Валентин Колумб

Содержание

Слайд 2

Пашаште, кунам от васартыл, Уке, кӱкшытлан мучаш, А уло эн кӱкшӧ мастралык Эре чоҥешташ, чоҥешташ! В.Колумб

Пашаште, кунам от васартыл,
Уке, кӱкшытлан мучаш,
А уло эн кӱкшӧ мастралык
Эре чоҥешташ,

чоҥешташ!
В.Колумб
Слайд 3

Валентин Христофорович Колумб 1935 ий 2-шо майыште Морко район, Мызэҥер ялеш шочын. Валентин Колумбын шочмо ялже

Валентин Христофорович Колумб
1935 ий 2-шо майыште
Морко район, Мызэҥер ялеш

шочын.

Валентин Колумбын шочмо ялже

Слайд 4

1936 ийыште ончыклык поэтын ешыже Морко районысо Пумыр почингаш илаш куснен.

1936 ийыште ончыклык поэтын ешыже
Морко районысо Пумыр почингаш илаш куснен.


Йоча годсо пагытше тыштак эртен.

Валентин Колумбын суртшо

Слайд 5

1943 ийыште кандаш ияш Валентин шке ялысе тӱҥалтыш школыш тунемаш кая.

1943 ийыште кандаш ияш Валентин шке ялысе тӱҥалтыш школыш тунемаш кая.

Сар ийласе илыш Колумбмыт ешланат, моло-влак семынак, пеш неле да йӧсӧ лийын. Кугу сарыш кайыше ачаже пӧртылын огыл. Чияш укелан кӧра Валентинлан 2 классыште тунеммыж годым школыш коштмым чарнаш пернен. Но туге гынат, варажым «отличий» дене тунем пытарен.
Слайд 6

1948 ийыште шинчымашым пойдараш Волаксола шымияш школыш кошташ тӱҥалеш.

1948 ийыште шинчымашым пойдараш Волаксола шымияш школыш кошташ тӱҥалеш.

Слайд 7

1950 ийыште «Марий коммуна» газетеш Валентинын «Комсомольский билет» лӱман икымше почеламут

1950 ийыште «Марий коммуна» газетеш Валентинын «Комсомольский билет» лӱман икымше почеламут

савыкталтеш.

Комсомольский билет,
Шӱмем лишне илет,
Шижеш вий модмым рвезе оҥем.
Ал вӱрем ырыктет,
Кумылемым нӧлтет,
Сеҥымашке ӱжат шӱм- чонем.
Пыштен тыйым, элем
Мыйын шӱм-чон пелен,
Комсомол мылам корным почеш.
Нелым-йӧсым коден,
Элын чын корно ден
Ошкылам калык партий почеш.

Комсомолец лияш –
Эре рвезе илаш,
Элнан рвезлык - патыр ешем.
Арален эл мландем,
Тулым-вӱдым эртем, -
Вӱда ончыко чулым корнем.

Слайд 8

1951-1954 ийлаште Весшӱргӧ кыдалаш школышто шинчымашым пойдара. Тыштат тудо моткоч тыршен тунемеш.

1951-1954 ийлаште Весшӱргӧ кыдалаш школышто шинчымашым пойдара. Тыштат тудо моткоч тыршен

тунемеш.
Слайд 9

Весшӱргӧ кыдалаш школышто тунемме жапыштыже Валентин Колумбын «Марий коммунеш», «Рвезе комунистеш» тӱрлӧ темылан возымо почеламутлаже савыкталтын.

Весшӱргӧ кыдалаш школышто тунемме жапыштыже
Валентин Колумбын «Марий коммунеш», «Рвезе комунистеш»


тӱрлӧ темылан возымо почеламутлаже савыкталтын.
Слайд 10

Умбакыже тунемаш шонышо рвезе 1954 ий шыжым Марий АССР писатель ушемын

Умбакыже тунемаш шонышо рвезе 1954 ий шыжым Марий АССР писатель ушемын

темлымыже да утларакше шке чон йодмыж почеш Москосо А.М. Горький сылнымут институтыш тунемаш пура.
Слайд 11

Студент пагытыште ятыр сылнымут пашаже калык коклаште шарлен.

