Танымдық психикалық процестер. Түйсік, қабылдау

Түйсік дегеніміз -

сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының жеке қасиеттерінің сезім мүшелері

Анализатор қызметі

Түйсіктердің физиологиялық механизмі анализатор деп аталатын арнайы жүйке аппаратының қызметінен

Анализаторлар үш бөлімнен тұрады:

Перифериялық бөлім (рецептор) – сыртқы энергияны жүйке

Түйсік пайда болу үшін барлық талдағыштардың тұтастай, бірлікті қызметі қажет. Сонымен

Түйсіктердің жүйелі жіктелуі

Интероцептік,
Проприоцептік,
Экстроцептік,

Интероцептік түйсік

Интероцептік түйсіктер дененің ішкі процестеріне байланысты, яғни ішек, қарын,

Проприоцептік

Проприоцептік түйсіктер дененің кеңістіктегі қалпы жөніндегі ақпараттармен қамтамасыз етіп, адам қозғалысының

Экстероцептік

Экстроцептік түйсіктер ең үлкен түйсіктер тобын құрайды. Бұл түйсіктердің қызметі

Протопатикалық - өте қарапайым, шарпулы, толық жіктеліп, мекенделмеген органикалық сезімдер

Эпикритикалық – жоғарғы дәрежеде жіктеуге келетін, себеп салдарлы және рационалды (санамен

Адаптация -
сезім мүшелерінің тітіркендіргіштерге біртіндеп икемделуі.
Негативті адаптация– күшті тітіркендіргіштердің әсерінен анализаторлардың

Біздің талдағыштық (анализаторлық) жүйеміз әртүрлі деңгейде бір –біріне әсер етуге қаблетті.

Қабылдау -

бұл заттар мен құбылыстардың өз қасиеттері және

Қабылдау адамның өткен тәжрибесімен тығыз байланысты.
Қабылдау барысындағы іс-әрекет бір сезім

Қабылдаудың бұзылуы
Түрлі себептерге байланысты шындықтағы заттарды қате қабылдау иллюзия деп аталады.
Иллюзия

Жүйке жүйесінің ауруға шалдығуына байланысты жалған, теріс, бұрмаланған бейнелер туындайды. Мұндай