Қазақстан Республикасындағы сайлау

Содержание

Слайд 2

Сұрақтар: -Сайлаудың түсінігі мне түрлері. -Сайлау органдары. -Дауыс беру тәртібі. -Дауыс беру қорытындыларын анықтау тәртібі

Сұрақтар:
-Сайлаудың түсінігі мне түрлері.
-Сайлау органдары.
-Дауыс беру тәртібі.
-Дауыс беру қорытындыларын анықтау

тәртібі
Слайд 3

Республикадағы сайлау Республика азаматының сайлау және сайлану құқығын еркiн жүзеге асыруына

Республикадағы сайлау Республика азаматының сайлау және сайлану құқығын еркiн жүзеге асыруына

негiзделедi.
Азаматты сайлауға қатысуға мәжбүрлеуге, сондай-ақ оның еркiн бiлдiрудi шектеуге ешкiмнiң де құқығы жоқ.
Слайд 4

Жалпыға бiрдей белсендi сайлау құқығы - Республиканың он сегiз жасқа жеткен

Жалпыға бiрдей белсендi сайлау құқығы - Республиканың он сегiз жасқа жеткен

азаматтарының тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тіліне, дiнге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жерiне немесе кез келген өзге жағдаяттарға қарамастан, сайлауға дауыс беруге қатысу құқығы.
Слайд 5

Бәсең сайлау құқығы - Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан

Бәсең сайлау құқығы - Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан

Республикасы Парламентiнiң, мәслихатының депутаты немесе өзге де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органына мүше болып сайлану құқығы.
Сайлауға сот iс-әрекетке қабілетсiз деп таныған, сондай-ақ сот үкімімен бас бостандығынан айыру орындарында отырған азаматтар қатыспайды.
Слайд 6

Қазақстан Республикасының Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің, мәслихаттардың депутаттығына кандидат, сондай-ақ өзге

Қазақстан Республикасының Президенттігіне, Қазақстан Республикасы Парламентінің, мәслихаттардың депутаттығына кандидат, сондай-ақ

өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидат бола алмайды:
1) сотталғандығы белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алып тасталмаған адам;
2) сыбайлас жемқорлық қылмыс және сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаудағы кінәсін сот заңда белгіленген тәртіппен таныған адам
Слайд 7

Республика Президентiн, Парламентi Мәжілісiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, өзге де жергiлiктi өзiн-өзi

Республика Президентiн, Парламентi Мәжілісiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, өзге де жергiлiктi өзiн-өзi

басқару органдарының мүшелерiн сайлау жалпыға бiрдей, тең және төте сайлау құқығы негiзiнде жасырын дауыс беру жағдайында өткiзiледi.
Республика Парламентi Сенатының депутаттарын сайлау жанама сайлау құқығы негiзiнде жасырын дауыс беру жағдайында өткiзiледi.
Слайд 8

Тең сайлау құқығы Сайлаушылар Республика Президентi, партиялық тізімдер бойынша сайланатын Парламенті

Тең сайлау құқығы
Сайлаушылар Республика Президентi, партиялық тізімдер бойынша сайланатын Парламенті

Мәжілісінің депутаттары және мәслихаттарының депутаттары сайлауына тең негiздерде қатысады әрi олардың әрқайсысының бiр сайлау бюллетенiне тиiсiнше бiр даусы болады.
Сайлаушылар Республиканың өзге де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының мүшелерiн сайлауға тең негiздерде қатысады әрi олардың әрқайсысының тең дауыс саны болады.
Слайд 9

Төте сайлау құқығы Республика Президентiн, Парламентi Мәжілісiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, өзге

Төте сайлау құқығы
Республика Президентiн, Парламентi Мәжілісiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, өзге

де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының мүшелерiн азаматтар тiкелей сайлайды.
Слайд 10

Жанама сайлау құқығы Парламент Сенатының депутаттарын сайлауға таңдаушылар мәслихаттардың депутаты болып

Жанама сайлау құқығы

Парламент Сенатының депутаттарын сайлауға таңдаушылар мәслихаттардың депутаты болып табылатын

Республика азаматтары қатысады.
Таңдаушылар Сенат депутаттарын сайлауға тең негiздерде қатысады әрi олардың әрқайсысының Сенат депутатын сайлаған кезде бiр дауысы болады.
Слайд 11

