Дені ИӨЖ

Содержание

Слайд 2

Жоспар I Кіріспе II Негізгі бөлім Дені сау және ерте жастағы

Жоспар

I Кіріспе
II Негізгі бөлім
Дені сау және ерте жастағы науқас балаларды

ДДҰ программа бойынша тамақтандыру
Емізудің 10 принципы
Дұрыс тамақтанудың баланың өсіп-дамуына әсері
Тамақтандырудың оптималды принциптері
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Слайд 3

Емшек сүтімен емізуді қолдау Емшек сүтімен емізу нәрестені аурудан қорғауына және

Емшек сүтімен емізуді қолдау
Емшек сүтімен емізу нәрестені аурудан қорғауына және жазылуына

өте маңызды. Денсаулықты толық қалпына келтіру үшін емшек сүтінде барлық нәрлі заттар бар.
Туылғаннан 6 айға дейінгі балалардға тек емшек сүтімен емізу ұсынылады.
Ерте жастағы баланы емдеу барысында, медицина қызметкерлері анасына емшек сүтімен емізуді барынша мүмкіндік беріп, қиындықтар болған жағдайда көмектесуі тиіс.

Кіріспе

Слайд 4

Тиімді табиғи тамақтандырудың он принципі Жана туылған нәрестелерге күтуді ұйымдастыратын кез

Тиімді табиғи тамақтандырудың он принципі

Жана туылған нәрестелерге күтуді ұйымдастыратын кез

келген перзентхана мен ауруханалар міндетті:
Табиғи тамақтандырудың белгіленген тәртіптерін қатал ұстап, медициналық қызметкерлер мен босанатын және босанған әйелдерді осы тәртіптер туралы жүйелі түрде хабарлар етіп отыру
Медициналық қызметкерлерді табиғи тамақтандыруды практикалық жүйеде қамтамасыз ету үшін қажетті дағдыларға оқытып-үйрету
Слайд 5

3. Барлық жүкті әйелдерді табиғи тамақтандыруды артықшылығы мен тәсілі бойынша хабардар

3. Барлық жүкті әйелдерді табиғи тамақтандыруды артықшылығы мен тәсілі бойынша хабардар

ету
4. Босанғаннан кейінгі алғашқы жарты сағатта аналарға нәрестені емізе бастауға көмектесу
5. Аналарға, тіптен уақытша сәбилерден бөлек болса да, қалай емізу және лақтацияны қалай сақтау керек екендігін көрсету
6. Медициналық қажеттілік болған жағдайдан басқа уақытта нәрестеге ешқандай тамақ пен сусын бермеу
Слайд 6

7. Ана мен жаңа туылған баланың тәулік бойына бір бөлмеде болуын

7. Ана мен жаңа туылған баланың тәулік бойына бір бөлмеде болуын

қамтамасыз ету
8. Нәрестені кестемен емес талабы бойынша тамақтандыруды мадақтау
9. Жаңа туған емшек еметін нәрестеге ешқандай тыныштандыратын дәре дәрмек және емшекті имитациялайтын құралдар (еміздік) бермеу
10. Табиғи тамақтандыруды қолдайтын топ құруды мадақтау және сол топтарға перзентанадан немесе ауруханадан шыққан аналарды жолдау
Слайд 7

Баланы емізу ережелері: 1. Баланы емізу алдында анасы омырауын тазалап сабынмен

Баланы емізу ережелері:

1. Баланы емізу алдында анасы омырауын тазалап сабынмен жуып,

таза матамен сүртеді;
2. Алдымен бірнеше тамшы сүтті сығып сауып тастау керек, сонда емшек үрпісіне тұрып қалған бактериялар шайылып кетеді;
3. Сәбиді емізерде анасы дұрыс жайғасып отырғаны жөн. Емізуге ыңғайлы болуы үшін бала емізіп отырған жа-ғындағы аяғын кішкене орындыққа қояды.
4. Сәби емген кездеернімен емшектің үрпісімен қатар айналасындағы терісін де қамтуы керек. Дем алуына кедергі болмауы үшін мұрнының ашық болуын қадағалайды;
5. Баланы емізу мерзімі 15-20 минуттан аспайды. Егерде емізгеннен кейін сүт бездерінде сүт қалса, оны таза ыдысқа сауып сақтап қоюға болады; қажетСәбиді алғашқы 3 айлығында түнде 6 сағат үзіліс жасап, әр 3 сағат сайын, небәрі 7 рет емізеді (6, 9, 12, 15, 18, 21, 24 сағатта); 3 айлығынан 5 айлығына дейін 6,5 сағат үзіліс жасап, 3,5 сағат сайын, не бәрі 6 рет. Ал 5 айлығынан 1 жасқа дейін түнде 8 сағат үзіліс жасап, 4 сағат сайын, не бәрі 5 рет емізеді.
6. Баланы емізіп болғаннан кейін емшекті таза сүлгімен сүртіп, құрғатып, дәкемен жауып қою керек;
7. Емізу кезінде сәби ана сүтін тек өзіне керекті мөлшерде ғана қабылдауы тиіс.
Слайд 8

