Әмирхан Еники. Тормыш юлы һәм иҗаты

Содержание

Слайд 2

Әмирхан Еники язучы, әдип, Г.Тукай премиясе лауреаты, “Хезмәт Кызыл байрагы”һәм “Почет

Әмирхан Еники
язучы, әдип,
Г.Тукай премиясе
лауреаты, “Хезмәт Кызыл байрагы”һәм “Почет билгесе” орденнары

белән бүләкләнгән
Татарстан
Республикасы
халык язучысы
(1909-2000)
Слайд 3

Язучының яшьлек елларына кыскача күзәтү. Әмирхан Еники 1909 елның 2 мартында

Язучының яшьлек елларына кыскача күзәтү.

Әмирхан Еники
1909 елның 2 мартында Башкортостанның


Благовар районы Яңа Каргалы авылында туган. 1911 елда Дәүләкән авылына
күченәләр. Әмирханның балачагы , уку еллары шунда уза.

Әмирхан Еники әтисе Нигъмәтҗан
һәм әнисе Хәдичә белән. 1930 ел.

Слайд 4

Әдипнең башлангыч чор иҗаты 1926 елда “Безнең юл” журналында Ә.Еникинең 1909

Әдипнең башлангыч чор иҗаты

1926 елда “Безнең юл” журналында Ә.Еникинең
1909 елның

2 мартында Башкортостанның “Озын көй тыңлаганда” дигән беренче хикәясе дөнья күрә.
“Дус кеше”(1928), “Яз башы” (1929) дигән әсәрләре белән әдәбият мәйданына кереп китә.

Ә.Еники 1926 ел

Ә.Еники 1930 ел

Слайд 5

“Бала”хикәясе Ә. Еникинең сугыш чорында язган әсәрләре “Бала”, “Ана һәм кыз”,

“Бала”хикәясе

Ә. Еникинең сугыш чорында язган әсәрләре
“Бала”, “Ана һәм кыз”, “Бер

генә сәгатькә”, “Ялгыз каз”, “Кем җырлады”, “Мәк чәчәге”, “Кунакчыл дошман” хикәяләрен иҗат итә.

“Кем җырлады”

Слайд 6

Әлеге хикәяләрнең үзенчәлеге – сугыш күренешләрен тасвирлау максат итеп куелмый. Язучы

Әлеге хикәяләрнең үзенчәлеге – сугыш күренешләрен тасвирлау максат итеп куелмый. Язучы

сугыш белән очрашкан кешене, тереклекне сурәтли, сугышның ни дәрәҗәдә кайгы-хәсрәтле булуын гәүдәләндерә.
Слайд 7

Ә. Еникинең 1960-1990 елларда язылган әсәрләре: “Ялгызлык”, “Тауларга карап”, “Әйтелмәгән васыять”,

Ә. Еникинең 1960-1990 елларда язылган әсәрләре:
“Ялгызлык”, “Тауларга карап”, “Әйтелмәгән васыять”, “Рәхмәт,

иптәшләр”, “Гөләндәм туташ хатирәсе”, “Саз чәчәге”, “Рәшә”, “Йөрәк сере”, “Матурлык”, “Вөҗдан”хикәяләрен иҗат итә.
Әсәрләренең төп темасы: кеше язмышы, заманны борчыган әхлакый-этик проблемалар, кешенең эчке дөньясы, уй-фикерләре, милләт язмышы мәсьәләсе, җәмгыятьтәге җитешсезлекләр.
Слайд 8

Әмирхан Еники – психологизм остасы. Язучыны кеше язмышы, аның рухи дөньясы,

Әмирхан Еники – психологизм остасы. Язучыны кеше язмышы, аның рухи дөньясы,

характеры кызыктыра. Ул һәр әсәрендә үзәккә бер язмышны куеп анализ ясый.
Слайд 9

Очрашулар, хәтирәләр: Уфа,1971 ел. Ә.Еники (уртада) Башкорт дәүләт университеты студентлары арасында.

Очрашулар, хәтирәләр:

Уфа,1971 ел. Ә.Еники (уртада) Башкорт
дәүләт университеты студентлары арасында.


Уңнан икенче: Фәрит Хатипов.

Ә.Еники Түбән Кама,1980 ел

Слайд 10

Ә.Еники мәктәп укучылары белән очрашу вакытында Казан,1984 ел

Ә.Еники мәктәп укучылары белән очрашу вакытында
Казан,1984 ел

Слайд 11

“Әмирхан аганың әхлакый ныклыгы, теләсә нинди шартларда иманга тугрылык саклый алуы


“Әмирхан аганың әхлакый ныклыгы, теләсә нинди шартларда иманга тугрылык саклый

алуы безгә дә әйбәт үрнәк булып килде һәм хәзер дә тормыш сынауларын уза белергә ярдәм итә.”

Сулдан уңга:
Әхсән Баян, Әмирхан Еники, Әхмәт Исхак, Шәүкәт Галиев
Пицун,1984 ел

Әхсән Баян

Слайд 12

Мансур Вәлиев “Татар әдәбиятында үткән гасырның иң көчле, иң талантлы прозаигы

Мансур Вәлиев

“Татар әдәбиятында үткән гасырның иң көчле, иң талантлы прозаигы

кем дип сорасалар, мин, мәсәлән, Әмирхан Еники дип җавап бирәчәкмен.”

Әмирхан Еники һәм Мансур Вәлиев,1996 ел

Слайд 13

“Әмирхан ага артык хәрәкәчән, тиз кабынучан кеше түгел, җәмәгать эшләренә ул

“Әмирхан ага артык хәрәкәчән, тиз кабынучан кеше түгел, җәмәгать эшләренә ул

ордым-бәрдем кубарылып алына торганнардан булмады. Әмма һәрвакыт яшьләргә мәгьнәви ата булды, кирәкле остаз булудан һичбер вакытта да туктамады”

Батулла

Слайд 14

Гаилә архивыннан Кардәш-ырулар хозурында... Беренче рәттә сулдан уңга: Срур Сүнчәләй, Рауза

Гаилә архивыннан

Кардәш-ырулар хозурында...
Беренче рәттә сулдан уңга: Срур Сүнчәләй, Рауза Терегулова.
Икенче

рәттә сулдан уңга: Шәрәф Еникеев һәм аның хатыны Зөләйха Еникеева, РаульСүнчәләй,Әмирхан Еники,1968 ел
Слайд 15

Әмирхан Еники апасы Срур белән,1960 ел

Әмирхан Еники апасы Срур белән,1960 ел

Слайд 16

Әмирхан Еники һәм Наҗия ханым,1996 ел

Әмирхан Еники һәм Наҗия ханым,1996 ел

Слайд 17

Сулдан уңга: Наҗия ханым, Әмирхан Еники һәм Фәридә Кудашева,1996 ел


Сулдан уңга: Наҗия ханым, Әмирхан Еники һәм Фәридә Кудашева,1996 ел

Слайд 18

“Инде соңгы сүз... Бер үк мизгелдә кемнеңдер кояшы бата, кемнеңдер яңа


“Инде соңгы сүз... Бер үк мизгелдә кемнеңдер кояшы бата, кемнеңдер

яңа гына чыгып килә. Бу – яшәешнең мәңгелек әйләнеше... Без әзер, без тыныч. Кояшлары яңа чыкканнарга бездән хәер-фатиха! Хушыгыз!”
Ә. Еники. “Кояш баер алдыннан”