Жасырын дауыс беру Республика Президентiн, Парламентiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, өзге де

Жасырын дауыс беру

Республика Президентiн, Парламентiнiң және мәслихаттарының депутаттарын, өзге де жергiлiктi

өзiн-өзi басқару органдарының мүшелерiн сайлауда жасырын дауыс берiледi әрi сайлаушылардың еркiн бiлдiруiне қандай да болсын бақылау жасау мүмкiндiгiне жол берiлмейдi.
Слайд 12

2 сұрақ. Сайлау органдары Қазақстан Республикасында сайлауды әзiрлеу мен өткізудi ұйымдастыратын

2 сұрақ. Сайлау органдары

Қазақстан Республикасында сайлауды әзiрлеу мен өткізудi ұйымдастыратын мемлекеттік

сайлау органдары сайлау комиссиялары болып табылады.
Слайд 13

Сайлау комиссияларының бiртұтас жүйесiн мыналар құрайды: 1) Республиканың Орталық сайлау комиссиясы;

Сайлау комиссияларының бiртұтас жүйесiн мыналар құрайды:

1) Республиканың Орталық сайлау комиссиясы;


2) аумақтық сайлау комиссиялары;
3) округтiк сайлау комиссиялары;
4) учаскелiк сайлау комиссиялары.
Сайлау комиссияларының өкілеттiк мерзiмi -бес жыл.
Слайд 14

Аумақтық, округтiк және учаскелiк сайлау комиссияларын саяси партиялардың ұсыныстары негiзiнде тиiстi

Аумақтық, округтiк және учаскелiк сайлау комиссияларын саяси партиялардың ұсыныстары негiзiнде тиiстi

мәслихаттар сайлайды.
Әрбiр саяси партия тиiстi сайлау комиссиясының құрамына бiр кандидатура ұсынуға құқылы.
Сайлау комиссиясының төрағасы, төрағаның орынбасары, хатшысы сайлау комиссиясының алғашқы отырысында сайланады.
Слайд 15

Сайлау комиссияларының жаңа құрамын құру сайлау комиссияларының өкілеттiк мерзiмi аяқталардан кемінде

Сайлау комиссияларының жаңа құрамын құру сайлау комиссияларының өкілеттiк мерзiмi аяқталардан кемінде

екi ай бұрын басталады және өкілеттiк мерзiмiнің бiтуіне кемiнде үш күн қалғанда аяқталады.
Сайлау комиссиялары өз өкiлеттiктерiн жүзеге асыруы кезінде олардың қызметіне араласуға жол берілмейді.
Слайд 16

Республиканың Орталық сайлау комиссиясы Орталық сайлау комиссиясы Республика сайлау комиссияларының бiртұтас

Республиканың Орталық сайлау комиссиясы

Орталық сайлау комиссиясы Республика сайлау комиссияларының бiртұтас жүйесiне

басшылық етедi және тұрақты жұмыс iстейтiн орган болып табылады.
Орталық сайлау комиссиясы комиссияның Төрағасынан және алты мүшесінен тұрады.
Слайд 17

Республиканың орталық сайлау комиссиясының өкiлеттiктерi - Республиканың аумағында сайлау туралы заңдардың

Республиканың орталық сайлау комиссиясының өкiлеттiктерi

- Республиканың аумағында сайлау туралы заңдардың атқарылуына

бақылауды жүзеге асырады; өзiнiң құзыретi шегiнде шешiмдер қабылдайды;
- Президент пен Парламент Мәжілісi депутаттарының сайлауын әзiрлеу мен өткізудi ұйымдастырады; Парламент Сенаты депутаттарының сайлауын ұйымдастыру мен өткізуге басшылық етедi;
Слайд 18

- сайлау науқанын өткізуге жұмсалатын шығыстардың мөлшерлi сметасын жасап, Республика Үкіметіне

- сайлау науқанын өткізуге жұмсалатын шығыстардың мөлшерлi сметасын жасап, Республика Үкіметіне

ұсынады;
- дауыс беруге арналған бюллетеньдердiң нысаны мен мәтiнiн, мөлдiр материалдан жасалған жәшiктiң нысанын және сайлау комиссиялары мөрлерiнiң үлгiлерiн бюллетеньдерiн дайындауды қамтамасыз етедi;
- Республика Президенттiгiне кандидаттарды тiркейдi, оларға тиiстi куәлiктер бередi, кандидаттарды тiркеу туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабар жариялайды;
Слайд 19

