Салауатты сөзінің негізгі мағынасы

Содержание

Слайд 2

Салауатты өмір сүру салты дегеніміз – био-әлеуметтік категория Салауатты өмір сүру

Салауатты өмір сүру салты дегеніміз – био-әлеуметтік категория Салауатты өмір сүру

салты – интегратифті түрде қалыптасады және адамның іс-әрекетіне байланысты болады. Салауатты өмір сүру салты – шаруашылық күнделікті үй тұрмысы, материалдық және рухани формаларын қанағаттандыру үшін қоғамдық ұйымдарда өзін-өзі ұстай білу, қоғамдық тәртіппен санасу, артық сөз айтпау, орынсыз саясатпен айналыспау, кез-келген адамдарды жамандамау, біреуді біреуге шағыстырмау, өзін ақылды деп есептеп, басқаларды ақымақ ретінде көру, ата-анамен баланың тәрбиелі қарым-қатынасы, тазалық гигиенасын сақтау, ұтымды тамақтану, зиянды әдеттерден аулақ болу, спортпен шұғылдану тағы басқалар жатады.
Слайд 3

Салауаттанудың даму кезеңдері. I кезең – классикалық кезең адам денсаулығының маңыздылығы,

Салауаттанудың даму кезеңдері.
I кезең – классикалық кезең адам денсаулығының маңыздылығы, оны

алдын ала сақтау қажеттілігі жөніндегі ой-пікірлердің дамуы. (Гиппократ, Әбу Әли Ибн-Сина және тағы басқа).
II кезең – клиникалық медицина тәжірибелерінің қорытындысы – адам организмінің ауру түрлерінің, олардың себептері, емдеу жолдарының зерттелуі, сауықтыру мүмкіндігінің анықталуы.
III кезең – гигиеналық медицина тәжірибелерінің қорытындысы. Ауру түрлерінің алдын алу мүмкіндіктеріне байланысты әлеуметтік, гигиенелық, психологиялық деңгейде денсаулықты сақтау және нығайту іс-әрекеттері жүйесін жасау жөніндегі ғылыми түсініктер дамиды.
Слайд 4

IV кезең - саналогия ілімінің дамуы. Организмнің ауру түрлеріне қарсы күресудегі

IV кезең - саналогия ілімінің дамуы. Организмнің ауру түрлеріне қарсы күресудегі

мүмкіндіктері мен күресу тәсілдері анықталады.
V кезең – салауаттану – дені сау адамның денсаулығын сақтаудың, нығайтудың заңдылықтарын, тәсілдері мен тетіктерін зерттеу жөніндегі ғылым. Кезінде Әбу Әли Ибн-Сина (980-1037ж.) өзінің “Дәрігерлік ғылым ережелері” еңбегінде, ұзақ өмір сүрудің тиімді жолы, ауруды емдеу жолы емес, денсаулықты сақтау мен нығайту екенін атап көрсеткен болатын.
Слайд 5

Қазіргі ғылым “салауатты өмір салтын”: - ең жақсы үйлесімді тәртіп; -

Қазіргі ғылым “салауатты өмір салтын”:
- ең жақсы үйлесімді тәртіп;
- иммунитетті және

денені шынықтыру;
- дұрыс тамақтану;
- орнықты өмір сүру әдеті;
- зиянды әдеттің болмауы (“ауру қалса да, әдет қалмайды”);
- жоғары дәрігерлік белсенділік – деп түсіндіреді.
Слайд 6

жаңа XXI ғасырдың адамы – дені сау рухы күшті, жан дүниесі

жаңа XXI ғасырдың адамы – дені сау рухы күшті, жан дүниесі

таза адам болуы шарт. Сондықтан оқушылардың салауатты өмір сүруін қалыптастыру – мемлекеттің қамқорлығы. Дені сау адам – қоғамның маңызды құндылығы.
Деннің сау болуы – ол, яғни өмірді шексіз сұлу, қуаныш сезіміне бөлену, өмірден ләззат алу, баланың жаңа жыл сыйлығын шыдамсыз тосқанындай, әрбір таңды, күнді асыға ризашылдық көңіл күймен тосу және кешкілік қамкөңілсіз, кіршіксіз тәртіп ұйқыға кету, ең қажеттісі, өзіңді-өзің сүю, құрметтеуден басталады.
Слайд 7

