Нәрестелердегі асқазан ішек трактісі аурулары. Нәрестелердегі АІТ анатомиялық ерекшеліктері

Содержание

Слайд 2

Жоспар І. Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім А) Нәрестелердегі АІТ анатомиялық ерекшеліктері. Б)

Жоспар

І. Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
А) Нәрестелердегі АІТ анатомиялық ерекшеліктері.
Б) АІТ функционалдық және органикалық

бұзылыстары.
В)Нәрестелердегі сарғаю синдромы.
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
Слайд 3

Кіріспе Балалар ас қорыту жолының патологиясы әртүрлі, осымен қатар баланың жасына

Кіріспе

Балалар ас қорыту жолының патологиясы әртүрлі, осымен қатар баланың жасына байланысты

кейбір науқастар балалық шақтың кейбір кезеңіне ғана тән болып келеді. Екінші жағынан баланың жас кезеңдеріне байланысты аурулардың клиникалық белгілерінің көптеген ерекшеліктері, оны анықтап диагнозын қоюды қиындатып жібереді.
Слайд 4

Нәрестелердегі АІТ анатомиялық ерекшеліктері Баланың тілі ауыз қуысының көлемінен үлкен болып

Нәрестелердегі АІТ анатомиялық ерекшеліктері

Баланың тілі ауыз қуысының көлемінен үлкен болып келеді

де, оның қуысын толық алып
тұрады. Ерін бұлшық еттері жақсы дамыған. Қызыл иекте қатты болып келетін және жақсы бөлектенген майлы жастықшалар бар. Ол Биша төмпешіктері деп аталады. Бұл төмпешіктер қызыл иектің иілгіштігін қамтамасыз етіп, соруға жақсы жағдай жасайды.
Слайд 5

Ауыз қуысы Эпителиальды жамылғысы айқын қызыл, нәзік, қан тамырларымен бай, бірақ

Ауыз қуысы

Эпителиальды жамылғысы айқын қызыл, нәзік, қан тамырларымен бай, бірақ құрғақтау

болып келеді. Жаңа туылған балаларда қатты таңдайдың ортаңғы сызығының бойында сарғыш ақ нүктелер байқалады. Олар алғашқы апталар ішінде жойылып кетеді.
Қысқа, жалпақ және қалың тіл лимфа фолликуларымен бай, бүртіктерінің барлық түрлері де дамыған. Бүртіктерінің саны бір жыл бойына арта түседі. Мерзімінде туған дені сау баланың ему рефлексі жақсы дамыған болып келеді.
Слайд 6

Слайд 7

Өңеш Бала дүниеге келген мезгілде, оның өңеші негізінен қалыптасып біткен, оның

Өңеш

Бала дүниеге келген мезгілде, оның өңеші негізінен қалыптасып біткен, оның

ұзындығы орташа 10 см, 15 жасқа келгенде ол екі есе үлкейеді (19 см), яғни кішкене сәбилердің өңеші біршама қысқа болып келеді. Жаңа туған баланың өңеші жұқа болады. Одан әрі кілегей қабатының эпителиясы тез қалындай бастайды. Етті қабығы бұл кезде нашар дамыған, кілегей асты қабаты, керісінше, өте жақсы дамып, қан тамырлары мен лимфоидты элементтерге бай болады.
Слайд 8

Асқазан Туылғаннан кейін асқазанның дамуы жүре береді. Жаңа туылған баланың қарнының

Асқазан

Туылғаннан кейін асқазанның дамуы жүре береді. Жаңа туылған баланың қарнының

салмағы 6-7 г болса, бірінші жыл аяғында – 3 есе, 4-5 жаста – 6 есе, 10 жаста –10 есе, 20 жаста – 24 есе арытады. Оның өсу жылдамдығы бойдың өсуінен тезірек болады. Жасының өсуіне сай кілегей қабығының бетінің аумағы да арыта түседі. Өмірге келгеннен кейінгі 3 айда ол 3 есе, 6 айда – 4 есе, 2 жылда – 5 есе, 15 жылда – 10 есе арытады. Асқазан сол қабырға астында орналасады. Кардиальды бөлігі X кеуде омыртқасының сол жағында бекітілген. Қарын қалтқысы орталық сызық маңында XII кеуде омыртқа деңгейінде, шамамен кіндік пен төстің қанжар тәрізді өсіндісінің ортасында орналасқан. Асқазанның қалпы, оның түріне және баланың жасына байланысты өзгеріп отырады. Емшек жасындағы балаларда асқазан негізінен көлденең орналасқан, ал кейіннен бала тұрып, жүре бастағанда тікесінен тұрып вертикальды қалыпқа келеді.
Слайд 9

Слайд 10

Ішек Бала дүниеге келген кезде, ішектің ұзындығы, дене ұзындығына қарағанда, артықтау

Ішек

Бала дүниеге келген кезде, ішектің ұзындығы, дене ұзындығына қарағанда, артықтау келеді.

