Физиологиялық қызметтердің гормоналдық реттелуі. Ішкі секреция бездерінің жалпы физиологиясы. № 3 дәріс

Содержание

Слайд 2

Жоспары: Ішкі сөлініс бездерінің ерекшеліктері. ІСБ қызметтерін зерттеу әдістері. Гормондаардың жалпы

Жоспары:

Ішкі сөлініс бездерінің ерекшеліктері.
ІСБ қызметтерін зерттеу әдістері.
Гормондаардың жалпы қасиеттері.
Гормондардың әсер ету

типтері.
Гормондардың жіктелуі.
Гипоталамо-гипофизарлық жүйе.
Жеке ІСБ-нің функциялық маңызы.
Функциялардың біртұтас жүйкелік-гуморалдық реттелуіндегі ІСБ-нің рөлі.
Слайд 3

ІСБ – гормондарын тікелей қанға немесе лимфаға бөлетін бездер. Нағыз эндокриндік

ІСБ – гормондарын тікелей қанға немесе лимфаға бөлетін бездер.
Нағыз эндокриндік

бездерден басқа, гормон тәрізді заттар мен БАЗ бөлетін бездер болады.
Слайд 4

Слайд 5

Ішкі сөлініс бездерінің ерекшеліктері Өзектері болмайды, өздерінің сөлін (гормондарын) қанға бөледі.

Ішкі сөлініс бездерінің ерекшеліктері

Өзектері болмайды, өздерінің сөлін (гормондарын) қанға бөледі.
Мөлшері кішкентай.
Қан

тамырларымен және жүйкемен жақсы қамтылған.
Слайд 6

Гормондардың жалпы физиологиялық қасиеттері Жоғары биологиялық белсенділік. Дистанттық әсер көрсетуі. Тез

Гормондардың жалпы физиологиялық қасиеттері

Жоғары биологиялық белсенділік.
Дистанттық әсер көрсетуі.
Тез және қысқа әсер

етуі.
Тез бұзылады және организмде жинақталмайды.
Тек қызметке ғана емес, сондай-ақ құрылымға әсер етеді (акромегалия).
Түрлік арнайылығы бар (бірқатар гормондар).
Ферменттік белсенділігі жоқ.
Слайд 7

Гормондардың әсер ету типтері Метаболизмге әсері. Морфо-генетикалық. Кинетикалық. Коррегиялық.

Гормондардың әсер ету типтері

Метаболизмге әсері.
Морфо-генетикалық.
Кинетикалық.
Коррегиялық.

Слайд 8

Гормондардың жіктелуі Химиялық құрамы бойынша: Стероидтық. Амин қышқылдарының туындылары. Белково-пептидные. Әсерінің

Гормондардың жіктелуі

Химиялық құрамы бойынша:
Стероидтық.
Амин қышқылдарының туындылары.
Белково-пептидные.

Әсерінің бағыты бойынша:
Анаболиттік (СТГ, инсулин).
Катаболиттік

(тироксин).

Қызметі бойынша:
Эффекторлық.
Троптық.
Гипоталамус гормондары.

Слайд 9

Гормондардың әсер ету жолдары Тікелей. Рефлекстік. Орталық. Шартты рефлекстік.

Гормондардың әсер ету жолдары

Тікелей.
Рефлекстік.
Орталық.
Шартты рефлекстік.

Слайд 10

Гипофиз

Гипофиз

Слайд 11

Гипоталамо-гипофизарлық жүйе

Гипоталамо-гипофизарлық жүйе

Слайд 12

Слайд 13

Бүйрек үсті бездері

Бүйрек үсті бездері

Слайд 14

Ұйқы безі

Ұйқы безі

Слайд 15

Қалқанша без

Қалқанша без

Слайд 16

Қалқанша маңы бездері

Қалқанша маңы бездері

Слайд 17

Айырша без Тимозин Тимопоэтин Тимустық гуморалдық фактор Организмдегі рөлі: Балалардың ерте

Айырша без

Тимозин

Тимопоэтин

Тимустық гуморалдық фактор

Организмдегі рөлі:
Балалардың ерте жыныстық жетілуін тежейді.
Кальцидің қандағы мөлшерін

азайтып, сүйектегі мөлшерін арттырады.
С витаминінің алмасуына қатысады.
Иммундық реакцияларға қатысады. Тимозин мен тимопоэтин Т-лимфоциттердің түзілуі мен жетлуін қадағалайды.
Слайд 18

Эпифиз Физиологиялық маңызы: Мынадай гормондар бөледі: Мелатонин – теріні бозғылттандырады (тері

Эпифиз

Физиологиялық маңызы:
Мынадай гормондар бөледі: Мелатонин – теріні бозғылттандырады (тері пигментациясына әсер етеді). Пениалин

– гепатотрофтық әсер көрсетеді. Адреногломерулотропин – альдостеронның түзілуін ынталандырады.
Тәуліктік ырғақты реттейді («биологиялық сағат»).
Жынстық жетілуді тежейді.
Эмоциялық және іс-әрекеттік реакцияларға қатысады.
Слайд 19

Биологиялық белсенді заттар Энтериндік жүйе – ішек-қарын, әсіресе 12-елі ішек бездері

Биологиялық белсенді заттар

Энтериндік жүйе – ішек-қарын, әсіресе 12-елі ішек бездері бөлетін

биологиялық белсенді заттер.
Мида өндірілетін гормон тәрізді полипептидтер (энкефалиндер, эндорфиндер) медиаторлар әсері секілді нейрокриндік әсер көрсетеді.
Паракриндік әсер – гормон жасуша аралық кеңістік нысана жасуша.
Изокриндік әсер паракриндікке ұқсас, продуцент жасуша мен нысана жасуша арасындағы контакт тығыз.
Аутокриндік әсер – продуцент жасуша гормондары сол жасушаның өзіне әсер етеді.
Слайд 20

Жыныс бездері Жыныс бездерінде жыныс гормондары және жыныс жасушалары түзіледі. Жыныс

Жыныс бездері

Жыныс бездерінде жыныс гормондары және жыныс жасушалары түзіледі.
Жыныс бездері аталық

және аналық жыныс гормондарын бөледі.
Аталық жыныс гормондары:
андрогендер;
Аналық жыныс гормондар:
- эстрогендер, деп аталады.
Гормондардың екі түріде аталық және аналық бездерде түзіледі, бірақ еркек және әйел организмінде олардың мөлшері әртүрлі болады.
Слайд 21

Аналық жыныс бездерінде эстрогендер және прогестерон түзіледі. Эстрогендер: эстрон, эстриол, эстрадиол

Аналық жыныс бездерінде эстрогендер және прогестерон түзіледі.
Эстрогендер: эстрон, эстриол,

эстрадиол фолликулалардың дәнді қабығында және граафов көпіршігінде түзіледі
Прогестерон (гестогендер тобына жатады) - аналық бездің сары денесінде пайда болады, оның түзілуі менструалдық циклға байланысты.
Осы гормондардың бөлінуі аденогипофиздық гонотроптық гормондары мен реттеледі.