Балалардағы лимфоидты жүйе. Морфологиялық және функциональдық дәрменсіздік, оларды компенсациялау факторлары

Содержание

Слайд 2

Жоспар І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім 2.1. Әртүрлі жас тобындағы лимфоидты

Жоспар

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Әртүрлі жас тобындағы лимфоидты жүйе ерекшеліктері
2.2.

Лимфа түйіндердің ұлғаю синдромы
2.3. Лимфоаденопатияларды анықтау әдістері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Слайд 3

Кіріспе Лимфа жүйесі, қантамыр жүйесінің бөлігі болып саналып, веналық жүйенің қызметін

Кіріспе

Лимфа жүйесі, қантамыр жүйесінің бөлігі болып саналып, веналық жүйенің қызметін

толықтырады.
Лимфа жүйесі организмнің зат алмасуына қатысып, тіндер мен жасушалардан зат алмасу қалдықтарын, табиғаты бөтен заттарды (бактерияларды) шығарады.
Лимфа жүйесінің қүрамы: ағзалар мен тіндерде тарамдалған лимфа капиллярлары, лимфа тамырлары, лимфа түйіндері.
Лимфа дегеніміз - мөлдірлеу, ересек адамдарда сәл сарғыштау, жаңа туған нәрестеде сүт түстес ақ сүйықтық.
Слайд 4

Лимфа химиялық қүрамы жағынан қан плазмасына ұқсас. Құрамындағы минералдық тұздар мен

Лимфа химиялық қүрамы жағынан қан плазмасына ұқсас. Құрамындағы минералдық тұздар мен

органикалық қосылыстардың мөлшері қан плазмасындағыдай, бірақ ақуыз мөлшері қандағыдан аз жэне әр мүшеде әр түрлі. Лимфада лимфоциттер мен ағзадан лейкоциттердің түрлері бар,ақуыз-протромбин және фибриноген аз, сондықтан лимфа өте баяу ұйыйды Ұйыған кезде сарғылт түсті жұмсақ қоймалжыңға айналады.
Слайд 5

Трабекула Дәнекер тіндік капсула Қыртысты қабат Жиектік синус Паракортикальді аймақ Милық

Трабекула

Дәнекер тіндік капсула

Қыртысты қабат

Жиектік синус

Паракортикальді аймақ

Милық зат

Фолликула

Қантамыр

Эфферентті лимфа тамыры

Слайд 6

Лимфа түйіндерінің жасқа байланысты анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері Жаңа туылған нәрестелер Ерте жастағы

Лимфа түйіндерінің жасқа байланысты анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері

Жаңа туылған нәрестелер

Ерте жастағы балалар

7-8 жастағы

балалар

лимфа түйіні капсуласы - жұқа;
трабекулалар дамымаған;
лимфа түйіндері жұмсақ;
-барьерлік функция төмен
- инфекцияға бейімділік жоғары

дәнекер тіндік капсуланың дамуы; трабекулалардың пайда болуы ;
лимфа түйіндерінде қабыну реакциясының даму мүмкіндігі (лимфаденит);

лимфа түйіндеріндегі инфекцияның басылуы мүмкін

12-13 жастағы балалар

лимфа түйінінің құрылысының толық дамуы;
- жыныстық жетілу кезінде лимфа түйінінің өсуінің тоқтауы

Слайд 7

Слайд 8

Слайд 9

Слайд 10

Слайд 11

Слайд 12

Қарап тексеру барысында анықтауға болады: лимфа түйіндерінің едәуір ұлғаюы; қабыну белгілері

Қарап тексеру барысында анықтауға болады:
лимфа түйіндерінің едәуір ұлғаюы;
қабыну белгілері -терінің гиперемиясы

