Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдау және бағалау. (Тақырып 12)

Содержание

Слайд 2

12.1 Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау қағидалары, әдістері мен тәсілдері Кәсіпекерлік қызметтің

12.1 Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау қағидалары, әдістері мен тәсілдері

Кәсіпекерлік қызметтің тиімділігін

бағалау – ол кәсіпорынның қаржы – экономикалық жағдайын интегралды ( рейтингтік) бағалауды білдіреді. Кәсіпорынның қаржы- экономикалық жағдайын объективті бағалауға өндірістік – шаруашылық қызметке қатысушылырдың барлығы мұқтаж.
Слайд 3

Кәсіпорынның менеджерлері үшін олар қабылдайтын шешімдердің , сондай- ақ , материалдық,

Кәсіпорынның менеджерлері үшін олар қабылдайтын шешімдердің , сондай- ақ , материалдық,

еңбек, қаржы ресурстарын пайдалану тиімділігін және алынған соңғы қаржылық нәтижелерді бағалау үшін маңызды.
Слайд 4

Меншік иелеріне ( соның ішінде акционерлер) бизнеске салынған қаражаттың қайтымдылығы, кәсіпорынның

Меншік иелеріне ( соның ішінде акционерлер) бизнеске салынған қаражаттың қайтымдылығы, кәсіпорынның

рентабельділігі, сондай- ақ экономикалық тәуекелдің деңгейі және капиталды жоғалту ықтималдылығы қандай дәрежеде екендігін білу маңызды.
Слайд 5

Жеткізушілер үшін олардың жеткізген материалдық ресурстары, орындаған жұмыстары мен көрсеткен қызметтері

Жеткізушілер үшін олардың жеткізген материалдық ресурстары, орындаған жұмыстары мен көрсеткен қызметтері

үшін төлем жасау мүмкіншілігін бағалау маңызды.
Слайд 6

Кредиторлар мен инвесторлар берілген несиелерді қайтару мен инвестициялық жобаларды іске асыру мүмкіндігін бағалау қызықтырады.

Кредиторлар мен инвесторлар берілген несиелерді қайтару мен инвестициялық жобаларды іске асыру

мүмкіндігін бағалау қызықтырады.
Слайд 7

Кәсіпорын тиімділігін анықтауға арналған құралдар ретінде әртүрлі көрсеткіштер кеңінен қолданылады. Тиімділік

Кәсіпорын тиімділігін анықтауға арналған құралдар ретінде әртүрлі көрсеткіштер кеңінен қолданылады.
Тиімділік

көрсеткіштерінің құрамы кәсіпкердің алдына қойған мақсаттарымен анықталады.
Слайд 8

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін нәтижелердің шығындарға қатынасы көмегімен көрсетуге болады. Ол үшін

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін нәтижелердің шығындарға қатынасы көмегімен көрсетуге болады. Ол үшін

әртүрлі көрсеткіштер (қор қайтарымдылығы, материалқайтарымдылығы,
еңбек өнімділігі т.б.) қолданылады.
Слайд 9

12.2 Кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және қаржы- экономикалық қызметін талдау Кәсіпорынның

12.2 Кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және қаржы- экономикалық қызметін талдау

Кәсіпорынның

өндірістік- шаруашылық және қаржы- экономикалық қызметін талдау оның өндірістік әлеуеті мен қаржылық жағдайын бағалау, сондай-ақ, қызметінің негізгі көрсеткіштеріне әртүрлі ішкі және сыртқы факторлардың ықпалын анықтау үшін қажет.
Слайд 10

Шаруашылық қызметті талдаудың негізгі мақсаты кәсіпорын қызметтің даму стратегиясын таңдау, дұрыс

Шаруашылық қызметті талдаудың негізгі мақсаты кәсіпорын қызметтің даму стратегиясын таңдау, дұрыс

шешім қабылдау үшін менеджерлер мен басқа да мүдделі адамдарға ақпарат беру болып табылады.
Слайд 11

Талдау мынадай бағыттар бойынша жүргізіледі: 1.Өнім өндіру мен сатуды талдау. Мұнадай

Талдау мынадай бағыттар бойынша жүргізіледі: 1.Өнім өндіру мен сатуды талдау. Мұнадай талдаудың

негізгі кезеңдері мыналардан тұрады:

 
- өнім өндіру көлемін талдау.
- өнім ассортиментін талдау.
- өнім сапасын талдау.
- өндірістің ырғақтылығын талдау.
өнімді сатуды талдау.

Слайд 12

2.Негізгі өндірістік қорларды талдау. Мұндай талдаудың негізгі кезеңдері келесілер: Негізгі құралдарың

2.Негізгі өндірістік қорларды талдау. Мұндай талдаудың негізгі кезеңдері келесілер:

Негізгі құралдарың құрылымы

мен динамикасын талдау.
Негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін талдау.
Негізгі құралдарға салынған инвестициялардың тиімділігін талдау.
Құрал – жабдықтарды ұстау және пайдалану шығындарын талдау.
Слайд 13

3. Кәсіпорынның материалдық ресурстарын талдау. Материалдық ресурстары талдау кезінде мынадай кезеңдері

3. Кәсіпорынның материалдық ресурстарын талдау. Материалдық ресурстары талдау кезінде мынадай кезеңдері

бөліп көрсетуге болады:

Материалдық – техникалық жабдықтау жоспарының сапасын талдау.
Материалдық ресурстарды пайдалану тиімділігін бағалау.
Кәсіпорынның материалдық ресурстарға қажеттілігін бағалау.

