Содержание
- 2. 1. 1. Экономикалық теория пәні Экономика туралы алғашқы түсініктер Ксенофонт, Платон, Аристотель және басқа да ойшылдардың
- 3. Физиократтар - (XVIII) қоғамның байлығы саудада емес өндірісте деген қағида ең бірінші «физиократтар» мектебінің өкілі Франсуа
- 4. б) Маржинализм- (К.Менгер, У.Джевонс, Л.Вальрос). Маржинализмнің басты категориялары шекті пайдалылық, шекті өнімділік, шекті шығындар. Шаруашылықты тиімді
- 5. Экономиканың негізгі элементтері болып табылады: 1.Адам, яғни ол экономиканың мақсаты мен құралы ретінде. 2.Шынайы табиғат- ресурстардың
- 6. 1- сызба. Экономикалық теория құрылымы
- 7. Экономикалық теория - бұл шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану жолындағы адамдар арасындағы экономикалық қарым-қатынастар және олардан туындайтын
- 8. 2. Экономиканың зерттеу әдістері 3-сызба. Экономика ғылымын тану әдістері
- 9. Әдіс -таным тәсілі. Әдістер жалпы және жеке (өзіндік) болады. Жалпы әдістерге - абстракция әдісі, талдау, синтез,
- 10. Экономикалық әдебиеттерде (Маслоу) адамдардың қажеттілігін 5 деңгейге бөліп қарастырған. 1. Физиологиялық қажеттіліктер.Олар адам организмінің тамаққа, суға,
- 11. 5-сызба. Маслоудың қажеттіліктер пирамидасы
- 12. 3. Экономикалық теорияның функциялары 6-сызба. Экономикалық теорияның функциялары
- 14. Скачать презентацию
1. 1. Экономикалық теория пәні
Экономика туралы алғашқы түсініктер Ксенофонт, Платон,
1. 1. Экономикалық теория пәні
Экономика туралы алғашқы түсініктер Ксенофонт, Платон,
«Саяси экономия» ұғымын ғылымға алғаш енгізген А. Монкретьен. 1615 жылы оның «Саяси экономия трактаты» деген еңбегі жарық көріп, онда мемлекеттік шаруашылықты жүргізу кеңестері мазмұндалған.
Саяси экономия ғылым ретінде ХVІ-ХVІІ ғасырлар аралығында пайда болды.
Экономикалық теорияның даму кезеңдері:
Меркантилизм - Ең алғаш экономикалық ілім XVI-XVII ғғ. меркантилизм мектебі болды (итальян сөзі «мерканте» - саудагерлер көпес, сауда, пайда).
Бұл ілімнің негізінде қоғам байлығының қайнар көзі материалдық өндіріс емес, тауар ақша қатынастарында болды.
Меркантелистердің талабы бойынша тауарды шет елдерге көп сату олардан аз сатып алу, сөйтіп елдегі ақша қорын көбейту. Меркантелистер тек сауда капиталының мүддесін қорғады. Сондықтан халық шаруашылығын толық қамтитын ілімге айнала алмады. Бұл ілімнің көрнекті өкілдері Т.Мен, А.Монкретьен, І Петр, И.И.Посошков.
Физиократтар - (XVIII) қоғамның байлығы саудада емес өндірісте деген қағида
Физиократтар - (XVIII) қоғамның байлығы саудада емес өндірісте деген қағида
Классикалық саяси экономия - ХVІІІ ғасыр (У.Петти, А.Смит, Д.Рикардо, Буа-гильбер) - өндірістің барлық саласын зерттеп, барлық тауарлардың құндылық өл-шемі негізі еңбекте деп дәлелдеген. Экономиканың нарықпен реттелуін және қо-ғамның барлық топтар табыстарының қайнар көзін анықтаған. ХІХ ғ. ІІ жартысы басында саяси экономия екі бағытқа бөлінді: марксизм және маржинализм.
а) Марксизм- (К.Маркс, Ф.Энгельс, В.И.Ленин, Г.В.Плеханов). Зерттеудің негізгі нысаны - капитализмнің экономикалық заңдылықтары. К.Маркстың ашқан басты жаңалығы: қоғамдық-экономикалық формация, капитализмнің даму заңдылықтары, социализмнің жаңа жүйе ретінде пайда болуы, ұдайы өндіріс пен экономикалық дағдарыстар теориясы, тауарға сіңген еңбектің екі табиғаттылы-ғы, қосымша құн туралы ілімдерді қалыптастырды, абсолюттік рентаның, жалдамалы еңбектің мәнін қарастырды. К.Маркс қоғамды екі топқа бөлу арқылы барлық экономикалық құбылыстар да талданды. Қосымша құнның теория мағынасы өндірісте пролетариаттың қаналуы арқылы көрініс тапты.
б) Маржинализм- (К.Менгер, У.Джевонс, Л.Вальрос). Маржинализмнің басты категориялары шекті пайдалылық,
б) Маржинализм- (К.Менгер, У.Джевонс, Л.Вальрос). Маржинализмнің басты категориялары шекті пайдалылық,
Неоклассикалық теория- ХІХ ғ. 90 жылдары (Д.Кларк, А.Маршалл, А.Пигу). Неоклассиктердің ойы келесіде: егер нарықтық экономиканың субъектілеріне мүмкіндігінше экономикалық еркіндік бірлесе өте жақсы қызмет атқарған болар еді деп есептеді.
Кейнсиандық мектеп- ХХ ғ. (Дж.Кейнс). Бұл ағымның «капитализмді реттеу» теориясы бойынша: экономиканы нарықтық реттеумен қатар мемлекеттің араласуының қажеттілігін айқындады.