Студент пагытыште ятыр сылнымут пашаже калык коклаште шарлен.

Слайд 12

«Ваш-ваш йӧраташ жап шуэш.» Калыкнан мурпоэтше медшӱдар Галина Андреевна дене ешым чумыра.

«Ваш-ваш йӧраташ жап шуэш.»

Калыкнан мурпоэтше медшӱдар Галина Андреевна дене ешым чумыра.

Слайд 13

В.Колумбын аваже – Прасковья Николаевна – Ольга да Юра уныкаж-влак дене Валентин Колумбын ешыже.

В.Колумбын аваже – Прасковья Николаевна – Ольга да Юра уныкаж-влак дене

Валентин

Колумбын ешыже.
Слайд 14

1959 ийыште сылнымут институт деч вара творческий паша корныш рыҥ шогалеш.

1959 ийыште сылнымут институт деч вара творческий паша корныш рыҥ шогалеш.

Икмыняр жап марий радиошто тырша. Марий книга издательствын, вара «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжо лиеш .
Шуко поэт-писатель дене кылым куча.
Слайд 15

1961 ийыште 26 ияш тӱҥалше поэтым, СССР Писатель ушемыш пуртат.

1961 ийыште 26 ияш тӱҥалше поэтым, СССР Писатель ушемыш пуртат.

Слайд 16

1968 ийыште Олык Ипай лÿмеш кугыжаныш премийын икымше лауреатше лийын.

1968 ийыште Олык Ипай лÿмеш
кугыжаныш премийын икымше лауреатше лийын.

Слайд 17

1974 ий 8 декабрьыште 39 ияш поэтын ӱмыржӧ лугыч лие.

1974 ий 8 декабрьыште
39 ияш поэтын ӱмыржӧ лугыч лие.

Слайд 18

Валентин Колумбын биографийже:

Валентин Колумбын биографийже:

Слайд 19

Васин, К. К. Валентин Колумб [Текст]: творчествыж нерген / К. К.

Васин, К. К. Валентин Колумб [Текст]: творчествыж нерген / К. К.

Васин, А. Александров. – Йошкар-Ола: Книгам лукшо марий издательство, 1978. – 131 с.

Тиде книга уста поэт, Марий комсомолын Олык Ипай лӱмеш премийын первый лауреатше В.Х.Колубын творчествылан пӧлеклалтын.
Поэтын творческий корныжо кужуак лийын огыл, но тудо национальный культурын историеш чапле кышам коден. Автор –влак поэтын мастарлыкшым, туным умлымыжым,, ончычсо традиций лан эҥертытыжым тӱрлӧ велымат почын ончыкташ тыршат.
Книгам тӱҥ шотышто литературовед Ким Васин возен. Филологий наука кандидат А.Александров поэтын илыш корныжым, фольклор ден тунеммыжым, критика пашажым ончыктышо ужашым серен.

Слайд 20

В. Колумб: «Ӱмыремым арам шым эртаре = «Недаром прожил свою жизнь»

В. Колумб: «Ӱмыремым арам шым эртаре = «Недаром прожил свою жизнь»

[Текст]: шарнымаш-влак / Лайд Шемйэр чумырен. – Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 1995. – 352 с.

Сборникыш марий калыкын уста поэтше Валентин Колумб нерген шарнымаш-влакым чумырымо.

Слайд 21

Зайниев, Г.З. Илыш муро= Песня жизни [Текст]: марий сылнымут: ий да

Зайниев, Г.З. Илыш муро= Песня жизни [Текст]: марий сылнымут: ий да

еҥ-влак / Г. З. Зайниев. – Йошкар-Ола: ОАО «Марий полиграфкомбинат» савыктыш, 2006. – 304 с.

Гельсий Зайниев тиде книгашкыже шочмо литературыштоткелге кышам кодышо писательын илышышт да мурпашашт, тыгак Марий Элысе Писатель ушемын да марий сылнымут журналын эртыме корнышт нерген очерклажым чумырен.

