Содержание
- 2. Мазмұны Кіріспе Негізгі бөлім Сақ тайпалары Сақтардың саяси тарихы Сақтардың шаруашылығы мен қоғамы Сақтардың өнері мен
- 3. Кіріспе Б.з.д бірінші мыңжылдықта Орта Азия, Таяу және Орта Шығыс жерлерінде Ассирия мен Мидия мемлекеті құрылады.
- 4. Сақ тайпалары Гректер мен парсылар скифтер мен сақтар атын айтқанда, бәрінен бұрын туыс тайпалардың сансыз көп
- 5. М.Қ. Қадырбаев, аорсылар – Оңтүстік Орал өңірін мекендеген савроматтар тайпаларының бірі деп есептейді. Олардың теріскейінде қоныс-өрісін
- 6. Сақтардың саяси тарихы Сақтардың парсылармен соғысы көптен белгілі. Бірқатар деректерде Кирдің сақ патшайымы Томириспен соғысқаны жазылған.
- 7. Өзеннің қарсы бетінде гректермен айқаса кету үшін қолайлы сәтті күтіп, сақтар қолы жиналып жатты. Сырдария қалаларын
- 8. Сақтардың шаруашылығы мен қоғамы Шаруашылығы. Байтақ далану игеру дәуірі, мал шаруашылығының сан алуан түрлерінің жаппай дамып,
- 9. Шаруашылықтың үшінші түрі- отырықшы шаруашылық. Мұнда халықтың бір бөлігі ұдайы егіншілікпен айналысып, отырықшы болып қалатын. Ал
- 10. Кәсіп. Сақ тайпалары арасында металл өндіру және оны өндеу, әсіресе қола құюға байланысты кәсіпшіліктері дамыған. Темір
- 11. Сақ қоғамы. Грек-рим тарихшысы Квинт Курций Руф қана сақтарда тәңір иелерге – соқа мен қамыт, жауынгерлерге
- 12. Өнері мен мифологиясы Сақ өнерінің зерттеушілері, бірінші жағынан, оның Иранның Ахеменид және Бактрияның көркем өнерімен, екінші
- 13. Басқа халықтар сияқты сақтар да табиғаттың тылсым күштері – күнге, оның күркіреуіне, найзағайға табынған. Жыртқыш қырандар
- 14. Мәдени мұра Есік обасы Алматының шығысында 50 км жерде. 1969-1970 жж. зерттелінді. Іле Алатауы баурайында. Обаның
- 15. Қорытынды Сақ тайпалары тарихы мен олардың материалдық және рухани мәдениетінің аса маңызды бастау деректері — қорымдар,
- 16. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: Қазақстан тарихы очерктері, 2004ж Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). I-том. Алматы, 1996.
- 18. Скачать презентацию
Мазмұны
Кіріспе
Негізгі бөлім
Сақ тайпалары
Сақтардың саяси тарихы
Сақтардың шаруашылығы мен қоғамы
Сақтардың өнері
Мазмұны
Кіріспе
Негізгі бөлім
Сақ тайпалары
Сақтардың саяси тарихы
Сақтардың шаруашылығы мен қоғамы
Сақтардың өнері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымша
Кіріспе
Б.з.д бірінші мыңжылдықта Орта Азия, Таяу және Орта Шығыс
Кіріспе
Б.з.д бірінші мыңжылдықта Орта Азия, Таяу және Орта Шығыс
Көне деректерге жүгінсек, бактриялықтар, соғдылар мен хорезмдіктердің теріскей жағын “желдей жүйрік атты көшпелі турлар” мекендеген. Парсы деректерінде турлар – сақтар деп аталады, бұл “еңіреген ерлер” деген сөз, ал грек авторларының туындыларында, олар скифтер деген атпен кірген, бұл көшпелілердің екінші аты, бейнесі ретінде айтылып кеткен.