Себебі, дененің ұзындығына қарағанда, ішектің анатомиялық ұзаруы бәсең жүреді. Аш ішектің ұзындығы 2 есе қысқа. Ұлтабардың кілегей қабығының қыртысы асқазанның кілегей қабығының қыртысынан өзгеше болады. Қыртыстары көлденең орналасады. Ұлтабар іш қуысының артына, ұзын болып келетін шажырқаймен нашар бекітіледі. Ерте жастағы балалардың ішектері тығыз орналасады, себебі кіші жамбас әлі дамымағандықтан, іш қуысының көп бөлігін бауыр алып жатады.
Слайд 11

Бауыр Туылғаннан кейін бауыр өсе береді, бірақ оның өсу жылдамдығы дене

Бауыр

Туылғаннан кейін бауыр өсе береді, бірақ оның өсу жылдамдығы

дене салмағының өсу жылдамдығынан қалыс қалады. 10-11 айда дене салмағы 3 есе артатын болса, бауырдың салмағы екі есеге, 2-3 жылда – үш есе, 7-8 жаста – 5 есе, 16-17 жаста – 10 есе, 20-30 жаста – 13 есе (бұл жаста дене салмағы 20 есе арытады) арытады. Жаңа туылған баланың бауырының құрамында, ересек адамдарға қарағанда (65-70%) су көп болады (8 апталыққа дейін – 75-80%). Өсе келе құрғақ заттардың мөлшері арытады. Жаңа туылған балаларда өт қабы бауырмен жабылып тұратын болғандықтан, оны пальлациялау қиынға түседі. Рентгенологиялық көрінісі айқын болмайды. Ол цилиндр немесе алмұрт түрлі, сиректеу ұршық немесе S тәрізді болады.
Слайд 12

АІТ функционалдық және органикалық бұзылыстары

АІТ функционалдық және органикалық бұзылыстары

Слайд 13

1. Эзофагогастродуэденальды аймақ аурулары (27% мектепке дейінгі балаларда, 51% мектеп жасындағы балаларда):

1. Эзофагогастродуэденальды аймақ аурулары (27% мектепке дейінгі балаларда, 51% мектеп жасындағы балаларда):

Слайд 14

2. Гепатобилиарлы жүйе аурулары (38% мектепке дейінгі, 41% мектеп жасындағы балаларда):

2. Гепатобилиарлы жүйе аурулары (38% мектепке дейінгі, 41% мектеп жасындағы балаларда):

Слайд 15

3. Ішек аурулары (38% мектепке дейінгі, 8% мектеп жасындағы балаларда):

3. Ішек аурулары (38% мектепке дейінгі, 8% мектеп жасындағы балаларда):

Слайд 16

Жаңа туылған нәрестелерде хирургиялық араласуды жиі қажет ететін клиникалық жағдайлар Өңеш

Жаңа туылған нәрестелерде хирургиялық араласуды жиі қажет ететін клиникалық жағдайлар

Өңеш атрезиясы,

стенозы
Өңеш ахалазия
Трахеоөңештік жыланкоз
Пилоростеноз
Өт шығару жолдарының атрезиясы, стенозы
Алдыңғы құрсақ қабырғасының ақауы (омфалоцеле, гастрошизис)
Меккель дивертикулы
Гиршпрунг ауруы
Ішек өтімсіздігі
Анус атрезиясы
Слайд 17

Өңеш атрезиясы Өңештің жоғарғы бөлігі бітеу болып, ал төменгі бөлігі көп

Өңеш атрезиясы

Өңештің жоғарғы бөлігі бітеу болып, ал төменгі бөлігі

көп жағдайда трахеямен қатынасатын күрделі даму ақауы. Өңеш атрезиясының жиілігі балалар популяциясының ішінде 0.3 құрайды. Ер және қыз балаларда қатынасы – 1:1. Ақаудың дамуы эмбриогенездің арте кезіндегі бұзылыстарымен байланысты. Ерте кезде трахея өңешпен кең байланысады. Олардың ажырауы құрсақ ішілік дамудың 4-5 аптасында болады. Трахея мен өңештің бағыты мен өсу жылдамдығының біртекті болмауында және күні өңешпен бірге ішек түтігінің басқа да құрылымдары өтетін вакуолизация үдерістерінің бұзылысында, өңеш атрезиясының дамуы мүмкін. 
Слайд 18

