Elektron hukumat & tijorat

Содержание

Слайд 2

elektron hukumat — Barcha ham „ichki“, ham „tashqi“ aloqalar va jarayonlar

elektron hukumat — Barcha ham „ichki“, ham „tashqi“ aloqalar va jarayonlar majmuasi

bo'lib, tegishli axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan quvvatlanib va taʼminlanib turadigan hukumat.
Слайд 3

Слайд 4

Tarixi (history) . Kommunikatsiya tarmoqlari (shu jumladan Internet) orqali axborotga ishlov

Tarixi (history) 

. Kommunikatsiya tarmoqlari (shu jumladan Internet) orqali axborotga ishlov berish, uni uzatish

va tarqatishni elektron vositalari asosida davlat boshqaruvini tashkil qilishni, davlat hokimiyati organlarini barcha boʻgʻinlari tomonidan fuqarolarning barcha toifalariga elektron vositalar bilan xizmatlar koʻrsatish, oʻsha vositalar yordamida fuqarolarga davlat organlarining faoliyati haqida axborot berish. „Elektron hukumat“ tushunchasi 1990-yillarning boshida paydo boʻlgan, lekin amaliyotga soʻnggi yilardan boshlab tatbiq qilina boshladi. Elektron hukumatni ishlab chiqish bilan birinchi galda AQSh va Angliya, hamda Italiya, Norvegiya, Singapur, Avstraliya va ayrim boshqa davlatlar (Fransiya, Germaniya, Katar, BAA va h.k.) shugʻullandilar
Слайд 5

E-government elektron hukumatning uch asosiy rivojlanishi tizimi ajratiladi:- hukumat- aholi (G2C);-

E-government
elektron hukumatning uch asosiy rivojlanishi tizimi ajratiladi:- hukumat- aholi (G2C);- hukumat —

biznes (G2B);- hukumat — hukumat (G2 G).Oʻzbekistonda ham elektron hukumat barpo qilish ishlari boshlab yuborilgan. Jahon tajribasiga mavjud amaliyotga koʻra, u ikki oʻzaro bogʻlangan, lekin funksional jihatdan mustaqil qismlardan, Hukumat Intranetidan va tashqi infratuzilmadan tarkib topgan. Hukumat Intraneti axborot tizimining ichki infratuzilmasini qamrab oladi, u davlat tuzilmalari tomonidan davlat korporativ vazifalarini amalga oshirishdagi oʻzaro munosabatlarda foydalaniladi. Tashqi infratuzilma, davlatni fuqarolar (G2C) va tashkilotlar (G2B) bilan oʻzaro ishlashini taʼminlaydigan ommaviy axborot infratuzilmasini qamrab oladi.
Слайд 6

Слайд 7

Reytingli baholash tartibi 4 ta ustuvor yo‘nalishlardan iborat: Raqamli infratuzilma” (35

 Reytingli baholash tartibi  4 ta ustuvor yo‘nalishlardan iborat:

Raqamli infratuzilma” (35 ball) – aholi punktlarining Internet, mobil aloqa, “Wi-Fi”

nuqtalari va boshqalar bilan qamrab olinganligi baholanadi;
“Raqamli iqtisodiyot” (25 ball) – elektron schet-fakturadan va onlayn nazorat-kassa mashinalaridan samarali foydalanish, mahalliy IT-xizmatlar bozori holati, elektr va tabiiy gaz iste’molini hisobga olish va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimini joriy etish va boshqalar baholanadi.
“Ijtimoiy sohani raqamlashtirish” (20 ball) – ijtimoiy muassasalar (bolalar bog‘chasi, maktablar, poliklinikalar)da Internetdan foydalanish holatini, hamda ta’lim va boshqa tizim hamda dasturiy mahsulotlarni joriy etish holatini baholash.
“Raqamli ta’lim” (20 ball) – maktablarni yo‘nalish bo‘yicha diplomga ega informatika o‘qituvchilari bilan hamda o‘quvchilarning “Bir million dasturchi” dasturi bo‘yicha qamrab olinganligi, aholining IT-sektorida bandligi, IT-o‘quv markazlarining va boshqalar.
Слайд 8

