Статистикалық көрсеткіштер

Июль 31, 2022

Главная
Математика
Статистикалық көрсеткіштер

Содержание

2. Табиғи (натуралдық) өлшеммен қоса шартты-табиғи өлшем бірліктері де қолданылады. Оған өзінің қолданылуы жағынан бірдей, ал сапалық
3. Барлық өнімдерді салыстырмалы түрде қайта есептеу үшін қандай да бір эталон қолданылады (мұнай баррелі, сүттің майлылығы
5. Егер берілген эталон жоқ болса, онда мән-жайларға байланысты оны ойлап табады. Мысал. Дәптерлердің шығару көлемі, мың
8. Есеп. Жүкті тасымлдау туралы мәліметтер келесі берілген. 5 мың тонна салмағы бар жүк 800 км-ге тасымладанған,
9. Көлік жұмысының (жүк айналымын) жалпы көлемін күрделі табиғи өлшем бірліктерімен тең болады: Q = 5мың тонна*800км+
10. Абсолюттік шамалар әр түрлі қатысты статистикалық шамаларды есептеудің негізі болып табылады
11. Есеп. Есептеу кезең ішіндегі кәсіпорынның отын шығыны туралы келесі мәліметтер берілген: Шартты отынға ауыстыру коэффициенттері: мазут
12. Есептеу керек: 1. Әр түрлі отынның жоспар бойынша шығынын және нақты жұмсалғанын шартты өлшем бірліктермен анықтау
13. Шешімі : Бұл есепте шартты – табиғи өлшем бірліктерімен берілген абсолюттік көрсеткіштер және қатысты көрсеткіштердің екі
14. Отындардың табиғи көлемін шартты отынға ауыстыру коэффициенттеріне көбейтіп, отынның барлық түрлерін шартты отынға ауыстыру керек. Шартты
15. Жоспар бойынша отын шығынын шартты өлшем бірлікке ауыстыру Q = 500тонна*1,37+320тонна*0,9+650тонна*1,2= 1 753 шартты отын
16. Q = 520тонна*1,37+300тонна*0,9+690тонна*1,2= 1 810,4 шартты отын Нақты жұмсалғанын отын шығынын шартты өлшем бірлікке ауыстыру
17. 2. Отынның жалпы жұмсалғаны бойынша жоспардың орындалуының қатысты шамасын (Жалпы жоспардың орындалуының қатысты шамасы/көрсеткіш, процентпен). Бұл
18. 3.Отынның жоспар бойынша шығынының және нақты жұмсалған отынның түрлері бойынша үлестік салмақтарын анықтау (құрылымның қатысты шамасы)
19. Жоспар шығыны бойынша отынның түрлерінің жалпы шығындағы үлестік салмақтарын анықтау (құрылымның қатысты шамасы)
20. Нақты жұмсалған отынның түрлерінің жалпы шығындағы үлестік салмақтарын анықтау (құрылымның қатысты шамасы)
21. Есеп. “Рахат” кәмпит фабрикасының өндірген өнімдерінің көрсеткіштері төменде берілген, тоннамен: Өндірілген өнімдердің шартты есептеліну коэффиценттері: шоколадтарда
22. Фабрика және кәмпиттер түрлері бойынша есептеу керек: Фабрика бойынша өндірілген өнімдердің жалпы көлемін (өткен және ағымдағы
23. Шешуі: 1. Фабрика бойынша өнімдердің жалпы көлемін есептеу үшін өнімдер түрлерінің салмағын оның коэффиценттеріне көбейтеміз және
24. Өткен жылғы өнімнің нақты өндірілгенін шартты өлшем бірлікке ауыстырып, өндірілген өнімдердің жалпы көлемін анықтау (0)
25. Ағымдағы жылда жоспар бойынша өнімнің шығарылуын шартты өлшем бірлікке ауыстырып, өндірілген өнімдердің жалпы көлемін анықтау (ж)
26. Ағымдағы жылда өнімнің нақты өндірілгенін шартты өлшем бірлікке ауыстырып, өндірілген өнімдердің жалпы көлемін анықтау (1)
27. 2. Динамиканың (өсу қарқынының) қатысты шамасын анықтау үшін ағымдағы жылғы нақтыны бөлу керек өткен жылғы нақтыға
28. Жоспарлық тапсырманың қатысты шамасын анықтау үшін көрсеткіштің жоспарланған мәнің өткен уақыттағы нақты мәніне бөлеміз немесе мына
29. Жоспардың орындалуының қатысты шамасын анықтау үшін көрсеткіштің нақты орындалған мәнін жоспарланған мәніне бөлеміз, немесе мына формула
30. Жоғарыда көрсетілген қатысты шамалар бір-бірімен тығыз байланысты және оны мынадан көруге болады: Уl : УЖ =
31. 3. Құрылымның (үлестің) қатысты шамасын анықтау үшін жиынтықтың жеке бөліктерінің мәнін оның жалпы жиынтығына бөлу керек
32. 2–мысал. 2000 жылы жұмысқа орналастыру орындарында жұмыссыздар санатына тіркелгендердің саны 231,4 мың адам болды. Соның ішінде
33. Шешуі: Үйлестік қатысты шаманы анықтау үшін жалпы жиынтықтың жеке бөліктерінің өзара қатынастарын алады, яғни біреуін салыстыру
34. жұмыссыз әйелдердің саны___= 132,4 : (231,4 – 132,4) = 132,4 : 99,0 = 1,3 есе. жұмыссыз
36. Скачать презентацию