және лимфа түйінінің үстіндегі тері астындағы майдың ісінуі.
Пальпация лимфа түйіндеріне тән өзгерістерді бағалауға мүмкіндік береді:
Лимфа түйіндерінің мөлшері. Әдетте лимфа түйіні диаметрі 0,3—0,5 см (бұршақ мөлшері). Түйіндердің ұлғаюының 6 дәрежесі бар:
- I дәреже -тары дәнінің мөлшеріндегі лимфа түйіні;
- II дәреже -жасымық мөлшері;
- III дәреже -бұршақ мөлшері;
- IV дәреже -фасоль мөлшері;
- V дәрежесі - жаңғақ мөлшері;
- VI дәреже -көгершін жұмыртқасының мөлшері.
Слайд 13

Лимфа түйіндерінің ұлғаюы симметриялы, кең таралған немесе оқшауланған түрде болуы мүмкін.

Лимфа түйіндерінің ұлғаюы симметриялы, кең таралған немесе оқшауланған түрде болуы

мүмкін.
* Егер әр топта үштен көп емес түйін пальпацияланса- жеке, үштен көп болса –көпше деп аталады.
* Консистенциясы бойынша лимфа түйіндері болуы мүмкін:
- жұмсақ;
эластикалық;
- тығыз.
Әдетте лимфа түйіндері жұмсақ серпімді, қозғалмалы және ауырсынусыз болады.
Слайд 14

Шүйделік лимфа түйін пальпациясы Құлақ алды лимфа түйіні пальпациясы Құлақ арты лимфа түйіні пальпациясы

Шүйделік лимфа түйін пальпациясы

Құлақ алды лимфа түйіні пальпациясы

Құлақ арты лимфа түйіні

пальпациясы
Слайд 15

Жақ асты лимфа түйіні пальпациясы Иек асты лимфа түйіндері пальпациясы Алдыңғы мойын лимфа түйіндері пальпациясы

Жақ асты лимфа түйіні пальпациясы

Иек асты лимфа түйіндері пальпациясы

Алдыңғы мойын лимфа

түйіндері пальпациясы
Слайд 16

Артқы мойын лимфа түйіндері пальпациясы Бұғана үсті лимфа түйіндері пальпациясы Бұғана

Артқы мойын лимфа түйіндері пальпациясы

Бұғана үсті лимфа түйіндері пальпациясы

Бұғана асты лимфа

түйіндері пальпациясы

Қолтық асты лимфа түйіндері пальпациясы

Слайд 17

Кеуде лимфа түйіндері пальпациясы Шынтақ (кубитальды) лимфа түйіндері Шап лимфа түйіндері Тізе асты лимфа түйіндері

Кеуде лимфа түйіндері пальпациясы

Шынтақ (кубитальды) лимфа түйіндері

Шап лимфа түйіндері

Тізе

асты лимфа түйіндері
Слайд 18

Лимфа түйіндерінің зақымдануының семиотикасы Лимфа түйіндерінің жергілікті (аймақтық) ұлғаюы іріңді тері

Лимфа түйіндерінің зақымдануының семиотикасы

Лимфа түйіндерінің жергілікті (аймақтық) ұлғаюы іріңді тері инфекцияларында

байқалады:
- инфекциялық жара;
- фурункулез;
- фолликулит;
- пиодермия.

Мойын лимфа түйіндерінің ұлғаюы

Кубитальды немесе аксиларлы лимфа түйіндерінің ұлғаюы

Слайд 19

Мойын лимфа түйіндерінің ұлғаюы келесі жағдайларда байқалады Кубитальды немесе аксиларлы лимфа

Мойын лимфа түйіндерінің ұлғаюы келесі жағдайларда байқалады

Кубитальды немесе аксиларлы лимфа түйіндерінің

ұлғаюы мүмкін

- ангина;
- скарлатина;
- дифтерия;
- лимфогрануломатоздың бастапқы кезеңдерінде;
- лимфосаркоманың бастапқы кезеңдерінде (үлкейген, өте тығыз, ауыртпалықсыз);
- туберкулез (лимфа түйіндері тығыз, ауырсынусыз).