Слайд 19

Гастроэзофагеальды рефлюксты ауру (ГЭРА) Асқазандағы сұйық-тықпен өңештің және аралас мүшелердің зақымдалуынан

Гастроэзофагеальды рефлюксты ауру (ГЭРА)

Асқазандағы сұйық-тықпен өңештің және аралас мүшелердің зақымдалуынан

пайда болатын, біртіндеп үдейтін созылмалы ауру.
Этиологиясы. ГЭРА-нің дамуының тікелей себебі гастроэзофагальды рефлюкс (ГЭР)
1. гастроэзофагеальды аймақ аурулары:
- өңештің төменгі сфинктерінің жетіспеушілігі;
- көк еттің өңештік тесігінің жарығы;
- өңештің рецепторларының рефлюкстік заттарға сезімталдығының жоғарлауы;
2. жиірірек ваготониямен нейроциркуляторлы дисфункция;
3. омыртқа жотасының аурулары (сколиоз, остехондроз және т.б.).
Слайд 20

Савари және Миллер бойынша ГЭРА эндоскопиялық жіктелуі

Савари және Миллер бойынша ГЭРА эндоскопиялық жіктелуі

Слайд 21

Диагностикалық критерийлер Шағымдар және анамнез: ГЭРА кезінде пайда болатын симптомдарды екі

Диагностикалық  критерийлер

Шағымдар және  анамнез:  ГЭРА кезінде пайда болатын  симптомдарды екі топқа бөлуге

болады: эзофагеальды және эзофагеальдыдан тыс симптомдар. Эзофагеальды  симптомдарға жатады: - қыжыл; - кекіру; - құсу; - дисфагия; - бірфагия (өңештен тамақ өткен кезде ауыруы, әдетте  өңештің шырышты қабығының айқын зақымдануында байқалады); - эпигастрияда және өңештегі ауыру сезімдері; - ықылық; - құсу; - төстің арғы жағында түйілу сезімі.   ).
Слайд 22

Физикальды зерттеу: - эпигастрияда қолмен ұстағанда ауырады Зертханалық тексерулер: • ЖҚТ

Физикальды зерттеу:  - эпигастрияда қолмен ұстағанда ауырады   Зертханалық тексерулер:  • ЖҚТ • ЖНТ • нәжісті жасырын

қанға зерттеу (м.б. оң), • H.pylori диагностикасы (цитологиялық зеттеу, ИФА, уреазды тест).   Аспаптық зерттеулер: ФЭГДС: өңеште: ошақты эритема және (немесе) өңештің  абдоминальды бөлігінің  шырышты қабықшасының іркілдек болуы, эрозияның болуы, қозғалыс бұзылулары - кардиальды қыспақтың жеткіліксіздігі, асқазандағының өңешке қайта өтуі  өңештің шырыштысының биопсиясы көрсетімдер бойынша, өңеш рентгені (көрсетімдер бойынша
Слайд 23

Емі Амбулаториялық деңгейдегі дәрімен емдеу шаралары: Негізгі дәрі-дәрмектердің тізімі (қолдану мүмкіндігі

Емі

Амбулаториялық деңгейдегі дәрімен емдеу шаралары:  Негізгі дәрі-дәрмектердің тізімі (қолдану мүмкіндігі 100%);  • Омепразол,

рабепразол, лансопразол, пантопразол, табл., капс. 20мг; • Кларитромицин 250 мг, 500 мг; • Метронидазол 250 мг; • Амоксициллин 250 мг, 500 мг, 1000 мг; • Домперидон, табл. 10 мг;   Қосымша дәрі-дәрмектердің тізімі (қолдану мүмкіндігі 100%-дан төмен).  • Алгелдрат+ магний гидроксиді , суспензия, гель • Ранитидин табл. 0,15                                                                            • Фамотидин табл. 0,02 • Метоклопрамид 0,5% амп.  2,0  

Стационарлық деңгейдегі дәрі-дәрмектермен емдеу:   Негізгі дәрі-дәрмектердің тізімі (қолдану мүмкіндігі 100%);  • Омепразол капс. 20 мг; • Кларитромицин 250 мг, 500 мг; • Метронидазол 250 мг; • Амоксициллин 250 мг, 500 мг, 1000 мг; • Домперидон, тб 10 мг   Қосымша дәрі-дәрмектердің тізімі (қолдану мүмкіндігі 100%-дан төмен).  • Павлов микстурасы, шиша, 200 мл • Валериан сығындысы, ерітінді, 20 мл • Мебеверин капсуллар 200 мг • Пинаверий бромиді табл. 50 мг • Алгелдрат+ магний гидроксиді, суспензия, гель • Ранитидин табл. 0,15 • Фамотидин табл. 0,02 • Метоклопрамид 0,5% амп. по 2,0 • Декстроза, р-р д\и 5% фл.400  