Elektron hukumat bo’yicha chet el davlatlarining tajribasi Janubiy Koreya elektron hukumatni

Elektron hukumat bo’yicha chet el davlatlarining tajribasi

Janubiy Koreya elektron hukumatni rivojlantirishda ulkan muvaffaqiyatga erishgan

davlat hisoblanadi. U Birlashgan Millatlar Tashkilotining elektron hukumat institutlarining hamda aholining davlat boshqaruvidagi elektron ishtirokining rivojlanganlik darajasi bo‘yicha reytingida birinchi o‘rinda turadi. Shuning uchun ham uning tajribasi so‘nggi yillarda ko‘plab tadqiqotchilarning diqqat markazida bo‘lib kelmoqda.
Janubiy Koreyada elektron hukumatni shakllantirish bo‘yicha tashabbus 2001-yilda yuridik kuchga ega bo‘ldi. Mamlakatda elektron hukumatni rivojlantirish bo‘yicha ishlab chiqilgan dastur hukumat organlarining ishida samardorlikni oshirishga qaratilgan bo‘lib, u uch bosqichda amalga oshirilishi lozim bo‘lgan.
Слайд 9

birinchi bosqichda (2001-2003) kompleks chora-tadbirlar ishlab chiqilgan bo‘lib, ularning natijasida Koreyaning

birinchi bosqichda (2001-2003) kompleks chora-tadbirlar ishlab chiqilgan bo‘lib, ularning natijasida Koreyaning

hukumat organlari tashqi dunyo bilan Internet orqali uchta asosiy yo‘nalishda — G2C (davlatdan-fuqaroga), G2B (davlatdan-biznesga) va G2G (davlatdan-davlatga) sxemalari bo‘yicha aloqa qila boshladi.
Bundan tashqari, davlat boshqaruvi tizimida idoralararo elektron aloqalarni ta’minlashga qaratilgan informatsion-texnologik arxitektura ham ishlab chiqilgan. Unda, xususan, elektron hujjat aylanishi, elektron raqamli imzo va boshqa texnologiyalar faol qo‘llanilgan. Umumiy hisobda, birinchi bosqich uchun jami 225 million AQSH dollari miqdorida mablag‘ sarflangan. Natijada, Koreya raqamli imkoniyatlar indeksi bo‘yicha jahonda 4-o‘ringa ko‘tarilib oldi.
Слайд 10

Слайд 11

Слайд 12

Elektron tijorat subyektlari milliy reyestri – bu O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil

Elektron tijorat subyektlari milliy reyestri – bu O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil

14-maydagi "Elektron tijoratni jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-3724-son qarori bilan joriy etilgan elektron tijoratning mahalliy subyektlari haqidagi ma'lumotlarni o'zida jamlagan yagona elektron bank hisoblanadi.   Elektron tijorat subyektlari milliy reyestrini asosiy vazifalari va yo'nalishlari quyidagilardir:

- elektron tijoratni samarali rivojlantirish uchun amaldagi qonunchilikni takomillashtirish bo'yicha maqsadli tahlil va takliflar tayyorlash.