Емшек емізудің артықшылықтары Сәбиді емізу өте ыңғайлы-ол ылғида анасымен бірге Сәбиді

Емшек емізудің артықшылықтары

Сәбиді емізу өте ыңғайлы-ол ылғида анасымен бірге
Сәбиді емізу

ерекше рахат сыйлайды
Ана мен сәби арасында эмоционалдық байланыс нығайа түседі.
Босанған соң жатырдың қалыпты мөлшеріне келгенше жылдам жиырылуына әсер етеді
Овуляцияны шегереді және жүктіліктен сақтанудан табиғи қорғаныш бала босану аралығындағы мерзімді ұзартады,бұл өз кезегінде ананың денсаулыығын нығайтып,сәбидің аманқалуына сеп. Кеуде мен жатырда қатерлы ісіктердің туындау қаупін төмендетеді.
Слайд 9

Емшекпен емізу бойынша кеңес берудің алгоритмі (4-3-4 формулсы): Баланың қалпы (4):

Емшекпен емізу бойынша кеңес берудің алгоритмі (4-3-4 формулсы):
Баланың қалпы (4):
1. Баланың

басы мен денесі бір деңгейде болады
2. Бала толығымен анасына қарай бұрылған
3. Анасының денесіне өте жақын орналасады (іші ішіне)
4. Анасы баланың тек басы мен иығын ғана емес, барлық денесін
ұстайды.
Анасы емшегін баланың ауызына салу керек (3):
1. Баланың ерініне төстің (емшектің) ұшын тигізу
2. Бала толық ауызын ашқанша күту керек
3. Тез арада баланы төске (емшекке) жақындату керек
Емшекке дұрыс салынғанын қалай тексеруге болады (4):
1. Баланың иегі анасының емшегіне тиіп тұрады
2. Ауызы кең ашылған
3. Төменгі ерін сыртқа қайырылған
4. Ареоланың жоғарғы бөлігі астынғы жағына қарағанда
көбірек көрінеді.
Осы кезде бала баяу терең жұту әрекетін жасайды, оның сүтті жұтуы естіледі.
Слайд 10

Ауру балаларды тамақтандыру Ерте жастағы ауру балаларды тамақтандыру принциптері: Емшек сүтімен

Ауру балаларды тамақтандыру

Ерте жастағы ауру балаларды тамақтандыру принциптері:
Емшек сүтімен емізуді жалғастыру
Тамақтандыруды

шектемеу
Жиі тамақтандыру әр 2-3 сағатта
Баланы шыдамдылықпен тамақ ішуіне иландыру және ынталандыру
Егерде балада ауыр анарексия болса, назогастралды зонд арқылы тамақтандыру
Тәбеті қайта қалпына келгеннен кейін салмақ қосуды ынталандыру
Слайд 11

Ауру баланы және сау балаларды дұрыс тамақтандыру 6 айға дейін баланы

Ауру баланы және сау балаларды дұрыс тамақтандыру
6 айға

дейін баланы тамақтандыру

Ойнату: Баланы дүниге келген сәттен бастап есту, көру, сезіну, қабілетін дамытып, үнемі қозғалыста болуын қадағалаңыз, ойнауға естуге, көруге баланы қызықтыратын түсті жылтырақ, көлемді заттар, бұрын көрмеген жаңа ойыншықтарды беріңіз. ЕСКЕРТУ: ойыншықтар балаға зиянсыз болуы керек.
Көңіл бөліп сөйлеу: балаға қарап, күліп, сөйлеу керек. Әсіресе баланы емізіп отырғанда. Балаңыз өскен сайын, оған көбірек сөйлеп, әртүрлі дыбыстар шығарып, қимылдар жасаңыз.

