Чарльз Сандерс Пирс

— американ философ-идеалисі,логик, математик және табиғат зерттеуші. Американдық ғылым және өнер академиясы ( 1877 ) мен ұлттық ҒА (1879 ) мүшесі. 1859 ж.  Гарвард университетін бітірген. 1866— 1891 ж. АҚШ-тың жағалау күзетінің геодезия ст-нда істеді. Гарвард, Балтимордағы Дж. Хопкинс университеттерінде логикадан, тарихтан, ғылым философиясынан лекция оқыды.

позитивистікті, Платон және
Ф. Шеллингпен байланысты объективті идеализммен қосады.
Пирс онтол. негізгі схеманы былайша құрады: «рух — алғашқы, материя — туынды, эволюция —үшінші». Пирс танып білуге болмайтын, бірақ тіршілікте бар «өзіндік заттар» іштей қарама-қайшы дей келіп, білімнің айқындылығын жоққа шығарады деп агностицизмді сынайды.
Пирс ғылыми білім мен пікірдің қалыптасуы сенімді, негізді болу мәселелеріне айрықша мән берді: Пирсше, бұл мәселені шешудің негізгі шарты — алынған нәтижелерді тек қана мәнділігі тұрғысынан баяндау. Пирстің бұл принципі кейіннен прагматизмнің идеалистік концепциясында онан әрі дамыды.
«Прагматизм» терминінің өзін философияға еңгізген Пирс болатын.
У. Джемс Пирстің ізімен жүріп, ақиқатты практиканың нәтижесімен, пайдалылығымен барабар деп санады. Пирс математика логика мен семиотика салаларында ірі-ірі жаңалықтар ашты.

— 1914) енгізді.

маңызды, ереже мен ұстаным екінші орында;
сенім мен түсініктің рас-жалғандығы оның әкелген нақты игілігіне байланысты;
ақиқат идеяның табысты түрі, нәтижеге ие ететін, мақсатқа жеткізетін сана қозғалысы;
теория әрекеттің болжалды қорытындысы, ол да құрал. Оның құндылығы әрекетті табысты ете алуына қатысты;
адамның шындықты түсіндіруі шындықтың адамға пайдасы мен игілік өніміне байланысты;
әрекет ережеден маңызды, ол қатып қалған ережені үздіксіз бұзып отырады;
ұғымның мәні оның нәтижеге ие етуі, ақиқаттың құны оның қысқа уақытта, аз шығынмен, өте мол табысқа жеткізуі.