- Республика бойынша тұтас алғанда Президенттi және Парламент депутаттарын сайлау қорытындыларын

- Республика бойынша тұтас алғанда Президенттi және Парламент депутаттарын сайлау қорытындыларын

шығарады, сайланған Президенттi және Парламенттiң депутаттарын тiркейдi, бұл туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабар жариялайды;
- Президент, Парламент депутаттарының қайта сайлауын тағайындайды;
- мәслихаттардың кезектi және кезектен тыс сайлауын тағайындайды;
Слайд 20

- Қазақстан Республикасының сайлаушы азаматтарының бiрыңғай электрондық Тiркеу тізілімін жүргiзедi; -

- Қазақстан Республикасының сайлаушы азаматтарының бiрыңғай электрондық Тiркеу тізілімін жүргiзедi;
- Қазақстан

Республикасының заңдарына сәйкес басқа да өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
Слайд 21

Аумақтық сайлау комиссиялары Облыстық (республикалық маңызы бар қалалар және республика астанасы),

Аумақтық сайлау комиссиялары

Облыстық (республикалық маңызы бар қалалар және республика астанасы), аудандық,

қалалық, қаладағы аудандық сайлау комиссиялары аумақтық сайлау комиссиялары болып табылады.
жетi адамнан құрылады.
Слайд 22

Президент, Парламент және мәслихаттар депутаттарының сайлауы жөніндегі аумақтық сайлау комиссияларының құрамы

Президент, Парламент және мәслихаттар депутаттарының сайлауы жөніндегі аумақтық сайлау комиссияларының құрамы

сайлау тағайындалғаннан немесе хабарланғаннан кейiн - он күннен, ал өзге де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары мүшелерiнiң сайлауы жөніндегі аумақтық комиссиялардың құрамы жетi күннен кешiктiрiлмей бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.
Слайд 23

Округтiк сайлау комиссиялары Округтiк сайлау комиссиялары сайлау oкругтерiнде мәслихаттардың депутаттарын сайлауды

Округтiк сайлау комиссиялары

Округтiк сайлау комиссиялары сайлау oкругтерiнде мәслихаттардың депутаттарын сайлауды ұйымдастыру

мен өткізудi қамтамасыз етедi.
Округтiк сайлау комиссиясы жетi адамнан құрылады.
Округтiк сайлау комиссияларының құрамы сайлау тағайындалғаннан немесе хабарланғаннан кейiн он күннен кешiктiрiлмей бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.
Слайд 24

Учаскелiк сайлау комиссиялары Учаскелiк сайлау комиссиялары тиiстi сайлау учаскелерiнде Президенттi, Парламент

Учаскелiк сайлау комиссиялары

Учаскелiк сайлау комиссиялары тиiстi сайлау учаскелерiнде Президенттi, Парламент Мәжілісiнiң

және мәслихаттардың депутаттарын, өзге де жергiлiктi өзiн-өзі басқару органдарының мүшелерiн сайлауды ұйымдастыру мен өткізудi қамтамасыз етедi.
Учаскелік сайлау комиссиялары жетi мүшеден тұратын құрамда құрылады.
Слайд 25

Президент, Парламент және мәслихаттар депутаттарының сайлауы жөніндегі учаскелiк сайлау комиссияларының құрамы

Президент, Парламент және мәслихаттар депутаттарының сайлауы жөніндегі учаскелiк сайлау комиссияларының құрамы

сайлау тағайындалғаннан немесе хабарланғаннан кейiн жетi күннен, ал өзге де жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының мүшелерiн сайлау жөніндегі аумақтық комиссиялардың құрамы үш күннен кешiктiрiлмей бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.
Слайд 26

Сайлау комиссиясының мүшесi өз мiндеттерiн атқарудан босатылады: - мерзiмi аяқталғанда; -мiндеттерiн

Сайлау комиссиясының мүшесi өз мiндеттерiн атқарудан босатылады:

- мерзiмi аяқталғанда;
-мiндеттерiн атқарудан босату

туралы өз еркiмен өтiнiш берген;
- Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылған;
-тиiстi сайлау комиссиясы құрылған әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң шегiнен тыс тұрақты тұрғылықты жерге кеткен;
Слайд 27

