- Главная
- Физика
- Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем беру негіздері
Содержание
- 2. ДӘРІСТІҢ ЖОСПАРЫ 1. Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем беру негіздері 2. Физикалық
- 3. Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем беру негіздері Өлшеу жіктемелерінің мақсатқа сәйкестігі, яғни
- 4. Өлшеу дәлдігі – нәтижелері өлшенетін шаманың нақты мәнге жуықтығын көрсететін өлшеу көрсеткіштері. Дәлдікті сан ретінде ықтималды
- 5. Ең көп тарағаны өлшеу нәтижесін алудың жалпы тәсілдері бойынша жіктелу. Осы белгіге байланысты өлшеу тура, жанама,
- 6. Жалпы жағдайда Y өлшенетін шаманы тура өлшеу арқылы алынған Х1, Х2, …, Хn шамаларымен байланыстыратын тәуелділікті
- 7. F функционалды тәуелділіктің түрі бойынша жанама өлшеуді мына түрлерге бөледі: ∙ сызықты тәуелділікпен, мұндағы Ki–і-ші аргументтің
- 8. Қазіргі заманғы микропроцессорлы өлшеу аспаптарында көбінесе белгісіз өлшенетін шаманы өлшеу аспаптың “ішінде” жүргізіледі. Бұл жағдайда өлшеу
- 9. Жиынтық өлшеу деп бірнеше біртекті шамалардың бірмезгілде өлшенуін айтамыз, ол кезде олардың белгісіз мәндерін осы шамаларды
- 10. Жанама, бірігіп және жиынтық өлшеулер жалпы бірдей маңызды қасиеттермен біріктіріледі: олардың нәтижелері өлшенетін шамалар мен тура
- 11. Өлшенетін шаманың өзгеру байланысы бойынша өлшеулер статикалық және динамикалық болып бөлінеді. Өлшенетін шаманың өзгеру жылдамдығының әсерінен
- 12. Метрологиялық белгіленуіне байланысты өлшеулер техникалық және метрологиялық болып бөлінеді. Техникалық өлшеулер жұмыс істеуші СИ арқылы жүргізіледі.
- 13. 2.1 Физикалық шамалар мен олардың бірліктер жүйесі Ғылымда, техникада және күнделікті өмірде адам бізді қоршаған физикалық
- 14. Килограмм – халқаралық килограмм массасының түпнұсқасына тең салмақ; Ампер – бір-бірінен 1м қашықтықта орналасқан шексіз ұзын
- 15. Өлшеу жүйесінде бірліктермен қолданылатын жүйеге кірмейтін бірліктер: масса-тонна – Т; уақыт-минут – мин; сағат – с;
- 16. ӨБҚ етудің негізгі мақсаты – ол Қазақстан Республикасының азаматтары мен экономикасының сұраныстарын сенімді емес өлшеу нәтижелерінен
- 17. Физикалық шаманың өлшемі – берілген объектінің “физикалық шама” деген ұғымға сәйкес алынған қасиетінің мөлшерлі мәні. Мысалы,
- 18. ФШ-дың маңызды сипаттамалары болып берілген шаманың негізгі физикалық шамамен байланысын көрсететін, дәрежелі көпмүше түрде берілген dim
- 19. Өлшемділіктерге көбейту, бөлу, дәрежесін арттыру мен түбірін шығару сияқты әрекеттерді жатқызуға болады. Өлшемділік ұғымы мыналарда кеңінен
- 20. Жалпы еркін түрде негізгі деп аталатын бірнеше ФШ дәлелденген, қалған туынды деп аталатын шамалар өздері арасындағы
- 21. Қазіргі уақытта қолданылып жүрген мемлекеттік өлшеу жүйесіні негізгі шамаларға сәйкес LMTIQNJ белгілерімен белгіленуі тиіс, олар: ұзындық
- 22. 2.2 Физикалық шамалардың бірліктер жүйесін құру принциптері N физикалық шаманың сандық мәндері арасында n байланыс теңдеуі
- 23. Негізгі бірліктер саны физикалық заңдылықтар мен анықтамалардың өрнектерінде тұрған коэффициенттер санымен тығыз байланыста. Негізгі бірліктерді таңдап
- 24. Жаңа бірліктер жүйесін құру немесе енгізу кезінде ғалымдар тек бір ғана принципке ортақтасады, ол – тәжірибелі
- 25. ∙ туынды ФШ мен олардың бірліктерін тудыру қарапайымдылығы, яғни байланыс теңдеулеріндегі пропорционалды коэффициенттерді бірге теңестіру; ∙
- 26. 2.3 Өлшем бірліктері туралы түсініктемелер Өлшеу жүргізген кезде олардың бірлігін қамтамасыз ету қажет. Өлшем бірлігі деп
