Тұқым куалайтын аурулардың негізгі принциптері

Содержание

Слайд 2

ЖОСПАР: Кіріспе Тұқым қуалаушылық аурулардың емдеу принциптары Генотерапия Патогенетикалық терапияның формалары

ЖОСПАР:

Кіріспе
Тұқым қуалаушылық аурулардың емдеу принциптары
Генотерапия
Патогенетикалық терапияның формалары
Тұқым қуалайтын аурулардың профилактикасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер


Слайд 3

КІРІСПЕ Тұқым қуалайтын аурулар деп этиологиялық тегі мутациялардан болатын кеселдерді айтады.

КІРІСПЕ

Тұқым қуалайтын аурулар деп этиологиялық тегі мутациялардан болатын кеселдерді айтады.

Туа болатын ауруға бала дүниеге келгенде бар кеселдерді жатқызады. Бұлар тұқым қуалайтын және тұқым қуалайтын жағдайларға байланысты. Тұқым қуалайтын аурулар екі үлкен топқа бөлінеді: хромосомалық және гендік. Бірінші топ хромосомдық және геномдық мутацияларга қатысты болса, екіншісі – гендер мутациясының салдары. Моногендік аурулар тұқым қуалау жолына қарай аутосомды – доминантты, аутосомды – рецессивті және жыныс хромосомаларымен қиылыса беріледі.
Слайд 4

ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ ЕМДЕУ ПРИНЦИПТЕРІ. Мутация типтерінің әртүрлілігін, зат алмасудың бұзылуын, мүшелермен

ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ ЕМДЕУ ПРИНЦИПТЕРІ.

Мутация типтерінің әртүрлілігін, зат алмасудың бұзылуын, мүшелермен

жүйелердің қатысуын қадағалай отырып, әртүрлі тұқымқуалайтын аурулардың формаларына бірдей емдеу әдістері мүмкін емес.
Слайд 5

ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН АУРУЛАР Синдром Клайнфельтера (1:500)


ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН АУРУЛАР

Синдром Клайнфельтера (1:500)

Слайд 6

Емдеу негіздері симптоматикалық патогенетикалық этиологиялық

Емдеу негіздері

симптоматикалық

патогенетикалық

этиологиялық

Слайд 7

Симптоматикалық емдеу пратика жүргізгенде барлық тұқымқуалайтын ауруларда, ал көп түрінде ол

Симптоматикалық емдеу пратика жүргізгенде барлық тұқымқуалайтын ауруларда, ал көп түрінде ол

жалғыз болып есептелінеді. Сонымен қатар ол күшейтеді оң эффектісін патогенетикалық емдеуде. Симптоматикалық емдеудің түрлері әртүрлі ол дәрі-дәрмектен хирургиялық коррекцияға дейін.
Слайд 8

Адамның сомалық жасушаларының ядроларында жыныс хроматині. а — ядро жасушасы төрт


Адамның сомалық жасушаларының ядроларында жыныс хроматині.
а — ядро жасушасы

төрт Х-хромосомаларымен;
б — қалыпты әйелдің жасуша ядросы;
в — қалыпты ер адамның жасуша ядросы;
Слайд 9

Патогенетикалық емдеу бағытталған бұзылған зат алмасу звеноларының коррекциясына. Егерде ген қызмет

Патогенетикалық емдеу бағытталған бұзылған зат алмасу звеноларының коррекциясына. Егерде ген қызмет

етпесе, онда оның өнімін орнына толтыру керек, егерде ген аномальді ақуызды шығарса және токсикалық өнімдер пайда болса, онда оларды алып тастап, геннің негізгі қызметін орынына келтіру керек, егерде ген көп өнім беріп отырса, онда олардың артығын алып тастау керек.
Слайд 10

Патогенетикалық терапияның формалары: 1)арнаулы аздату диеталары, мыс: фенилкетонурияда фенилаланиннің тамақпен түсуін

Патогенетикалық терапияның формалары:
1)арнаулы аздату диеталары, мыс: фенилкетонурияда фенилаланиннің тамақпен түсуін аздату.


2)патологиялық метобалитті ағзадан шығару. Мысалы бірінші ретті гемохроматоз емдейді қанды қайталап шығарумен. Жинақталған зат аламсу аралық өнімдерін шығаруға болады дәрі-дәрмек арқылы, қанның диализімен, гемо және лимфосорбциямен;
3) жетіспейтін өнімді ауыстыруымен (антигемофильді глобулинді гемофилия А-ны гипотиреозды тиреоидты гормондармен, адреногенитальді синдромды гидрокартизонмен);
4) ферменттердің индукциясы (аз дозалы фенобарбиталды қолданады гипербилирубинемияның кейбір формаларында);
5)кофакторды толықтырады (дәрумен керек жағдайда);
6) мүшелермен ұлпалардың орынын алмастыру.
Слайд 11

Патогенетикалық терапияның формалары:

Патогенетикалық терапияның формалары:

Слайд 12

ГЕНОТЕРАПИЯ Этиологиялық емдеу кезінде геннің орынын толықтыру немесе оның белсенділігін басуға

ГЕНОТЕРАПИЯ

Этиологиялық емдеу кезінде геннің орынын толықтыру немесе оның белсенділігін басуға