Слайд 2

Табиғи (натуралдық) өлшеммен қоса шартты-табиғи өлшем бірліктері де қолданылады. Оған өзінің

қолданылуы жағынан бірдей, ал сапалық құрамы жағынан әр түрлі өнімдерді, заттарды бір өлшемге келтіру арқылы, жалпы көлемін есептеу үшін пайдаланылады. Оны есептеу кезінде арнайы коэффициенттер жүйесі қолданылады. Мысалы, шаруашылықта қуаттылығы ат күшімен берілген әр түрлі техника бар деп есептейтік. Ал, жалпы ат күші бойынша мөлшерді анықтау үшін, әрбір техниканың сандық көрсеткішін арнайы берілген коэффициентке көбейтеміз. Сонда шаруашылық бойынша, техника қуаттылығының шартты түрдегі ат күшімен есептегендегі жалпы санын анықтауға болады.

Слайд 3

Барлық өнімдерді салыстырмалы түрде қайта есептеу үшін қандай да бір эталон

қолданылады (мұнай баррелі, сүттің майлылығы 2,5%)
Басқадай қайта есептеу эталондар:
- жуғыш құралдар – 40% майлылығы бар сабын
консерві банкілер – 353,4 куб. см көлемді банкілер
- Отын – 29,3 МДж/кг жану жылуы бар шартты отын

Слайд 4

Слайд 5

Егер берілген эталон жоқ болса, онда мән-жайларға байланысты оны ойлап табады.
Мысал.
Дәптерлердің

шығару көлемі, мың дана:
12 парақтық – 1000
24 парақтық – 200
48 парақтық – 50
96 парақтық - 100.
12 парақтық дәптерлерді эталон ретінде алып өнімнің шығару көлемін есептеу керек

Слайд 6

Слайд 7

Слайд 8

Есеп. Жүкті тасымлдау туралы мәліметтер келесі берілген. 5 мың тонна

салмағы бар жүк 800 км-ге тасымладанған, 7 мың тонна салмағы бар жүк 1000 км-ге тасымалданған және 12 мың тонна салмағы бар жүк 1500 км-ге тасымалданған.
Көлік жұмысының (жүк айналымын) жалпы көлемін күрделі табиғи өлшем бірліктерімен есептеу керек.

Слайд 9

Көлік жұмысының (жүк айналымын) жалпы көлемін күрделі табиғи өлшем бірліктерімен тең

болады:
Q = 5мың тонна*800км+
7мың тонна*1000км+
12мың тонна*1500км=
29000мың. т-км

Слайд 10

Абсолюттік шамалар
әр түрлі
қатысты статистикалық шамаларды
есептеудің негізі болып табылады

Слайд 11

Есеп. Есептеу кезең ішіндегі кәсіпорынның отын шығыны туралы келесі мәліметтер берілген:

Шартты отынға ауыстыру коэффициенттері: мазут – 1,37, көмір – 0,9, газ – 1,2.

