Эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу

Содержание

Слайд 2

200 жыл бұрын ұлы ғалым И.Кант психологияның құбылыстар ешқандай өлшеуге келмейді,

200 жыл бұрын ұлы ғалым И.Кант психологияның құбылыстар ешқандай өлшеуге келмейді,

сәйкесінше оларға математикалық өңдеу әдістері жүргізілмейді, сондықтан психология ғылым ретінде орын алмайды деген. И.Канттың ойына қарсы пікірді И.Гербарт «Психология – метафизика және математиканың тәжірибесіне негізделген ғылым ретінде» атты еңбегінде дәлелдеді.
Слайд 3

Математикалық әдістердің мағынасын тұрмыстық және ғылыми психологияны салыстыру барысында ұғынуға болады.

Математикалық әдістердің мағынасын тұрмыстық және ғылыми психологияны салыстыру барысында ұғынуға болады.

Шындықты тұрмыстық деңгейде тануда негізгі құрал – ақыл-ой
Танудың нәтижесі –жеке пікіріміз субъективті ,ал ғылыми танымда оның мақсаты бойынша болжам жасау және сәйкесінше оны интерпретациялау.
Слайд 4

Гипотеза – бұл әлі де бекітілмеген әлі жоққа, бекерге шығарылмаған теориядан

Гипотеза – бұл әлі де бекітілмеген әлі жоққа, бекерге шығарылмаған теориядан

туындайтын болжам. Гипотезаларды қалыптастыру зерттеудің бағытын жүйелеп, нақтылайды.
Слайд 5

Статистикалық гипотезаны тексеру алғаш Д.Арбутиоттың жұмысында тексерілген. Қорытындылай келгенде, ғылыми таным

Статистикалық гипотезаны тексеру алғаш Д.Арбутиоттың жұмысында тексерілген.
Қорытындылай келгенде, ғылыми таным математикалық

өңдеуді қажет етеді және бұл процесс 3 модель түрінде көрінеді:
Слайд 6

Гипотеза – бұл әлі де бекітілмеген әлі жоққа, бекерге шығарылмаған теориядан

Гипотеза – бұл әлі де бекітілмеген әлі жоққа, бекерге шығарылмаған теориядан

туындайтын болжам. Гипотезаларды қалыптастыру зерттеудің бағытын жүйелеп, нықтылайды.
Статистикалық гипотеза – математикалық статистика тілінде параметрлер арасында байланысты орнатады. Статистикалық гипотеза – Нөлдік, Альтернативті, Бағытталған, Бағытталмаған болып бөлінеді.

Статистикалық гипотезалар

Слайд 7

Нөлдік гипотеза – (белгіленуі Н0) бұл өлшеніп отырған екі құбылыстың немесе

Нөлдік гипотеза – (белгіленуі Н0) бұл өлшеніп отырған екі құбылыстың

немесе екі параметр арасында айырмашылықтың жоқтығы туралы гипотеза.
Альтернативті гипотеза - (белгіленуі Н1) өлшеніп отырған екі құбылыстың немесе екі параметр арасында мәнді, жеткілікті айырмашылықтың бар болуы туралы гипотеза. Бұл гипотеза кейде эксперименталды жұмыс гипотезасы деп аталады.
Слайд 8

Альтернативті және нөлдік болжам бағытталған және бағытталмаған болуы мүмкін. Егер біз


Альтернативті және нөлдік болжам бағытталған және бағытталмаған болуы мүмкін. Егер

біз А тобында қандай да бір эксперимент нәтижесінде Б тобына қарағанда көп өзгеріс болатынын дәлелдегіміз келсе, онда бағытталған болжам құрамыз.
Н0 бойынша: Х1 белгісі Х2 белгісінен артық емес
Н1 бойынша: Х1 белгісі Х2 белгісінен артық
Ал егер біз А және Б тобындағы белгінің таралу формасының бір-бірінен бөлек екенін дәлелдегіміз келсе, онда бағытталмаған болжам құрылады.
Н0 бойынша: Х1 және Х2 белгісінің арасында мәнді айырма жоқ
Н1 бойынша: Х1 және Х2 белгісінің арасында мәнді айырма бар.
Болжамдарды тексеру айырмаларды статистикалық бағалау критерийлері көмегімен жүзеге асады.
Слайд 9

Слайд 10

Слайд 11

Грек белгілері: α (альфа) 1 реттік қатенің ықтималдылығы β (бета) 2

Грек белгілері:
α (альфа) 1 реттік қатенің ықтималдылығы
β (бета) 2 реттік

қатенің ықтималдылығы
λ (ламбда) Колмогоров-Cмирнов критерийі
ν (ню) параметрикалық емес критерийдегі бостандық дәрежесінің саны
σ (сигма) стандартты ауытқу
φ (фи) φ* критерийіндегі проценттік бөліммен анықталынатын орталық бұрыш
φ* бұрыштық өзгерумен Фишер критерийі
χ² (хи-квадрат) Пирсон критерийі
χ²r (хи- ар- квадрат) Фридман критерийі