Іштің қуысының іргелеріндегі тесіктерден іш пердесімен бірге шыққан ағзаларды жарық дейді

Iш жарықтары
Бұл барлық тұрғындардың 2-4 %-ын құрайтын, жиi кездесетiн ауру.
Жарықтар

Сыртқы жарықтар дегеніміз: қабырғасы iш пердесiмен жабылған iш қабы мүшелерiнiң iшастар

Жiктелуi:

Шығу тегi бойынша – туа бiткен және жүре пайда болған (жарақатты

Ағымы бойынша – толық және толық емес, асқынған және асқынбаған
Жиi кездесетiн

Жарықпен ауыратындардың жыныстық ерекшелiктерi бойынша пайыздық қатынасы:

Ер адамдарда: шап – 96,3

Этиологиясы:

Туа бiткен жарықтар iш қабы қабырғасының даму ақауы немесе жетiлмеуi нәтижесiнде

Iшастар қабырғасының әлсiздiгi дамиды:

-жергiлiктi: а) анатомиялық құрылысы бойынша
б) операция,

II. Iш қабы iшiндегi қысымның жоғарлауы болады:

а) физикалық күш

г) дефекация (iш қату) және зәр шығаруы қиындағанда (уретрада тас болғанда,

Клиникалық көрiнiсi:

Ауру негiзiнен баяу дамиды, бiрақ кейде физикалық жүктемеден, жөтелден кейiн

Обьективтi белгiлерi:

1. Жарық томпаюы – вертикальды жағдайда немесе күшену кезiнде шар

Жөтел түрткi белгісін анықтау жарық қақпасын және өзегін жалпы зерттеуде

Оперативтi түрде жүргiзiледi. Операция екi кезеңнен тұрады:
1.жарықты кесу – жарық қабын

2.Жарық қақпасының пластикасы
Жансыздандыру жергiлiктi түрде жасалады (новокаин немесе лидокаинмен)
Операция алдындағы дайындық

Операцияға қарсы көрсеткiш:

Ол мүлде(абсалютный) және салыстырмалы болып бөлінеді.
Мүлдеге – жедел

Операция жасауға болмайтын жағдайда бандаж қолданылады. Бандажды әр адамға жеке түрде

Iш жарығының асқынулары (қысылу, орнына келмеуi, копростаз, қабыну)

Қысылған жарықтар:
Қысылу – жарықтың ең ауыр асқынуы болып табылады. Барлық аурудың

Эластикалық қысылу iш бұлшықеттерiнiң жиырылуы мен жарық қабында жататын iлмекке iшек

Ретроградты қысылуында ащы iшек қысылады, бұл кезде жарық қапшығында екi iшек

Патанатомиясы:
Iшектiң жарық қақпасымен қысылу жерiнде странгуляциялық жүлгелер түзiледi. Олар iшек қабырғасының

Жарық суы алдымен стерильдi, содан кейiн геморрагиялық сипатта болып, іріңдей бастайды.

Клиникалық көрінісі
Жарық томпаюы бөлiмiнде қатты ауырсыну болады.Жарық томпаюының мөлшерi ұлғаяды.

Жалпы симптомдар – бозару, цианоз, аяқ-қолдың сууы, тiлi құрғақ, кiшi жай

Дифференциальды диагноз:
Жарықтың орнына келмеуiмен, жарықтың қабынуымен, копростазбен, жедел аппендицитпен,

Емi:
Қысылудан кейiн 3 тәулiк өткен соң өлiм қаупi 10

Операция ерекшелiктерi:
1.Қысылған сақина жарық қабының ашылуына дейiн және қысылған мүшелердiң

3.«Жарық суына» бактериялар тускенде электросорғышпен сорып алып, бак.себу жасайды.
4. Егер iшекте

Iшектiң өмiрге қабiлеттiлігiнiң белгiлерi:
а) қалыпты түсi мен күш-қуатының қалпына келуi
б) серозды

Жарық қабында бiрнеше iлмектер болса (ретроградты қысылу болуы мүмкiн)
Iшек резекциясы сау

Анастамоз 2 жолмен жасалынады:
1. «соңын соңына» немесе «бүйiрiн – бүйiрiне»

Жағдайы ауыр науқастарға iшек жыланкөзi салынады, ал жағдайы өте ауыр науқастардың

Өлiм дәрежесi:-
алғашқы тәулiгiнде – 2,9 %-ын,
екiншi тәулiкте – 7

Консервативтi ем:
Қысылудан кейiн алғашқы 2 сағат iшiнде, жүрек декомпенсациясы

қолмен жарықты орнына келтiру
Орнына келтiргеннен кейiн жөтел түрткiсi симптомын анықтау арқылы

II. Копростаз.
Копростаз- нәжiстiк массаның жарық қабында iркiлуi.
Ол көбiнесе iшек атониясы

III. Қабыну
Қабыну көбiнесе жарық құрамынан басталады: жедел аппендицитi, жатыр қосалқыларының

Орнына келмейтiн жарықтар
Орнына келмейтiн жарық – созылмалы түрде өтетiн асқыну.