Сақ тайпалары
Гректер мен парсылар скифтер мен сақтар атын айтқанда,
Сақ тайпалары
Гректер мен парсылар скифтер мен сақтар атын айтқанда,
Көне сына жазуларда сақтардың үш тобы туралы сөз айтылады: парадарайя (теңіздің арғы бетіндегі сақтар), хаомаварга (хаома сусынын жасайтын сақтар), тиграхауд-сақтар (шошақ бөрікті сақтар). Парадарайя сақтары Арал өңірңнде, Сырдария мен Қаратеңіздің теріскей жағында өмір сүріп, тіршілік құрған, тиграхауд-сақтары Сырдарияның орта ағысы мен Тянь-Шаньды мекендеген.
М.Қ. Қадырбаев исседондарды Орталық Қазақстан кеңістігіне орналастырады.
М.Қ. Қадырбаев, аорсылар – Оңтүстік Орал өңірін мекендеген савроматтар тайпаларының
М.Қ. Қадырбаев, аорсылар – Оңтүстік Орал өңірін мекендеген савроматтар тайпаларының
Сақтардың саяси тарихы
Сақтардың парсылармен соғысы көптен белгілі. Бірқатар деректерде
Сақтардың саяси тарихы
Сақтардың парсылармен соғысы көптен белгілі. Бірқатар деректерде
Сақтар тарихының тағы бір беті Александр Македонскийдің жиһангерлік соғысына қарсы күреспен байланысты, ол Ахеменид мемлекетін талқандап, бағындырғаннан кейін Орта Азияны жаулап алуға кіріседі. Б.з.д. 330-327 жж. Александр Македонский Соғданың астанасы Мараканданы басып алып, Сырдарияға қарай беттейді.
Өзеннің қарсы бетінде гректермен айқаса кету үшін қолайлы сәтті күтіп,
Өзеннің қарсы бетінде гректермен айқаса кету үшін қолайлы сәтті күтіп,
Орта Азия мен Орта Шығыста сақтар бұдан былай маңызды рөл атқара береді. Мәселен, б.з.б. 3ғ.-б.з.д 3ғ аралық тарихына ықпал жасап отырған Парфия мемлекетінің құлауына, Грек-Бактрия патшалығының талқандалуына және Кушан империясының құрылуына ат салысады.
Сақтардың шаруашылығы мен қоғамы
Шаруашылығы. Байтақ далану игеру дәуірі, мал
Сақтардың шаруашылығы мен қоғамы
Шаруашылығы. Байтақ далану игеру дәуірі, мал
Ұзақ көшетін көшпелі мал шаруашылығы Батыс Қазақстанға,ішінара Орталық Қазақстанға тән болған. Қысқы мекенжайлар ұзақ тұруға арналмайтын. Көшпелілердің негізгі малы алыс жүріске бейімделген жылқы, түйе, қой болатын. Қысқы тұрақтар үшін жертөлелер мен жартылай жертөлелер салынған. Мұндағы жұрттың бір бөлігі жаз шыға, келер қысқа азық дайындау үшін қыстауда қалып, егіншілікпен айналысқан. Шаруашылықтың осы түрі Шығыс Қазақстан, Жетісу және Батыс Қазақстанның бірқатар аудандарында етек алған.
Шаруашылықтың үшінші түрі- отырықшы шаруашылық. Мұнда халықтың бір бөлігі ұдайы
Шаруашылықтың үшінші түрі- отырықшы шаруашылық. Мұнда халықтың бір бөлігі ұдайы
Жылқы өсіру сақтар мал шаруашылығының аса маңызды бағытының бірі болған. Орталық Қазақстанда жүргізілген қазу жұмыстарының материалдарынан жылқының екі тұқымы болғаны анықталды. Оның біреуі басы үлкен, аяғы жуан, денесі шомбал жылқы, ал екіншісі – шоқтығы биік бойшаң, сымбатты жылқы, оны қарулы жауынгерлер мінетін болған.
Алтайдағы Пазырық обаларынан табылған 80 ат қалдығының материалдары бойынша жылқының төрт тұқымы белгілі болған.
Көшпелілердің үйге үйренген малының ең маңызды түлігінің бірі – ет пен сүт, жүн мен тері беретін қой болған. Қазбалар нәтижесінде, қазіргі құйрықты қойлар тұқымына жататын қойлар көп табылған.
Сонымен қатар сақтар арпа,тары, бидай еккен.