- elektron tijoratni joriy etish va rivojlanish holatini baholash, shu jumladan, axborot tizimlari va resurslarini joriy qilish samaradorligini o'rganish;

- elektron tijorat ishtirokchilari to'g'risidagi yagona elektron bankni yaratish;

Слайд 13

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 14-maydagi "Elektron tijoratni jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 14-maydagi "Elektron tijoratni jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi

PQ-3724-son qaroriga asosan O'zbekiston Respublikasining axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi huzuridagi "Elektron hukumat" tizimini rivojlantirish markazi Milliy reyestrini shakllantirish, saqlash va rivojlantirish bo'yicha vazifalarni amalga oshirish belgilangan. Milliy reyestrga kiritilgan yuridik shaxslar va xususiy tadbirkorlar 2 foiz stavka bo'yicha yagona soliq to'lovini to'lovchilar hisoblanadi.
Слайд 14

Elektron tijorat turlari

Elektron tijorat turlari

Слайд 15

Tovarlar va xizmatlarning elektron tijorati Elektron tijorat imkon beradi iste'molchilar o'rtasida

Tovarlar va xizmatlarning elektron tijorati

Elektron tijorat imkon beradi iste'molchilar o'rtasida tovarlar va

xizmatlar almashinuvi elektron tarzda, har qanday vaqt va masofaviy to'siqsiz. Uning muvaffaqiyati shundan iboratki, u bir necha yil ichida tez sur'atlar bilan kengayib bordi va bu sur'atni yanada saqlab turishi kutilmoqda. Yaqin kelajakda an'anaviy savdo va elektron tijorat o'rtasidagi chegaralar tobora ko'payib bormoqda, chunki ko'plab kompaniyalar o'zlarining ishlarini Internet orqali amalga oshirmoqdalar.
Слайд 16

B2B yoki Business to Business Shu ma'noda, atama Business to Business

B2B yoki Business to Business

Shu ma'noda, atama Business to Business yoki B2B, kompaniyalar

o'rtasida bo'lib o'tadigan elektron tijoratni nazarda tutadi, aksincha kompaniya va iste'molchi. Ushbu turdagi bizneslar ko'pincha mijozlar yoki etkazib beruvchilar bo'lsin, yuz minglab boshqa kompaniyalarni jalb qiladi. Ushbu operatsiyalarni onlayn tarzda amalga oshirish, odatdagi usullarga nisbatan katta raqobatbardosh afzalliklarni taqdim etadi.
Слайд 17

Shuning uchun, to'g'ri amalga oshirilganda, elektron tijorat ancha tezroq, arzonroq va

Shuning uchun, to'g'ri amalga oshirilganda, elektron tijorat ancha tezroq, arzonroq va qulayroq

bo'lib chiqadian'anaviy anjomlar va xizmatlarni tijoratlashtirishning barcha usullari. Elektron tijorat, shuningdek, etkazib beruvchilar va potentsial mijozlar ikkala tomon uchun foyda keltiradigan savdoni amalga oshirish uchun birlashadigan elektron platformalarning rivojlanishiga olib keldi.
Internetda ishtirok etishni istagan kompaniyalar uchun muvaffaqiyatli elektron do'kon yaratish qiyin bo'lishi mumkin, agar elektron tijoratning asosiy tamoyillari yaxshi tushunilmagan bo'lsa. Internet-biznes rejasini to'g'ri qo'llash uchun zarur bo'lgan ko'rsatmalarni o'rganish va tushunish ham onlayn-do'konda muvaffaqiyatga erishishning asosiy jihati hisoblanadi.
Слайд 18

Har qanday elektron tijorat asoslari

Har qanday elektron tijorat asoslari

Слайд 19

To'lovlar (payments) Agar biz elektron to'lovlar haqida gapiradigan bo'lsak, bu elektron

To'lovlar (payments)

Agar biz elektron to'lovlar haqida gapiradigan bo'lsak, bu elektron tijorat

bilan ham bog'liq. Biror kishi tovarlarni Internet orqali sotib olayotganda, Internetda sotib olgan narsalarini to'lashga imkon beradigan mexanizm bo'lishi kerak. Bu erda PayPal kabi to'lov platformalari paydo bo'ladi. Onlayn to'lovlar yozish va pochta orqali tekshirish bilan bog'liq samarasizlikni kamaytiradi.
Слайд 20

Xavfsizlik (security) Shuningdek, bu hisob-kitoblar yoki jismoniy pullar bilan to'lash natijasida

Xavfsizlik (security)

Shuningdek, bu hisob-kitoblar yoki jismoniy pullar bilan to'lash natijasida paydo bo'ladigan xavfsizlik bilan bog'liq ko'plab muammolarni bartaraf etadi. Elektron tijoratning boshqa misollariga, onlayn chiptalardan tashqari, onlayn-kim oshdi savdosi, internet-banking kiradi.

