Жасушаның тұқым қуалайтын аппараты (ПЛ)

Содержание

Слайд 2

Дәрістің жоспары: Тұқым қуалайтын материалдың жасушада орналасуы (ядролық, цитоплазмалық тұқымқуалаушылық). Хромосомалар,

Дәрістің жоспары:

Тұқым қуалайтын материалдың жасушада орналасуы (ядролық, цитоплазмалық тұқымқуалаушылық).
Хромосомалар,

құрылысы, жіктелуі, қызметтері.
Хроматин: эухроматин, гетерохроматин,сипаттамалары, қызметтері.
Кариотип анықтамасы.Адам кариотипі.Медико-генетическое значение Кариотипа.
Нуклеин қышқылдары: ДНҚ, РНҚ,құрылысы, қасиеттері және функциялары
Ген- тұқым қуалаушылықтың құрылымдық-функциялық бірлігі, анықтамасы.
Геннің қасиеттері, жіктелуі және қызметтері.
Слайд 3

Цитоплазмалық тұқымқуалаушылық Митохондрия матриксіндегі ДНҚ молекуласы цитоплазмалық тұқым қуалаудың Негізі болады.

Цитоплазмалық тұқымқуалаушылық

Митохондрия матриксіндегі ДНҚ молекуласы цитоплазмалық тұқым қуалаудың Негізі болады.

Бұл сақина тәрізді ДНҚ гендері анасынан ұлына да, қызына да беріледі.
Слайд 4

Тұқым қуалайтын материалдың жасушада орналасуы Ядролық генетикалық материал жасушаның интерфаза кезінде

Тұқым қуалайтын материалдың жасушада орналасуы

Ядролық генетикалық материал жасушаның интерфаза кезінде —

хроматин түрінде болады.
Митоз,мейоз кездерінде тығыздалған, конденсацияланған хромосома күйінде болады.

1 — сыртқы мембрана; 2 — ішкі мембрана; 3 — тесіктер; 4 — ядрошық; 5 — гетерохроматин; 6 — эухроматин.

Слайд 5

Политенді хромосомалар

Политенді хромосомалар

Слайд 6

Хроматин жіпшелер, түйіршіктер түрінде болады. Оның химиялық құрамы: ДНК (30–45%), гистондық

Хроматин жіпшелер, түйіршіктер түрінде болады. Оның химиялық құрамы: ДНК (30–45%), гистондық

ақуыздар (30–50%), гистон ақуыздар(4–33%), сонымен, хроматин дезоксирибонуклеопротеидтік комплекс (ДНП). Қызметтік, функциялық күйіне байланысты хроматиннің екі түрлерін гетерохроматин  және эухроматин ажыратады.
Эухроматин — хроматиннің генетикалық белсенді, ал гетерохроматин — генетикалық белсенді емес бөліктері.
Эухроматин негіздік бояулармен нашар бояулады, микроскоптан нашар көрінеді.
Хроматиннің деконденсацияланған (деспирализацияланған бөләмдері.
Гетерохроматин жақсы боялады, микроскоптан тығыздалған күйінде көрінеді,ол хроматиннің конденсацияланған (спиралданған) бөлімдері.
Слайд 7

Боялған факультативтік гетерохроматин

Боялған факультативтік гетерохроматин

Слайд 8

Хромосомалар — бұл цитологиялық таяқша тәрізді құрылымдар, митоз және мейоз үдерістері

Хромосомалар — бұл цитологиялық таяқша тәрізді құрылымдар, митоз және мейоз үдерістері кезінде

көрінетін конденсацияланған хроматин.

Хромосомалар: 1 — метацентрлік; 2 — субметацентрлік; 3, 4 — акроцентрлік. 
Хромосомлардың құрылысы: 5 — центромера; 6 — екінші реттік буын; 7 — серігі; 8 — хроматидалар; 9 — теломерлер.