Слайд 12

Есептеу керек:
1. Әр түрлі отынның жоспар бойынша шығынын және нақты жұмсалғанын

шартты өлшем бірліктермен анықтау керек (шартты отын тоннамен).
2. Отынның жалпы жұмсалғаны бойынша жоспардың орындалуының қатысты шамасын (Жоспардың орындалуының қатысты шамасы/көрсеткіш, процентпен).
3. Жоспар шығыны бойынша және нақты жұмсалған отынның түрлерінің жалпы шығындағы үлестік салмақтарын анықтау (құрылымның қатысты шамасы)

Слайд 13

Шешімі :
Бұл есепте шартты – табиғи өлшем бірліктерімен берілген абсолюттік көрсеткіштер

және қатысты көрсеткіштердің екі түрі қарастырылады.
1. Әр түрлі отынның жоспар бойынша шығынын және нақты жұмсалғанын шартты өлшем бірліктермен анықтау үшін, олардың көлемін қосу үшін бір өлшем бірлігіне келтіру керек

Слайд 14

Отындардың табиғи көлемін шартты отынға ауыстыру коэффициенттеріне көбейтіп, отынның барлық

түрлерін шартты отынға ауыстыру керек.
Шартты отынға ауыстыру коэффициенттері отынның негізгі тұтынушылық қасиетін негізге ала отырып есептеген (отын үшін – бұл жұғымдылық)
Содан кейін алынған көбейтінділерді қосу керек.

Слайд 15

Жоспар бойынша отын шығынын шартты өлшем бірлікке ауыстыру
Q = 500тонна1,37+320тонна0,9+650тонна*1,2= 1

753 шартты отын

Слайд 16

Q = 520тонна1,37+300тонна0,9+690тонна*1,2= 1 810,4 шартты отын
Нақты жұмсалғанын отын шығынын шартты

өлшем бірлікке ауыстыру

Слайд 17

2. Отынның жалпы жұмсалғаны бойынша жоспардың орындалуының қатысты шамасын (Жалпы жоспардың

орындалуының қатысты шамасы/көрсеткіш, процентпен).
Бұл көрсеткіш қатысты шамалардың бірі болып табылады және нақты көрсеткішті жоспралы көрсеткішке бөлі арқықы табылады. Процентке ауыстыру үшін 100 – ге көбейтіледі.

ЖОҚШ =

Слайд 18

3.Отынның жоспар бойынша шығынының және нақты жұмсалған отынның түрлері бойынша үлестік

салмақтарын анықтау (құрылымның қатысты шамасы)

Бұл көрсеткіштерде қатысты шамалардың бірі болып табылады. Оны есептеу үшін жиынтықтың жеке бөліктерінің мәнін оның жалпы жиынтығына бөлу керек. . Шартты бірліктер бойынша көрсетілген отынның әр түрін отынның барлық түрлерінің жалпы шығынына бөлу керек.

ҚКК = жеке бөліктерінің мәнін / бүкіл жиынтық

құрылымның қатысты шамаларының сомасы әрқашан 1 бірге тең болады

Слайд 19

Жоспар шығыны бойынша отынның түрлерінің жалпы шығындағы үлестік салмақтарын анықтау
(құрылымның

қатысты шамасы)

Слайд 20

Нақты жұмсалған отынның түрлерінің жалпы шығындағы үлестік салмақтарын анықтау (құрылымның қатысты

шамасы)

Слайд 21

Есеп. “Рахат” кәмпит фабрикасының өндірген өнімдерінің көрсеткіштері төменде берілген, тоннамен:
Өндірілген өнімдердің

шартты есептеліну коэффиценттері: шоколадтарда – 1,75, карамельдерде – 1,25

Слайд 22

Фабрика және кәмпиттер түрлері бойынша есептеу керек:
Фабрика бойынша өндірілген өнімдердің

жалпы көлемін (өткен және ағымдағы жылдар бойынша).
Динамикалық жоспарлық тапсырманың, жоспардың орындалуының қатысты шамаларын.
Ағымдағы жыл бойынша құрылымын.
Есептелген көрсеткіштерге талдау және қорытынды жасаңыздар.

Слайд 23

Шешуі:
1. Фабрика бойынша өнімдердің жалпы көлемін есептеу үшін өнімдер түрлерінің

салмағын оның коэффиценттеріне көбейтеміз және нәтижелерін қосамыз.