- "мысықтың тырналуы" аурулары;
- шынтақ маңындағы жергілікті инфекциялар

Слайд 20

Балалардағы лимфа түйіндерінің ұлғаюының этиопатогенезі

Балалардағы лимфа түйіндерінің ұлғаюының этиопатогенезі

Слайд 21

Слайд 22

Лимфа түйіндерінің біріншілік (жүйелік) зақымдалуы І. Ісіктік Қатерлі Қатерсіз ІІ. Инфекциялық (лимфаденит) Спецификалық Бейспецификалық

Лимфа түйіндерінің біріншілік (жүйелік) зақымдалуы

І. Ісіктік

Қатерлі

Қатерсіз

ІІ. Инфекциялық (лимфаденит)

Спецификалық

Бейспецификалық

Слайд 23

Реактивті (екіншілік ) зақымдалу ЛОКАЛЬДІ ГЕНЕРАЛИЗАЦИЯЛАНҒАН Бейспецификалық Спецификалық Инфекциялық Инфекциялық емес Ісіктік Ісіктік емес

Реактивті (екіншілік ) зақымдалу

ЛОКАЛЬДІ

ГЕНЕРАЛИЗАЦИЯЛАНҒАН

Бейспецификалық

Спецификалық

Инфекциялық

Инфекциялық емес

Ісіктік

Ісіктік емес

Слайд 24

АНАМНЕЗ жинау барысында ескеру керек жайттар: Лимфа түйінінің ұлғаю уақыты Инфекциялық

АНАМНЕЗ жинау барысында ескеру керек жайттар:
Лимфа түйінінің ұлғаю уақыты
Инфекциялық зақымдалу симптомдары
Интоксикация

симптомдары (қызба, салмақтың азаюы, шаршағыштық, түнгі уақыттағы тершеңдік)
Эпидемиологиялық анамнез
Қолданылған дәрілік препараттар
Слайд 25

Лимфа түйіндерінің терең зақымдануы кезінде көрінетін симптомдар (құрсақ қуысы мен кеуде

Лимфа түйіндерінің терең зақымдануы кезінде көрінетін симптомдар (құрсақ қуысы мен кеуде

қуысы):
-ентігу, беттің ісінуі және бет пен дененің жоғарғы бөлігінің көгеруі,
-мойын веналарының ісінуі, тахикардия, аритмия, жоғарғы тыныс жолдарының қысылу синдромы -жөтел және ентігу,
-өңештің қысылуы-дисфагия.
Артқы мойын лимфа түйіндерінің ұлғаюы- бас терісінің инфекцияларында,токсоплазмозда дамиды.
Алдыңғы мойын лимфа түйіндерінің ұлғаюы- көз қабағының және конъюнктиваның инфекциясымен байқалады.
Слайд 26

Ретроперитонеальды лимфа түйінінің ұлғаюы- арқа ауруының белгісі болса, абдоминальді лимфа түйінінің

Ретроперитонеальды лимфа түйінінің ұлғаюы- арқа ауруының белгісі болса, абдоминальді лимфа

түйінінің ұлғаюы- іштегі ауырсыну, зәр шығару бұзылыстары, ішек өтімсіздігі, аяқ ісінуі белгілері болуы мүмкін.
Типтік ілеспе симптомдарға да назар аудару керек:
қызба, тамақ ауруы және жөтел –тыныс алу жолдарындағы вирус белгісі;
температураның жоғарылауы, түнгі уақыттағы терлегіштік, салмақ төмендеуі -лимфопролиферативті ісіктер, туберкулез;
түсініксіз қызба, шаршау және артралгия- коллагеноздармен байланысты болуы мүмкін
Слайд 27

Ауыз қуысын қарау: Бадамша безде, ауыз қуысының шырышты қабатында, жұтқыншақта гемобластоз,

Ауыз қуысын қарау:
Бадамша безде, ауыз қуысының шырышты қабатында, жұтқыншақта гемобластоз, тромбоцитопения,