Слайд 24

Функциялық диспепсия (ФД) ФД-ең болмағанда 12 апта бойына қайталанатын соңғы жыл

Функциялық диспепсия (ФД)

ФД-ең болмағанда 12 апта бойына қайталанатын соңғы жыл бойына

байқалатын, асқорыту жолдарының негізінен моторикалық бұзылыстарға байланысты ауырсыну синдромымен білінетін, абдоминальдық дикомфорт.
Функционалды диспепсияның жіктелуі :  • постпрандиалды дистресс-синдром (әдеттегі мөлшерде тамақ жегеннен кейін тез тойып калу сезімімен бірге жүретін  ауыру немесе жайсыздық); • эпигастральды ауыру синдромы (тамақ жеумен, үлкен дәретпен байланысты емес және өт бөлу жолдарының бұзылуы байқалмаған жағдайда  эпигастральды аймақтың жүйелі түрде   ауыруы). 
Слайд 25

Этиологиясы

Этиологиясы

Слайд 26

Диагностикалық критерийлер Шағымдар: Постпрандиальды дистресс-синдром: [4]: • Кәдімгі мөлшерде тамақ жегеннен

Диагностикалық критерийлер

Шағымдар:  Постпрандиальды дистресс-синдром: [4]:  • Кәдімгі мөлшерде тамақ жегеннен кейін пайда болатын

толықсудан   мазасызданатын сезім; • Тез тойып қалу (тойып тұру); • Іштің кебуі; • Тамақтан кейін құсқысы келу; • Кекіру. ЭАС  симптомдар [4]:  • эпигастрияда оқшауланған ретростернальды  компонентсіз ауыру белгілірі немесе қыжыл; • тамақтануға байланысты емес, мезгілмен қайталынатын, күйдіріп ауыру; • үлкен дәреттен соң немесе газ шыққанда жеңілдеу сезімінің болмауы. Постпрандиальды дистресс-синдром және ЭАС үйлесуі мүмкін.   Анамнез:  • генетикалық бейімділік; • психоәлеуметтік факторлар (стрестер, физикалық жүктеме түсіру).
Слайд 27

Физикальды тексеру : • Тілдің қабықтануы; • Пилородуоденальды аймақта және кіндік

Физикальды тексеру : • Тілдің қабықтануы; • Пилородуоденальды аймақта және кіндік аймағында, оң жақ

қабырға астында, сол жақ қабырға астындағы эпигастральды қолмен басқан кезде  ауыруы; • диспептикалық көріністер; • «қауіп-қатер» симптомының болмауы (түсініксіз жағдайда дене салмағын жоғалту, қайта-қайта құсу, үдемелі дисфагия, АІЖ қанауы); • вегетативті дистония синдромы (алақан және табан гипергидрозы, тұрақты  қызыл дермографизм, артериальды гипотензия).   Зертханалық зерттеулер:  ИФТ: антиденелердің  Н.р. (IgG, IgA) ға жоқ болуы /бар болуы.   Аспаптық зерттеу: ФЭГДС: Асқазан және ұлтабардың
шырышты қабығында паталогиялық
өзгерістер болмауы.
Слайд 28

Емі Емдеу тәсілі Дәрі-дәрмексіз емдеу Емдәм №1 (асқыну кезінде); Емдәм №5

Емі

Емдеу тәсілі  Дәрі-дәрмексіз емдеу    Емдәм №1 (асқыну кезінде); Емдәм №5 (сауығу кезінде) жеке басына тағамдардың жағуына

байланысты.     Дәрі-дәрмекпен емдеу  • Антисекреторлы терапия; • Қозғалыс бұзылуларын түзету; • Эрадикационды терапия H.p. бар жағдайда; • ОЖЖ жұмысын қалпына келтіру.
Слайд 29

Жедел, созылмалы гастрит Жедел гастрит – асқазан кілегей қабатының жедел қабынуы.