Слайд 21

Afzalliklar(advantages) elektron tijoratning afzalliklariga kelsak, ularning aksariyati vaqt va masofadagi cheklovlarni

Afzalliklar(advantages)
elektron tijoratning afzalliklariga kelsak, ularning aksariyati vaqt va masofadagi cheklovlarni yo'q

qilish bilan bog'liq. Rivojlanish jarayonida savdo odatda operatsiyalarni soddalashtiradi va xarajatlarni kamaytiradi. Xaridorlar har doim o'zlarining yashash xonalari yoki yotoqxonalaridan xarid qilish, do'konni yopiqligini yoki sizga kerakli mahsulot yo'qligini bilish uchun mashinaga borishdan ko'ra ancha qulayroq bo'lishadi.
Слайд 22

Elektron tijoratni o'rganish uchun nima kerak?

Elektron tijoratni o'rganish uchun nima kerak?

Слайд 23

Veb-xosting (web guesting) Yaxshi onlayn-do'konning asosi a bilan boshlanadi yaxshi veb-server

Veb-xosting (web guesting)

Yaxshi onlayn-do'konning asosi a bilan boshlanadi yaxshi veb-server qaerda o'tkazilishi va

buning afzalligi shundaki, ba'zi provayderlar elektron tijorat uchun veb-xosting, allaqachon ma'lum bir mahsulot yoki xarid qilish vositasi echimini o'z ichiga oladi.
Слайд 24

Savdo interfeysi (sales interface) Savdo yoki savdogar interfeysi Bu onlayn-do'konni boshqarish

Savdo interfeysi (sales interface)

Savdo yoki savdogar interfeysi Bu onlayn-do'konni boshqarish uchun ishlatiladigan

vosita va boshqa vositalarni sozlash va ulardan foydalanish uchun ishlatiladigan resursdir. Bu erda asosiy narsa, foydalanishda qulay bo'lgan savdo interfeysiga ega bo'lishdir, shunda umumiy va murakkab vazifalar katta qiyinchiliklarsiz amalga oshiriladi.
Слайд 25

Mahsulot katalogi (product catalogue) El mahsulot katalogida mijozlar ko'radigan narsalar va

Mahsulot katalogi (product catalogue)

El mahsulot katalogida mijozlar ko'radigan narsalar va sotilayotgan mahsulotlar yoki

xizmatlar to'g'risida bilib olish vositasi. Bu odatda vaqt va kuchning katta qismini sarmoya qilishni istagan elektron tijoratning bir qismidir.
Слайд 26

Xarid savati (shopping cart) Savatga savatchasi mijozlar buyurtma qilish uchun foydalanadigan

Xarid savati (shopping cart)

Savatga savatchasi mijozlar buyurtma qilish uchun foydalanadigan narsadir. Odamlar

sotib olmoqchi bo'lgan mahsulotlarini savatga qo'shishadi, ular jo'natish, to'lov haqida ma'lumot beradi va keyin mahsulot jo'natiladi.
Слайд 27

To'lovni qayta ishlash ( payment processing) o'lovlarni qabul qilish - bu

To'lovni qayta ishlash ( payment processing)
o'lovlarni qabul qilish - bu asosiy qismdir Har

qanday onlayn biznesning elektron tijorat faoliyati. Ushbu buyumsiz mijozlar o'z buyurtmalarini bera olmaydilar. Buning uchun xaridorlar sotiladigan mahsulotlarni sotib olishlari uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan turli xil to'lov platformalari mavjud.