Składniki odżywcze

Содержание

Слайд 2

Węglowodany (cukry, cukrowce, sacharydy) – organiczne związki chemiczne składające się z

Węglowodany (cukry, cukrowce, sacharydy) –  organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu.

Węglowodany


Слайд 3

Ze względu na wielkość cząsteczki dzielimy je na: cukry proste, inaczej

Ze względu na wielkość cząsteczki dzielimy je na:
cukry proste, inaczej monosacharydy

(jednocukry)
Węglowodany złożone:
- oligosacharydy – w czasie ich hydrolizy powstaje nie więcej niż 6 cząsteczek monosacharydów
- wielocukry czyli polisacharydy.
Слайд 4

Funkcje węglowodanów w organizmie człowieka

Funkcje węglowodanów w organizmie człowieka

Слайд 5

Węglowodany przyswajalne stanowią główne źródło energii dla organizmu człowieka, jednak w

Węglowodany przyswajalne stanowią główne źródło energii dla organizmu człowieka, jednak w

niewielkim stopniu może być ona pod ich postacią magazynowana (węglowodany stanowią zaledwie około 1% masy ciała).
Zapotrzebowanie człowieka na węglowodany jest związane z wiekiem, płcią, rodzajem wykonywanej pracy, stanem fizjologicznym (kobiety w ciąży, matki karmiące)
Według najnowszych zaleceń węglowodany powinny dostarczać 50-70% dobowego zapotrzebowania na energie. Należy je spożywać głownie w postaci skrobi, występującej w produktach zbożowych, ziemniakach, nasionach roślin strączkowych.

Zapotrzebowanie organizmu na węglowodany

Слайд 6

Po rozprowadzeniu do tkanek w formie glukozy utlenianej do CO2 oraz

Po rozprowadzeniu do tkanek w formie glukozy utlenianej do CO2 oraz

H2O i wykorzystane zgodnie z aktualnymi potrzebami energetycznymi organizmu
Po przekształceniu do prekursorów 3-weglowych, wykorzystywanych do syntezy aminokwasów glukogennych.
Po przekształceniu w glikogen i przechowaniu w wątrobie i mięśniach (oraz nerkach).
Po przekształceniu w tłuszczowce, głownie triacyloglicerole.

Węglowodany po strawieniu i wchłonięciu mogą być dostępne:

Слайд 7

Przy przeciętnym i niezbyt wysokim spożyciu węglowodanów zasadnicza droga ich metabolizowania

Przy przeciętnym i niezbyt wysokim spożyciu węglowodanów zasadnicza droga ich metabolizowania

jest utlenianie. Ze wzrostem spożycia węglowodanów rośnie tempo ich utleniania, a także intensywność odkładania glikogenu.
Przy bardzo niskim spożyciu węglowodanów tłuszcze są niecałkowicie spalane.
Przy braku węglowodanów w diecie endogennym źródłem glukozy mogą być aminokwasy i glicerol z glicerydów.
Слайд 8

Najbogatszym źródłem węglowodanów są produkty wyodrębnione z naturalnych artykułów roślinnych, jak:

Najbogatszym źródłem węglowodanów są produkty wyodrębnione z naturalnych artykułów roślinnych, jak:

cukier rafinowany, mączka ziemniaczana i ich przetwory (np. sztuczny miód, cukierki) oraz miód pszczeli i suszone owoce. Produkty te zawierają od 80 do 100% węglowodanów. Bogate w węglowodany są produkty zbożowe (mąka, kasze, makarony, pieczywo, płatki śniadaniowe), które zawierają od 50 do 80% skrobi, mogą dostarczać ilości błonnika.
40-70% węglowodanów występuje w słodyczach i pieczywie cukierniczym, niektórych przetworach owocowych (dżemy, konfitury, syropu).
Od 10-25% węglowodanów zawierają ziemniaki, warzywa okopowe i korzeniowe.
W mleku i napojach mlecznych zawartość laktozy kształtuje się na poziomie 4-4,5%.