-соттың оған қатысты айыптау үкімі заңды күшiне енген; -оны iс-әрекетке қабiлетсiз,

-соттың оған қатысты айыптау үкімі заңды күшiне енген;
-оны iс-әрекетке қабiлетсiз,

iс-әрекетке қабiлетi шектеулi, хабар-ошарсыз кеткен деп тануы немесе оны қайтыс болған деп жариялағаны туралы сот шешімi заңды күшiне енген;
-қайтыс болған жағдайларда сайлау комиссиясын құрған органның шешiмi бойынша өз мiндеттерiн атқарудан босатылады.
Слайд 28

Мыналар сайлау комиссияларының мүшелері бола алмайды: 1) Парламент, мәслихаттар депутаттары, өзге

Мыналар сайлау комиссияларының мүшелері бола алмайды:

1) Парламент, мәслихаттар депутаттары, өзге де

жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелері;
2) Президенттікке, Парламенттің, мәслихаттардың депутаттығына кандидаттар, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелері;
Слайд 29

3) мемлекеттік саяси қызметші лауазымындағы адамдар; 4) Қазақстан Республикасы соттарының судьялары сайлау комиссияларының мүшелері бола алмайды.

3) мемлекеттік саяси қызметші лауазымындағы адамдар;
4) Қазақстан Республикасы соттарының судьялары сайлау

комиссияларының мүшелері бола алмайды.
Слайд 30

Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдарға Қазақстан Республикасындағы сайлауды байқауға қатысуға шақыруды

Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдарға Қазақстан Республикасындағы сайлауды байқауға қатысуға шақыруды

Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының төрағасы, Сыртқы істер министрі жібере алады.
Слайд 31

3-сұрақ Нақтылы сайлау учаскесiнде азаматты сайлаушылар тiзiмiне енгізу үшiн оның осы

3-сұрақ

Нақтылы сайлау учаскесiнде азаматты сайлаушылар тiзiмiне енгізу үшiн оның осы сайлау

учаскесiнiң аумағында тұрғылықты жерi бойынша тiркелу фактiсi негiз болады.
Сайлаушылар тiзiмi әлiпби тәртібімен немесе өзге тәртiппен жасалады
Слайд 32

Тiзiмде сайлаушының тегi, аты, әкесiнiң аты; туған жылы ; және тұрғылықты

Тiзiмде
сайлаушының тегi, аты, әкесiнiң аты;
туған жылы ;
және тұрғылықты мекен-жайы

көрсетiледi.
Сайлаушылардың тұрғылықты жерi бойынша тiзiмiн тиiстi жергiлiктi атқарушы орган халықты есепке алуды жүзеге асыратын органдар ұсынған мәліметтердің негізінде жасайды.
Слайд 33

Әрбір сайлаушы сайлау жарияланған кезден бастап тиісті жергілікті атқарушы органда сайлаушы

Әрбір сайлаушы сайлау жарияланған кезден бастап тиісті жергілікті атқарушы органда сайлаушы

ретінде тіркелуге құқылы.
Жатақханаларда тұратын күндiзгi бөлiмдерде оқитын студенттер мен аспиранттар сайлаушылар тiзiмiне жатақхананың орналасқан жерi бойынша енгiзiледi.
Слайд 34

Мемлекет кандидаттарға өз бағдарламаларымен бұқаралық ақпарат құралдарына шығуы үшiн бiрдей қаражат

Мемлекет кандидаттарға өз бағдарламаларымен бұқаралық ақпарат құралдарына шығуы үшiн бiрдей қаражат

бөлiнуіне кепiлдiк бередi.
Әрбiр кандидаттың телевизиядан он бес минуттық сөз сөйлеуiне,
радиодан он минуттық сөз сөйлеуіне,
баспа басылымдарында 0,1 баспа табақтан аспайтын көлемде екi мақала жариялауына қаражат берiледi.
Слайд 35

Сайлау бюллетенiне мемлекеттік тiлдiң әлiпбилiк тәртібімен тегi, аты, әкесiнiң аты көрсетiле

Сайлау бюллетенiне мемлекеттік тiлдiң әлiпбилiк тәртібімен тегi, аты, әкесiнiң аты көрсетiле

