Адренергиялық заттар

Тақырыптың өзектілігі

Адренергиялық (симпатикалық) жүйке жүйесіне әсер ететін заттар медициналық практикада

Адренергиялық заттар – бұл адренергиялық синапстың қызметіне әсер ететін заттар
Адренергиялық синапс

Адренорецепторлардың түрлері, орналасуы

α адренорецепторлардың 2 түрі бар: α 1 , α

α 2 АР пресинапстық мембранада
орналасқан. Бұл рецептор норадреналин медиаторының синапстық саңлаудағы

Адренорецепторлардың түрлері, орналасуы
β адренорецепторлардың 3 түрі бар:
β 1 , β

β2 адренорецепторлар постсинапстық және пресинапстық мембранада орналасады
Постсинапстық β2 адренорецептордың орналасуы
Өкпе

Адреномиметиктердің жіктелуі

I. Тікелей әсер ететін адреномиметиктер
1. α және β –адренорецепторларды ынталандыратын

Адреналин - α, β адреномиметик

Негізгі фармакологиялық әсерлері
Жүрек ырғағының жиілігін және

Адреналин

Көз ішілік қысымды төмендетеді
Бронтың тегіс салалы еттерінің тонусын ↓ (бронхолитикалық әсер)
Ішектің,

Адреналин

Қолданылуы
Анафилакциялық шок
Шок және коллапс
Гипогликемиялық кома (инсулинді мөлшерінен жоғары енгізгенде)
Бронхиалды

Адреналин

Стоматология - жергілікті анестетиктермен бірге
Офталмология - глаукомада
Кардиология - атриовентрикулярлық

Норадреналин

Негізгі фармакологиялық әсері
Қан тамырларын тарылту, АҚ жоғарылату (прессорлық

Норадреналин
Қолданылуы
Әр түрлі себепті гипотензияларда:
- хирургиялық шараларда
- жарақаттарда

Мезатон

Негізгі фармакологиялық әсерлері
Қан тамырларын тарылту (прессорлық әсер)
Рефлекторлы брадикардия
Ерекшелігі:
Норадреналин мен

Мезатон

Қолданылуы
1. Гипотензиялар (коллапс, шок)
- операция кезінде дамитын
- интоксикацияларда

Нафтизин, Галазолин

Қан тамырларын тарылту (жергілікті)
Қолдануға көрсетілулері
Жедел ринит
Гаймор қуысының қабынуы
Мұрыннан

β адреномиметиктер

Фармакологиялық әсерлері
Жүректің жиырылу жиілігін, өткізгіштігін, жиырылғыштығын жоғарылатады
Бронхолитикалық

β адреномиметиктер
Қолданылуы
Жедел жүрек жеткіліксіздігі
Айқын брадикардия
Атриовентрикулярлық тосқауыл
Бронхиалды демікпе
Өкпенің созылмалы

β адреномиметиктер

Жанама әсерлері
Тремор
Миокардтың оттегіне қажеттілігі ↑
Тахикардия
Аритмия
Бейімделу

Эфедрин

Әсер механизмі
Норадреналин медиаторының пресинапстық мембрана арқылы бөлінуін жоғарылаты және кері нейроналды

Эфедрин

Негізгі фармакологиялық әсерлері адреналинге ұқсас
Ерекшелігі:
Әсері ұзақ, себебі құрамында гидроксил тобы жоқ,

Эфедрин
Қолданылуы
Бронхиалды демікпе
Тамырлық коллапс
Ринит - жергілікті
Ұйықтатқыштармен және наркотикалық заттармен

Эфедрин
Жанама әсерлері
Қозу
Ұйқысыздық
Тремор
Тахифилаксия

Материалды меңгеру деңгейін тексеруге арналған сұрақтар

1. Альфа 1 – адреномиметикті атау
2.

Антиадренергиялық заттар
1.Адреноблокаторлар
1.1. α – АДРЕНОБЛОКАТОРЛАР
α 1 - Празозин Доксазозин

Фентоламин –
α1α2 - адреноблокатор
Негізгі фармакологиялық әсерлері
Артериялық қысымды төмендетеді (10-

Фентоламин
Жанама әсерлері
Гиперсаливацияң
Лоқсу, құсу
Тахикардия
Ортостатикалық коллапс

Празозин –
селективті α-адреноблокатор
Негізгі фармакологиялық әсерлері
Артериялық қысымды төмендету (феноламиннен ерекшелігі ұзақ уақыт

Празозин
Қолданылуы
Артериялық гипертензия (емдеу үшін)
Шеткі қан тамырларының бұзылыстары
Қуық асты безінің аденомасы

Празозин
Жанама әсерлері
“Бірінші доза феномені” – АҚ күрт төмендеуі, сондықтан ұйқы

Доксазозин α1 -адреноблокатор

Негізгі фармакологиялық әсерлері
Артериялық қысымды төмендетеді
Гиполипидемиялық әсер (липопротеиндердің атерогендік фракциясының құрамын

Доксазозин

Қолданылуы
Қуық асты безінің қатерлі емес гиперплазиясы
Жанама әсері
Бас ауру, бас айналу

Пропранолол селективті емес β1β2 адреноблокатор
Негізгі фармакологиялық әсерлері
Артериялық қысымның төмендеуі (гипотензивті әсер)
Жүрек ырғағының

Пропранолол

Антиангиналды әсер механизмі
Жүректің жиырылу жиілігін азайтады
Миокардтың жиырылғыштық қасиетін

Пропранолол

Антигипертензивті әсер механизмі
Жүрек шығарылымын төмендетеді, ЖМК
Бүйректе ренинннің секрециясын төмендетеді
Простациклиндердің

Пропранолол

Антиаритмиялық әсер механизмі
Жүректің өткізгіштік жүйесіне аритмогендік симпатикалық әсерді жояды
Атриовентрикулярлық

Пропранолол

Қолданылуы
Артериялық гипертония
Стенокардия
Аритмиялар
Глаукома (тимолол)

Пропранолол
Жанама әсерлері
Жүрек жеткіліксіздігі
Айқын брадикардия
Бронхоспазм
Сұйықтықтың жиналуы - ісіну
Депрессия, ұйқысыздық, галлюцинация

Метопролол, Атенолол селективті β1 адреноблокаторлар
Негізгі фармакологиялық әсерлері
және қолданылуы пропранололға ұқсас
Ерекшелігі:
бронхоспазм шақырмайды,

Резерпин - симпатолитик
Әсер механизмі
Адренергиялық нерв ұштарында норадреналин медиаторының қорын азайтады (резерпин везикулаларда

Резерпин

Негізгі фармакологиялық әсерлері
Қан тамырларын кеңейтеді – гипотензивті әсер көрсетеді (гипотензивті

Резерпин

Қолданылуы
Артериялық гипертония (тек емдеу үшін, себебі әсер өте баяу дамиды)
Психиатрияда және

Резерпин

Жанама әсерлері
Брадикардия
Диарея
Гиперсаливация
Ринит көріністері, ісіну
Ұйқышылдық
Депрессия
Жалпы әлсіздік

Октадин

Негізгі фармакологиялық әсері, қолданылуы, жанама әсерлері резерпинге ұқсас
Ерекшелігі
ОЖЖ тежегіш әсер

Стоматологиялық практикада қолдану ерекшеліктері

Альфа адреноблокаторлар стоматологиялық практикада жергілікті қан айналымды белсендіру,