Źródła węglowodanów w żywieniu

Слайд 9

Zawartość węglowodanów w produktach spożywczych

Zawartość węglowodanów w produktach spożywczych

Слайд 10

Tłuszcze – zwyczajowa nazwa grupy lipidów, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych,

Tłuszcze – zwyczajowa nazwa grupy lipidów, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych, głównie triacylogliceroli.
Tłuszcze stanowią 10 -15% masy ciała

u mężczyzn i 15-25% u kobiet. Występują jako tłuszcz zapasowy – podskórny oraz narządowy ochraniający narządy wewnętrzne. Tłuszcz podskórny zawiera głównie glicerydy proste, a w tłuszczu narządowym oprócz glicerydów prostych znajdują się fosfolipidy, glikolipidy, cholesterol.

Tłuszcze

Слайд 11

Są grupa zwiazkow organicznych o roznorodnej budowie,lecz mająwspólna cechę – są

Są grupa zwiazkow organicznych o roznorodnej budowie,lecz mająwspólna cechę – są

nierozpuszczalne w wodzie, natomiast rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych, takich jak benzen, eter, chloroform, aceton.
W organizmie człowieka stanowią stały składnik budowy, pełnią role materiału energetycznego, ponadto są podstawowym rozpuszczalnikiem dla biologicznie ważnych związków nierozpuszczalnych w wodzie, niektórych witamin.

Budowa i podział tłuszczów

Слайд 12

Podział tłuszczów

Podział tłuszczów

Слайд 13

Rola tłuszczów w organizmie człowieka Rola tłuszczów: Obok węglowodanów są głównym

Rola tłuszczów w organizmie człowieka

Rola tłuszczów:
Obok węglowodanów są głównym źródłem energii.

1 g tłuszczu dostarcza ponad dwukrotnie więcej energii niż 1 g węglowodanów. Stanowią zapasowy materiał energetyczny organizmu.
Dostarczają niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych których organizm nie jest w stanie sam wyprodukować (kwas linolowy, a- linolenowy ).
Są źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
Pełnia role strukturalna w organizmie – są materiałem budulcowym wszystkich struktur błoniastych komórki.
Decydują o właściwościach błony komórkowej: przepuszczalności, aktywności enzymatycznej, właściwościach receptorowych.
Wchodzą w skład płynów ustrojowych.
Biorą udział w syntezie prostaglandyn, prostacyklin, tromboksanow - związków o charakterze hormonów tkankowych o różnorodnym działaniu, m.in. zapobiegają tworzeniu się zakrzepów.
Są prekursorami syntezy hormonów steroidowych (cholesterol)kory nadnerczy i hormonów płciowych.
Poprawiają walory smakowe potraw, podnoszą ich sytość oraz wartość energetyczną zwiększają wykorzystanie prowitaminy A.
Слайд 14

Aktualne normy żywieniowe dotyczące spożycia tłuszczu dla młodzieży i ludzi dorosłych

Aktualne normy żywieniowe dotyczące spożycia tłuszczu dla młodzieży i ludzi dorosłych

zostały ustalone na poziomie 30% dobowego zapotrzebowania energetycznego, a dla ludzi w wieku ponad 60 lat – na poziomie 25%, w związku z obniżaniem się wraz z wiekiem podstawowej przemiany materii i zmniejszeniem wysiłku fizycznego.

Zapotrzebowanie organizmu na tluszcze

Слайд 15

Tłuszcze roślinne otrzymuje się z nasion lub owoców roślin oleistych, a

Tłuszcze roślinne otrzymuje się z nasion lub owoców roślin oleistych, a

tłuszcze zwierzęce pozyskuje z tkanek lub mleka zwierząt lądowych oraz z tkanek zwierząt morskich.
Źródłem tłuszczu zwierzęcego, oprócz tłuszczów jadalnych (masła, smalcu, słoniny), są mięso i wędliny, ryby, jaja oraz produkty mleczne.