Біздің көзқарасымызша, “Салауатты өмір сүру салтына” 3 идея негіз бола алады:

Біздің көзқарасымызша, “Салауатты өмір сүру салтына” 3 идея негіз бола алады:

дене үйлесімділігі, жан тазалығы, ақыл-ойдың айқындылығы. Бұл үшеуі тәрбие жұмысының мақсатын анықтау мен оны ұйымдастырудың негізгі қазығы, діңгегі және баланың өзін-өзі тәрбиелеуінің жетекші бағыты болуы тиіс. Ол үшін мұғалімнің өзі осы идеяның маңызды жетекшісіне айналуы тиіс. Ол өзінің педагогикалық әрекетін “АҚИҚАТ, ЖАҚСЫЛЫҚ, ӘДЕМІЛІК” заңына байланысты атқаруы және соған сай өзі де өмір сүре білуі тиіс. Сонда ғана ол ақиқат дүниеге айнала алады.
Слайд 8

Осыдан мынадай тұжырымға келуге болады: І.Ойы саудың — жаны сау. Жеке

Осыдан мынадай тұжырымға келуге болады:
І.Ойы саудың — жаны сау. Жеке тұлғаның

білімге, ғылымға деген ықыласын арттыру, олардың ақыл-ой қабілетін дамыту, ой парасатын қалыптастыру.
2.Жаны саудың — тәні сау. Ұлтымыздың төл мәдениеті, салт-дәстүрлері, әдет-ғұрпы арқылы жеке тұлғаның сана-сезімін, имандылық қадір қасиетін қалыптастыру бағытында жұмыстар ұйымдастыру.
3. Тәні саудың — дені сау. Адамның бір байлығы — денсаулық. Халқымыздың тән тазалығы дене сымбаты жайлы мұрасы мол. Осы мұраның негізінде жеке тұлғаны салауатты өмірге бағыттау, олардың тән саулығымен, жан сұлулығының, имандылығының қалыптасуына көмектесу, багыт беру.
4. Ісі саудың — өмірі сау. Еңбек дағдысын жеке тұлғаның бойына жастайынан сіңіру, адал, үлкен жауапкершілікпен, іскерлікпен еңбек ету арқылы өмірін көркейтуге бағыттау.
Слайд 9

Слайд 10

Білім Ақша

Білім

Ақша

Слайд 11

Мың күндік байлықтан Бір күндік саулық артық. Өмірің болмасын десең қысқа Денсаулығыңды мықты ұста.

Мың күндік байлықтан Бір күндік саулық артық. Өмірің болмасын десең қысқа Денсаулығыңды мықты ұста.

Слайд 12

Денсаулық туралы мақал - мәтелдер. Денсаулық – зор байлық. Жарлының байлығы

Денсаулық туралы мақал - мәтелдер.
Денсаулық – зор байлық.
Жарлының байлығы – дененің

