Морфология бөлімін қайталау. Казахский язык

Содержание

Слайд 2

Сөз таптары 9 Үстеу Еліктеу сөз Есімдік Одағай Шылау Етістік Зат есім Сын есім Сан есім

Сөз таптары

9

Үстеу

Еліктеу сөз

Есімдік

Одағай

Шылау

Етістік

Зат есім

Сын есім


Сан есім

Слайд 3

Зат есім 8 Жалпы а Жалқы А Ғаламзат (не?) Адамзат (кім?)

Зат есім

8

Жалпы
а

Жалқы
А

Ғаламзат
(не?)

Адамзат
(кім?)

Дерексіз
(нақсыз)

Заттың атауын
білдіреді

Деректі
(нақты)

Сұрақтары
Кім? Кімдер?
Не? Нелер?

Слайд 4

Сын есім Сапалық: Қатыстық Сұрақтары Қай? Қандай? Заттың сының, түр-түсін,дәмін білдіреді 2 Мыс: сұлу Мыс:әдепті

Сын есім

Сапалық:

Қатыстық

Сұрақтары
Қай? Қандай?

Заттың сының,
түр-түсін,дәмін
білдіреді

2

Мыс: сұлу

Мыс:әдепті

Слайд 5

Еліктеу сөз 2 Бейнелеуіш М: жалт қарады Табиғаттағы құбылыстардың еліктеуіне байланысты

Еліктеу сөз

2

Бейнелеуіш
М: жалт қарады

Табиғаттағы құбылыстардың
еліктеуіне байланысты
туған сөздерді еліктеу
сөздер

дейміз

Еліктеуіш
М:дүңк ете түсті

Слайд 6

Етістік 4 Салт(б,ж,ш,к) Мыс: үйге барады Сабақты Мыс: досын көрді Болымсыз

Етістік

4

Салт(б,ж,ш,к)
Мыс: үйге барады

Сабақты
Мыс: досын көрді

Болымсыз
(-ма,-ме,-ба,-бе,-па,
-пе,жоқ,емес)
Мыс:кетпе,
көрген емес

Болымды
Мыс: кетеді, тұр

Сұрақтары
Не

істеді?
Не қылды?
Қайтті?

Іс-әрекеттің
қимылын білдіреді

Б.с

қайда

Т.с

Кімді?

Слайд 7

Етістіктің ерекше түрлері 4 (-ған,-ар, -мақ, -пақ, -атын, -ген,-ер, -мек, -пек,

Етістіктің ерекше түрлері

4

(-ған,-ар, -мақ, -пақ, -атын,
-ген,-ер, -мек, -пек, -етін,
-қан,

-р, -бақ, -йтын,
-кен, - с, -бек, -йтін)

Көсемше
(-а,-е,-й,-ып,-іп,-п,-ғалы,
-гелі,-қалы,-келі)

Есімше

Тұйық етістік
у
Мыс:көру

Етіс

Өздік
(-ын,-ін,-н)

(-дыр,-ғыз,-т
-дір, -гіз, -ыр,
-тыр,-қыз,-ір,
-тір, -кіз)

Өзгелік

4

Ортақ
(-ыс,-іс,-с)

Ырықсыз
(-ыл,-іл,л)

л

(-ын,-ін,-н)

Етістіктің ерекше түрлері

(-ған,-ар, -мақ, -пақ, -атын,
-ген,-ер, -мек, -пек, -етін,
-қан, -р, -бақ, -йтын,
-кен, - с, -бек, -йтін)

Тұйық етістік
у
Мыс:көру

Етіс

(-дыр,-ғыз,-т
-дір, -гіз, -ыр,
-тыр,-қыз,-ір,
-тір, -кіз)

Ортақ
(-ыс,-іс,-с)

Слайд 8

4 Ашық 3 шақтың біреуінде тұруды қажет етеді Рай Бұйрық Көбінесе

4

Ашық
3 шақтың біреуінде
тұруды қажет етеді

Рай

Бұйрық
Көбінесе ІІ жақта тұрады
Мыс:сен тұр,жүр
2.

–шы, -ші жұрнақтары арқылы
Мыс: Көрші, берші

Шартты
(-са, -се)
Мыс:көшсе, атса

Қалау
Етістіктің –ғы, -гі,-қы,-кі,+көм.ет.
Мыс: көргім келді
2. Етістіктің са,се ~игі еді
Мыс: айтса игі еді
3. –ғай,-гей,-қай,-кей
Мыс: келгейсің

Слайд 9

3 Септеулік (туралы, сайын,дейін, таман,қарай, соң, кейін, бері, қатар,бірге) Шылау Жалғаулық

3

Септеулік
(туралы, сайын,дейін,
таман,қарай, соң, кейін,
бері, қатар,бірге)

