Түйсік және қабылдау

Содержание

Слайд 2

Түйсік және қабылдау ҚАБЫЛДАҒАН: ДОЦ. ИБРАИМОВА Ж.К. ОРЫНДАҒАН: 6М011600-ГЕОГРАФИЯ, 1-КУРС МАГИСТРАНТЫ КАЛИГУЛЛАЕВА АЛТЫНАЙ

Түйсік және қабылдау

ҚАБЫЛДАҒАН: ДОЦ. ИБРАИМОВА Ж.К. ОРЫНДАҒАН: 6М011600-ГЕОГРАФИЯ, 1-КУРС МАГИСТРАНТЫ

КАЛИГУЛЛАЕВА АЛТЫНАЙ
Слайд 3

ЖОСПАР Түйсік туралы жалпы ұғым. Түйсіктің негізгі заңдылықтары. Түйсіктің түрлері. Қабылдау және оның ерекшеліктері. Қабылдаудың түрлері.

ЖОСПАР

Түйсік туралы жалпы ұғым.
Түйсіктің негізгі заңдылықтары.
Түйсіктің түрлері.
Қабылдау және оның ерекшеліктері.
Қабылдаудың түрлері.

Слайд 4

Түйсік Сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының, жеке қасиеттерінің сезім мүшелеріне тікелей

Түйсік

Сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының, жеке қасиеттерінің сезім мүшелеріне тікелей әсер

етуінен пайда болған мидағы бейнелерді түйсік деп атайды.
Слайд 5

Түйсіктердін негізгі заңдылықтары Сезгіштік және табалдырық Адаптация Түйсіктердің өзара байланысы. Сенсибилизация Синестезия Бірізді бейнелер (эйдетикалық ес)

Түйсіктердін негізгі заңдылықтары

Сезгіштік және табалдырық   
Адаптация
Түйсіктердің өзара байланысы. Сенсибилизация

Синестезия
Бірізді бейнелер (эйдетикалық ес)
Слайд 6

СЕЗГІШТІК Психологияда адамның түйсіне алу қабілетін сезгіштік деп атайды.

СЕЗГІШТІК

Психологияда адамның түйсіне алу қабілетін сезгіштік деп атайды.

Слайд 7

Сезгіштікті: 1) абсолюттік 2) айырма сезгіштік деп екіге бөледі. Абсолюттік сезгіштік

Сезгіштікті: 1) абсолюттік 2) айырма сезгіштік деп екіге бөледі. 

Абсолюттік сезгіштік дегеніміз

— сезім мүшелерінің өте әлсіз тітіркендіргіштерді түйсіне алуы.

 Айырма сезгіштік деп сезім мүшелерінің тітіркендіргіштердің арасындағы болмашы айырмашылықты түйсіне алуын айтады. 

Слайд 8

Сезім мүшелерінің сезгіштігі әсер етуші тітіркендіргіштерге біртіндеп бейімделуге байланысты да өзгеріп

Сезім мүшелерінің сезгіштігі әсер етуші тітіркендіргіштерге біртіндеп бейімделуге байланысты да

өзгеріп отырады. Бұл құбылысты адаптация дейді.

Адаптация

Слайд 9

Егер адаптация анализаторлардың сезгіштігінің түрлі жағдайларға байланысты артуының, төмендеуінің көрсеткіші болса,

Егер адаптация анализаторлардың сезгіштігінің түрлі жағдайларға байланысты артуының, төмендеуінің көрсеткіші

болса, сенсибилизация сезгіштіктің тек артуын ғана көрсететін құбылыс болып табылады. 

Сенсибилизация

Слайд 10

СИНЕСТЕЗИЯ Синестезия — түйсіктердің өзара байланысының мөлшерден тыс дамыған бір көрінісі.

СИНЕСТЕЗИЯ

Синестезия — түйсіктердің өзара байланысының мөлшерден тыс дамыған бір көрінісі.

Слайд 11

Тітіркендіргіш әсерінің тоқталғанына қарамай, аз ғана уақыт болса да, түйсіктің өз

Тітіркендіргіш әсерінің тоқталғанына қарамай, аз ғана уақыт болса да, түйсіктің

өз күшінде қалатын кездерін бірізді образдар деп атайды.