- 27. Өлшем бірлігін қамтамасыз ету үшін кез-келген шаманың барлық СИ-де градустеген бірліктердің үйлесімділігі қажет. Бұл ФШ-дың бекітілген
- 28. Туынды бірлікті көрсету – бұл ФШ-дың көрсетілген бірліктеріндегі мәнін өлшенетін шамаға функционалды байланыстағы басқа шамаларды жанама
- 30. Скачать презентацию
ДӘРІСТІҢ ЖОСПАРЫ
1. Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем
ДӘРІСТІҢ ЖОСПАРЫ
1. Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем
3. Физикалық шамалардың бірліктер жүйесін құру принциптері
4. Өлшем бірліктері туралы түсініктемелер
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем беру негіздері
Өлшеу
Өлшеу түрлері. Физикалық шамалардың бірліктерін көрсету мен оларға өлшем беру негіздері
Өлшеу
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Өлшеу дәлдігі – нәтижелері өлшенетін шаманың нақты мәнге жуықтығын көрсететін өлшеу
Өлшеу дәлдігі – нәтижелері өлшенетін шаманың нақты мәнге жуықтығын көрсететін өлшеу
Өлшеу дұрыстығы – нәтижелердің жүйелік қателіктерінің нөлге жуықтығын көрсететін өлшеудің сапасы ретінде анықталады. Өлшеу сапасының маңызды бір көрсеткіші – оның ақиқаттығы; ол өлшем нәтижесіне сенімділікті сипаттайды және оларды екі категорияға бөледі: сәйкес шамалардың шын мәнінен ауытқуының ықтималды сипаттамаларының белгілі немесе белгісіздігіне байланысты ақиқатты және ақиқат емес.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Ең көп тарағаны өлшеу нәтижесін алудың жалпы тәсілдері бойынша жіктелу. Осы
Ең көп тарағаны өлшеу нәтижесін алудың жалпы тәсілдері бойынша жіктелу. Осы
Тура өлшеу деп шаманың белгісіз мәнін тікелей ӨЖ көрсеткіштері бойынша табуды айтамыз. Мысалы, таразы арқылы өлшенетін масса, термометрмен температураны, вольтметрмен кернеуді өлшеу жатады.
Жанама өлшеу – ол шаманың мәнін бірдей жағдайда жүргізілген тура өлшеумен алынған шамалар арасындағы белгілі тәуелділік негізінде өлшеу болып табылады. Мұндай өлшеулердің метрологиялық тәжірибеде маңызды мәні бар. Олардың негізінде, мысалы, алғашқы эталондармен алынған негізгі шамалардың бірліктер эталондарымен жазылған мәндерді орнату.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Жалпы жағдайда Y өлшенетін шаманы тура өлшеу арқылы алынған Х1, Х2,
Жалпы жағдайда Y өлшенетін шаманы тура өлшеу арқылы алынған Х1, Х2,
Мысалы, ρ = m/V тығыздықты m масса мен V көлемді тура өлшеу нәтижесі арқылы өлшеу; активті R = U/I кедергіні U кернеу мен I токты тура өлшеу нәтижесі арқылы өлшеу.
F функционалды тәуелділіктің түрі бойынша жанама өлшеуді мына түрлерге
бөледі:
∙ сызықты
F функционалды тәуелділіктің түрі бойынша жанама өлшеуді мына түрлерге бөледі: ∙ сызықты
Қазіргі заманғы микропроцессорлы өлшеу аспаптарында көбінесе белгісіз өлшенетін шаманы өлшеу аспаптың
Қазіргі заманғы микропроцессорлы өлшеу аспаптарында көбінесе белгісіз өлшенетін шаманы өлшеу аспаптың
Жиынтық өлшеу деп бірнеше біртекті шамалардың бірмезгілде өлшенуін айтамыз, ол кезде
Жиынтық өлшеу деп бірнеше біртекті шамалардың бірмезгілде өлшенуін айтамыз, ол кезде
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Жанама, бірігіп және жиынтық өлшеулер жалпы бірдей маңызды қасиеттермен біріктіріледі: олардың
Жанама, бірігіп және жиынтық өлшеулер жалпы бірдей маңызды қасиеттермен біріктіріледі: олардың
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Өлшенетін шаманың өзгеру байланысы бойынша өлшеулер статикалық және динамикалық болып бөлінеді.
Өлшенетін
Өлшенетін шаманың өзгеру байланысы бойынша өлшеулер статикалық және динамикалық болып бөлінеді.