Слайд 22

Валентин Колумбын книгаже-влак:

Валентин Колумбын книгаже-влак:

Слайд 23

Колумб, В. Х. Тул кайык = Жар-птица [Текст]: почеламут-влак / В.

Колумб, В. Х.
Тул кайык = Жар-птица [Текст]: почеламут-влак / В.

Х. Колумб. – Йошкар-Ола: Книгам лукшо марий издательство, 1975. – 142 с.

КУЗЕ ТУЛ КАЙЫКЫМ КУЧАТ
Мый ужынам, мый кученам
Тул кайыкым, да иктым огыл!
Нужналыкеш ик гана огыл —
Кунам, кунаре шоненам!
Йомак Йыван, мылам кöране:
Сут пирым кушкыж тöчыде,
Шым пий гай шым кöгöн почде,
Тудлан мый лийым оза гане.
Кугешныше, пален шке акшым
(Лияш гын кул — уста кидеш!),
Кундемлан ик вереш пыжашым
Оптен — мемнан апшаткудеш.

Толат эрдене апшаткудыш.
Возак гыч — шокшо! тыманмеш
Шандал ӱмбаке кӱртньö шулдыш
Тул кайыкла кӱзен шинчеш.
Эше нера, мала тул кайык.
Но чöгытым гына нöлтал –
Сескем кок веке шыжалт кайыш,
Кок сото шулдырла лупшалт…

Слайд 24

Колумб, В. Х. Порылык = Доброта [Текст]: почеламут-влак / В. Х.

Колумб, В. Х.
Порылык = Доброта [Текст]: почеламут-влак / В. Х.

Колумб. – Йошкар-Ола: Книгам лукшо марий издательство, 1972. – 143 с.

ПОРЫЛЫК
Сар тургым.
Ойго коляла тӱлен,
Да кажне лукым
Сут нужналык пурын.
Пагар корштен,
Яра пагар йӱлен,
Йоча киен
Кӱвар ӱмбалне, туртын.
Киен воктенже
Тӱлыжгö чывиге.
Тудат дыр шортын:
Оралген йӱкшат.

Йоча лишеме нушкын:
«Ит шорт, изи, ите»,—
Пеленже пыштыш,
Шӱмжылан ыш пу йӱкшаш.
Шкат мондыш корштымым,
Биянла чучылалтыш:
Вет илышым саклен
Шкеж дечын изилан!..
Стихем ты йодышлан
Вашмут олмеш возалтын:
«Кушеч тыгае
Порылык мемнан?»

Слайд 25

Колумб, В. Х. Толза муро памашем воктек = Приглашаю к песне

Колумб, В. Х.
Толза муро памашем воктек = Приглашаю к песне

[Текст]: почеламут, поэма, легенда /
В. Х. Колумб. – Йошкар-Ола: Марий книга издательство, 1984. – 174 с.

TOЛ3A МУРО ПАМАШЕМ ВОКТЕК
Тӱҥалме пашам — пеледшашлык Сахара,
Жапемже гына йомын шулышо пыл гай.
Пашатын пайдаже ок лий гын кӱч наре,
Ыштышын койын, керек-мыняр пыльге.
 А пашалан ни тӱҥалтыш, ни мучаш,
Жап тӱҥчыга, жап чылтак огеш сите!
Кече-влак, пуйто шуэ йӱр чӱчалтыш,
Парыш каят, пашашкем огыт вите. 
Кум шӱдö кудло чӱчалтыш ий мучко.
Кум шӱдö кудло! Шагал але шуко?
Тӱҥалме пашамын Сахарым – вучо! –
Тыге шӱдö ий вӱдыжден мый ом шукто!
 Но мые ыштем, но ыштем – ом моктане! –
Оазисым, сылным, паша пустынеш.
Кажне шомак, ошма пырче гане,
Шӱм тулешем йоҥышталтын лектеш…

Слайд 26

Колумб, В. Х. Эре чоҥешташ, чоҥешташ = Всегда в полет [Текст]:

Колумб, В. Х. Эре чоҥешташ, чоҥешташ = Всегда в полет [Текст]:

почеламут сборник / В. Х. Колумб. – Йошкар-Ола: Книгам лукшо марий издательство, 1965. – 180 с.

