Экономикалық теория пәні және әдістер

Содержание

Слайд 2

MARCH 2016 Тақырып: Экономикалық теория пәні және әдістері Дәрісте қаралатын сұрақтар

MARCH 2016

Тақырып: Экономикалық теория пәні және әдістері

Дәрісте қаралатын сұрақтар

Капитал. Толық

және ауыспалы айналым
Негізгі және айнымалы капитал. Амортизация
Слайд 3

Кәсіпкерліктің кез келген түрінде кәсіпкер әрдайым капитал жұмсап өзіне тезірек пайда

Кәсіпкерліктің кез келген түрінде кәсіпкер әрдайым капитал жұмсап өзіне тезірек пайда

табуға ұмтылады. Бұл үшін кәсіпкер өндірісті үзбей жалғастырып, ұдайы өндіріс үдерісін жүзеге асырады. Ұдайы өндірістің үздіксіздігі өнеркәсіптік капиталды пайдалану негізінде жүреді
Слайд 4

Ұдайы өндірістік үдерісті, осыған қатысатын өнеркәсіптік капиталдың функционалдық формаларының өзгеруі тұрғысынан

Ұдайы өндірістік үдерісті, осыған қатысатын өнеркәсіптік капиталдың функционалдық формаларының өзгеруі тұрғысынан

қарасақ, оны
А – Т ... Ө ... Т’ – А’
түрінде сипаттауға болады. Бұл ұдайы өндірістік үдерістің формуласы.
А – Т ...
Слайд 5

Өндіріс факторлары нарығында тауар формасын алған өндіріс факторларына ақша капиталы жұмсалады.

Өндіріс факторлары нарығында тауар формасын алған өндіріс факторларына ақша капиталы жұмсалады.
Сөйтіп,

осы ақша капиталы өндіргіш капиталға айналады. Бұл капиталдың қызметі болып өндіріске жағдайлар жасау табылады:
... Ө ...
Слайд 6

Өндіріс үдерісінде өндіргіш капитал тауарлық капиталға айналады және ол үстеме құн

Өндіріс үдерісінде өндіргіш капитал тауарлық капиталға айналады және ол үстеме құн

(қосымша пайда) өндіру қызметін атқарады:
... Т’ – А’
Слайд 7

Капиталдың бір формадан екінші формаға айналатын қозғалысын Капиталдың ауыспалы айналымы деп

Капиталдың бір формадан екінші формаға айналатын қозғалысын
Капиталдың ауыспалы айналымы деп

атайды және ол қосымша пайда табуды көздейді:
d = A’ – A.
Мұнда, А – бастапқы жұмсалған капитал; d – үстеме құн.
Слайд 8

Өндіріске құйылған бастапқы капиталдың барлық қозғалысының түгелдей бір цикл бойы айналып

Өндіріске құйылған бастапқы капиталдың барлық қозғалысының түгелдей бір цикл бойы айналып

шығуын капиталдың толық айналымы деп атайды.
Слайд 9

Слайд 10


Слайд 11

Негізгі капиталға құрал-жабдықтар, саймандар, машиналар, станоктар, өндірістік ғимараттар, құрылыстардың түрлері Айналмалы

Негізгі капиталға
құрал-жабдықтар, саймандар, машиналар, станоктар, өндірістік ғимараттар, құрылыстардың түрлері
Айналмалы капиталға
шикізат, отын,

материалдар, басқалары жатады.
Слайд 12

Негізгі капитал айналмалы капиталға қарағанда материалдық (физикалық) және моральдік (сапалық) тозуға

Негізгі капитал айналмалы капиталға қарағанда материалдық (физикалық) және моральдік (сапалық) тозуға

ұшырайды
Материалдық тозу – бұл негізгі капитал элементтерінің физикалық тұрғыдан қызмет етуге жарамсыз болып қалып өздерінің тұтыну құнын жоғалтуы
Моральдік тозу – бұл негізгі капитал, еңбек құралдары құнының төмендеуі нәтижесінде немесе олардың өнімділігінен жоғары сапалы еңбек құралдарының пайда болуына байланысты құн бағалылығының жойылуы.
Слайд 13

Негізгі капитал материалдық тозуға мынадай жағдайларда ұшырайды: жұмыс уақытында капиталдың қызмет

Негізгі капитал материалдық тозуға мынадай жағдайларда ұшырайды:
жұмыс уақытында капиталдың қызмет ету

үдерісінде
табиғат күштерінің әсерінен жұмыссыз қалған кезеңде
Материалдық тозудың екі жағы болады:
техникалық-өндірістік – тұтыну құнының жойылуы;
құндық – құнның жаңа өнімге көшуі
Слайд 14

Моральдік тозудың екі түрі болады: құны бұрынғыдай машиналар өндіріледі, бірақ техникалық

Моральдік тозудың екі түрі болады:
құны бұрынғыдай машиналар өндіріледі, бірақ техникалық жағынан

жетілдірілуі, өнімділігі мен рентабельділігі (тиімділігі) жоғары болады
еңбек өнімділігінің өсуіне сәйкес берілген еңбек құралдары арзандау, аз құнмен ұдайы өндіріледі
Слайд 15

Аталған екі жағдайда да негізгі капитал тозуға ұшырайды, құны төмендейді, өйткені

Аталған екі жағдайда да негізгі капитал тозуға ұшырайды, құны төмендейді, өйткені

еңбек құралдарының бағасы олардың пайдалылығымен есептеледі. Мұндай жағдайлар амортизациялық қор құруды талап етеді. Амортизациялық қор – бұл негізгі капитал қорының қаражаты жыл сайын жасалып және жиналып отыратын амортизациялық жарналар.