отырып, барлық тiркелген кандидаттар енгiзiледi.
Саяси партияларға дауыс беруге арналған сайлау бюллетенiне жеребемен айқындалған тәртiппен саяси партиялардың атаулары енгiзiледi.
Жеребе тартуды Орталық сайлау комиссиясы жүргiзедi.
Слайд 36

Сайлау бюллетеньдерi сайлау округіндегі сайлаушылардың жалпы санының 1 процентi резервiмен сайлау

Сайлау бюллетеньдерi сайлау округіндегі сайлаушылардың жалпы санының 1 процентi резервiмен сайлау

округіндегі сайлаушылардың санына тең мөлшерде дайындалады.
Сайлау жөніндегі дауыс беру сайлау күнi жергiлiктi уақытпен сағат жетiден жиырмаға дейiн өткiзiледi.
Учаскелiк сайлау комиссиялары дауыс беру басталғанға дейiн бiр сағат бұрын дауыс беруге арналған учаскелердi аша бастауға тиiс.
Слайд 37

Учаскелiк (аумақтық) сайлау комиссиясының төрағасы; 1) дауыс беру басталардан отыз минут

Учаскелiк (аумақтық) сайлау комиссиясының төрағасы;
1) дауыс беру басталардан отыз минут

бұрын комиссия мүшелерiнiң қатысуымен сайлау жәшiктерiнде сайлау бюллетеньдерiнiң бар екенiн немесе жоқ екенiн, жәшiктердiң бүтiндiгiн тексередi, дауыс беруге арналған жәшiктерге пломба салады немесе мөр басады;
2) комиссияның сайлау бюллетеньдерiн беруге жауапты мүшелерiн белгiлейдi.
Слайд 38

4- сұрақ Дауыс беру қорытындыларын анықтау Барлық сайлау учаскелерiнде дауыстарды санау,

4- сұрақ Дауыс беру қорытындыларын анықтау
Барлық сайлау учаскелерiнде дауыстарды санау, егер

сол учаскеде осы Конституциялық заңда белгiленген тәртiппен дауыс беру уақыты өзгертiлмеген болса, жергiлiктi уақытпен сағат жиырмада басталады.
Сайлау учаскесiнде дауыстарды санау уақыты санау басталған кезден бастап он екi сағаттан аспауға тиiс.
Слайд 39

Тасымалданатын сайлау жәшiгіндегі бюллетеньдердің саны дауыс беруге арналған үй-жайдан тыс жерде

Тасымалданатын сайлау жәшiгіндегі бюллетеньдердің саны дауыс беруге арналған үй-жайдан тыс жерде

дауыс беру мүмкiндiгiн жасау туралы жазбаша өтiніштердiң санына сәйкес келуге тиіс.
Егер тасымалданатын сайлау жәшiгiнде белгiленген үлгідегі сайлау бюллетеньдерiнің саны жазбаша өтініштердің тиісті санынан артық болып шықса, онда бұл жәшіктегі барлық сайлау бюллетеньдерi жарамсыз деп танылады.
Слайд 40

Жәшiктердi ашардың алдында пайдаланылмаған барлық бюллетеньдердi тиiстi сайлау комиссиясы санайды және

Жәшiктердi ашардың алдында пайдаланылмаған барлық бюллетеньдердi тиiстi сайлау комиссиясы санайды және

жояды.
Сайлау комиссиясы сайлаушылардың тiзiмдерi бойынша:
1) учаскедегi сайлаушылардың жалпы санын;
2) бюллетеньдер алған сайлаушылар санын;
3) комиссияның әрбiр мүшесi берген бюллетеньдер санын анықтайды.
Слайд 41

Жәшiктердi ашқаннан кейiн сайлау комиссиясы бюллетеньдердiң саны бойынша: 1) дауыс беруге

Жәшiктердi ашқаннан кейiн сайлау комиссиясы бюллетеньдердiң саны бойынша:
1) дауыс беруге

қатысқан сайлаушылардың жалпы санын;
2) әрбiр кандидат үшiн, әрбiр саяси партия үшiн берілген дауыстар санын;
3) жарамсыз ден танылған бюллетеньдер санын;
4) учаскелiк сайлау комиссиясы алған бюллетеньдер санын;
5) жойылған бюллетеньдер санын анықтайды.