Кәсіп. Сақ тайпалары арасында металл өндіру және оны өндеу, әсіресе
Кәсіп. Сақ тайпалары арасында металл өндіру және оны өндеу, әсіресе
Сауда. Еуразия далаларын сақтар билеген кезде Батыс пен шығысты, Жерорта теңізі мен Қытайды байланыстырған халықаралық өтпелі сауда басталады. Б.з.д. 1 мыңжылдықтың орта кезінде дала жолы пайда болады. Геродот жазуына қарағанда, дала жолы Қаратеңіз өңірімен жүріп, Дон жағалауына сосын Оңтүстік Орал өңіріндегі савроматтар жерінен Ертіс бойына, одан әрі Алтайдағы аргиппейлер еліне жеткен, содан әрі Моңғолия мен Қытайға қарай кететін болған. Осы жолдың бір бөлігі Қазақстан жерімен өтті.
Сақ қоғамы. Грек-рим тарихшысы Квинт Курций Руф қана сақтарда тәңір
Сақ қоғамы. Грек-рим тарихшысы Квинт Курций Руф қана сақтарда тәңір
Сақ тайпаларының көсемдері әскери жауынгерледің өкілдері болған.Гректер оларды басилевс – патша деп атаған. Жауынгерлер мен патшалардың белгісі жебелі садақ болған екен. Жебелі садақты баласына әрі мұрагеріне беріп отырған. Сонымен бірге патша көктемгі жер жырту басталарда біріншіборозданы тартқан, дәстүр бойынша ол қойшының ұстазы болып саналған, бұл- оның халықпен тығыз байланысын көрсетеді. Ол халықта барша жіктердің бейнесі болып танылған.
Өнері мен мифологиясы
Сақ өнерінің зерттеушілері, бірінші жағынан, оның Иранның
Өнері мен мифологиясы
Сақ өнерінің зерттеушілері, бірінші жағынан, оның Иранның
Бабажан мекені мен Сурх-Дум ғибадатханасында соңғы жылдары жүргізілген қазбалар Луристан қоласының жаңа нұсқалары: жер бауырлап жатқан қабылан, қойдың басы тәріздес егеутас, бүркіттердің стльдендірілген бастары, бұғы, аттар мен түйелер бейнесін тауып берді.
Тувадағы Аржан обасын қазған кезде – диаметрі 120м, биіктігі 3м орасан зор құбылыс – оба үйіндісінің ағаш конструкциясын тапты.Радиус бойынша орнатылған бөлмелер ішіне ер-тұрмандармен бірге 160 ат қойылыпты. Барлық аттар құла және жирен түсті, яғни патшалар мен абыздар түстеріне сәйкес келеді екен. Оба б.з.д. 8ғ. Тұрғызылған, сақ өнерінің ең ескі үлгісі болып табылады. Соған қарап “аң стилі”Азия даласында туған деп болжам жасауға болады.
Басқа халықтар сияқты сақтар да табиғаттың тылсым күштері – күнге,
Басқа халықтар сияқты сақтар да табиғаттың тылсым күштері – күнге,
Сақтардың әлемнің құрылымы жөнінде өзіндік түсінігі болған. Әлемдегі тәртіп үйлесімі – гармония, олардағы бар нәрсенің ұйымдастырушылары Митра, Индира, Варуна секілді құдайлар.
Сақтардың “аң стилі” сақ тайпалары дүниетанымының заңды көрінісі, олардың мифологиялық бейнелеу өнеріне келіп сіңуі, көшпелілер идеологиясын көрсететін айрықша белгілер жүйесі ретінде құрылып қалыптасты.
Мәдени мұра
Есік обасы Алматының шығысында 50 км жерде. 1969-1970
Мәдени мұра
Есік обасы Алматының шығысында 50 км жерде. 1969-1970
Қорытынды
Сақ тайпалары тарихы мен олардың материалдық және рухани мәдениетінің
Қорытынды
Сақ тайпалары тарихы мен олардың материалдық және рухани мәдениетінің
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Қазақстан тарихы очерктері, 2004ж
Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Қазақстан тарихы очерктері, 2004ж
Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге
Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы Атамұра,2008