саулығы.
Ауру кірді - әлек кірді.
Ауру кісі күлкі сүймес. Ауыр жүкті жылқы сүймес.
Бас ауырса жан қорқады.
Қай жерің ауырса. Жаның сол жерінде.
Екі ауру бір келсе ажалыңның жеткені.
Жан ауырса – тән азады. Қайғы басса – жан азады.
Сәтін салған ауруға. Не болса, сол ем болады.
Тәні саудың жаны сау.
Көңіл жақсы болғаны – өмір жақсы болғаны.
Өтпейтін өмір жоқ. Сынбайтын темір жоқ.
Бас аманда мал тәтті. Бас ауырса жан тәтті.
Тазалық – саулық негізі. Саулық – байлық негізі.
Ауру желмен келіп, термен шығады
Сырқат – тән жарасы. Қайғы – жан жарасы.
Азғын денеге ауру үйір.
Ұйқы – тынықтырады. Жұмыс – шынықтырады.
Көзің ауырса қолыңды тый. Ішің ауырса тамағыңды тый.
Тісі ауырғанның көңілін сұрамайды.
Аурудың жақсысы жоқ, дәрінің тәттісі жоқ.
Жарлының байлығы — денінің саулығы.
Ауру атанды да шөктірер.
Ауру батпандап кіріп, мысқылдап шығады.
Ауру кісі күлкі сүймес, ауыр жүкті жылқы сүймес.
Қотыр қолдан жұғады, таз тақиядан жұғады.
Слайд 13

Денсаулық – зор байлық. Жарлының байлығы – дененің саулығы. Ауру кірді

Денсаулық – зор байлық.
Жарлының байлығы – дененің саулығы.
Ауру кірді - әлек

кірді.
Ауру кісі күлкі сүймес. Ауыр жүкті жылқы сүймес.
Бас ауырса жан қорқады.
Қай жерің ауырса. Жаның сол жерінде.
Екі ауру бір келсе ажалыңның жеткені.
Жан ауырса – тән азады. Қайғы басса – жан азады.
Сәтін салған ауруға. Не болса, сол ем болады.
Тәні саудың жаны сау.
Көңіл жақсы болғаны – өмір жақсы болғаны.
Өтпейтін өмір жоқ. Сынбайтын темір жоқ.
Слайд 14

Нанды, дәнді дақылдарды, макарон өнімдерін, күріш немесе картопты күніне бірнеше рет

Нанды, дәнді дақылдарды, макарон өнімдерін, күріш немесе картопты күніне бірнеше

рет тұтыну.

Дене салмағын қадағалап, бір қалыпты ұстау.

Дене шынықтыру белсенділігін арттырып, ішімдік пен шылым шегуді тоқтату.

Майлы етті құс етіне, балыққа, бұршаққа, фасольге ауыстыру.

Күнделікті әртүрлі тағам өнімдерін көп мөлшерде қабылдау.

Шайды тамақтан кейін 1-2 сағаттан соң ішу.

Күнделікті қант мөлшерін 60, ал йодталған тұз мөлшерін 4-6 граммнан артық пайдаланбау.

Табиғи жағдайда өсірілген көкөністер мен жемістерді жаңа үзілген күйінде пайдалану.

Слайд 15

Тамақтану сауаттылығының бес негізі бар: 1) Тамақ құрамында негізгі қоректік заттардың

Тамақтану сауаттылығының бес негізі бар:
1) Тамақ құрамында негізгі қоректік заттардың болуы

(нәруыз, май, көмірсу);
2) Тамақ рационында қосымша заттардың болуы (витаминдер, микроэлемент);
3) Тамақ нәрлігі адам жасына, денсаулық күйіне, табиғат климатына байланысты;
4) Тәулік бойынша тамақтану тәртібінің мөлшерін сақтау;
5) Тамақтанудың санитарлық – гигиеналық нормаға сай болуы.
Слайд 16

Слайд 17

Тамақтану режимі және құрамы төмендегі проценттік қатынас негізінде жүруі қажет: 1.Таңертеңгілік

Тамақтану режимі және құрамы төмендегі проценттік қатынас негізінде жүруі қажет:
1.Таңертеңгілік ас

7.30 – 8.00 25%
2.Таңертеңгілік ас 11.00 – 11.30 10%
3.Түскі ас 14.00 – 14.30 35%
4.Түстен кейінгі ас 16.30 – 17.00 10%
5.Кешкі ас 19.00 – 20.00 20%
Слайд 18

Слайд 19

Пайдалы тамақтар: нан,макарон өнімдері,әртүрлі жармалар,көкөніс пен жеміс жидек Пайдасыз тамақтар: қант,тәттілер,кондитерлік өнімдер,газды сусындар.

