Содержание

Слайд 2

Саяхат жоспары: “Эксперименттік есеп” аймағы “Ақпарат” аймағы “Лабораториялық тәжірибе” аймағы “Қолданыстағы

Саяхат жоспары:

“Эксперименттік есеп” аймағы

“Ақпарат” аймағы

“Лабораториялық тәжірибе” аймағы

“Қолданыстағы хлор” аймағы

“Биология” аймағы

“Біліміңді тексер”

аймағы
Слайд 3

1. Хлордың латынша атауы қандай? 2. Хлорды периодтық жүйедегі орны бойынша

1. Хлордың латынша атауы қандай?
2. Хлорды периодтық жүйедегі орны бойынша сипатта.
3.

Тақтаға электрондық формуласын жаз.
4. Хлор қандай қосылыстар түрінде кездеседі?
5. “Тас тұз” деген не?
6. Хлордың физикалық қасиеті қандай?

“Ақпарат” аймағы

Слайд 4

7. Хлордың маңызды қосылысын ата? Ол не үшін қолданылады? 8. Елімізде

7. Хлордың маңызды қосылысын ата? Ол не үшін қолданылады?
8. Елімізде ас

тұзы қайда өндіріледі?
9. Хлор қандай заттармен әрекеттеседі?
10. Хлорды қайда сақтайды?
11. Хлормен жұмыс жасауда қандай қауіпсіздік ережесін сақтау керек?
12. Хлор сумен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?

“Ақпарат” аймағы

Слайд 5

“Эксперимент” аймағы Cu0 + Cl20 → Cu +2Cl2-1 Cu0 – 2e

“Эксперимент” аймағы

Cu0 + Cl20  → Cu +2Cl2-1
Cu0 – 2e  = Cu2+

2 т-з-ш
Cl2 + 2e = 2Cl-1 2 т-ш
Cu + Cl2 =CuCl2

Fe0 + Cl20  → Fe +3Cl3-1
Fe0 –3e  = Fe3+ 2 т-з-ш
Cl2 + 2e = 2Cl-1 3 т-ш
2Fe + 3Cl2 =2FeCl3

P0 + Cl20  → P+3Cl3-1
P0 –3e  = P3+ 2 т-з-ш
Cl2 + 2e = 2Cl-1 3 т-ш
2P + 3Cl2 =2PCl3

H20 + Cl20  → H+Cl -
H20 –2e  = 2H+ 2 т-з-ш
Cl2 + 2e = 2Cl-1 2 т-ш
H2+ Cl2 = 2HCl

Слайд 6

Br 35 79,904 Бром I 53 126,904 Йод ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ХЛОР

Br 35
79,904
Бром

I 53
126,904
Йод

ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ХЛОР

Слайд 7

Хлор полимерлер алу үшін қолданылады. Поливинилхлорид деп аталатын полимерден пластикалы терезе

Хлор полимерлер алу
үшін қолданылады.
Поливинилхлорид
деп аталатын полимерден
пластикалы терезе
жақтаулары,

линолиум,
пластмасса бұйымдары,
пенопластар, ойыншықтар,
құрылыс материалдары,
жасанды тері,
су өткізбейтін плащтар мен
аяқ киімдер,
кабель сымдарын
оқшаулағыштар жасайды.

ПОЛИМЕР АЛУ

Слайд 8

Хлордың ағартқыш қасиеті бар екені 1795 жылы-ақ белгілі болған. Бірақ затты

Хлордың ағартқыш қасиеті
бар екені 1795 жылы-ақ
белгілі болған. Бірақ затты


ағартатын хлор емес,
реакция кезінде түзілетін
хлорлылау
қышқылы ыдырағанда бөлінетін
оттек атомы ағартады.
Cl2 + H2O → HCl + HClO → 2HCl + O
Мата, қағаз, картондарды ағартудың
бұл тәсілі бірнеше ғасырдан
бері қолданып келеді.

МАТА МЕН
ҚАҒАЗДЫ АҒАРТУ

Слайд 9

Бөлмелерді дезин- фекциялау. Ауыз суды залалсыздандыру. Сұйық хлорды ең алғаш Нью-Йорк

Бөлмелерді
дезин-
фекциялау.