Өлшенетін
Статикалыққа өзгеру уақыты барысында өзгермейтін нақты өлшеу есептеріне сәйкес алынған ФШ-ды өлшеу жатады. Динамикалық өлшеулер – ФШ-ның өлшемі бойынша өзгеретін өлшеуді айтамыз. Өлшеулерді статикалық пен динамикалық түрге жатқызу белгілері болып өлшенетін шаманың берілген өзгеру жылдамдығы немесе жиілігі кезіндегі және ӨЖ-нің берілген динамикалық қасиеті кезіндегі динамикалық қателікті айтамыз. Оны біршама аз деп алайық (шешілетін өлшеу есебінде). Бұл жағдайда өлшеуді статикалық деп алсақ болады. Көрсетілген талаптар орындалмаған жағдайда ол динамикалық болып саналады.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Метрологиялық белгіленуіне байланысты өлшеулер техникалық және метрологиялық болып бөлінеді. Техникалық өлшеулер
Метрологиялық белгіленуіне байланысты өлшеулер техникалық және метрологиялық болып бөлінеді. Техникалық өлшеулер
Метрологиялық өлшеулер кезінде қателіктер қажетті ретпен ескеріледі, ал техникалық өлшеу кезінде алдымен берілген тәжірибелік тапсырманы шешу үшін жеткілікті берілген қателік ескеріледі.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
2.1 Физикалық шамалар мен олардың бірліктер жүйесі
Ғылымда, техникада және күнделікті өмірде
2.1 Физикалық шамалар мен олардың бірліктер жүйесі
Ғылымда, техникада және күнделікті өмірде
СИ (өлшеу жүйесі) өлшем мен салмақ жөніндегі Бас конференцияның шешімі бойынша негізгі бірліктердің анықтамалары:
Метр – 1/299792458 секундтың үлесінде жарықтық вакуумда өткен жолының ұзындығына тең ара қашықтық;
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Килограмм – халқаралық килограмм массасының түпнұсқасына тең салмақ;
Ампер – бір-бірінен 1м
Килограмм – халқаралық килограмм массасының түпнұсқасына тең салмақ;
Ампер – бір-бірінен 1м
Кельвин – судың үш еселенген нүктесінің термодинамикалық температурасының 1/273,16 бөлігіне тең температура;
Моль – массасы 0,012 кг 12 көміртегіндегі атомдар құрамындағы элементтерден құралған жүйе затының санына тең;
Кандела – жарық күшінің белгіленген бағытта шығарылатын монохроматикалық сәулеленуінің жиілігі 540*1012Гц тең, осы бағытта жарықтың энергетикалық күші 1/683 ВТ/ср тең жарық күші.
Халқаралық бірліктер жүйесінде екі қосымша – жазықты және дене бұрыштарын өлшейтін бірліктер бар.
Радиан (рад) – жазықты бұрыш өлшемі-шеңбердің екі радиусының арасындағы бұрыштың, екеуінің арасындағы доғаның ұзындығы шеңбердің радиусының ұзындығына тең. Градуспен өлшесек 1 радиан – 570171 44,811.
Стерадиан (ср) – дене бұрышының бірлігі. Ω = 2π(1-cos∟α/2). Ω-дене бұрышы; α-сфераның ішіндегі берілген дене бұрышымен шығарылған конустың төбесіндегі жалпақ бұрыш. 1ср дене бұрышына 650321 жалпақ бұрыш тең болады. 1200 жалпақ бұрыш π ср, 1800 жалпақ бұрыш – 2π ср бұрышқа тең.
Өлшеу жүйесінде бірліктермен қолданылатын жүйеге кірмейтін бірліктер:
масса-тонна – Т; уақыт-минут –
Өлшеу жүйесінде бірліктермен қолданылатын жүйеге кірмейтін бірліктер:
масса-тонна – Т; уақыт-минут –
Өлшеу бірлігі – нәтижелері көрсетілген шама бірліктерінде берілген, өлшеу жағдайы, ал өлшеу қателігі берілген ықтималдықпен қойылған шектен шықпау керек.
Өлшеу бірлігін қамтамасыз ету (ӨБҚ) – бұл өлшеу бірлігін заңды актілерге сәйкестігіне жету мен қолдануға бағытталған метрологиялық қызметтің іс-әрекеті.