Жедел, созылмалы гастрит

Жедел гастрит – асқазан кілегей қабатының жедел қабынуы.
Cозылмалы гастрит -

асқазанның шырышты қабықшасының морфологиялық өзгерістерімен бірге оның атрофиясына және регенерациялық, моторлық-тасымалдау және секреторлық қызметтерінің бұзылуына әкеп соғады.
Этиологиясы: жедел гастрит дамуында негізгі себептер:
тағамдық токсикоинфекция, зиянды тағамдар қолдану, асқазанға шектен тыс жүктеме түсіру, тағамды жеткілікті
шайнамау, тұрмыстық улармен улану, аллергия, әртүрлі дәрілік заттарды ұзақ қолдану (сульфаниламидтер, салицилаттар).
Созылмалы гастритте диспансерлік бақылау – 3жыл
Слайд 30

Диагностикалық критерийлер Шағымдар: - аурудың сипаты: ерте (гастрит кезінде) немесе кеш

Диагностикалық  критерийлер


Шағымдар: - аурудың сипаты: ерте (гастрит кезінде) немесе кеш (дуоденит кезінде); -

аурудың орны - эпигастральды және пилородуоденальды  аймақтарда, сол жақ қабырға астына, кеуде қуысының сол жақ бөлігіне және қолға ауырсыну берілу мүмкін. - диспепсиялық синдром (кекірік, қыжыл, лоқсу, тәбеттің төмендетуі, сирек жағдайда - құсу).   Физикальды зерттеулер: - созылмалы интоксикацияның шамалы байқалатын  белгілері және вегетативті бұзушылықтар: әлсіздік, шаршағыштық, бастың ауруы, ұйқының бұзылуы, жергілікті гипергидроз; - аурудың сипаттамасы: гастрит кезінде: ерте ауыруы;  дуоденит кезінде: кеш, аш қарынға, тамақ ішкеннен соң 1,5-2 сағаттан кейін немесе түнде ауырады; - ауырсыну эпигастралды, пилородуоденалды және кіндік айналасында болады; - метеоризм, гүрілдеу және іште "құйылып тұруды"сезілуі.
Слайд 31

Зертханалық зерттеулер Копрограмма: ас қорытудың бұзылу белгілері (бейтарап майлардың, қорытылмаған бұлшықет

Зертханалық зерттеулер  Копрограмма: ас қорытудың бұзылу белгілері (бейтарап майлардың, қорытылмаған бұлшықет талшықтың бар

болуы), нәжістегі жасырын қанды экспресс- әдіспен (гемокульт-тест) нәтиже расталуы мүмкін;   Аспаптық зерттеулер: ФЭГДС: ісіну, гиперемия, қанкету, эрозиялар, атрофия, асқазанның шырышты қабықшаларының гипертрофиясы; геморрагиялы гастрит: асқазанның шырышты қабықшасына кан кету; • рефлюкс-эзофагит: дуоденогастральды рефлюкс.
Слайд 32

Емі Диета: • №1А, Б, 2 Емдік-күтіну тәртібі. Дәрі-дәрмекпен емдеу Бірінші

Емі

Диета:  •  №1А, Б, 2 Емдік-күтіну тәртібі.   Дәрі-дәрмекпен емдеу Бірінші желі эрадикационды терапия  препараттары: • ППИ+амоксициллин+имидазол (метронидазол, тинидазол); • ППИ+амоксициллин+кларитромицин; •

висмут тұздары+амоксициллин+имидазол. Үшкомпонентті терапияның ұзақтығы – 10 күн.   ППИ: • Омепразол – нәрестелер 700мкг/кг күніне 1 рет, қажет жағдайда 1,4 мг/кг дейін, 7-14 күн. 1 айдан 2 жасқа дейін 700мкг/кг күніне 1 рет, қажет жағдайда 3 мг/кг дейін, (максимальды 20мг); дене салмағы 10-20кг балалар 10мг-нан күніне 1 рет, қажет жағдайда 20мг дейін  күніне 1 рет ; дене салмағы 20 кг-нан асатын балаларға 20 мг-нан күніне 1 рет, қажет жағдайда 40мг. Helicobacter pylori-мен байланысты Жара ауруы кезінде 1-12 жас аралығындағы балаларға 1-2мг/кг (макс 40мг) күніне 1 рет. 12-18 жас аралығындағы балаларға 40 мг-нан күніне 1 рет • Лансопразол балаларға омепразолды қолдануға болмайтын жағдайда тағайындалады. • Эзомепразол балаларға омепразолды қолдануға болмайтын жағдайда тағайындалады.
Слайд 33

Үшкомпонентті терапия: Омепразол 20 мг-нан (немесе лансопразол 30мг, или эзомепразол 20мг)

Үшкомпонентті терапия:  Омепразол 20 мг-нан (немесе лансопразол 30мг, или эзомепразол 20мг) +

кларитромицин 7,5мг/кг(max-500 мг) + амоксициллин 20-30мг/кг (max 1000 мг) немесе метронидазол 40мг/кг (max500 мг);   Прокинетиктер (ұлтабарлардың, өт жолының қозғалу функциялырын қалпына келтіру мақсатында): • домперидон 0,25-1,0 мг/кг күніне 3-4 рет тамақ алдында 20-30 мин. бұрын, емдеу ұзақтығы 2 аптадан кем емес.  
Слайд 34

