Атопиялық аллергияның патогенезі, зертханалық диагностикасы және клиникасы. Анафилактикалық шоктың патогенезі

Содержание

Слайд 2

Сабақтың жоспары: Аллергия туралы түсінік, өзектілігі Аллергиялық аурулардың даму факторлары Аллергиялық

Сабақтың жоспары:

Аллергия туралы түсінік, өзектілігі
Аллергиялық аурулардың даму факторлары
Аллергиялық аурулардың этиологиясы –

аллергендер
Аллергиялық реакцияның кезеңдері
Аллергиялық реакция түрлері
Атопиялық (анафилактикалық) реакцияның патогенезі
Анафилактикалық шок, клиникасы
Аллергиялық реакцияны диагностикалау әдістері
Слайд 3

XXI ғасыр аллергиялық аурулар ғасыры. 20 000 аллерген белгілі

XXI ғасыр аллергиялық аурулар ғасыры. 20 000 аллерген белгілі

Слайд 4

Аллергия - ағзаның иммундық жүйесінің аллергенге жоғары сезімталдығы

Аллергия - ағзаның иммундық жүйесінің аллергенге жоғары сезімталдығы

Слайд 5

Клеменс Пирке (12 мамыр 1874, Вена - 28 ақпан 1929, Вена)

Клеменс Пирке (12 мамыр 1874, Вена - 28 ақпан 1929, Вена)

- Австрия педиатры - туберкулезге диагностикалық сынама жасау әдісін ашқан - 1906 жылы «аллергия» терминін енгізген
Слайд 6

Слайд 7

Антиген Базофилді гранулоцит АПК (макрофаг) Тх0 Тх1 Тх2 Белсендірілген макрофаг ТК

Антиген

Базофилді
гранулоцит

АПК (макрофаг)

Тх0

Тх1

Тх2

Белсендірілген
макрофаг
ТК

CD8
цитотоксикалық
Т-лимфоцит

В-лимфоцит

Плазмалық
жасауша

ИЛ-12

ИЛ-4

ИЛ-2

α-ІНФ

γ-ІNF

ИЛ-10

ИЛ-4
ИЛ-5
ИЛ-13

Слайд 8

Слайд 9

Жұқпалы емес аллергендер Тозаңдық аллергендер 100 түрі бар

Жұқпалы емес аллергендер

Тозаңдық
аллергендер
100 түрі бар

Слайд 10

Жұқпалы емес аллергендер Тағамдық аллергендер: Сүт Жұмыртқа Балық және теңіз тағамдары

Жұқпалы емес аллергендер

Тағамдық аллергендер:
Сүт
Жұмыртқа
Балық және теңіз тағамдары
Ет
Бидай
Жеміс-жидектер (цитрус)
Жаңғақтар
Кофе, какао,шоколад

Слайд 11

Жұқпалы емес аллергендер Тұрмыстық аллергендер: үй шаңының құрамындағы кене (1 гр

Жұқпалы емес аллергендер

Тұрмыстық
аллергендер:
үй шаңының
құрамындағы кене
(1 гр үй шаңында
2000
Dermatophagoides


кенесі бар)
Слайд 12

Жұқпалы емес аллергендер Эпидермалді аллергендер

Жұқпалы емес аллергендер

Эпидермалді
аллергендер

Слайд 13

Жұқпалы емес аллергендер Инсектті аллергендер

Жұқпалы емес аллергендер

Инсектті
аллергендер

Слайд 14

Жұқпалы емес аллергендер Дәрілік аллергендер

Жұқпалы емес аллергендер

Дәрілік
аллергендер

Слайд 15

Жұқпалы емес аллергендер Өндірістік аллергендер: ауаның химиялық және биологиялық ластануы

Жұқпалы емес аллергендер

Өндірістік
аллергендер:
ауаның
химиялық
және
биологиялық
ластануы

Слайд 16

Слайд 17

Слайд 18

Слайд 19

Аллерген+IgЕ антиденесі Мес жасушалардың белсенуі Қабыну медиаторларының бөлінуі Е Р Т

