da özet yazmaktır. Anlam çözümleme tabloları, okuduklarını özetleme ile ilgili sorun yaşayan öğrencilere yardımcı olabilecek bilgi ve ayrıntıların organize bir görüntüsünü sunmaktadır.
Слайд 27

• Değerlendirme: Daha önce “ders sonrası” kısmında da bahsedildiği gibi anlam

• Değerlendirme: Daha önce “ders sonrası” kısmında da bahsedildiği gibi anlam çözümleme

tabloları değerlendirme için de etkili bir materyal olabilir. Öğrencilerine anlam çözümleme tablosu uygulayan öğretmenler, her bir öğrencinin belirli bir konudaki kavramlar ve konular hakkındaki düşünce ve anlayışları ile ilgili çok şey öğrenebilirler. Diğer yandan anlam çözümleme tablosuna bir puan sistemi uygulayarak öğrencilere geri dönüt verebilirler.