Функциялық тыныштық жағдайын жасау және асқазан секрециясын азайту үшін: Антацидтер •

  Функциялық тыныштық жағдайын жасау және асқазан секрециясын азайту үшін:    Антацидтер • алюминий гидроксид

+магний гидроксиді: 2-5 жас аралығындағы  балаларға 5мл күніне 3 рет, 5-12 жас 5-10 мл күніне 3-4 рет, 12-18 жас 5-10 мл күніне 4 рет (тамақтан кейін және ұйықтар алдында);   Гистамин  Н2рецепторларының блокаторлары – 10 күн • ранитидин ішке  2-4 мг/ кг тәулігіне 2 рет (максимальды -300 мг /тәулік), • фамотидин ішке дене салмағы 10 кг артық балаларға 1-2 мг/кг  тәулігіне 2 рет; 12 жастан үлкен балаларға 20 мг тәулігіне 2 рет.   Вегетотропты препараттар: Павлов микстурасы, валериан тамырының тұнбасы. Емдеу ұзақтығы – 4 аптадан кем емес.   Панкреатикалық ферменттер (ұйқы безінің эксекреторлы жеткіліксіздігінде, үдерістің күші басылғаннан кейін): 10 000 липазадан  тамақпен бірге 3 рет, 2 апта бойы. Әбден емделгеннен соң бір жылдан кейін науқас ағзасында НР-бактерияның болуын реинфекция емес, керісінше, инфекцияның рецидиві ретінде қабылдау керек. Инфекцияның рецидиві болған жағдайда емдеудің одан да тиімді жолын қолдану керек. Дуоденогастральды рефлюкс бар болған жағдайда адсорбенттер енгізіледі: диоктаэдрикалық смектит күніне 3 рет тамақтану алдында 40-60 мин.
Слайд 35

Целиакия Целиакия (глютенді ауру, глютенді энтеропатия, тропикалық емес спру, Ги–Гертер–Гейбнер ауруы)

Целиакия

Целиакия (глютенді ауру, глютенді энтеропатия, тропикалық емес спру, Ги–Гертер–Гейбнер ауруы) – глютенді

көтере алмаушылық себебінен, жіңішке ішектің шырышты қабатының атрофиясымен, айқын мальабсорбция синдромымен  көрінетін созылмалы генетико-детерминатты ауру.
Слайд 36

Клиникалық жіктелуі Целиакия жіктелуі, балалар гастроэнтерологтары XI съезінде қабылданған (Мәскеу, 2004):

Клиникалық жіктелуі

Целиакия жіктелуі, балалар гастроэнтерологтары XI съезінде қабылданған (Мәскеу, 2004):   Түрлері:  •  типті; • 

атипиялыі (аз симптомды); •  жасырын (латентті).   Кезеңдері: • белсенді (клиникалық манифестация); • ремиссиялар;
Слайд 37

Диагностикалық критерийлер Шағымдар: Ерте жастағы балаларда: тәбеттің төмендеуі не болмауы, жүрек

Диагностикалық критерийлер

  Шағымдар: Ерте жастағы балаларда: тәбеттің төмендеуі не болмауы, жүрек айну, құсу,

метеоризм, жаман иісі бар сұйық, ботқа тәрізді және көп мөлшердегі нәжіс, іш ауруының қайталануы, іш көлемінің ұлғаюы, бой өсуінің тежелуі, салмақтың артта қалуы, бұлшықет гипотониясы, әлсіздік, шаршау, пассивті болу жүйке-психикалық артта қалу, емге көнуі қиын анемия. Жасы үлкендеу балаларда: бойы аласа, темір жетіспеушілік анемия, тырнақ сынғыштығы, ангулярлы хейлит, рецидивті афтозды стоматит, жыныстық жетілудің төмендеуі, полиартралгия, геморрагиялық синдром, сүйек деформациясы, көптеген тісжегі, бұлшықеттік құрысулары, жүйке неврологиялық дамудағы артты қалуы, аллергиялық аурулар және т.б.   Анамнез: Жаңа туылған балалардағы клиникалық  симптомдар құрамында глютені бар тағамдарды қабылдаған соң  1,5–2 айдан кейін көрінеді (кейде 5-6 айдан  2 жылға дейін);
Слайд 38

Слайд 39

Слайд 40

Муковисцидоз Муковисцидоз – бұл ауыр ағымы және болжамы бар, өмірлік маңызды

Муковисцидоз

Муковисцидоз – бұл ауыр ағымы және болжамы бар, өмірлік маңызды ағзалар мен

жүйелердің, экзокринді бездердің зақымдануымен сипатталатын,  МВТР (муковисцидозды трансмембранды реттегіш) геннің өзгерісі
Слайд 41