Слайд 9

Хромосомалардың құрылымына қарай жіктелуі .Ххромосомалардың түрлері: 1- телоцентрлік, 11- акроцентрлік, 111- субметацентрлік,1Y-акроцентрлік. : «» I

Хромосомалардың құрылымына қарай жіктелуі

.Ххромосомалардың түрлері: 1- телоцентрлік, 11- акроцентрлік, 111- субметацентрлік,1Y-акроцентрлік.
:
«»
I

Слайд 10

Хромосоманың негізін қос тізбекті ДНҚ молекуласы Бір хромосоманың ДНҚ молекуласының ұзындығы

Хромосоманың негізін қос тізбекті ДНҚ молекуласы

Бір хромосоманың ДНҚ молекуласының ұзындығы

бірнеше сантиметр болуы мүмкін.
Бұл молекуаның жасуша ядросында созылған тұрде орналасуы мүмкін емес, үшмерлі құрылым, конформация түрінде жинақталады.
ДНҚ және ДНП жинақталуында төменде келтірілген деңгейлер байқалады:
1) нуклеосомалық (ДНҚ ақуыз глобулаларына оралуы), 2) нуклеомерлікй, 3) хромомерлік, 4) хромонемдік, 5) хромосомдық.
Слайд 11

ДНҚ молекуласы

ДНҚ молекуласы

Слайд 12

Тұқым қуалайтын материалдың құрылымдық деңгейлері

Тұқым қуалайтын материалдың құрылымдық деңгейлері

Слайд 13

Нуклеосомдық немесе нуклеогистондық құрылым

Нуклеосомдық немесе нуклеогистондық құрылым

Слайд 14

Хроматин фибрилласының диаметрі 20—30 нм. А —HI гистон көмегімен көрші нуклеосомалардың

Хроматин фибрилласының диаметрі 20—30 нм. А —HI гистон көмегімен көрші нуклеосомалардың байланысы;

Б —нуклеосомалармен ажыратылған ақуыздарсыз ДНҚ тізбегі; В — хроматинның соленоид түріндегі фибрилласы.
Слайд 15

Хромосоманың ілмектен тұратын құрылым деңгейі

Хромосоманың ілмектен тұратын құрылым деңгейі

Слайд 16

Хроматин құрылымындағы блоктар. А — хроматиннің ілмек тәрізді құрылымы; Б —хроматин

Хроматин құрылымындағы блоктар. А — хроматиннің ілмек тәрізді құрылымы; Б —хроматин ілмектерінің одан әрі

конденсациясы; В — ілмектердің блок тәрізді құрылымдар түзіп, ақырғы интерфазазалық хромосомаға айналуы.
Слайд 17

Слайд 18

Боялған адам кариотипі

Боялған адам кариотипі

Слайд 19

Денверлік жіктеу

Денверлік жіктеу

Слайд 20

Париждік жіктеу Дифференциалды боялған адам хромосомалары локустарының Орналасуы: р — қысқа

Париждік жіктеу

Дифференциалды боялған адам хромосомалары локустарының
Орналасуы: р — қысқа иіні, q

— ұзын иіні;
1—22 — порядковый номер хромосомы;
XY — жыныс хромосомалары
Слайд 21

Слайд 22

Даун синдромы 21 жұп бойынша трисомия . 47,ХХ(21+) ;47,ХУ(21+)

Даун синдромы

21 жұп бойынша трисомия .
47,ХХ(21+) ;47,ХУ(21+)

Слайд 23

Даун синдромының себептік механизмдері Даун синдромы 1:750 жиілікпен кездеседі. Цитогенетикалық негізгі

Даун синдромының себептік механизмдері

Даун синдромы 1:750 жиілікпен кездеседі.
Цитогенетикалық негізгі себебі: мейоз

кезіндегі 21 жұп хросома бойынша трисомии.
Ата аналары жастарының ұлғаюы нәтижесінде. Мысалы, анасының жасы 35, ал әкесінің жасы 45 асқанда аурудың туылған балаларының 3 % кездеседі.
Слайд 24

Даун синдромымен ауру адамның кариотипі

Даун синдромымен ауру адамның кариотипі

Слайд 25

ДНҚ молекуласы

ДНҚ молекуласы

Слайд 26

Слайд 27

Нуклеотидтің құрылымы

Нуклеотидтің құрылымы

Слайд 28

Т РНК

Т РНК

Слайд 29

Қалыпты эритроциттер

Қалыпты эритроциттер