Жіті іштүйнек синдромы кезіндегі диагностикалау және жедел көмек көрсету алгоритмі

ЖЕДЕЛ АППЕНДИЦИТ

Жедел аппендицит - соқыр ішек (бұйен) өскінінің кабынуы.
Іш

XVI ғ. ғалым Парс алғаш рет кұрт тәрізді өсіндіні сипаттап, оң

Статистика:
жиілігі 150-200 адамның біреуі;
соңғы 10 жыл ішінде ауру 2-3 есеге жиіледі;
ет

Колесов бойынша классификация

1.Аппендикулярлы шаншу
2. Жедел жәй беткей (катаральды) аппендицит
3. Деструктивты

Классификация Абрикосов бойынша (морфол.)

І. Беткей және катаральды (6-12 сағ. дамиды)
ІІ. Флегмонозды

Құрт тәрізді өскіннің орналасуы

1.төмен қарай 40-50%
2.латеральды 25%
3.медиальды 17-20%
4.алдында 5-7%
5.артында 9-13%

Клиникасы

Ауырсыну эпигастрийда басталады -40%. Біртіндеп бүкіл іш қуысына. 2-6 сағаттан соң

Жедел аппендицит

Ровзинга белгісі

12> ס"מ

Синдромдар:

Диспепесиялық
- журек айну,1-2 рет құсу, нәжіс шығару бұзылысы.
2. Ауырсыну
-

4. Перитонеальды синдром:
- Интоксикация;
- Гиппократ беті;
- Тілі жабындымен

Симптомдар
Кохер – ауырсынудың эпигастриидан - оң жақ мықын аймағына көшуі.
Ситковский науқас

Раздольский – оң жақ мықын аймағында тері гиперестезиясы, саусақпен ұрғылау.
Образцов -

Кушнеренко – жөтел симптомы.
Ленандер – қолтықасты мен тік ішектегі температураның айырмашылығы

Дифференциальды диагноз

Бүйрек тас ауруы, ЖЗА-де – эритроциттердің болуы, ауырсыну ерекшелігі, дизурия.

Балалардағы жедел аппендициттің клиникасы:
Ішастардың әлсіз пластикалық қабілеті
Іш шарбылары кішкене
Қиын зерттеледі
Барлық симптомдар

Жүктілікте:
Құрт терізді өсіндінің орналасуының өзгеруі
Бұлшық ет тонусының қиын байқалуы
Перитонтке айналуы

Кәрілерде
Клиникасы морфологиясынан озады
Бұлшық еттің қатаю мен Щеткин-Блюмберг симптомы теріс болуы

Жедел аппендициттің емі: аппендикулярлы инфильтраттан басқа шұғыл операция.
Неге:
-басқа әдістердің болмауы
-клиникаға

Аппендэктомия:
Антеградты
Ретроградты
Инвагинациялық
Бөлшектеп
Лигатурлы

Аппендициттің асқынуы

1) аппендикулярлы инфильтрат
2) аппендикулярлы абсцесс
3) перитонит
4) іш қуысы

Асқынулары

Аппендикулярлы инфильтрат оң жақ мықын аймағында қаттылау келген түзіліс пайда болады,

Волкович-Дьяконов кесіндісі

Appendix-тің шашырқайын байлау

Appendix-ті кесу

Өсіндінің ұшын кисетті тігіспен тоқ ішекке енгізу

Ретроградты аппендэктомия

Құрт тәрізді өскіннің шажырқайын кесу

Іш пердесінен тыс орналасқандағы кесу сызығы

Құрт тәрізді өскінді кесіп алу

Флегмонозды аппендицит

1 млн аурудан 3000 еңбекке жарайтын адам қайтыс болады.
Себептері:
Операцияны кеш

Диагноз қиындылығы:
3 айға дейінгі балалық шақ
Егде және толық адамдар
Жүктіліқтің 2-ші

Тұрғындар арасында аппендициттің санитарлық ағарту жұмысысын жүргізу
Медициналық көмекті ертерек сұрау

Іштің қуысының іргелеріндегі тесіктерден
(табиғи немесе жасанды) іш пердесімен бірге

Iш жарықтары
Бұл барлық тұрғындардың 2-4 %-ын құрайтын, жиi кездесетiн ауру.
Жарықтар

Жiктелуi:

Шығу тегi бойынша – туа бiткен және жүре пайда болған (жарақатты

Жарықпен ауыратындардың жыныстық ерекшелiктерi бойынша пайыздық қатынасы:

Ер адамдарда: шап – 96,3

Этиологиясы:

Туа бiткен жарықтар iш қабы қабырғасының даму ақауы немесе жетiлмеуi нәтижесiнде

I. Iшастар қабырғасының әлсiздiгi дамиды:

1.жергiлiктi: а) анатомиялық құрылысы бойынша
б) операция,

II. Iш қабы iшiндегi қысымның жоғарлауы болады:

а) физикалық күш

Клиникалық көрiнiсi:

Ауру негiзiнен баяу дамиды, бiрақ кейде физикалық жүктемеден, жөтелден кейiн

Обьективтi белгiлерi:

1. Жарық томпаюы – вертикальды жағдайда немесе күшену кезiнде шар

Бастапқы кезеңде жарықты анықтау өте қиын. Жөтел түрткi феноменiн анықтау және

Оперативтi түрде жүргiзiледi. Операция екi кезеңнен тұрады:
1.жарықты кесу – жарық қабын

Операцияға қарсы көрсеткiш:

Ол абсолютті және салыстырмалы болып бөлінеді.
Абсолюттi – жедел

Операция жасауға болмайтын жағдайда бандаж қолданылады. Бандажды әр адамға жеке түрде

Жарық қабын кесіп ашудың жолдары

Жарық қабындағы ағзаны іш қуысына кіргізіп, тігіс салынуы:

Шап жарығындағы қолданылатын хирургиялық тәсілдер:

Шап каналы

Шап каналы: қабырғалары-
1) Алдыңғысы- сыртқы қиғаш бұлшық ет апоневрозы
2) Артқысы- іштің

Жирар әдісі

бірдей тканьдерді біріктіру.Инені іштің сыртқы қиғаш бұлшықетінің жоғарғы апоневроз лоскуты

шап каналының артқы қабырғасы бекітілуі үшін жарық қапшығын алғаннан кейін

Кіндік жарығы –деп кіндік аймағынан құрсақ қабырғасының әлсіз жері арқылы құрсақ

Кіндік жарығындағы қолданылатын хирургиялық тәсілдер:

бір жағынан іштің ақ сызығының апоневрозының бір шетін ала, ал

екі көлденең кесу арқылы терімен бірге кіндікті кеседі. Жарық қапшығын

Мейо әдісі

Мейо әдісі

Кіндік жарығындағы Лексера тәсілі

Лексера тәсілі

Операциядан кейінгі жарықтың операциясы. Лавсанды тканьді апоневрозмен бұлшықетке тігу.

Операциядан кейінгі жарыққа операция жасау.Терідегі тыртықты айналдыра кесу.

Операциядан кейінгі жарықтың апоневрозы мен жарық қабына тігіс салу.Шампионер әдісі.

Сан жарықтары:
шап жарықтарына қарағанда сирек кездеседi. 40-60 жас аралығындағы

Сан жарықтары Скарпов ұшбұрышында орналасады. Сан жарықтарының клинико- анатомиялық ерекшелiктерi-ол пупартов

Сан үшбұрышы (Скарпов):- қабырғалары
1) Сыртқы жағынан- m.sartorius
2) Ішкі жағынан- m. Adductor

Lacuna musculorum et Lacuna vasorum

Пупартов асты кеңiстiгiнiң 2/3 бөлiгiн құрайтын бұлшықеттi лакунада мықын-бел бұлшықетi мен

Жарық пайда болуымен түзiлетiн сан каналының қабырғалары:
1. жоғары жағынан-шап (пупартов)

Canalis femoralis.

Сан жарықтары үлкен болмайды немесе сирек кездеседi. Айқын ауырсыну симптомымен, қысылу

Жарық қабы пупартов байламы астымен сан артериясы мен венаның үстiнде орналасса,

II. 3 топқа бөлiнедi:
1-шi топ- тамырлы лакунада сан каналы арқылы

Сан жарықтарының клиникасы:
Сан жарығының үлкен түрлерi сирек кездеседi. Жарық қабының

Жарық үлкен болмаса, жарық қысылуы пайда болады. Шарбының қысылуы кезiнде клиникалық

Науқастар жүрген кезде шап бөлiмiнде ауырсыну пайда болатынына шағымданады. Бұл ауырсыну

Сан каналының қабырғасының икемдiлiгi аз және Скарпов ұшбұрышында үлкен май қабаты

Емi: Шап жарығына қарағанда, сан жарығына операция жасау қиындыққа түседi.