Ауыз суды
залалсыздандыру.
Сұйық хлорды ең алғаш
Нью-Йорк қаласының

су
жүйесін тазалау үшін
1895 жылы қолданған.
100 л суға 200 мг хлор қажет.
Слайд 10

Химия өндірісінде тұз қышқылын, хлор әгін, бертолле тұзын, йод, бром, дәрі-дәрмектер

   

Химия өндірісінде тұз
қышқылын, хлор әгін,
бертолле тұзын, йод, бром,


дәрі-дәрмектер алуда;
Металлургияда металл бетін
оксидтерден тазартуда;
Хлордың фреон деп
аталатын қосылысы
тоңазытқышта
салқындатқыш зат ретінде;
Тағам өндірісінде Е925 тағамдық
қоспасы пайдаланылады.

Br 35
79,904
Бром

I 53
126,904
Йод

Слайд 11

БОЯУЛАР АЛУ ЕРІТКІШТЕР АЛУ МҰНАЙ ӨНІМДЕРІН ТАЗАРТУ ӘСКЕРИ УЛЫ ГАЗ ИПРИТ, ФОСГЕН

БОЯУЛАР АЛУ

ЕРІТКІШТЕР АЛУ

МҰНАЙ ӨНІМДЕРІН
ТАЗАРТУ

ӘСКЕРИ УЛЫ ГАЗ

ИПРИТ,
ФОСГЕН

Слайд 12

Мыңдаған адамдардың өмірін сақтап қалған құрал Бірінші дүниежүзілік соғыста 1915 жылы

Мыңдаған адамдардың өмірін сақтап
қалған құрал

  Бірінші дүниежүзілік соғыста 1915 жылы Германия

хлорды тұншықтырғыш улы зат терінде қолданған.
1915 жылдың көктемінде Белгияның Ипр қаласы маңында ағылшындар мен неміс әскері қарама-қарсы келді. 22 сәуір күні таң ертеңгісін ағылшын әскері неміс окоптары жағынан сарғыш-жасыл түсті бұлт келе жатқанын байқайды. Бұл хлор газы болатын. Хлор газынан 15000 жауынгер уланып, оның 5000-ы қайтыс болады. Ағылшындар мұндай соғысқа мүлде дайын емес еді. Себебі, олар соғыс ережесі бойынша улы заттарды қолдануға болмайтын ережені екі жақ та сақтайды деген сенімде болған еді.
Бірақ, неміс штабы бұл ережеге бағынған жоқ. Бір айдан соң немістер орыс әскеріне қарсы газды шабуыл жасады. Түнде шығарылған 150 т улы хлордан 9000 адам қайтыс болды.
Газды шабуылдан қорғану үшін тез арада қорғаныс құралын табу қажет болды. 1915 жылы орыс ғалымы Н.Д.Зелинский газтұтқыш
ойлап тапты. Бұл аппаратта улағыш газды сорып алатын белсенді көміртегі салынған.
Слайд 13

ХЛОРДЫ АЛУ 1774 ж. Швед химигі Карл Шееле. MnO2 +4HCl →MnCl2

ХЛОРДЫ АЛУ

1774 ж. Швед химигі Карл Шееле.

MnO2 +4HCl →MnCl2 +Cl2↑

+2H2O

Mn +4 + 2 e Mn +2 1(тотықсыздану)(т-ш)
2Cl – 2e Cl 02 1 (тотығу) (т-з-ш)

Слайд 14

ХЛОРДЫ АЛУ KCl+5O3+6HCl-1→KCl-1 +3Cl02↑+3H2O Cl+5 + 6 e Cl-1 2 1

ХЛОРДЫ АЛУ

KCl+5O3+6HCl-1→KCl-1 +3Cl02↑+3H2O
Cl+5 + 6 e Cl-1 2 1
Cl-1 – 2

e Cl02 6 3
Слайд 15

ХЛОРДЫ АЛУ 2KMn+7O4+16HCl-1→5Cl02↑+2Mn+5Cl 2 +2KCl-1+8H2O Mn +7 + 5 e Mn

ХЛОРДЫ АЛУ

2KMn+7O4+16HCl-1→5Cl02↑+2Mn+5Cl 2 +2KCl-1+8H2O
Mn +7 + 5 e Mn +2 2
2Cl

– 2e Cl 02 5
Слайд 16

ХЛОРДЫ АЛУ Өнеркәсіпте хлорды концентрлі ас тұзының судағы ерітіндісін электролиздеу арқылы өндіреді.