Аллерген+IgЕ антиденесі

Мес жасушалардың белсенуі

Қабыну медиаторларының бөлінуі

Е
Р
Т
Е
К
Е
З
Е
Ң

Қ/т өткізгіштігінің
жоғарылауы

Тегіс б/е жиырылуы

Шырыштың
гиперсекрециялануы

Жүйке

талшықтарының
тітіркенуі

К
Е
Ш
К
Е
З
Е
Ң

Белсенуі

Эф

Бф

Лф

Мн

Нф

Медиаторлардың бөлінуі

Созылмалы
аллергиялық
қабыну

Гиперреактивтілік

Аурудың өршуіне
ықпал ету

Слайд 20

Аллергеннің ағзаға қайта түсуі Макрофаг В-лимфоцит Т-лимфоцит В-лимфоцит ПЖ айналуы IgЕ,

Аллергеннің ағзаға
қайта түсуі

Макрофаг

В-лимфоцит

Т-лимфоцит

В-лимфоцит ПЖ айналуы

IgЕ, G4 синтезі

IgЕ, G4 мес жасушаларда,

базофилдерде орналасуы - сенсибилизация

Сенсибилизацияланған жасушалардың
белсенуі, қабыну медиаторларын бөлуі, әсер етуі

Аллерген

Қ/т өткізг
жоғарылауы

Лйк хемотаксис

Тегіс б/е
жиырылуы

Қабыну
реакциясы

Эф, нф, лф, мн
миграциялануы

Вазодилатация,
вазоконстрикция

Жасушалардың
зақымдануы

Аллергия медиаторларының
бөлінуі

Клиникалық көрініс:
анафилаксиялық шок, поллиноз, бронх
демікпесі, есекжем, дерматит және т.б.

Слайд 21

Атопиялық (анафилактикалық) аллергиялық реакцияның кезеңдері

Атопиялық (анафилактикалық) аллергиялық
реакцияның кезеңдері

Слайд 22

1. Реакцияның ерте кезеңі немесе классикалық механизм Ерте кезеңде (I) антидене-реагиндер

1. Реакцияның ерте кезеңі немесе классикалық механизм

Ерте кезеңде (I) антидене-реагиндер (1)

орналасқан мес жасушалар
мен базофилдер қатысады. Бұл антиденелермен аллергендер (2)
байланысқан жағдайда мес жасушаларлардан медиаторлар
бөлінеді: гистамин - қан тамырларының өткізгіштігін және тегіс
бұлшық еттердің жиырылуын жоғарылатады, эозонофилді
хемотаксистік факторлар (ЭХФ) – эозинофилдердің
хемотаксистенуіне алып келеді, жоғары молекулалы нейтрофилді
хемотаксистік фактор (ВНХФ) – нейтрофилдерді
хемотаксистейді, тромбоцитті белсендіруші фактор
(ТАФ) – тромбоциттерді агрегациялап, олардан гистамин мен
серотинин бөлінеді. Медиаторлармен эозонофилдер екіншілік
медиаторлар бөледі: диаминооксидаза (ДАО), арилсульфатаза
(АС). Белсендірілген нейтрофилдер ТАФ и лейкотриендерді (ЛТ)
бөледі.
Слайд 23

2. Реакцияның кеш кезеңі Реакцияның кеш кезеңінің дамуында (II) макрофагтар, эозинофилдер,

2. Реакцияның кеш кезеңі

Реакцияның кеш кезеңінің дамуында (II)
макрофагтар, эозинофилдер, тромбоциттер


қатысады. Оларда да антидене-реагиндер
орналасады (1). Аллергенмен (2) байланысқан кезде
жасушалардан ұлпаларды зақымдайтын және
қабынуға алып келетін медиаторлар бөлінеді –
катионды ақуыздар, оттегінің белсенді түрі (АФК),
пероксидаза, сондай-ақ, ТАФ, лейкотриен (ЛТВ4).
Слайд 24

Гистамин Н2 рецептор Н1 рецептор Н3 рецептор Париеталді жасушалар Тегіс б/е,

Гистамин

Н2 рецептор

Н1 рецептор

Н3 рецептор

Париеталді
жасушалар

Тегіс б/е,
қан тамырлары,
эндотелий

ОЖЖ, ШЖЖ
(синапс

алдын)