ӨБҚ етудің негізгі мақсаты – ол Қазақстан Республикасының азаматтары мен экономикасының
ӨБҚ етудің негізгі мақсаты – ол Қазақстан Республикасының азаматтары мен экономикасының
ӨБҚ етудің басқа мақсаттарына келесілер жатады:
отандық және импортталған өнімдердің қауіпсіздігі мен сапасы;
фундаменталды зерттеулердегі өлшеу сенімділігі;
материал және энергия ресустарының сенімді есептелуі;
қоршаған ортаны қорғау, адам өмірі мен еңбек қауіпсіздігі және т.б.
Физикалық шаманың өлшемі – берілген объектінің “физикалық шама” деген ұғымға сәйкес
Физикалық шаманың өлшемі – берілген объектінің “физикалық шама” деген ұғымға сәйкес
Физикалық шаманың мәні – ол оның бірлігі түрінде алынған қандай да бір сан түрінде берілген өлшемін бағалау. Оны өлшеу нәтижесін немесе ФШ-ның Q мәнін q санды мән мен өлшем бірлігі таңдап алынған [Q] араларын байланыстыратын Q = q[Q] негізгі өлшеу теңдеуін сәйкес есепті шешу нәтижесінен аламыз. Өлшем бірлігіне байланысты ФШ-дың сандық мәні өзгереді де, өлшемі сол күйінде қалады.
Физикалық шамалардың бірліктері – бұл белгілі өлшемдегі ФШ, оның өлшемі бірге тең, ол біртекті ФШ-ды мөлшерлі түрде беру үшін қолданылады. ФШ бірліктерінің өлшемдері мемлекеттік метрологиялық басқармалардың заңға сәйкес бекітілген жолдарымен қойылады.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
ФШ-дың маңызды сипаттамалары болып берілген шаманың негізгі физикалық шамамен байланысын көрсететін,
ФШ-дың маңызды сипаттамалары болып берілген шаманың негізгі физикалық шамамен байланысын көрсететін,
мұндағы L, M, T, I – берілген жүйенің негізгі шамаларының шартты белгіленулері; α, β, γ, η - бүтін немесе бөлшек, оң немесе теріс айғақты сандар. Негізгі шама өлшемділігінің арттырылған дәреже көрсеткішін өлшемділік көрсеткіштері деп атайды. Егер барлық өлшемділік көрсеткіштер нөльге тең болса, онда мұндай шамаларды өлшемсіз шама деп атайды.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Өлшемділіктерге көбейту, бөлу, дәрежесін арттыру мен түбірін шығару сияқты әрекеттерді жатқызуға
Өлшемділіктерге көбейту, бөлу, дәрежесін арттыру мен түбірін шығару сияқты әрекеттерді жатқызуға
∙ бірліктерді бір жүйеден екінші жүйеге өткізу үшін;
∙теориялық қорытынды нәтижесінен алынған күрделі есептеу формулаларының дұрыстығын тексеру үшін;
∙ шамалар арасындағы тәуелділікті анықтау үшін;
∙ физикалық ұқсастық теориясында.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Жалпы еркін түрде негізгі деп аталатын бірнеше ФШ дәлелденген, қалған туынды
Жалпы еркін түрде негізгі деп аталатын бірнеше ФШ дәлелденген, қалған туынды
Физикалық шамалар жүйесінде негізгі шамалардың символдары қолданылады. Мысалы, негізгі шамалар болып ұзындық (L), масса (М) және уақыт (Т) алынатын механикалық шамалар жүйесі LMT жүйе деп аталады.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Қазіргі уақытта қолданылып жүрген мемлекеттік өлшеу жүйесіні негізгі шамаларға сәйкес LMTIQNJ
Қазіргі уақытта қолданылып жүрген мемлекеттік өлшеу жүйесіні негізгі шамаларға сәйкес LMTIQNJ
ФШ-дың ережелерге сәйкес алынған негізгі және туынды бірліктер жиынтығы физикалық шамалардың бірліктер жүйесі деп аталады. Негізгі ФШ-дың бірлігі жүйенің негізгі бірлігі болып табылады.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
2.2 Физикалық шамалардың бірліктер жүйесін құру принциптері
N физикалық шаманың сандық мәндері
2.2 Физикалық шамалардың бірліктер жүйесін құру принциптері
N физикалық шаманың сандық мәндері
Тәжірибеде негізгі шама ретінде N-n физикалық шамаларды емес, одан үлкен N-n+p-ге тең шамаларды алған қолайлы. Бұл жағдайда барлық коэффициенттерге кез-келген санды мәндер беруге болмайды, өйткені р коэффициенттері берілген жағдайдағы қалған n-p туынды ФШ сияқты белгісіз түрде болады.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Негізгі бірліктер саны физикалық заңдылықтар мен анықтамалардың өрнектерінде тұрған коэффициенттер санымен
