Медицина мен денсаулық сақтаудағы дисперсиялық анализ. Дисперсиялық анализдің негізгі ұғымдары мен əдістемесі

Содержание

Слайд 2

Дәріс мақсаты Студенттерді дисперсиялық талдау әдісімен таныстыру

Дәріс мақсаты
Студенттерді дисперсиялық талдау әдісімен таныстыру

Слайд 3

Дәріс жоспары 1.Медицина мен денсаулық сақтаудағы дисперсиялық анализ. 2.Дисперсиялық анализдің негізгі

Дәріс жоспары
1.Медицина мен денсаулық сақтаудағы дисперсиялық анализ.
2.Дисперсиялық анализдің негізгі ұғымдары мен

əдістемесі. 3.Бірфакторлы жəне екіфакторлы дисперсиялық анализдер. 4.Жалпы, факторлық жəне қалдық дисперсия.
5.Қоғамдық денсаулық сақтауда дисперсиялық анализді қолдану
Слайд 4

Дисперсиялық талдаудың мақсаты Дисперсиялық талдаудың негізгі мақсаты орташалардың арасындағы айқындықты зерттеу болып табылады.

Дисперсиялық талдаудың мақсаты

Дисперсиялық талдаудың негізгі мақсаты орташалардың арасындағы айқындықты

зерттеу болып табылады.
Слайд 5

Медицинада және қоғамдық денсаулық сақтаудағы дисперсиялық талдау. Қоғамдық денсаулық және қоғамдық

Медицинада және қоғамдық денсаулық сақтаудағы дисперсиялық талдау.

Қоғамдық денсаулық және қоғамдық

денсаулық сақтаудағы ғылыми-тәжірибелік зерттеулеріндегі бір немесе бірнеше факторлардың нәтиже белгісіне әсерін анықтауда дисперсиялық талдау жиі колдалынады.
Слайд 6

Медицинада және қоғамдық денсаулық сақтаудағы дисперсиялық талдау. Бұл әдіс, «фактордың (лардың

Медицинада және қоғамдық денсаулық сақтаудағы дисперсиялық талдау.

Бұл әдіс, «фактордың (лардың )

әр түрлігі, нәтижелік белгінің әртірлігінің шағылысуы» деген, қағидасына негізделген және таңдама жыйынтықтарда фактордың (лардың) әсер ететін қүшін анықтайды .
Слайд 7

Дисперсиялық талдауға арналған тауелсіз таңдамалар Дисперсиялық талдауды қолдануда, ең манызды әдістемелік

Дисперсиялық талдауға арналған тауелсіз таңдамалар

Дисперсиялық талдауды қолдануда, ең манызды әдістемелік мәні

болып, таңдаманы дұрыс құрастыруы саналады.Қойылған мақсатқа және жоспарларға байланысты таңдамалы топтар бір- бірінен тауелсіз жағдайда, кездейсоқ жүзінде құрастырылады ( кейбір көрсеткіштерді зерттеуде бақлау және эксперименттық топтар даярланады , мысалы инсульт дамуына жоғары қан қысымының әсері). Бұңдай таңдамалар тауелсіз деп аталады.
Слайд 8

Дисперсиялық талдауға арналған тауелді таңдамалар Егер әсер ету нәтижесі бір таңдама

Дисперсиялық талдауға арналған тауелді таңдамалар

Егер әсер ету нәтижесі бір таңдама топтағана

зерттелсе (мысалы, бір пациенттерд ішінде ғана) әсердің алдыңда және әсерден кейін (емдеу, профилактика, қайта қабылеттеңдыру шаралар), бұңдай таңдамалар тауелді таңдамалар деп аталады.
Слайд 9

Факторлық және нәтижелік белгілер Факторлық белгілер — зерттейтің құбылысқа әсер ететің

Факторлық және нәтижелік белгілер
Факторлық белгілер — зерттейтің құбылысқа әсер ететің белгілер. 
Нәтижелік

белгілер — факторлық белгілердің әсерінен, өзгеретің белгілер.
Слайд 10

Дисперсиялық талдауды қолдану жағдайлары Зерттеудің жоспары бір (3 дейін) факторлардың ,нәтижеге

Дисперсиялық талдауды қолдану жағдайлары

Зерттеудің жоспары бір (3 дейін) факторлардың ,нәтижеге

әсер ететің күшін немесе барлық әр түрлі факторлардың бірлескен күшітерін анықтау болып табылады ( адамның жынысы және жасы, физикалық белсенділігі және тамақтануы т.б..).
Зерттейтің факторлар өз ара тәуелсіз(бір-бірімен байланысы жоқ) болуы керек. Мысалы,сырқаттанушылыққа бірлескен жұмыс өтілімен және адамның жасының,балалардың бойымен салмағының әсерін зерттеуге болмайды т.б.
Слайд 11