Қ/т өткізгіштігі жоғарылауы
Бронхтар тарылуы
Тахикардия
Қышыну
Нтр ферменттер бөлінунің
күшеюі

Вазодилятация
Бронтар кеңеюі
Асқазан сөлі күшті бөліну
Т-супр белсенуі
Нтр ферменттер бөлінунің
тежелуі

Нейромедиаторлардың
бөлінуін тежеу
(АЦХ, серотонин,
норадреналин)

Слайд 25

Жедел дамитын аллергиялық аурулар Атопиялық аурулар (тұқым қуалау) 50% 70% Бронх

Жедел дамитын
аллергиялық аурулар

Атопиялық аурулар
(тұқым қуалау)
50%
70%

Бронх демікпесі
Мұрынның

қышынуы, бітуі,
тұншығу

Атопиялық дерматит
Теріде, бастың шаш бөлігінде,
құлақ жарғағында эритематозды
везикулалар, терінің қатты қышынуы

Аллергиялық ринит
мұрын және көмейдің қышынуы,
сұйықтың бөліну, түшкіну,
мұрынмен тыныс алудың қиындауы

Есекжем
Терінің қышынуы, ісінуі, тері
бетінен жоғары орналасқан
мономорфты бөртпелер, волдырь

Поллиноз
Мұрын, көмейдің, көздің құлақтың
қышынуы, гиперемия, жарықтан
қорқу, көзден жас және мұрыннан
сұйықтық ағу, түшкіру

Тағамдық аллергия
Ауыз қуысының қышынуы,
гиперсаливация, жүрек айну,
құсу, тері қышынуы, бөртпелер,

Слайд 26

Анафилактикалық шок Анафилаксиялық шок – артериялық қысымның төмендеуімен, қан тамырлары өткізгіштігінің

Анафилактикалық шок

Анафилаксиялық шок – артериялық қысымның төмендеуімен, қан тамырлары өткізгіштігінің жоғарылауымен,

тыныстық гемодинамиканың орталық жүйке жүйесі қызметінің бұзылымтарымен, тегіс бұлшық еттердің тырысуымен сипатталатын жалпы клиникалық көрініс. “Анафилаксия” терминін грек тілінен аударғанда – ana –кері және phylaxіs - қорғаныс дегенді білдіреді. 1902 жылы P.Portіer және Rіchet енгізген.
Слайд 27

Анафилактикалық шок түзілуіне алып келетін негізгі аллергендер Гаптендер: Антибиотиктер Витамин Цитостатиктер

Анафилактикалық шок түзілуіне
алып келетін негізгі аллергендер

Гаптендер:
Антибиотиктер
Витамин
Цитостатиктер
Опиаттар

Толық ақуызды
аллергендер:
тағамдық –

жұмыртқа, сиыр сүті, жаңғақ,
теңіз тағамдары, дәнді дақылдар
Ара уы
Вакциналар
Ферменттер
Латекс
Өсімдік тозаңы, жануар түгі

Полисахаридттер:
Декстран
Темір құрамды декстран
Полигемин

Слайд 28

Анафилактикалық шоктың дамуында қатысатын жасушалар мен медиаторлар: Моноцит-макрофаг В-лимфоциттер, ПЖ МЖ,

Анафилактикалық шоктың дамуында қатысатын
жасушалар мен медиаторлар:

Моноцит-макрофаг

В-лимфоциттер, ПЖ

МЖ, базофилдер

Нтр

Эоз

ИЛ-1,6, ЛТР

В4, ІНФ-α

ТБФ, серотонин

Гистамин, гепарин, ЛТР С4, ПГ G2, ИЛ-3,4,5,
6,10, ТБФ, ІНФ-α

ЛТР В2, миелопероксидаза

ТБФ, ЛТР С4, эозинофилді катионды ақуыз,
эозинофилдердің негізгі ақуыздары

Слайд 29

Анафилак-сиялық реакцияның механизмі (IgЕ )

Анафилак-сиялық реакцияның механизмі (IgЕ )

Слайд 30

Анафилактикалық шоктың жалпы клиникасы Терінің қышынуы Көмейдің ісінуі АҚ төмендеуі Бронхоспазм Жүрек айну, құсу Аритмия