Сан арқылы операция жасаған кезде тамырларға параллельдi өтетiн вертикальды тiлiк жасайды

10-15% - да жабушы артерия төменгi iшастар үстi артериясынан атиптi түрде

Тігудің көптеген әдiстері бар:
1)Пупартов байламын қасаға сүйегiнiң горизонтальды тармағымен бiрiктiрiп тігедi.

Шап арқылы операция жасағанда шап жарығына сияқты тiндi тiлiп кеседi. Жарық

Сан жарығындағы операция.Сан каналына пластика жасау.Lig. Inguinale-ні ossis pubis-ке тігу

Iш жарығының асқынулары (қысылу, орнына келмеуi, копростаз, қабыну)

Қысылған жарықтар:
Қысылу – жарықтың ең ауыр асқынуы болып табылады. Барлық аурудың

Эластикалық қысылу iш бұлшықеттерiнiң жиырылуы мен жарық қабында жататын iлмекке iшек

Қабырғалық қысылуы (Рихтерлiк) кезiнде iшектiң тек бiр қабырғасы ғана қысылады. Ол

Ретроградты қысылуында ащы iшек қысылады, бұл кезде жарық қапшығында екi iшек

Қысылған кабырғалық ішектің қабырғасына серозді-етті тігіс салу операциясы

Рихтер жарығында

Қысылған жарық кезіндегі ішек өтімсіздігінің белгісі

Патанатомиясы:
Iшектiң жарық қақпасымен қысылу жерiнде странгуляциялық жүлгелер түзiледi. Олар iшек қабырғасының

Жарық суы алдымен стерильдi, содан кейiн геморрагиялық сипатта болып, содан соң

Клиникалық көрiнiсi:
Iшектiң жарық қақпасымен қысылу жерiнде странгуляциялық жүлгелер түзiледi.

Жарық суы алдымен стерильдi, содан кейiн геморрагиялық сипатта болып, содан соң

3. Жарық томпаюының мөлшерi ұлғаяды және жарық суына байланысты ол тез

Дифференциальды диагноз:
Жарықтың орнына келмеуiмен, жарықтың қабынуымен, копростазбен, жарықты аппендицитпен,

Емi:
Қысылудан кейiн 3 тәулiк өткен соң өлiм қаупi 10

Операция ерекшелiктерi:
1.Қысылған сақина жарық қабының ашылуына дейiн және қысылған мүшелердiң

3.«Жарық суы» инфицирленгенде салфетка салады, содан соң оны сорып алып, себу

Iшектiң өмiрге қабiлеттiлігiнiң белгiлерi:
а) қалыпты түсi мен тонусының қалпына келуi
б) серозды

Жарық қабында бiрнеше iлмектер болса (ретроградты қысылу болуы мүмкiн)
Iшек резекциясы сау

Анастамоз 2 жолмен жасалынады:
«соңын соңына»
«бүйiрiн – бүйiрiне»

Жағдайы ауыр науқастарға iшек жыланкөзi салынады, ал жағдайы өте ауыр науқастардың

Өлiм дәрежесi:-
алғашқы тәулiгiнде – 2,9 %-ын,
екiншi тәулiкте – 7

Консервативтi ем:
Қысылудан кейiн алғашқы 2 сағат iшiнде, жүрек декомпенсациясы

терең дем алдыру
қолмен жарықты орнына келтiру
Орнына келтiргеннен кейiн жөтел түрткiсi симптомын

II. Копростаз.
Копростаз- нәжiстiк массаның жарық қабында iркiлуi.
Ол көбiнесе iшек атониясы

III. Қабыну
Қабыну көбiнесе жарық құрамынан басталады: жедел аппендицитi, жатыр қосалқыларының

Орнына келмейтiн жарықтар
Орнына келмейтiн жарық – созылмалы түрде өтетiн асқыну.

Емi: Жарыққа жасалынатын операция жоспарлы түрде жүргiзiледi, қысылған жағдайда жедел