Шылау

Жалғаулық
(мен,бен, пен, бірақ,
дегенмен, кейде,
өйткені,

сол себепті)

Демеулік
Сұраулық(-ма,-ме,-ба,-бе,-ше)
Шектік (-ақ,-ғана)
Нақтылау(-ғой,-қой,-ды,-ді)
Күшейткіш (-ақ,-ау,-да,-де)
Болымсыздық(түгіл, тұрсын)
Белгісіздік (-ау,-мыс,-міс)

Толық лексикалық
мағынасы жоқ, түрленбейді,
сөйлем мүшесі болмайды,
тек сөз бен сөзді,сөйлем
мен сөйлемді
байланыстырады

Слайд 10

Жекіру (тәйт,жә,тек) Адамның көңіл-күйіне байланысты, жан-жануарларға қаратылып айтылатын сөздер Көңіл-күй (алақай,қап,

Жекіру
(тәйт,жә,тек)

Адамның көңіл-күйіне
байланысты,
жан-жануарларға
қаратылып айтылатын
сөздер

Көңіл-күй
(алақай,қап, бәрекелді,
әттеген-ай, ойбай)

Шақыру
(шөре-шөре,
кә-кә)

Одағай

3

Слайд 11

Үстеу Іс-мезгілін, мекенін, мақсатын мөлшерін білдіреді Сын-қимыл (қалай?қайтіп? қалайша?) М: орысша,

Үстеу

Іс-мезгілін, мекенін,
мақсатын мөлшерін
білдіреді

Сын-қимыл
(қалай?қайтіп?
қалайша?)
М: орысша, тез,
шапшаң

Себеп-салдар
(не себепті? Неге?)
М:босқа, амалсыздан,
бекерге

Күшейткіш
(қалай?қандай?)
М:орасан, кілең,


өте

Мақсат:
не мақсатпен?қалай?
не үшін? неліктен?
М:әдейі,жорта,
қасақана

Мөлшер: қанша?қаншама?
М:анағұрлым, сонша

Мекен:қайда?қайдан?
М:ілгері,алға,артта

Мезгіл: қашан?қашаннан?
М:бүгін, күндіз

Сұрақтары: қашан? Қашаннан?
қайдан?қалай?қайда?

7

Слайд 12

Сан есім Сұрақтары: қанша?неше? Нешеу?нешінші? Заттың санын, ретін білдіреді Бөлшектік: М.екінің

Сан есім

Сұрақтары: қанша?неше?
Нешеу?нешінші?

Заттың санын,
ретін білдіреді

Бөлшектік:
М.екінің бірі
Екіден бір

Топтау
М.бес-бестен
Сегіз-тоғыздан

Ш.с

Жинақтық
(-ау,-еу)1-7
М.екеу,

алтау

Есептік
М: Жиырма, екі

Реттік: (-ынші,
-інші,-ншы, -нші)
М:алтыншы, екінші

6

Болжалдық
1) -лап,-леп,-дап,-деп,-тап,-теп,-лаған,
-леген,-даған,-деген,-таған,-теген
2) сане.+к.ж.+б.с немесе ж.с.
М:он бестерде, он бестерге
3) е.с.с. ~ көмекші сөз
М: беске таман, он жарым т.б.
4) е.с.е. қосарлану арқылы
М: екі-үш,алты-жеті т.б.

Сан есім

Заттың санын,
ретін білдіреді

Бөлшектік:
М.екінің бірі
Екіден бір

Топтау
М.бес-бестен
Сегіз-тоғыздан

Ш.с

Жинақтық
(-ау,-еу)1-7
М.екеу, алтау

Реттік: (-ынші,
-інші,-ншы, -нші)
М:алтыншы, екінші

Болжалдық
1) -лап,-леп,-дап,-деп,-тап,-теп,-лаған,
-леген,-даған,-деген,-таған,-теген
2) сане.+к.ж.+б.с немесе ж.с.
М:он бестерде, он бестерге
3) е.с.с. ~ көмекші сөз
М: беске таман, он жарым т.б.
4) е.с.е. қосарлану арқылы
М: екі-үш,алты-жеті т.б.

Слайд 13

Өздік (өз) Есімдік Есім сөздердің орнына жүреді Болымсыздық (ешкім, ешбір, ешқандай,

Өздік
(өз)

Есімдік

Есім сөздердің
орнына жүреді

Болымсыздық
(ешкім, ешбір,
ешқандай, түк
Дәнеңе,дым)

Белгісіздік
(біреу,әркім,
әлдеқандай,
әлдене)

Сілтеу
(бұл, осы,
мынау,
анау)

Жалпылау
(бәрі,барша,
күллі
түгел)

Сұрау
(кім?не?қандай?
қалай?қанша?
қандай?)

Жіктеу
(мен,сен,сіз,
ол(көпше))

Сұрақтары:

кім?не?
неше? қанша?

7