Анафилактикалық шоктың жалпы клиникасы

Терінің қышынуы
Көмейдің ісінуі
АҚ төмендеуі
Бронхоспазм
Жүрек айну, құсу
Аритмия

Слайд 31

Анафилактикалық шок түрлері: Гемодинамикалық Асфиксиялық Церебралдік Абдоминалдік

Анафилактикалық шок түрлері:

Гемодинамикалық

Асфиксиялық

Церебралдік

Абдоминалдік

Слайд 32

Аллергиялық ауруларды диагностикалау

Аллергиялық ауруларды диагностикалау

Слайд 33

Слайд 34

I-кезең Аллергологиялық анамнез жинау Ауру өршуінің басқа аурулармен байланысын анықтау Аллергиялық

I-кезең
Аллергологиялық анамнез жинау

Ауру өршуінің басқа
аурулармен байланысын
анықтау

Аллергиялық ауру
дамуының факторын

анықтау

Тұрмыстық факторлардың
әсерін анықтау

Басқа аллергиялық
аурулардың болуын анықтау

Аллергенді анықтау

Кәсіби зияндылықтарды
анықтау

Аурудың аллергиялық
табиғатын анықтау

Аллергияға қарсы дәрілік
заттардың әсерін және элиминациялау
нәтижесін анықтау

Аурудың тағаммен
байланысын анықтау

Слайд 35

II-кезең Клиникалық-зертханалық зерттеу Қан Мұрын секреті Несеп Қақырық Көкірек қуысы және мұрын қойнауларының рентгені

II-кезең
Клиникалық-зертханалық
зерттеу

Қан

Мұрын секреті

Несеп

Қақырық

Көкірек қуысы және
мұрын қойнауларының
рентгені

Слайд 36

III-кезең Тері сынамалары

III-кезең Тері сынамалары

Слайд 37

Тері сынамаларын қоюға қарсы көрсеткіштер: Аллергиялық аурудың жедел кезеңі Қосалқы созылмалы

Тері сынамаларын қоюға қарсы көрсеткіштер:

Аллергиялық аурудың жедел кезеңі
Қосалқы созылмалы аурудың өршуі
Жедел

жұқпалы аурулар
Туберкулез
Қан, жүйелі және аутоиммундық аурулар
Жүйке және психикалық аурулар
Жүктілік және емізу
3 жасқа дейін
Анафилаксиялық шок
Слайд 38

Тамшы сынамасын бағалау

Тамшы сынамасын бағалау

Слайд 39

Тері аппликациялық сынаманы бағалау

Тері аппликациялық сынаманы бағалау

Слайд 40

Скарификациялық сынаманы бағалау

Скарификациялық сынаманы бағалау

Слайд 41

Шаншу сынамасы (prik-тест) 5 мм – оң мәнді нәтиже 3 мм

Шаншу сынамасы (prik-тест)

5 мм – оң мәнді нәтиже
3 мм – күмәнді

нәтиже
15 мм – гиперергиялық нәтиже
Слайд 42

Тері ішілік сынама

Тері ішілік сынама

Слайд 43

Тері ішілік сынаманы бағалау

Тері ішілік сынаманы бағалау

Слайд 44

Провокациялық сынамалар: Назалді сынама Ингаляциялық сынама Тіл асты сынамасы Элиминациялық сынама Лейкоцитопениялық сынама

Провокациялық сынамалар:

Назалді сынама
Ингаляциялық сынама
Тіл асты сынамасы
Элиминациялық сынама
Лейкоцитопениялық сынама

Слайд 45

IV-кезең Иммунологиялық зерттеу

IV-кезең Иммунологиялық зерттеу

Слайд 46

Иммунологиялық зерттеудің артықшылықтары: 2-3 жасқа дейін зерттеу жүргізуге болады Аллергиялық аурудың

Иммунологиялық зерттеудің артықшылықтары:

2-3 жасқа дейін зерттеу жүргізуге болады
Аллергиялық аурудың жедел өршу

кезеңінде жасауға болады
Тері сынамалары күмәнді нәтижелер берген жағдайда дәл диагноз қоюға болады
Науқасқа қауіпсіз әдістер