Слайд 14

4. Кәсіпорынның еңбек ресурстарын талдау. Еңбек ресурстарын талдаудың негізгі кезеңдері: жұмыс

4. Кәсіпорынның еңбек ресурстарын талдау. Еңбек ресурстарын талдаудың негізгі кезеңдері:

жұмыс күшін

пайдалану жағдайын талдау.
Еңбек өнімділігін талдау.
Еңбек ақы төлеу жағдайын талдау
Слайд 15

5. Өнімнің өзіндік құнын талдау. Өзіндік құнды талдау кезінде келксі кезеңдерді

5. Өнімнің өзіндік құнын талдау. Өзіндік құнды талдау кезінде келксі кезеңдерді

бөліп көрсетуге болады:

Өткізілген өнімнің 1 теңгесінен кеткен шығындарды талдау.
Тікелей материалдық және еңбек шығындарын талдау
жанама шығындарды талдау.

Слайд 16

6. Пайда мен табыстылық ( рентабельділік) деңгейін талдау. Пайданы қалыптастыру мен

6. Пайда мен табыстылық ( рентабельділік) деңгейін талдау. Пайданы қалыптастыру мен

пайдалануды талдау төмендегілерді қамтиды:
Пайданың құрамы мен динамикасын талдау.
Негізгі қызмет түрлерінің қаржылық нәтижелерін талдау.
Өзге де ызмет түрлерінің қаржылық нәтижелерін талдау.
Кәсіпорынның табыстылығын ( рентабельдігін) талдау.
Слайд 17

7. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау. Қаржылық жағдайды талдау келесі кезеңдерді қамтиды:

7. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау. Қаржылық жағдайды талдау келесі кезеңдерді қамтиды:

Шаруашылық

субъектінің экономикалық және қаржылық жағдайына алдын-ала шолу жасау.
Кәсіпорынның мүліктік жағдайын бағалау
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау.
Бағалы қағаздар нарығындағы жағдайын бағалау.
Слайд 18

Сонымен кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және қаржы – экономикалық қызметін талдау

Сонымен кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және қаржы – экономикалық қызметін талдау

оның қаржылық нәтижелерінің объективті және нақты көрінісін , экономикалық ресурстарды пайдалану тиімділігін, өндірістік әлеуетінің мөлшерін көрсетеді. мөлшерін көрсетеді.
Слайд 19

12. 3. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау көрсеткіштері Кәсіпорынның қаржылық жағдайы деп

12. 3. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау көрсеткіштері

Кәсіпорынның қаржылық жағдайы деп оның

өз қызметін қаржыландыру мүмкіншілігін (қабілетін) айтамыз. Ол кәсіпорынның дұрыс жасауы үшін қажетті қаржылық ресурстармен қамтамасыз етілуін, оларды ұтымды орналастыру мен тиімді пайдалануды, басқа жеке және заңды тұлғалармен қаржылық өзара қарымө қатынасын, төлем қабілеттілігі мен қаржылық тұрақтылыған сипаттайды.
Слайд 20

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау кезінде бірқатар нақты көрсеткіштер жүйесі пайдаланылады. Оларды

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау кезінде бірқатар нақты көрсеткіштер жүйесі пайдаланылады. Оларды

төмендегідей топтарға бөліп қарастыруға болады:

1. Кәсіпорынның мүліктік жағдайын бағалау көрсеткіштері;
2. Кәсіпорынның өтімділігін бағалау көрсеткіштері;
3. Кәсіпорынның қаржы тұрақтылығын бағалау көрсеткіштері;
4. Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін бығалау көрсеткіштері;
5. Кәсіпорынның рентабельділігін бағалау көрсеткіштері

Слайд 21

Кәсіпорынның мүліктік жағдайын бағалау көрсеткіштері Көрсеткіштер 1. Негізгі қорлардың жаңару коэффициенті

Кәсіпорынның мүліктік жағдайын бағалау көрсеткіштері

Көрсеткіштер

1. Негізгі қорлардың жаңару коэффициенті
2. Негізгі қорлардың

тозу коэффициенті
3. Негізгі қорлардың жарамдылық коэффициенті

Есептеу формуласы

1. Кезең ішінде келіп түскен негізгі қорлар құны/ кезең соңындағы негізгі қорлардың бастапқы құны
2. Негізгі қорлардың тозу соммасы/ негізгі қорлардың бастапқы құны
3. Негізгі қорлардың қолдық құны/ негізгі қорлардың бастапқы құны