Емi: Жарыққа жасалынатын операция жоспарлы түрде жүргiзiледi, қысылған жағдайда жедел

Оперативтi емнiң ерекшелiктерi:
Жарық қабын шығарғанда абай болу керек. Жалпы қарағанда

Шап жарықтарында қиғаш, тік және туапайда болған жарықтар болады.
Қиғаш

Тік шап жарықтары тек жүре пайда болған болады, ал қиғаш шап

1.Шап жарығындағы кесу әдісі:

2. m. obliqui externi abdominis- Апоневрозін кесу

3.Жарықты m. obliqui externi abdominis апоневроз- нан бөліп алу

4. Жарықты ұрық шылбырының элементтерінен бөліп алу.

Жарық қабын кесіп ашудың жолдары

Жарық қабындағы ағзаны іш қуысына кіргізіп, тігіс салынуы:

Шап өзегі (жолы)

Шап каналы: қабырғалары-
1) Алдыңғысы- сыртқы қиғаш бұлшық ет апоневрозы
2) Артқысы- іштің

бірдей тканьдерді біріктіру.Инені іштің сыртқы қиғаш бұлшықетінің жоғарғы апоневроз лоскуты

шап каналының артқы қабырғасы бекітілуі үшін жарық қапшығын алғаннан кейін

Кіндік жарығы –деп кіндік аймағынан құрсақ қабырғасының әлсіз жері арқылы құрсақ

Әйелдерде кіндік жарығы еркектерге қарағанда екі есе жиі кездеседі, себебі жүктілік

Кіндік жарығындағы теріні кесу әдістері 1 — іштің ортаңғы сызығы

Кіндік жарығындағы қолданылатын хирургиялық тәсілдер:

бір жағынан іштің ақ сызығының апоневрозының бір шетін ала, ал

екі көлденең кесу арқылы терімен бірге кіндікті кеседі. Жарық қапшығын

Мейо әдісі

Мейо әдісі

Кіндік жарығындағы Лексера тәсілі

Лексера тәсілі

Қысылған кабырғалық ішектің қабырғасына серозді-етті тігіс салу операциясы

Рихтер жарығында

Операциядан кейінгі жарықтың операциясы..

Операциядан кейінгі жарыққа операция жасау.Терідегі тыртықты айналдыра кесу.

Лавсанды тканьді апоневрозмен бұлшықетке тігу

Операциядан кейінгі жарықтың апоневрозы мен жарық қабына тігіс салу.Шампионер әдісі.

Сан жарықтары:
шап жарықтарына қарағанда сирек кездеседi. 40-60 жас аралығындағы

Сан жарықтары Скарпов ұшбұрышында орналасады. Сан жарықтарының клинико- анатомиялық ерекшелiктерi-ол пупартов

Сан үшбұрышы (Скарпов):- қабырғалары
1) Сыртқы жағынан- m.sartorius
2) Ішкі жағынан- m. Adductor

Пупартов асты кеңiстiгiнiң 2/3 бөлiгiн құрайтын бұлшықеттi лакунада мықын-бел бұлшықетi мен

Жарық пайда болуымен түзiлетiн сан каналының қабырғалары:
1. жоғары жағынан-шап (пупартов)

4. сыртқы жағынан - сан венасының медиальды бөлігі.
Ер адамдрда лакунарлы байламы

Сан жарықтары үлкен болмайды немесе сирек кездеседi. Ауырсыну, қысылу белгілері бiрге

Жарық қабының сыртында сан венасы орналасады. Жарық томпаюы сан артериясының сыртында

Жарық қабы пупартов байламы астымен сан артериясы мен венаның үстiнде орналасса,

Сан жарықтарының клиникасы:
Сан жарығының үлкен түрлерi сирек кездеседi. Жарық қабының

Жарық үлкен болмаса, жарық қысылуы пайда болады. Шарбының қысылуы кезiнде клиникалық

Науқастар жүрген кезде шап бөлiмiнде ауырсыну пайда болатынына шағымданады. Бұл ауырсыну

Скарпов ұшбұрышында үлкен май қабаты жарық томпаюын анықтауды қиындатады. Науқастар

Емi: Шап жарығына қарағанда, сан жарығына операция жасау қиындыққа түседi.

Сан арқылы операция жасаған кезде тамырларға параллельдi өтетiн вертикальды тiлiк жасайды

10-15% - да жабушы артерия төменгi iшастар үстi артериясынан атиптi түрде

Тігудің көптеген әдiстері бар:
1)Пупартов байламын қасаға сүйегiнiң горизонтальды тармағымен бiрiктiрiп тігедi.

Шап арқылы операция жасағанда шап жарығына сияқты тiндi тiлiп кеседi. Жарық

Сан жарығындағы операция.Сан каналына пластика жасау.Lig. Inguinale-ні ossis pubis-ке тігу Локвуд

Қысылған жарық кезіндегі ішек өтімсіздігінің белгісі