тромбоцитопатия кезінде некротикалық зақымдалулар мен қан құю ошақтары болуы мүмкін.
Ішті қарау:
Қатерлі аурулар кезінде көкбауыр мен бауыр ұлғаюы мүмкін.
Слайд 28

Балалардағы лимфаденопатия синдромы кезіндегі диагностикалық комплекс

Балалардағы лимфаденопатия синдромы кезіндегі диагностикалық комплекс

Слайд 29

Слайд 30

ИНФЕКЦИЯЛЫҚ МОНОНУКЛЕАЗ Эпштейн-Барр вирусымен шақырылады (Herpes Viridae). Белгілері: -қызба -ангина -лимфа

ИНФЕКЦИЯЛЫҚ МОНОНУКЛЕАЗ
Эпштейн-Барр вирусымен шақырылады (Herpes Viridae). Белгілері:
-қызба
-ангина
-лимфа түйіндерінің ұлғаюы
-бауыр мен

көкбауырдың ұлғаюы
-перифериялық қанда атипиялық мононуклеарлардың болуы
Лимфа түйіндерінің іріңдеуі болмайды
Слайд 31

Мұрын-жұтқыншақ миндалиналарының ісінуінен бала аузымен дем алады Артқы мойындық лимфа түйіні

Мұрын-жұтқыншақ миндалиналарының ісінуінен бала аузымен дем алады
Артқы мойындық лимфа түйіні ұлғайған
Бауыр

мен көкбауыр мөлшері 3 см + дейін ұлғайған.
Слайд 32

Фелиноз (Мысық тырнауы ауруы) Қоздырғышы – felis-грам теріс таяқша Мысық тырнаған

Фелиноз (Мысық тырнауы ауруы)
Қоздырғышы – felis-грам теріс таяқша
Мысық тырнаған соң, 10-30

күннен кейін жергілікті лимфа түйіндері ұлғаюы мүмкін +субфебрильді температура.
Ұзаққа созылғанда конъюнктивит, ретинит, энцефалит дамуы мүмкін.
Слайд 33

Бұғана үсті және бұғана асты лимфа түйіндері ұлғайған. Фелиноз

Бұғана үсті және бұғана асты лимфа түйіндері ұлғайған.

Фелиноз

Слайд 34

Мойындық лимфа түйінінің ұлғаюы Біржақтық Іріңді емес Диаметрі +1,5 см Жиі

Мойындық лимфа түйінінің ұлғаюы
Біржақтық
Іріңді емес
Диаметрі +1,5 см
Жиі орналасатын жері –

мойынның алдыңғы үшбұрышы
ерін жаралары мен гиперемиясы, таңқурай тәрізді тіл, жұтқыншақ пен ауыздың шырышты қабатының диффузиялық эритемасы
бөртпе
Слайд 35

Қорытынды Лимфа түйіндері ұрықтың дамуының 6-аптасынан бастап қалыптасады. Ол қантамырлар айналасындағы

Қорытынды

Лимфа түйіндері ұрықтың дамуының 6-аптасынан бастап қалыптасады. Ол қантамырлар айналасындағы

мезенхималық жасушалардың шоғырлануынан түзіледі. Мезенхиманың сыртқы қабаты дәнекер тіндік капсуламен қапталып, ішінде трабекула пайда болады. Түйіннің даму барысында лимфа тамырының саңылауы жиектік синусқа айналады.
19-аптадан бастап лимфалық түйіндерде милы және қыртысты қабат арасында шекара көрінеді. Лимфоидты масса 8-12 жасқа дейін ұлғаяды.
Балаларда лимфалық аппарат ересектерге қарағанда жақсы дамыған және лимфалық капиллярлардың диаметрі де үлкен.
Лимфа түйінінің қызметтері: қорғаныстық, гемопоэтикалық, иммуннопоэтикалық, резервуарлық, зат алмасулық, барьерлік және фильтрациялық