Жедел аппендицитті клиникалық зерттеулер. Диагностикасындағы рөлі

Содержание

Слайд 2

Жоспары: Өзектілігі Мақсаты Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы Жедел аппендицит Этиология патогенез

Жоспары:

Өзектілігі
Мақсаты
Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы
Жедел аппендицит
Этиология патогенез
Классификация
Клиника
Дифференциальді диагностика


Диагностика

Қабынған өсінді

Слайд 3

Хирургические болезни: - учебник ІІ-том – Аламаты, 2012, 480стр Тақырыптың өзектілігі:

Хирургические болезни: - учебник ІІ-том – Аламаты, 2012, 480стр  

Тақырыптың өзектілігі:

Жедел аппендицит (ЖА) тұрғандардың қатарында 4–6% кездеседі.
Хирургиялық стационарға жатқызылған барлық пациенттердің 20-50% ЖА құрайды.
Әдебиеттік мәліметтер бойынша - диагностикалық қателіктер 12-31% жағдайда кездеседі
Жеткіншектер мен егде жастағы науқастарда қателіктер жиі болып тұрады - 51 %(жеткіншектерде), үлкендерде (20—30%).
Операциядан кейінгі асқынулар 0,25%- 32,6%
Летальность – 0,04%
Атипті клиникалық көріністің асқынуы аурудың уақыты мен қаралу мерзіміне байланыты болғандықтан,
Диагностикасы мен емі өзекті мәселе болып табылады.
Слайд 4

Мақсаты: жіті аппендицитті емдеудің заманауи әдістері мен клиникалық ерекшеліктерін талдау. Міндеттерді:

Мақсаты: жіті аппендицитті емдеудің заманауи әдістері мен клиникалық ерекшеліктерін талдау.

Міндеттерді: 1. Жедел

аппендицит ұғымына анықтама беру, пайда болу белгілері мен себептері
2. Аппендицит симптомдарын талдау
3. Асқынулар мен себеп салдарларды талдау
Слайд 5

Статистика жиілігі 150-200 адамның біреуі; соңғы 10 жыл ішінде ауру 2-3

Статистика

жиілігі 150-200 адамның біреуі;
соңғы 10 жыл ішінде ауру 2-3 есеге

жиіледі;
ет тағамдарын көп пайдаланатын адамдар жиі ауырады;
қала тұрғындарында жиі кездеседі;
20-40 жас аралығында жиі;
әйел адамдар арасында жиі (1:1,5есе);
хирургиялық науқастардың 25-30% құрайды;
соңғы кезде ауыр формалары жиі кездеседі.
0,04% ( 1млн. - 400 )

Хирургические болезни: - учебник ІІ-том – Аламаты, 2012, 480стр  

Слайд 6

Соқыр ішектің «құрт» тәрізді өсіндісінің қалыпты орналасуы: 1899ж 8 аппендэктомия -дан кейін Мак-Бурней нүктесінде.

Соқыр ішектің «құрт» тәрізді өсіндісінің
қалыпты орналасуы: 1899ж 8 аппендэктомия -дан

кейін Мак-Бурней
нүктесінде.
Слайд 7

Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы. Caecum-нің медиальды артқы бетінен,жіңішке ішек құятын жерінен

Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы.

Caecum-нің медиальды артқы бетінен,жіңішке ішек құятын жерінен 2,5-3,5см

төменде құрт тәрізді өсінді, Appendix vermiformis, шығады. Құрт тәрізді өсіндінің ұзындығы мен орналасу қалпы көп өзгеріп отырады, орташа ұзындығы 8,6см тең, алайда 2% жағдайда ол 3см ге дейін қысқарады. Құрт тәрізді өсіндінің болмауы өте сирек кездеседі, оның орналасуы соқыр ішікпен тығыз байланысты болады. Өсік алдыңғы жақта құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасы мен сыртта мықын сүйегі қырының, іште m.iliacus-тың арасында орналасады. Медиальды жағдайда құрт тәрізді өскін солға қарай яғни соқыр ішектен ішке қарай бағытталады.
Слайд 8

Құрт тәрізді өскіннің орналасуы төмен қарай (15-20%); латеральды (3-5%); медиальды (30-40%);

Құрт тәрізді өскіннің орналасуы

төмен қарай (15-20%);
латеральды (3-5%);
медиальды (30-40%);
алдынан (2-4%);


артынан (3-5%);
бауыр асты (0,4-2%);
жамбас қуысы (12-15%)
Слайд 9

Қанмен қамтамасыз етілуі Құрт тәрізді өскіннің қанмен қамтамасыз етілуі жоғарғы шажырқай

Қанмен қамтамасыз етілуі

Құрт тәрізді өскіннің қанмен қамтамасыз етілуі жоғарғы шажырқай артериясы(a.mesenterica

superior), мықын тоқ ішек артериясы (a.ileocolica), аппендикулярлы артерия (a.appendicularis).
Жоғарғы шажырақайлық тармақ және құрт тіріздінің симпатикалық иннервациясы, ал кезбе нерв арқылы парасимпатикалық иннервацияланады.