Диагностикалық критерийлер Шағымдар: іштің ауыруы, әлсіздік, шаршағандық, мол, жиі (тәулігіне 4-6

Диагностикалық  критерийлер

Шағымдар: іштің ауыруы, әлсіздік, шаршағандық, мол, жиі (тәулігіне 4-6 рет),

жылтыр, майлы, сасық үлкен дәрет. Анамнез:  • бір жасқа дейінгі баланың қайтыс болуы туралы отбасылық анамнез мәліметтері немесе ұқсас клиникалық көріністерімен сибстардың бар болуы • мекониалды илеус және оның эквиваленттері; •түсініксіз генезді ішек соруының бұзылу синдромы; • жаңа туған нәрестелерде ұзақ ағынды обструктивті сарғаю типі; • бауыр циррозы; • респираторлы синдромы бар қант диабет; • гастроэзофагальды рефлюкс; • холелитиаз; • тікішектің түсуі; • жыныстық дамудың тежелуі; • созылмалы синусит, кеңсіріктің ісіуі.
Слайд 42

Зертханалық зерттеулер • 3 рет тер сұйықтығында хлоридтерді анықтау: тер құрамында

Зертханалық зерттеулер

• 3 рет тер сұйықтығында хлоридтерді анықтау: тер құрамында 60

ммоль/л жоғары хлоридтің болуы; • Копрограмма: үлкен дәрет майлы, жылтыр, бейтарап май үлкен көлемде.   Аспаптық зерттеулер:    • Ішек-қарын жолдарын рентгенологиялық зерттеу (ирригоскопия): аш ішектің дискинезиясы, шырышты қабықтың бедері қалың, «спикулдар» немесе жалған дивертикулдар, ішек саңылауындағы көп мөлшерлі шырышты жіңішке және тоқішектің шырышты қабығының биоптатасын зерттеу – шырышты қабықшада бокал тәріздес жасушалардың көбеюі. • құрсақ қуысы ағзаларының УДЗ: ұйқы безінің диффузды өзгеруі, кистофиброз, көлемнің өзгеруі;
Слайд 43

Крон ауруы Крон ауруы - жиі рецедивті созылмалы ағымы бар ішек-қарын

Крон ауруы

Крон ауруы - жиі рецедивті созылмалы ағымы бар ішек-қарын жолдарының грануломатозды

зақымдалуы. Ауру көбіне мықын ішегінің соқыр және мықын ішектің шеткі бөлігін зақымдайды, бірақ тоқ ішектің, аш шектің сол жақ бөліктеріде, тіптен өңештің, асқазанның және он екі сақиналы ішектіңде зақымдалуы мүмкін.
КА клиникалық белсенділікті бағалау үшін КА белсенділігінің индексі пайдаланылады (Pediatrics Crohn's Disease Activity Index (РCDAI), Бест индексі).
Слайд 44

Слайд 45

Слайд 46

Диагностика Шағымдар : Крон ауруы: • диарея • оң жақ мықын

Диагностика

Шағымдар :
Крон ауруы:   •      диарея •      оң жақ мықын тұстағы аурулар •      перианалды

асқынулар (парапроктит, жарылулар, аноректальды терең жаралар) •      қалтырау •      ішектен тыс көріністер (Бехтерев ауруы, артрит, терінің бұзылуы) •      ішкі терең жаралар •      дене салмағын жоғалту
Жара тәрізді колит: •      тікішектен қан кету; •      жиі дәретке отыру; •      үлкен дәретке тұрақты шақырулар; •      дәрет көбінесе түнгі уақытта; •      іштің ауруы негізінен сол жақ мықын тұсында; •      тенезмалар.   Физикальды тексеру: •      дене салмағының жетіспеушілігі; •      улану белгілері; •      полигиподәрумен белгілері, •      ішті басып көру кезінде ауру негізінен оң жақ және сол жақ мықын тұстарында. •      жара түріндегі колиттің педиатриялық белсенділік индексі (PUCAI).  
Слайд 47

Слайд 48

Аспаптық зерттеу

Аспаптық зерттеу

Слайд 49

Тітіркенген ішек синдромы ТІС – соңғы 12 айда 12, үзілісіз болуы

Тітіркенген ішек синдромы

ТІС – соңғы 12 айда 12, үзілісіз болуы міндет

емес, апта бойына іштің ауырсынуының немесе абдоминальды дискомфорттың болуымен сипатталатын, төменгі үш белгілердің ең болмаса екеуі байқалатын, ішектің моторлық және сөліністік функциясының кешенді бұзылуы: 1. дефекациядан кейін жойылады; 2. нәжіс жиілігінің өзгеруімен байланысты; 3. нәжістік массаның консистенциясының өзгеруіне байланысты.
Ажыратады: ТІД диареямен, ТІД диареясыз, ТІД іш қатуымен.
Слайд 50