Слайд 12

6 айдан 12 айға дейінгі баланы тамақтандыру -Бала жылаған сайын тәулігіне


6 айдан 12 айға дейінгі баланы тамақтандыру -Бала жылаған

сайын тәулігіне кем дегенде 6 рет емізіңіз. Осы уақыттан бастап, емізгенге дейін қосымша тамақ беруді бастаңыз. -Мынандай қосымша тамақтарды беруге болады: күріштің қою ботқасы, ұнтақ немесе жарма қарамық ботқасы, нан картоп пюресін, суға пісірілген, ұсақтап туралған немесе тартылған майсыз ет, әсіресе бауыр, балық, жұмыртқа, бұршақ (қабықсыз, езіп піскен). -Түрлі жеміс жидектер, көкөністер, жақсылап тазаланған, ұнтақталған жаңғақ. -Тамаққа бір шай қасық сары май немесе өсімдік майын қосып, қоюлау қылып беріңіз. -Еметін балаға күніне 3 рет тамақ беріңіз. -Ембейтін балаға күніне 5 рет тамақ беріңіз. -Баланың өзі шайнап жеуі үшін тамақты кішкентай қылып қолына ұстатыңыз. Баланың өзі жеп үйренуіне дағдыландырыңыз. Ойнату: Бала өзі қолын ұсап, салдыратып, лақтырып ойнауы үшін үйдегі таза қауіпсіз заттарды беріңзі. Сөйлесу: балаңызды уілдегеніне, күлгеніне көңіл бөліп, қуанып, жауап беруге тырысыңыз. Балаға заттардың адам атын айтып түсіндіріңіз.
Слайд 13

12 айдан 2 жасқа дейінгі бала -Баланы емізуді жалғастыра беріңіз. -Балаға

12 айдан 2 жасқа дейінгі бала
-Баланы емізуді жалғастыра беріңіз. -Балаға

өздеріңіз ішетін тағамдардан беріңіз, оның ішінде: Ұсақтап туралған немесе тартылған (майсыз) ет, бауыр, балық, піскен жұмыртқа, бұршақ; -Түрлі жеміз жидектер, көкөніс, жаңғақ; -Сүт және сүт тағамдары (ірімшік, айран, сүзбе, сыр);
-Балаға берілген әрбір қосымша тағамның көлемі 300 мл-ден (1,5 стакан) кем болмауы керек.
-Балаға күніне 5 рет тамақ беріңзі. 3 рет өздеріңіз ішетін тамақты, 2 рет қосымша берілетін тамақтар (жемістер, нанға май жағып, еттен жасалған бөліш, қаймақ қосқан ірімшік);
-Баланы жақсылап, көңіл бөліп, тамақтандыруға тырысыңыз.
Ойнату: баланың ойнауға алуына, жинауына, ойыншықтарды қатарластырып қоюға ыңғайлы әртүрлі көлемдегі заттар беріңіз.
Сөйлесу: балаға жеңіл сұрақтар қойыңыз, сізбен сөйлескісі келген балаға бар ықыласыңызбен көңіл бөліп, сұрақтарына жауап беріңіз. Заттардың, адамдардың аттарын айтып үйретіңіз. Қарапайым ойындарды ойнатыңыз.
Слайд 14

2 жас және одан асқан балаларды тамақтандыру - Балаға өздеріңіз ішетін

2 жас және одан асқан балаларды тамақтандыру
- Балаға өздеріңіз

ішетін тамақтарды беріңіз, оның ішінде: ет, бауыр, балық, жұмыртқа және бұршақ. Әртүрлі жеміс жидектер және көкөністер. - Балаға  3 мезгіл өздеріңіз ішетін тағамдарды беріңіз! Балаға әрбір берілген қосымша тағамның көлемі 350 мл –ден 2 рет қосымша тамақ беріңіз. Оларға: Жеміс жидектер, айран (кефир) нанмен. Еттен немесе ливерден жасалған бәліш, қаймақ қосқан құмақтар. -Сатып алынған газы бар сулар мен шырындарды, тәттілерді (конфеттер, шоколад) беруді шектеңіз. -Тағам түрлерін жиі өзгертіңіз, егер бұрын ішпеген тағамын ішпесе, дәмін көрсін, қайта қайта беріңіз. Тағамның тәтті екенін өзіңіз ішіп көрсетіп, қызықтырыңыз.
Ойнау: Балаңызға санауды, заттардың атын айтуды, екі затты салыстыруды үйретуге ықпал етіңіз. Ойнауға жеңіл ойындар ұйымдастырыңыз. Сөйлесу: балаңыздың істеген ісін, сөйлеген сөзін мақтаңыз. Сұрақтарына дұрыс жауап беріңіз. Балаңыздан әңгімелер, өлең айтуға және аспаптарда ойнауға үйретіңіз.
Слайд 15

Шала туылған нәрестені дұрыс тамақтандыру ережесі Салмағы 2кг асып туған балаларға