ЭРЕ ЧОҤЕШТАШ, ЧОҤЕШТАШ!
Мардеж йӱдым сайынак тыршыш:
Йӱр пылым пытарыш кышкен.
А таче пропеллерын тыртыш
Каваш кӱзыкта пӱтырен.
Кава тичак кече темын.
Улам ушем ден, мо-гынат,
Шӱм-мокш йотке Мландын айдеме,
Изиш-изиш космонавт.
Пырчат ом моктане утым,
Но шӱм кугешнен кыра:
Кӱзем мурыштем утыр-утыр
Эре кӱшкырак, кӱшкырак.
Ондак мыйым, кечыште кӱшö
Олма гай шӱрган йочам,
Кышкен вуйжо дечын кӱшкö
Да воштыл кучен ачам…

Слайд 27

Колумб, В. Х. Где прячется ночь? = Йӱд кушто ила? [Текст]:

Колумб, В. Х. Где прячется ночь? = Йӱд кушто ила? [Текст]:

стихи и поэмы / В. Х. Колумб. – Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 1974. – 63 с.
Слайд 28

Колумб, В.Х. Горячий снег [Текст]: стихи и поэмы / В. Х.

Колумб, В.Х. Горячий снег [Текст]: стихи и поэмы / В. Х.

Колумб. – Москва: Современник, 1975. – 174 с.

Снега подтаяли в лесу,
И не из клюва ли синицы
Капель густая на весу,
Светясь, недвижно серебриться.
И там, где шла вчера поземка,
Висят, озвучивши леса,
Так колоколисто и звонко,
Серебряные голоса.
И ты послушай, как, звеня,
Капель вдруг в сердце отзовется.
Так молодые зеленя
Приподнимаются от солнца.
Вокруг стволов лежат разводы,
капели дымкой повиты,
как будто бы спешит природа
На солнце выставить цветы.

Слайд 29

Колумб, В. Х. Про дроздишку и моего братишку [Текст]: стихотворения и

Колумб, В. Х. Про дроздишку и моего братишку [Текст]: стихотворения и

поэмы / В. Х. Колумб, пер. с марийского В. Костров. – Москва: Детская литература, 1980. – 63 с.
Слайд 30

Колумб, В. Х. Стихи [Текст] / В. Х. Колумб, авториз. пер.

Колумб, В. Х.
Стихи [Текст] / В. Х. Колумб, авториз. пер.

с марийского В. Кострова. – Москва: Молодая гвардия, 1971. – 53 с.

Улыбаясь, я шагаю
по траве, по мураве.
Может , скажут: «Мало-мало
не хватает голове».
Я отвечу: «Милый малый,
ты пустое не мели.
Солнце тоже слишком мало
для забот одной Земли.
Станет речка тучкой зыбкой –
мало ей и берегов,
музыканту мало скрипки –
сердцем он играть готов.
Доброте на свете мало
всех несчастных обогреть,
И меня планете мало,
чтобы всю ее воспеть.
Не гляди так равнодушно,
а подумай хоть о том…

Слайд 31

Колумб, В. Х. Хлеб на ладони [Текст]: стихи и поэмы /

Колумб, В. Х. Хлеб на ладони [Текст]: стихи и поэмы /

В. Х. Колумб. – Москва: Издательство «Советская Россия», 1977. – 158 с.

Золотою ящеркою утро
Юркнуло и спряталось у ног,
И капель метелями продута,
Тоненькая, словно волосок.
Заструилась в талые откосы
Голубые пряди облаков,
И сплелись в серебряные косы
Тоненькие нити ручейков.
Кажется –
Капель кого-то кличет,
Словно в ней бубенчики звучат.
У весны, у модницы, косичек
Хватит – знаю я – для всех девчат.

Слайд 32

В.Колумб лӱмеш тоштерын вуйлатышыже Владимир Козлов 2005-2009 ийлаште 5 томан «Валентин

В.Колумб лӱмеш  тоштерын вуйлатышыже
Владимир Козлов 2005-2009 ийлаште  
5 томан «Валентин Колумб. Ойырен чумырымо погымо» сборник-влакым

савыктен луктын.