Слайд 22

4. Негізгі қорлардың істен шығу коэффициенті 5. Негізгі қорлардың активті бөлігінің

4. Негізгі қорлардың істен шығу коэффициенті
5. Негізгі қорлардың активті бөлігінің

үлесі

4. Есепті кезенде есептен шыққан негізгі қорлар құны/ кезең басындағы негізгі қорлардың бастапқы құны
5. Негізгі қорлардың активті бөлігі/ барлық негізгі қорлар құны

Слайд 23

Кәсіпорынның өтімділігін бағалау көрсеткіштері Көрсеткіштер 1. Абсолютті өтімділік коэффициенті 2. Жедел

Кәсіпорынның өтімділігін бағалау көрсеткіштері

Көрсеткіштер

1. Абсолютті өтімділік коэффициенті
2. Жедел өтімділік коэффициенті (аралық

жабу коэфиценті)
3. Ағымдағы өтімділік коэффициенті

Есептеу формуласы

1. Кәсіпорынның ақшалай қаражаттары+ қысқа мерзімді қаржылық салымдары/қысқа мерзімді міндеттемелер
2. Ақшалай қаражаттар+қысқа мерзімді қаржылық салымдар ( бағалы қағаздар) + қысқа мерзімді дебиторлық берешек/ қысқа мерзімді міндеттемелер
3. Ағымдағы активтер/ Ағымдағы ( қысқа мерзімді) міндеттемелер

Слайд 24

Кәсіпорынның қаржы тұрақтылығын бағалау көрсеткіштері Көрсеткіштер 1. Меншікті капиталды шоғырландыру коэффициенті

Кәсіпорынның қаржы тұрақтылығын бағалау көрсеткіштері

Көрсеткіштер

1. Меншікті капиталды шоғырландыру коэффициенті ( тәуелсіздік

коэффициенті)
2. Қарыздық капиталды шоғырлагдыру коэффициенті
3. Қаржылық тәуелділік коэффициенті

Есептеу формуласы

1. Меншікті капитал/ кәсіпорын капиталы
2. Қарыздық капитал/ кәсіпорын капиталы
3. Кәсіпорын капиталы ( баланс валютасы/ меншікті капитал

Слайд 25

4. Ағымдағы берешек коэффициенті 5. Қарыздарды меншікті капиталмен жабу коэффициенті 6.

4. Ағымдағы берешек коэффициенті
5. Қарыздарды меншікті капиталмен жабу коэффициенті
6. Қаржылық леверидж

коэффициенті
7. Тұрақты өаржыландыру коэфициенті

4. Қысқа мерзімді міндеттемелер/ кәсіпорын капиталы
5. Меншікті капитал/ қарыздық капитал
6. Қарыздық капитал/меншікті капитал
7. Меншікті капитал+ ұзақ мерзімді міндеттемелер/ кәсіпорын капиталы

Слайд 26

Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін бығалау көрсеткіштері Көрсеткіштер 1. Активтердін айналымдылық коэффициенті 2.

Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін бығалау көрсеткіштері

Көрсеткіштер

1. Активтердін айналымдылық коэффициенті
2. Айналымнан тыс

активтердің айналамдылық коэффициенті
3. Ағымдағы активтердің айналымдылық коэффициенті

Есептеу формуласы

1. Өнімді сатудантүскен табыс/ есепті кезендегі активтердің орташа жылдық құны
2. Өнімді сатудантүскен табыс/ есепті кезендегі активтердің орташа жылдық құны
3. Өнімді сатудантүскен табыс/ есепті кезендегі активтердің орташа жылдық құны

Слайд 27

4. Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті 5. Тауарлы – материалдық қорлардың (өндірістік

4. Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті
5. Тауарлы – материалдық қорлардың (өндірістік

қорлардың) ай
6. Дебиторлық берешектін айналымдылық коэффициенті налымдылық коэффициенті
7. Кредиторлық берешектін айналымдылық коэффициенті

4. Өнімді сатудан табыс/ меншікті капиталдың орташа жылдық құны
5. Сатылған өнімнің өзіндік құны/ өндірістік қорлардың ( шикізаттар мен материалдардың, аяқталмаған өндірістің , дайын өнімнің) орташа жылдық құны
6. Өнімді сатудан түскен табыс/ дебиторлық берешектің орташа жылдық құны
7. Өнімді сатудан түскен табыс/ кредиторлық берешектің орташа жылдық құны

Слайд 28

Кәсіпорынның рентабельділігін бағалау көрсеткіштері Көрсеткіштер 1. Активтердің ( табыстылығы) рентабельдігі 2.

Кәсіпорынның рентабельділігін бағалау көрсеткіштері

Көрсеткіштер

1. Активтердің ( табыстылығы) рентабельдігі
2. Ағымдағы активтердің рентабельдігі

Есептеу

формуласы

1. Салық салынғанға дейінгі (таза пайда)/ есепті кезкңдегі активтердің орташа жылдық құны
2. Салық салынғанға дейінгі пайда (таза пайда) / ағымдағы активтер құны