Пайдалы тамақтар:
нан,макарон өнімдері,әртүрлі жармалар,көкөніс пен жеміс жидек
Пайдасыз тамақтар:
қант,тәттілер,кондитерлік өнімдер,газды сусындар.

Слайд 20

Слайд 21

Жемістерді көп қолдану –пайдалы

Жемістерді көп қолдану –пайдалы

Слайд 22

«Тамақ пирамидасы» 1.Қатарда - нан өнімдері,жармалар. 2.Қатарда - көкөністер мен жеміс

«Тамақ пирамидасы»
1.Қатарда - нан өнімдері,жармалар.
2.Қатарда - көкөністер мен жеміс

- жидектер
3.Қатарда - сүт тағамдары,ет,балық.
4.Қатарда - қант,тұз,түрлі тәттілер.
Слайд 23

Салауатты өмір салтын қалыптастырайық

Салауатты өмір салтын қалыптастырайық

Слайд 24

Орталық Азияның 5 елінде сауалнама жургізілген 15 442 адамның 45,5 %-ы

Орталық Азияның 5 елінде сауалнама жургізілген 15 442 адамның 45,5 %-ы

темекі шегіп көрген Пайыздық қатынас бойынша мынадай:

Көріп тұрғандай, “алдыңғы шепте” жалпы алғанда да, жастары бойынша алғанда да Қазақстан мен Қырғызстан тұр. 15-18 жастағы жасөспірімдердің әрбір екіншісі темекі шегіп көрген (50,4%-ы).

Слайд 25

Денсаулыққа қауіпті факторлар

Денсаулыққа қауіпті факторлар

Слайд 26

Шылымқордың ағзасы Шаш түсуі Катаракта Терінің қартаюы Есту қабілетінің төмендеуі Терінің

Шылымқордың ағзасы

Шаш түсуі
Катаракта
Терінің қартаюы
Есту қабілетінің төмендеуі
Терінің рак ауруы
Эмфизема (кебу, ауа кернеу)
Тістердің

бұзылуы

Остеопороз (сүйек ұлпасының сиреуі)
Жүрек ауруы
Асқазан жарасы ауруы
Тырнақтың сарғаюы
Түсік
Ісік ауруы

Слайд 27

35 жыл бойы сен мені тартып едің, енді мен сені тартамын

35 жыл бойы сен мені
тартып едің, енді мен

сені тартамын

Өкпеңізде екі
үлкен дақ бар

Бұл сенің өмірің бе?

Слайд 28

ҚОРЫТЫНДЫ Денсаулықтың қай анықтамасы болсын оны адам организмінің бейімделуі, қарсыласуы, күресуі,

ҚОРЫТЫНДЫ
Денсаулықтың қай анықтамасы болсын оны адам организмінің бейімделуі, қарсыласуы,

күресуі, өз мүмкіндіктерін кеңейтуі деген тұжырымға негізделген. Бірақ денсаулықты организмнің атқаратын қызметтерін ескермей пайымдау мүмкін емес екені де күмәнсіз. Адам – тірі жүйе,оның негізін физикалық пен рухан, табиғи мен әлеуметтік, тұқымқуалай берілген және жүре қалыптасқан бастамалар құрады. Денсаулық тіршілік барысында жастық ерекшеліктеріне, организмнің қоршаған ортамен арақатынасына, әлеуметтік әрекеттер ерекшеліктеріне байланысты қалыптасады
Демек, салауатты өмір салтын насихаттау жұмысы жылдан-жылға толықтырыла түсетін болса дені сау, жаны сау ұрпақ тәрбиелеуге мүмкіндігіміз артатынана толық сенім білдіреміз.