бағыты генотерапия деп аталады. ДНҚ клондалған бөлігі ген болып келетін немесе оның белсенді бөлігі, реттеуші бөліктерімен веторларға кіргізіп сосын жасушаға енгізеді. Векторлардың көшуін немесе ДНҚ клондалған бөліктерін жасушаға мүмкін тек тура микроинъекциямен, вирустардың көмегімен. Мұндай процедура трансгеноз деп аталынады.
Слайд 13

Генотерапия Генді-инженериялық тақалу тұқымқуалайтын ауруларды емдеу. Ұрықтар жасушалар деңгейінде негізделеді белгілі

Генотерапия

Генді-инженериялық тақалу тұқымқуалайтын ауруларды емдеу. Ұрықтар жасушалар деңгейінде негізделеді белгілі генді

енгізу (ДНҚ бөлігі) ұрықталған жұмыртқа жасушасына.

Сомалық жасушалардың трансгеноз арқылы генді-инженериялық емдеуі. Сомалық жасушаларда гендердің көшіруі өтеді ex vivo және in vivo арқылы. Ағзадан алынған бауыр, ми сүйегінен, лимфоциттер трансгенозға ұшыратуға мүмкін керекті генетикалық материалы болып ағзаға қайтадан қайтады, олар тұқымқуалаушылық дефекті өтпейді.

Слайд 14

ПАТОГЕНЕТИКАЛЫҚ ТЕРАПИЯНЫҢ ФОРМАЛАРЫ Бірінші ретті профилактикасы тұқымқуалау патологиясының ауру баланың бітпеуіне

ПАТОГЕНЕТИКАЛЫҚ ТЕРАПИЯНЫҢ ФОРМАЛАРЫ

Бірінші ретті профилактикасы тұқымқуалау патологиясының ауру баланың бітпеуіне немесе

тумауына әкеледі
Екінші ретті профилактика қарастырады аурудың көрінбеу коррекциясын туғаннан кейін (нормокопирлеу). Патологиялық геннің экспрессия дәрежесін төмендетуге болады ортаны өзгерту жолымен (диета, дәрі-дәрмектер). Әсіресе осындай жолы эффективті тұқымқуалаушылыққа бейімді ауруларға.
Слайд 15

ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ ПАТОЛОГИЯСЫНЫҢ ПРОФИЛАКТИКАСЫНЫҢ КЕЛЕСІ БАҒЫТТАРЫ БАР: 1) жан-ұяны жоспарлау (бірінші ретті

ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ ПАТОЛОГИЯСЫНЫҢ ПРОФИЛАКТИКАСЫНЫҢ КЕЛЕСІ БАҒЫТТАРЫ БАР:

1) жан-ұяны жоспарлау (бірінші ретті

профилактикасы);
2) патологиялық эмбриондармен ұрықтардың элиминациясы (бірінші ретті профилактика);
3) пенетранттықпен экспрессивтікті (екінші ретті профилактика);
4) сыртқы ортаны қорғау (бірінші және екінші ретті профилактика).
Слайд 16

ИНВАЗИВТІ ӘДІСТЕР АРҚЫЛЫ АУРУДЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫН АНЫҚТАУ. Зерттеуге мынадай алады. Ұрықтан цитогенетикалық,

ИНВАЗИВТІ ӘДІСТЕР АРҚЫЛЫ АУРУДЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫН АНЫҚТАУ.

Зерттеуге мынадай алады. Ұрықтан цитогенетикалық,

биохимиялық молекулярлы-генетикалық, морфологиялық зерттеулерді, солар арқылы барлық хромосомды аурулардың диагностикасын және 400 жуық генді ауруларды.
Жасушаларды немесе ұлпаларда ұрықтан әртүрлі әдістермен алады және жүктіліктің әртүрлі мерзімдерінде.
биопсия (немесе аспирация) хорионның немесе плацентаның – 7-11-ші аптада;
амниоцентез (жасушалармен бірге амниотикалық сұйықтықпен) – 15-16-шы аптада;
кордоцентез (ұрықтан қан алу) – 18-22-аптада;
тері, бұлшықет биопсиясы – 16-22-ші аптада.
Слайд 17

ҚОРЫТЫНДЫ Тұқым қуалайтын және туа пайда болатын ауруларды болдырмау үшін қоршаған

ҚОРЫТЫНДЫ

Тұқым қуалайтын және туа пайда болатын ауруларды болдырмау үшін қоршаған

ортаны ластанудан сақтау, екі қабат әйелдерді вирус тудыратын аурулардан қорғау және емге кейбір улы дәрілерді қолдануға рұқсат етпеу кеңінен қолданылады. Біздің республикада Семей полигонын жабу кеңінен қолға алынуда. Полигонның көптеген жылдар бойы жұмыс істеуінің экономикалық және әлеуметтік зардабын жою үшін бірқатар ұсыныстар қабылданды. Семей ауруханаларымен емханаларын зерттеуге керекті осы замангы жабдықтар, приборлар және дәрі дәрмектер иен қамтамасыз ету, жаңа типтегі ауруханалар салу т.б
Слайд 18

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР: www. Google.kz Медицинская генетика. Е.К Гинтер Москва. Медицина 2003ж

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:  
www. Google.kz
Медицинская генетика. Е.К Гинтер Москва. Медицина 2003ж
Медициналық

биология және генетика Қуандықов Е.У Алматы 2004ж