Шала туылған нәрестені дұрыс тамақтандыру ережесі

Салмағы 2кг асып туған балаларға омырау

емізуге болады
Салмағы 2кг 1,6кг дейінгі балалар сауылған омырау сүтімен тамақтандырылады.
Салмағы 1,6кг нан кем балаларды катетр арқылы тамақтандырады
Слайд 16

Шала туылған балаларды арнайы тамақтандыру бала организімінің мынадай ерекшеліктеріне байланысты: —

Шала туылған балаларды арнайы тамақтандыру бала организімінің мынадай ерекшеліктеріне байланысты: — Жұтыну

немесе сору рефлекстерінің төмендеуі немесе болмауы; — Асқазанның тарболуы немесе эвакуациясының баяулауы; — Ішектер перистальтикасыың төмен болуы
Слайд 17

НАЗОАГАСТРАЛЬДЫ ЗОНД АУЫЗ НЕМЕСЕ МҰРЫН ТЕСІКТЕРІ АРҚЫЛЫ МҰРЫН ҚЫРЫНАН ТӨСТІҢ ТӨМЕНГІ

НАЗОАГАСТРАЛЬДЫ ЗОНД АУЫЗ НЕМЕСЕ МҰРЫН ТЕСІКТЕРІ АРҚЫЛЫ МҰРЫН ҚЫРЫНАН ТӨСТІҢ

ТӨМЕНГІ ӨСІНДІСІНЕ ДЕЙІНГІ ҰЗЫНДЫҚТА ЕНГІЗІЛЕДІ,ЗОНФД ЖОҒАРҒЫ ЕРІН ТҰСЫНДА ЛЕЙКОПЛАСТЫРЬМЕН БЕКІТІЛЕДІ.ЗОНД ӘРБІР ЕКІ ҮШ КҮН САЙЫН АУЫСТЫРЫЛЫП ТҰРАДЫ.СОРУ РЕФЛЕКСІ ПАЙДА БОЛА БАСТАҒАНДА БАЛАНЫ БІРТІНДЕП БӨТЕЛКЕ АРҚЫЛЫ ТАМАҚТАНДЫРУҒА КӨШІРЕДІ.
Слайд 18

3-4-ші дәрежелі шала туылған балалардың ему, жұту рефлекстері өте әлсіз немесе

3-4-ші дәрежелі шала туылған балалардың ему, жұту рефлекстері өте әлсіз немесе

мүлдем болмауы мүмкін , сондықтан оларды алғашқыда зонд арқылы тамақтандырады. Зонд баланың жалпы жағдайына қарай , дәрігердің шешімімен 2-3 күнге қалдырылады немесе әр тамақтандырылған сайын ауыстырылып отырады. Бір қолданылатын полиэтиленнен жасалған асқазан зонды балаға мұрын қуысы немесе ауыс қуысы арқылы енгізіледі. Баланың рефлекстері пайда болғаннан кейін ғана шөлмек , емізік арқылы , оған жақсы үйренгеннен кейін барып анасына емізуге апарылады.
Слайд 19

1-2 дәрежелі шала туылған, ему,жұту рефлекстері бар балалар да , анасына

1-2 дәрежелі шала туылған, ему,жұту рефлекстері бар балалар да , анасына емізуге

бірденен берілмейді, өйткені ему оған күш түсіріп , баланың жағдайы нашарлап кетуі мүмкін.
Бұл балаларды да алғашқыда емізік арқылы сауылған стерильді анасының сүтімен тамақтандырып , жақсы еміп үйренгеннен кейін барып, анасына емізуге береміз.
Тамақтантыру жиілігі тамақтандыру әдісіне тәуелді. Егер шөлмек , емізік арқылы немес анасын еметін болса, емізу жиілігі тәулігіне 7-10 рет , ал зонд арқылы тамақтандыратын болсақ , одан сирегірек болады.өйткені, асқазан зондын жиі-жиі салудың балаға кері әсерлері , кемшіліктері де бар.
Слайд 20

Тиісті бактерияға қарсы дәріні ауыз арқылы беріңіз! Пневмония, жедел құлақ инфекциясы

Тиісті бактерияға қарсы дәріні ауыз арқылы беріңіз! Пневмония, жедел құлақ инфекциясы немесе

өте ауыр ауру кезінде: Бактерияға қарсы дәрі Амоксициллин Бірреттік дозасы 25мг/кг. Пневмонияда күніне 2 рет 3 күн ішінде беріңіз, жедел құлақ инфекциясында күніне 2 рет 5 күн ішінде беріңіз
Слайд 21

Дизентерия кезінде: Бактерияға қарсы дәрінің бірінші қатары Ципрофлоксацин Бірреттік дозасы 15мг/кг.