Слайд 24

Өткен жылғы өнімнің нақты өндірілгенін шартты өлшем бірлікке ауыстырып, өндірілген өнімдердің

жалпы көлемін анықтау (0)

Слайд 25

Ағымдағы жылда жоспар бойынша өнімнің шығарылуын
шартты өлшем бірлікке ауыстырып, өндірілген өнімдердің

жалпы көлемін анықтау (ж)

Слайд 26

Ағымдағы жылда өнімнің нақты өндірілгенін шартты өлшем бірлікке ауыстырып, өндірілген өнімдердің

жалпы көлемін анықтау (1)

Слайд 27

2. Динамиканың (өсу қарқынының) қатысты шамасын анықтау үшін ағымдағы жылғы нақтыны

бөлу керек өткен жылғы нақтыға және ол төмендегідей:
Шоколад бойынша – ӨҚ = Уl : УО = 141 : 112 = 1,259 немесе 125,9%
Карамель бойынша – ӨҚ = 197 : 173 = 1,139 немесе 113,9%
Фабрика бойынша – ӨҚ = 493,1 : 412,3 = 1,196 немесе 119,6%.
Демек, фабрика бойынша өнім өндірудің өсу қарқыны 19,6% артқан.

Слайд 28

Жоспарлық тапсырманың қатысты шамасын анықтау үшін көрсеткіштің жоспарланған мәнің өткен уақыттағы

нақты мәніне бөлеміз немесе мына формула арқылы есептейміз:
Ж.т = УЖ : УО ∙ 100;
Шоколад бойынша – Ж.т = 130 : 112 = 1,161 немесе 116,1%;
Карамель бойынша – Ж.т = 185 : 173 = 1,069 немесе 106,9%;
Фабрика бойынша – Ж.т = 458,8 : 412,3 = 1,113 немесе 111,3%.
Фабрика бойынша жоспарлық тапсырма 11,3% көбейген.

Слайд 29

Жоспардың орындалуының қатысты шамасын анықтау үшін көрсеткіштің нақты орындалған мәнін жоспарланған

мәніне бөлеміз, немесе мына формула арқылы өрнектеледі:
Ж.о = Уl : УЖ ∙ 100;
Шоколад бойынша – Ж.о = 141 : 130 = 1,085 немесе 108,5%.
Карамель бойынша – Ж.о = 197 : 185 = 1,065 немесе 106,5%.
Фабрика бойынша – Ж.о = 493,1 : 458,8 = 1,075 немесе 107,5%.
Фабрика жоспарлық тапсырмасын 7,5% артығымен орындаған.

Слайд 30

Жоғарыда көрсетілген қатысты шамалар бір-бірімен тығыз байланысты және оны мынадан көруге

болады:
Уl : УЖ = Уl /УО : УЖ /УО
немесе 1,075 = 119,6 : 111,3.

Слайд 31

3. Құрылымның (үлестің) қатысты шамасын анықтау үшін жиынтықтың жеке бөліктерінің мәнін

оның жалпы жиынтығына бөлу керек немесе ол төмендегідей:
Нақты бойынша – (246,8 : 493,1) . 100 = 50,1%;
(246,3 : 493,1) . 100 = 49,9%.
Фабрикада өндірілген өнімдердің түрлері көлемі жағынан бірдей мөлшерде шығарылған.

Слайд 32

2–мысал. 2000 жылы жұмысқа орналастыру орындарында жұмыссыздар санатына тіркелгендердің саны 231,4

мың адам болды. Соның ішінде әйелдердің саны 132,4 мың адам, жастар (16 – 29 жастағылар) 67,2 мың адам болды.
Үйлестік және үдемелілік қатысты шамаларды есептеу керек.

Слайд 33

Шешуі:
Үйлестік қатысты шаманы анықтау үшін жалпы жиынтықтың жеке бөліктерінің өзара қатынастарын

алады, яғни біреуін салыстыру негізі ретінде алып, ал қалғандарын осыған бөледі немесе ол төмендегідей:

Слайд 34

жұмыссыз әйелдердің саны___= 132,4 : (231,4 – 132,4) = 132,4 :

99,0 = 1,3 есе. жұмыссыз еркектердің санына
Демек, жұмыссыз әйелдердің саны еркектерге қарағанда 1,3 есе артық.