Негізгі бірліктер саны физикалық заңдылықтар мен анықтамалардың өрнектерінде тұрған коэффициенттер санымен
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Жаңа бірліктер жүйесін құру немесе енгізу кезінде ғалымдар тек бір ғана
Жаңа бірліктер жүйесін құру немесе енгізу кезінде ғалымдар тек бір ғана
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
∙ туынды ФШ мен олардың бірліктерін тудыру қарапайымдылығы, яғни байланыс теңдеулеріндегі
∙ туынды ФШ мен олардың бірліктерін тудыру қарапайымдылығы, яғни байланыс теңдеулеріндегі
∙ негізгі мен туынды бірліктерді пайдалану және төменгі эталондармен оларға өлшем берудің жоғары дәлділігі;
∙ негізгі бірлік эталондарының жойылмауы, яғни жоғалтқан жағдайда оларады жаңадан қайта жасау мүмкіндігі;
∙ бірліктің орнын басу, олардың өлшемдерін сақтау және жаңа бірліктер жүйесін енгізген кезде оларға ат беру, бұл материалдық пен психологиялық шығындарды жоюға байланысты болады;
∙ негізгі мен туынды бірліктер өлшемінің тәжірибеде өте жиі кездесетін ФШ-дың өлшемдеріне жақындығы;
∙ негізгі мен туынды бірліктердің эталондармен бірге сақталуынның ұзақ уақыттылығы;
∙ материалдың ең ортақ қасиетін бейнелейтін ФШ-дың негізгі минималды саны ретінде таңдап алу;
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
2.3 Өлшем бірліктері туралы түсініктемелер
Өлшеу жүргізген кезде олардың бірлігін қамтамасыз ету
2.3 Өлшем бірліктері туралы түсініктемелер
Өлшеу жүргізген кезде олардың бірлігін қамтамасыз ету
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Өлшем бірлігін қамтамасыз ету үшін кез-келген шаманың барлық СИ-де градустеген бірліктердің
Өлшем бірлігін қамтамасыз ету үшін кез-келген шаманың барлық СИ-де градустеген бірліктердің
Физикалық шаманың бірліктерін көрсету – бұл мемлекеттік эталондарға және үлгілі СИ-ге байланысты дәлдігі ең жоғары елдердің ФШ-ның бірліктерін материалдау операцияларының жиынтығы. Олар негізгі және туынды бірліктерді көрсету болып бөлінеді.
Негізгі бірліктерді көрсету – ол бірліктердің анықталуына байланысты ФШ-ды белгіленген өлшем бойынша құру жолдары арқылы көрсету болып табылады. Ол мемлекеттік алдыңғы эталондар арқылы іске асады. Мысалы, масса бірлігі – 1 килограмм (дәл), ол Халықаралық өлшемдер мен салмақтар бюросында сақталған платинді иридиялы таразы тасы түрінде көрсетілген, оның халықаралық мәні – 1 кг. РФ-ның Мемлекеттік эталонының құрамына кіретін платинді иридиялы таразы тасының соңғы халықаралық салыстыру (1979) негізіндегі массасы 1,000000087 кг болды.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы
Туынды бірлікті көрсету – бұл ФШ-дың көрсетілген бірліктеріндегі мәнін өлшенетін шамаға
Туынды бірлікті көрсету – бұл ФШ-дың көрсетілген бірліктеріндегі мәнін өлшенетін шамаға
Өлшем бірлігін беру – тексеріп өлшеу құралдарында сақталған ФШ бірліктерінің өлшемін оларды тексеру немесе калибрлеу кезінде көрсетілетін немесе эталонмен сақталатын бірліктер өлшеміне келтіру. Өлшем бірліктері “жоғарыдан төменге ” қарай беріледі - СИ-дің жоғарғы дәлдігінен төменгі дәлдікке қарай.
Бірліктерді сақтау – берілген СИ-ге тән өлшем бірліктерінің уақыт бойынша өзгермеуін қамтамасыз ететін операциялардық жиынтығы. ФШ-ның бірлік эталондарын сақтау кезінде эталонның метрологиялық сипаттамаларын орнықты шектулерде ұсталуына мүмкіндік жасайтын өзара байланысқан операциялардың жүргізілуін алдын-ала береді. Алғашқы эталондарды сақтау кезінде бірліктерді көрсету дәлдіктерін жоғарлату мен өлшем беру әдістерін жетілдіру мақсатында басқа елдердің ұлттық эталондарымен қосыла отырып, олардың жүйелі түрде зерттелуі орындалады.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ М И Н И С Т Е РЛІГІ
Қ.И. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар институт ы