Нәрестелердегі сарғаю синдромы Неонатальді сарғыштану - қан сарысуындағы жалпы билирубин деңгейінің

Нәрестелердегі сарғаю синдромы

Неонатальді сарғыштану - қан сарысуындағы жалпы билирубин деңгейінің артуы (ЖБА) салдарынан,

тері жабындылары мен сілемейлеріндегі көрінетін сарғыштанулардың пайда болуы.
Слайд 51

Бауырдағы пигменттік алмасу

Бауырдағы пигменттік алмасу

Слайд 52

Жіктемесі Жаңа туылған нəрестелердің физиологиялық сарғыштану Жиі кездесетін жағдай, көптеген нəрестелер

Жіктемесі

Жаңа туылған нəрестелердің физиологиялық сарғыштану
Жиі кездесетін жағдай, көптеген нəрестелер үшін, құрсақ

ішінен тыс өмірде қалыпты процесс болып табылады, сарғыштану қан сарысуындағы билирубин деңгейінің 80 мкмоль/л астам немесе тең жағдайында көрініс табады.
Нəрестенің патологиялық сарғыштануы:
- алғашқы 24 сағатта жəне туылғаннан кейін 7-ші күннен соң сарғыштану пайда болады;
- қан сарысуындағы жалпы билирубин темпінің өсуі (ЖБА) 3,5 мкмоль/л/сағ. немесе 85 мкмоль/л тəулігінен астам;
- тура билирубин деңгейі 34 мкмоль/л астам немесе ЖБА деңгейінен 20% тең;
- нәресте ахуалының бұзылуы;
- бауыр жəне көкбауыр көлемінің ұлғаюы;
- түссіз стул немесе қошқыл зəр;
- сарыштану мерзімінде туылғандарда 14 күн бойы жəне мерзімінен бұрын туылғандарда 21 күн бойы, созылмалы сарғыштану сақталады.
Неонатальді сарғыштанудың мүмкін асқынулары:
- билирубинді энцефалопатия - орталық нерв жүйесінің жіті зақымдануы;
- ядерлі сарғыштану - орталық нерв жүйесінің қайтымсыз зақымдануы.
Слайд 53

Физикалық тексеру Тері жабындыларының түсін бағалау: - жарықта толық жалаңаш нəрестені

Физикалық тексеру

Тері жабындыларының түсін бағалау:
- жарықта толық жалаңаш нəрестені тексеру

(мейлінше күндізгі жарықта), тексеру кезінде жылулық қорғау жүргізу;
- тері учаскесін тері май клетчакасы деңгейіне дейін, əрбір басып көргеннен кейін тексеру;
Крамер шкаласы бойынша сарғыштану орналасуын анықтау:
- жалпы жағдайды бағалау, нəресте белсенділігін бағалауды қоса (рефлекстер);
- емшекпен тамақтандыру бағалау;
- зəр жəне стул мінезін бағалау (жиілігі мен түсін);
- бауыр жəне көкбауыр көлемін бағалау;
- гематомалар жəне кефалогематомалар болуын тексеру.
Слайд 54

Қажетті шаралар (патологиялық сарғыштықта) 1. Фототерапияны тез арада бастау. 2. Сарысудағы

Қажетті шаралар (патологиялық сарғыштықта)

1. Фототерапияны тез арада бастау.
2. Сарысудағы жалпы билирубинді

жəне олардың фракцияларын анықтау (ЖБА).
3. Гематокрит, гемоглобин деңгейін, эритроциттер жəне ретикулоциттер санын анықтау.
4. Нəресте дене салмағын бақылауды жүргізу.
5. Емшекпен тамақтандыру барабарлығын бағалау.
6. Басқа ауруларға деректер болған кезде - тиісті ауруларға сəйкес қосымша араласулар.
Неонатальді сарғыштану терапиясы:
1. Фототерапия.
2. Ауыстырмалы қан құю.
Слайд 55

Қорытынды АІЖА Орта Азия елдерінде, оның ішінде Қазақстандада көп кездеседі. Оларды

Қорытынды

АІЖА Орта Азия елдерінде, оның ішінде Қазақстандада көп кездеседі. Оларды ерте

жастан алдын алуға үйрету, білімділігін арттыру, СӨС ұстануға кеңес беруді кез келген профильдегі медициналық персоналдар ұсынса аурушаңдық дәрежесі төмендер еді.