ХЛОРДЫ АЛУ

Өнеркәсіпте хлорды
концентрлі ас тұзының
судағы ерітіндісін
электролиздеу арқылы өндіреді.

Слайд 17

ХЛОР - ОРГАНИЗМДЕ

ХЛОР - ОРГАНИЗМДЕ

Слайд 18

Хлордың организмдегі ролі: Асқазанда тұз қышқылын өндіреді. Қан, лимфа, ұлпалардың жұмысын

Хлордың организмдегі ролі:
Асқазанда тұз қышқылын өндіреді.
Қан, лимфа, ұлпалардың жұмысын реттеуге қатысады.
Зат

алмасу процесіне қатысады, оранизмнің су балансын сақтайды.
Дененің иілгіштігін;;
Тәбеттің болуы;
Бауыр жұмысын жақсартады;
Организмнен көмірқышқыл газын шығаруға септігін тигізеді;
Эритроциттердің құрамын қалыптастырады;
Организмнен шлак пен токсиндерді шығарады.
Слайд 19

Хлор ас тұзында, нанда, етте, теңіз өнімдерінде, жұмыртқада, сүтте болады.

Хлор ас тұзында, нанда, етте,
теңіз өнімдерінде, жұмыртқада, сүтте болады.

Слайд 20

Организмге хлор жетіспегенде пайда болады: Әлсіздік, Тәбеттің жоқтығы; Ұйқышылдық; Ұмытшақтық, Бұлшықеттің

Организмге хлор жетіспегенде пайда болады:
Әлсіздік,
Тәбеттің жоқтығы;
Ұйқышылдық;
Ұмытшақтық,
Бұлшықеттің әлсіздігі,
Ауыздың құрғауы,
Дәм сезбеу.
Ауыр жағдайда шаш

пен тіс түседі
Егер организмде хлор артып кетсе:
Көз жасаурайды,
Құрғақ жөтел,
Кеуденің ауыруы,
Бас ауруы,
Температураның көтерілуі,
Өкпенің ісуі..
Слайд 21

Хлор ионы өсімдік үшін өте маңызды. Хлор өсімдіктің энергия алмасуында маңызды

Хлор ионы өсімдік үшін өте маңызды. Хлор өсімдіктің энергия алмасуында маңызды

роль атқарады. Фотосинтез процесінде оттектің түзілуіне бірден бір қажет. Өсімдіктің тамыры арқылы калий, магний, кальцийді сіңіруіне көмегін тигізеді.
Слайд 22

“Біліміңді тексер” аймағы Хлорды алған ғалым? Хлор қандай заттардан алынады? Хлорды

“Біліміңді тексер” аймағы

Хлорды алған ғалым?
Хлор қандай заттардан алынады?
Хлорды қайда қолданады?
Организдегі ролі

қандай?
Хлор қандай тағамда кездеседі?
Хлордың қандай зияны бар?
Слайд 23

Ж.д. 4-есеп: Электрондық баланс әдісімен тапсырманы орында: КClO3 KCl + O2

Ж.д. 4-есеп: Электрондық баланс әдісімен тапсырманы орында:

КClO3 KCl + O2

Слайд 24

Оқулық. 3-тапсырма. Массасы 43,5 г марганец (ІY) оксидін концентрлі тұз қышқылымен

Оқулық. 3-тапсырма.

Массасы 43,5 г марганец (ІY) оксидін концентрлі тұз қышқылымен

әрекеттестіргенде қ.ж. қанша көлем хлор алуға болады?
Слайд 25

Хлорды өндірісте неден алады? а) тұз қышқылы ә) ас тұзы б)

Хлорды өндірісте неден алады?
а) тұз қышқылы ә) ас тұзы

б) ас содасы в) калий
2. Хлор атомының Cl2O7
қосылысындағы тотығу дәрежесі
А) +1 ә) + 3 б) +5 в) +7
3. Ересек адам денесіндегі хлор мөлшері?
А) 4-6 г ә) 40г б) 95 г в) 150 г
4. Хлордың неше энергетикалық деңгейі бар?
А) 2 ә) 3 б) 4 в) 5
5. Ең белсенді тотықтырғыш?
А) F ә) Br б) I в) Cl
Слайд 26

ТЕСТ ЖАУАБЫ: 1- Ә 2- В 3- Б 4- Ә 5- В

ТЕСТ ЖАУАБЫ:
1- Ә
2- В
3- Б
4- Ә
5- В