Тісті берілістер

механизм. Тісті дөңгелектердің түрлері:
а) цилиндрлі және конусты;
б) тіктісті, бұамалы, шевронды;
в) эвольвентті, циклоидалы, дөңгелеу-бұрамалы,
г) іштей және сырттай іліністі.
Тісті берілістердің түрі: а) тұрақты немесе айнымалы беріліс қатынастары бар дөңгелек емес дөңгелектері бар; б) жазық және кеңістік; в) параллель, қиылысатын, айқасатын біліктері бар. Тісті механизмдердің түрлері:
а)дөңгелектерінің біліктері қозғалмайтын және қозғалатын (планетарлық);
б) жоғары қуатты өткізу үшін (күштік) және қозғалыс параметрлерін өзгерту үшін (кинематикалық);
в) еркіндігі бірге тең және дифференциалдық.

сол пішіннің бұрыштық жылдамдықтарына теріс пропорция жасап бөледі: O1P / O2 P =ω2 / ω1 .
А нүктеден N–N нормаль және Т–Т жанама өткіземіз де, А1 мен А2 нүктелердің жылдамдықтарын осы бағыттарға жіктейміз. Келесі теңдіктерді ескерейік: v1=ω1 r1,; v2=ω2 r2, одан басқа v1n=v2n – пішіндердің бату және ажырамау шарттарынан. Жанама бөлшектерінің v1τ ≠ v2τ болғаны пішіндердің сырғанауын негіздейді. Из подобия треугольников AV1V1n и O1B1A :
V1n/V1 = rb1 / r1 откуда V1n = ω1 rb1. AV2V2n және O2B2A үшбұрыштықтардың ұқсастығынан: V2n/V2=rb2/r2 откуда V2n = ω2 rb2. V1n = V2n, ω1 rb1 = ω2 rb2.
O1B1P және O2B2P үшбұрыштықтардың ұқсастығынан rb1/rb2 = O1P/O2P. Сонда ω1 / ω2 = O2P / O1P.
Беріліс қатынасы тұрақты болуы үшін осьтік аралығы жалпы нормальмен тұрақты бір нүктеде бөлінуы міндетті.