Институционализм- ХХ ғ. 50 жылдарының аяғы (Т.Веблен, У.Митчел, М.Вебер, В.Зомбарт, Д.Гэлбрейт және т.б.). Экономикалық дамудың сипатын құрайтын тек нарық емес, ол - экономикалық институттардың барлық жүйесі. Бұл бағыт өкілдері қоғамның жоғары мұратының көрінісіне әлеуметтік бағдарламаларды, индикативтік жоспарлау және басқа да экономикадағы мемлекеттің араласу шараларын жатқызады.
Экономиканың негізгі элементтері болып табылады:
1.Адам, яғни ол экономиканың мақсаты мен құралы
Экономиканың негізгі элементтері болып табылады:
1.Адам, яғни ол экономиканың мақсаты мен құралы
2.Шынайы табиғат- ресурстардың көзі және адамзаттың өмір сүру ортасы.
3.Жасанды табиғат- адамның қолымен жасалған барлық құралдар, яғни өндіріс құрал-жабдықтар, инфрақұрылым, тұтыну заттары, ақпарат, т.б.
Экономикалық теория - бұл адамдардың шексіз қажеттіліктерін қоғамның шектеулі ресурстары арқылы қанағаттандыру үшін материалдық және материалдық емес игіліктерді өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну бойынша ғылым саласы.
Экономикалық теория зерттейтін құбылыстардың мәні экономикалық категория мен экономикалық заңдарда көрсетіледі.
Экономикалық категория дегеніміз - экономикалық құбылыстардың (мысалы, тауар, баға, кіріс) маңызды жақтарын көрсететін жалпылама ұғымдар.
Экономикалық заңдар - бұл экономикалық құбылыстар арасындағы тұрақты, қайталанатын байланыс. Табиғи заңдарға қарағанда, экономикалық заңдар тек қана жақындаса келе әрекет етеді; түрлі үрдістер мен заңдылықтардың күресі арқылы көрінеді. Экономикалық теория құрылымы төмендегі 1.1.1- сызбада көрсетілген.
1- сызба. Экономикалық теория құрылымы
1- сызба. Экономикалық теория құрылымы
Экономикалық теория - бұл шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану жолындағы адамдар
Экономикалық теория - бұл шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану жолындағы адамдар
2-сызба.Экономикалық теорияны зерттеудің мақсатты түрлері
Экономикалық зерттеу пәні - экономикалық субъектілердің нарықтағы өмір сүру ерекшеліктері мен тәртіптері.
Экономикалық теорияның зерттеу аясы - адамдардың экономикалық әрекеттері жүзеге асырылатын экономикалық орта.
Экономикалық теорияның зерттеу объектісі - экономикалық құбылыстар мен экономикалық мәселелер, экономикалық қатынастар мен экономикалық үдерістер.
Экономикалық теорияның зерттеу субъектісі - адам, үй шаруашылығы, фирма, мемлекет.
2. Экономиканың зерттеу әдістері
3-сызба. Экономика ғылымын тану әдістері
2. Экономиканың зерттеу әдістері
3-сызба. Экономика ғылымын тану әдістері
Әдіс -таным тәсілі. Әдістер жалпы және жеке (өзіндік) болады.
Жалпы
Әдіс -таным тәсілі. Әдістер жалпы және жеке (өзіндік) болады.
Жалпы
жеке (өзіндік) әдістерге - экономикалық-математикалық модельдеу, экстраполяция, баланстық, функционалдық, т.с.с. әдістер жатады.
Экономистің негізгі құралы теория мен байқау болып табылады.
4-сызба. Ғылыми абстракцияның әдістері
Экономикалық әдебиеттерде (Маслоу) адамдардың қажеттілігін 5 деңгейге бөліп қарастырған.
1.
Экономикалық әдебиеттерде (Маслоу) адамдардың қажеттілігін 5 деңгейге бөліп қарастырған.
1.
2. Өзіне физиологиялық және психологиялық факторларды кіргізетін қауіпсіздіктегі қажеттілік. Адам денсаулығы мен жұмысқа қабілеттілігін сақтап қалу үшін жарақаттанудан қашық болуға тырысады. Адам қауіпсіздікте және жинағының сақталуында психологиялық қажеттілікті сезеді. Қажеттіліктің осы түрі адамдарды өрттен сақтану келісімдерін жасауға немесе өзінің ақшасын банкте сақтауға итермелейді.
3. Әлеуметтік топқа жату қажеттілігі. Адам басқалардың жағынан достық қатынасты қажетсінеді және белгілі әлеуметтік топқа жатуға тырысады.
4. Сыйластық қажеттілігі өзіне өзіндік құндылық сезімінде,сыйласу және топтың басқа мүшелерінің жағынан қадірін арту қажеттілігін енгізеді.Көптеген басқарушылардың іс-әрекеттерінің себебі болып дәл осы қажеттілікті қанағаттандыруға тырысу табылады.
5. Өзін таныту қажеттілігі-өзінің мүмкіндіктерін толық көрсету,ол адамның оған деген басқалардың көзқарастарына қарамай өзімен - өзі болуға ұмтылу.
5-сызба. Маслоудың қажеттіліктер пирамидасы
5-сызба. Маслоудың қажеттіліктер пирамидасы
3. Экономикалық теорияның функциялары
6-сызба. Экономикалық теорияның функциялары
3. Экономикалық теорияның функциялары
6-сызба. Экономикалық теорияның функциялары