Źródła tłuszczów w żywieniu

Слайд 16

W mięsie, zależnie od gatunku zwierzęcia i części, zawartość tłuszczu może

W mięsie, zależnie od gatunku zwierzęcia i części, zawartość tłuszczu może

wahać się od 3do 55%, podobnie w wędlinach.
Ryby zawierają około 0,1-13% tłuszczu, mleko pełne około 3-3,5%, sery od 1-9%, a jaja około 11% tłuszczu.
Слайд 17

Zawartość tłuszczów w wybranych produktach w 100 g produktu

Zawartość tłuszczów w wybranych produktach w 100 g produktu

Слайд 18

Białka są to makrocząsteczki o złożonej strukturze chemicznej, których elementarne części

Białka są to makrocząsteczki o złożonej strukturze chemicznej, których elementarne części

składowe stanowią aminokwasy, zbudowane z atomów węgla, tlenu, azotu, wodoru oraz siarki.

Białka

Слайд 19

Rola i przemiany białek w organizmie człowieka Ilość białka u człowieka

Rola i przemiany białek w organizmie człowieka

Ilość białka u człowieka dorosłego

wynosi od 10 do 14 kg. Około 3 % tego składnika, tj. co najmniej 300 g, podlega w ciągu doby wymianie. Aminokwasy potrzebne do syntezy nowych białek pochodzą zarówno z rozpadu białek ustrojowych, jak również z pożywienia. A więc białko pobierane z pożywienia jest przekształcone w organizmie w swoiste białko ustrojowe.
Białka należą do składników o szczególnym znaczeniu:
Służą do budowy i odbudowy zużywających się tkanek (np. złuszczony naskórek, wypadające włosy),
Są podstawowym składnikiem krwi, limfy, mleka oraz wielu związków biologicznie czynnych, jak : hormony , enzymy,
Wchodzą w skład ciął odpornościowych,
Działają jako substancje buforowe, utrzymują właściwy odczyn płynów ustrojowych, treści przewodu pokarmowego,
Pełnią role nośnika niektórych witamin, składników mineralnych,
Biorą udział w regulowaniu ciśnienia krwi,
Niektóre aminokwasy spełniają dodatkowe, specyficzne funkcje (patrz aminokwasy)
Слайд 20

Białka dzielimy według: budowy chemicznej ( Białka proste – zawierają w

Białka dzielimy według:
budowy chemicznej ( Białka proste – zawierają w

swoim składzie azot, tlen, węgiel, wodór i siarkę; Białka złożone – oprócz aminokwasów mają także związki niebiałkowe, grupy prostetyczne)
Kształtu cząsteczki (globularne, fibrylarne)
Funkcji biologicznej (strukturalne, enzymy, ochronne, transportowe)

Podział i charakterystyka białek

Слайд 21

Trawienie białek

Trawienie białek

Слайд 22

W zależności od wartości odżywczej rozróżniamy białka pełnowartościowe (zawierają wszytki niezbędne

W zależności od wartości odżywczej rozróżniamy
białka pełnowartościowe (zawierają wszytki niezbędne

aminokwasy w proporcjach zapewniających ich maksymalne wykorzystanie do syntezy własnych białek ustrojowych na potrzeby wzrosty młodych organizmów i utrzymania równowagi azotowej osób dorosłych )
białka niepełnowartościowe ( nie są w całości wykorzystywane do syntezy białek ustrojowych i nie zapewniają optymalnego wzrostu młodych organizmów oraz utrzymania równowagi azotowej osób dorosłych )

Źródła białek

Слайд 23

Do dobrych źródeł białka należą jaja, mleko i jego przetwory, sery

Do dobrych źródeł białka należą jaja, mleko i jego przetwory, sery

twarogowe i żółte oraz mięso zwierząt hodowlanych, drobiu i ryb. Mleko zawiera 1-3% białka.
Jaja są bardzo dobrym źródłem białka o najwyższej wartości odżywczej (13%) i innych składników odżywczych, ale zawierają dużo lipidów, w tym cholesterolu.
Zawartość białka w wieprzowinie wynosi 15-21%, wołowinie 16-21%, cielęcinie 18-23%, a baraninie 17-20%.
Drób zawiera 18-23% białka.

Źródła białek

Слайд 24

Źródła białek

Źródła białek