Дисперсиялық талдауды қолдану жағдайлары Зерттеуге арналған топтар рандомизирліқ (кездейсоқ іріктеу )

Дисперсиялық талдауды қолдану жағдайлары

Зерттеуге арналған топтар рандомизирліқ (кездейсоқ іріктеу ) іректеумен

құрастырылады. Кездейсоқ іріктеу қағидасын орындау арқылы дисперсиялық кешені ұйымдастырылыды.Варианттарды кездейсок іріктеу арқылы құрастыруын рандомизация дейміз (ағыл.тілінен аударғанда — random), жобалап таңдалған.
Дисперсиялық талдауды өткізу үшін сапалық белгілер (жыныс,мамаңдық) сондайақ саңдық белгілер қолданылады ( инъекция саны, төсек күнінің саны).
.
Слайд 12

Классикалық дисперсиялық талдаудың кезендері Дисперсиялық кешенді құрау. Орташа ауытқуды есептеу. Дисперсияларды

Классикалық дисперсиялық талдаудың кезендері

Дисперсиялық кешенді құрау.
Орташа ауытқуды есептеу.
Дисперсияларды есептеп шығару.

Факторлық және қалдық дисперсияларды салыстыру.
Фишер-Снедекор таралудың теориялық мәндерінің көмегімен нәтижеге баға беру.
Слайд 13

Дисперсиялық талдаудың түрлері Дисперсиялық талдау Бірфакторлық Көпфакторлық

Дисперсиялық талдаудың түрлері

Дисперсиялық талдау

Бірфакторлық

Көпфакторлық

Слайд 14

Бірфакторлық дисперсиялық талдау. Тұрақты деңгейлері және бірдей сынақ саны бар А

Бірфакторлық дисперсиялық талдау. Тұрақты деңгейлері және бірдей сынақ саны бар А фактордың,

Х шамасына қалыпты таралуына әсерін - бірфакторлық дисперсиялық талдау дейміз
Слайд 15

Бірфакторлық дисперсиялық талдаудың схемасы

Бірфакторлық дисперсиялық талдаудың схемасы

Слайд 16

Бірфакторлық дисперсиялық талдау Әр бір А фактор деңгейінде , барлық Х

Бірфакторлық дисперсиялық талдау
Әр бір А фактор деңгейінде , барлық

Х мәндері топты құрайды,сонан соң таңдама орташа формула бойынша есептеледі _ q Х1 =∑ Xi/q i =1
Слайд 17

Екіфакторлық дисперсиялық талдау А фактор → m деңгейімен, В фактор →

Екіфакторлық дисперсиялық талдау
А фактор → m деңгейімен, В фактор → n деңгейімен

бір мезгілде қалыпты таралу кездейсоқ шамасына ететін әсерін - екіфакторлық дисперсиялық талдау дейміз
Слайд 18

Топтық орташаны есептеу жолдары А және В факторларын орташа топтық сандары

Топтық орташаны есептеу жолдары

А және В факторларын орташа топтық сандары

келесі формулалар арқылы есептеледі _в n Хі =∑ Xi/n В факторы і=1 _А m Хі =∑ Xi/m А факторы i=1
Слайд 19

Екі факторлық дисперсия талдаудың схемасы

Екі факторлық дисперсия талдаудың схемасы

Слайд 20

Дисперсия түрлері: Үш дисперсия түрлері бар жалпы, факторлық және қалдық. Жалпы

Дисперсия түрлері:

Үш дисперсия түрлері бар жалпы, факторлық және қалдық. Жалпы

дисперсия -- факторлық және қалдық дисперсиядан құралады факторлық дисперсия – Х шамасына А факторының әсерін сипаттайды. Қалдық дисперсия – кездейсоқ себептерінің әсерін сипаттайды.
Слайд 21

Факторлық және қалдық дисперсиялар Топтық орташалардың арасындағы айырмашылық пен және қалдықпен

Факторлық және қалдық дисперсиялар

Топтық орташалардың арасындағы айырмашылық пен және

қалдықпен факторлық дисперсияның арасындағы ара-қатнастық байланыс бірфакторлық дисперсия талдаудың негізін құрайды
Слайд 22

Егер, S2фак S2қал болса, бұл дисперсиялардың арасындағы айқындылықты анықтау керек

Егер, S2фак < S2қал болса, А фактордың Х шамасына айқын

әсері жоқтығы туралы қортынды шығаруға болады. Егер, S2фак > S2қал болса, бұл дисперсиялардың арасындағы айқындылықты анықтау керек
Слайд 23

Фишердің критерииі Егер зерттеу құбылыстың (n) көлемі 5 ≤ болса, Фишердің критериясының кестесіндегі мәліметтер қолданылады

Фишердің критерииі Егер зерттеу құбылыстың (n) көлемі 5 ≤ болса, Фишердің критериясының

кестесіндегі мәліметтер қолданылады