Дизентерия кезінде: Бактерияға қарсы дәрінің бірінші қатары Ципрофлоксацин Бірреттік дозасы 15мг/кг. Күніне 2

рет 3 күн ішіңіз

Тырысқақ кезінде
Осы жерде ұсынылған бактерияға қарсы дәріні беріңіз Эритромицин
Күніне 4 рет 3 күн ішінде беріңіз

Слайд 22

Сальбутамол беріңіз 5 күндік қорды беріңіз

Сальбутамол беріңіз 5 күндік қорды беріңіз

Слайд 23

А дәруменін беріңіз Екі дозасын беріңіз 1 Алғашқы дозаны амбулаторияда беріңіз

А дәруменін беріңіз Екі дозасын беріңіз 1 Алғашқы дозаны амбулаторияда беріңіз 2 Анасына

келесі күні беру үшін бір дозаны беріңіз
Слайд 24

Жоғарғы қызба немесе құлағы ауырған кезде парацетамол беріңіз (>38,5° С жоғары)

Жоғарғы қызба немесе құлағы ауырған кезде парацетамол беріңіз (>38,5° С жоғары) Әр

6 сағат сайын жоғарғы қызба немесе құлақтың ауруы басылғанша парацетамол беріңіз
Слайд 25

Темір препаратын беріңіз Күніне бір рет бір дозадан 14 күн ішінде беріңіз

Темір препаратын беріңіз Күніне бір рет бір дозадан 14 күн ішінде беріңіз

Слайд 26

Ампициллин 50 мг/кг Гентамицин 7,5 мг/кг ампициллин инъекцияларын әр 6 сағ

Ампициллин 50 мг/кг Гентамицин 7,5 мг/кг ампициллин инъекцияларын әр 6 сағ сайын,

гентамицин инъекцияларын күніне 1 рет 5 күн ішінде қайталаймыз содан кейін 10 күндік емдеу курсын бітіру үшін, оны ауыз арқылы берілетін амоксициллинге ауыстырамыз
Слайд 27

Жұтқыншақ абцесі мен стрептококты фарингит кезіндегі Антибиотик беріңіз

Жұтқыншақ абцесі мен стрептококты фарингит кезіндегі Антибиотик беріңіз

Слайд 28

ҚОРЫТЫНДЫ АНА СҮТІ, ӘСІРЕСЕ, ШАЛА ТУЫЛҒАН БАЛАЛАР МЕН САЛМАҒЫ АЗ БАЛАЛАР

ҚОРЫТЫНДЫ АНА СҮТІ, ӘСІРЕСЕ, ШАЛА ТУЫЛҒАН БАЛАЛАР МЕН САЛМАҒЫ АЗ БАЛАЛАР

ҮШІН ҚАЖЕТ. СОНЫҢ ІШІНДЕ, СӘБИДІҢ АЛҒАШҚЫ АЛТЫ АЙЛЫҚ ӨМІРІНДЕ. ОЛ ТЕЗ СІҢІРІЛУ АРҚЫЛЫ БАЛАҒА ТАҒАМДЫҚ ЗАТТАР МЕН ҚУАТ ҚАЖЕТТІЛІГІН ТОЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ. ТҮРЛІ АУРУЛАР КЕЗЕҢІНДЕ СЕНІМДІ КЕДЕРГІ БОЛАТЫН ҚОРҒАУ ФАКТОРЫ БАР. ИММУНИТЕТТІҢ ДАМУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУЫНА МҮМКІНДІК ТУҒЫЗАДЫ, АС ҚОРЫТУ МҮШЕСІ АУРУЛАРЫ МЕН АЛЛЕРГИЯНЫҢ ДАМУ ҚАУПІН ТӨМЕНДЕТЕДІ. НӘТИЖЕСІНДЕ ЕРТЕ ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ӨЛІМ-ЖІТІМІ МЕН АУРУШАҢДЫЛЫҒЫН АЙТАРЛЫҚТАЙ ТӨМЕНДЕТЕДІ.    АНАЛАР МЕН ЕМІЗУЛІ БАЛАЛАР АЖЫРАМАЙТЫН БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК БІРЛІК БОЛЫП ТАБЫЛАТЫНЫ БЕЛГІЛІ. ЕКЕУІНІҢ ТАМАҚТАНУЫ МЕН ДЕНСАУЛЫҒЫ БІРТҰТАС.