 Бірізді бейнелер 

Слайд 12

Түйсіктің түрлері

Түйсіктің түрлері

Слайд 13

ТҮЙСІКТІҢ ТҮРЛЕРІ Сыртқы дүниедегі заттар мен құбылыстардың жеке қасиеттерінің бейнесі болып

ТҮЙСІКТІҢ ТҮРЛЕРІ

Сыртқы дүниедегі заттар мен құбылыстардың жеке қасиеттерінің бейнесі болып

табылатын түйсіктер. Бүлардың рецепторлары дененің бетінде немесе оған жақын орналасқан. Осындай сыртқы анализаторлардың рецепторларын экстероцептор деп атайды. 
Слайд 14

Слайд 15

Дене мүшелерінің қозғалысы мен бірқалыпты орналасуын қозғалыс немесе кинестезиялық түйсіктер хабарлап

Дене мүшелерінің қозғалысы мен бірқалыпты орналасуын қозғалыс немесе кинестезиялық түйсіктер хабарлап

отырады. Мүның рецепторы проприоцептор деп аталынады.
Слайд 16

Слайд 17

Қабылдау Қабылдау –дүниедегі заттар мен құбылыстардың біздің сезім мүшелерімізге тікелей әсер

Қабылдау

Қабылдау –дүниедегі заттар мен құбылыстардың біздің сезім мүшелерімізге тікелей әсер ету

нәтижесінде сол заттардың мида тұтастай бейнеленуі болып табылады.
Слайд 18

Қабылдаудың негізгі ерекшеліктері Қабылдаудың тұтастығы Қабылдаудың мағыналылығы Қабылдаудың таңдамалылығы Апперцепция Қабылдаудың тұрақтылығы Қабылдаудағы иллюзия

Қабылдаудың негізгі ерекшеліктері

Қабылдаудың тұтастығы

Қабылдаудың мағыналылығы

Қабылдаудың таңдамалылығы

Апперцепция

Қабылдаудың тұрақтылығы

Қабылдаудағы иллюзия

Слайд 19

Слайд 20

Тұрақты түрі - адамның дүниеге көзқарасына, мамандығына, іс-әрекетіне және табандылық көрсетуіне

Тұрақты түрі - адамның дүниеге көзқарасына, мамандығына, іс-әрекетіне және табандылық көрсетуіне байланысты.

Уақытша түрі – адамның қабылдау кезіндегі көңіл-күйіне және психикалық қалпына тәуелді болады. 

Апперцепцияның түрлері

Слайд 21

ҚАБЫЛДАУДЫҢ ТҮРЛЕРІ Кеңістікте қабылдау деп – дүниедегі заттар мен құбылыстардың белгілі

ҚАБЫЛДАУДЫҢ ТҮРЛЕРІ

Кеңістікте қабылдау деп – дүниедегі заттар мен құбылыстардың белгілі

бір орнын, мөлшерін, көлемін, алыс-жақындығын санамызда бейнелеуін айтамыз.
Уақытша қабылдау дегеніміз – дүниедегі заттардың өзгеріп, бір қалыптан, екінші қалыпқа көшіп, ескі заттардың өшіп жаңа заттардың оның орнын басып отыратынын айтамыз. 
Слайд 22

Егер түйсік сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының жеке қасиеттері мен сапаларының

Егер түйсік сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының жеке қасиеттері мен

сапаларының миымызда бейнеленуі болса, қабылдау заттар мен құбылыстардың мида тұтастай бейнеленуі болып табылады.Түйсiк арқылы заттардың түсiн, иiсiн, дәмiн, қатты-жұмсақтығын, кедiр-бұдырлығын т. б. осы секiлдi қасиеттерi ажыратылады. Сондай-ақ түйсiк денеде болып жататын түрлi өзгерiстер жөнiнде де, яғни дененiң қозғалысы мен оның кеңiстiкке орналасуын, жеке бөлiктерiнiң жұмысы жайлы хабарлайды. Ал қабылдауда заттар мен құбылыстардың түсi, дыбысы, дәмi, иiсi, формасы т. б. қасиеттерi тұтас күйiнде бейнеленедi. 

Қорытынды

Слайд 23

Пайдаланған әдебиеттер тізімі: Алдамұратов Ә., т.б. Жалпы психология. “Мектеп” Алматы, 1996.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
Алдамұратов Ә., т.б. Жалпы психология. “Мектеп” Алматы, 1996.
2.

Маклаков А.Г. Психология.Алматы, 2014.
3. Интернет көздері:
а) www.mirknig.ru
ә) www.kniga.ru
б) www.psi.ru