Иннервациясы

Слайд 10

Жедел аппендицит Жедел аппендицит— соқыр ішек (бұйен) өскінінің кабынуы – іш

Жедел аппендицит

Жедел аппендицит— соқыр ішек (бұйен) өскінінің кабынуы – іш ағзаларының

арасында аса жиі кездеседі. Жедел аппендицит бұл полиэтиологиялы жедел хирургиялық ауру.
Жиілігі  40 -10000адамнан
XVI ғ. ғалым Парс алғаш рет кұрт тәрізді өсіндіні сипаттап, оң жақ мықын аймағындағы іріндікті ашуды үсынған.
1884 ж. Р.Фитц «аппендицит» терминін енгізді.
Алғашқы операциялар:
Кренлейн (неміс хирургі) 1884 ж. қабынған құрттәрізді өсіндіні алып тастаған.
Троянов 1890 ж. құрттәрізді өсіндіні алып тастаған.
Слайд 11

Жедел аппендицит этиологиясы мен патогенезі: Рефлекторлы (нервтік-гумор.) Гематогенді жолмен аппендициттің тромбозы

Жедел аппендицит этиологиясы мен патогенезі:

Рефлекторлы (нервтік-гумор.)
Гематогенді жолмен аппендициттің тромбозы
Лимфогенді


Иммунологиялық
Алиментарлы
Паразитарлы
Баугиноспазм
Бөгде заттар (түйме, шемішке)
Слайд 12

Жедел аппендицит жіктелулері Колесов бойынша жіктелу; 1. Аппендикулярлы шаншу 2. Жедел

Жедел аппендицит жіктелулері

Колесов бойынша жіктелу;
1. Аппендикулярлы шаншу
2. Жедел жәй

беткей (катаральді) аппендицит
3. Деструктивты жедел аппендицит
а) флегмонозды
б) гангренозды
в) перфоративты
Жедел аппендициттің асқынуы
а) аппендикулярлы инфильтрат
б) аппендикулярлы абцесс
в) пилефлебит
г) перитонит

В.И.Колесов , 1972ж

Слайд 13

Абрикосов бойынша жіктелу (морфол.) 1946 жыл І. Беткей және катаральді (6-12

Абрикосов бойынша жіктелу (морфол.) 1946 жыл

І. Беткей және катаральді (6-12 сағ.

дамиды)
ІІ. Флегмонозды (12-24 сағ.)
А) жәй
Б) флегмонозды-жаралы
В) аппостемозды - ірің қабырғаларына толады.
Г) эмпиема (қуысына ірің толады)
Д) флегмонозды-перфоративті
ІІІ. Гангренозды (24-48 сағат)
1-лік-гангренозды- а) тесілулі, б) тесілусіз
2-лік гангренозды -а) тесілулі, б) тесілусіз
Слайд 14

Жедел қарапайым (катаральді) аппендицит

Жедел қарапайым (катаральді) аппендицит

Слайд 15

Жедел флегмонозды аппендицит

Жедел флегмонозды аппендицит

Слайд 16

Жедел гангренозды аппендицит

Жедел гангренозды аппендицит

Слайд 17

Гангренозды-перфоративті аппендицит

Гангренозды-перфоративті аппендицит

Слайд 18

Зерттеу тәсілдері Физикалық зерттеу ЖҚА ЖЗА Клиникалық көріністері Диагностикалық лапороскопия Құрсақ

Зерттеу тәсілдері

Физикалық зерттеу
ЖҚА ЖЗА
Клиникалық көріністері
Диагностикалық лапороскопия
Құрсақ қуысына рентгеноскопия
УЗИ
RG ОБП
Саусақ ректальді

зерттеу
Бимануальді зерттеу
Қынап күмбездері арқылы аналық бездерді пальпациялау
Слайд 19

Жедел аппендицит клинкалық синдромдары: 1. Диспепесиялық жүрек айну, 1-2 рет құсу,

Жедел аппендицит клинкалық синдромдары:

1. Диспепесиялық
жүрек айну, 1-2 рет құсу,

нәжіс шығару бұзылысы
2. Ауырсыну
эпигастрий аймағында басталып 5-6 сағаттан оң жақ мықын аймагына ауысады –қатты емес, төзуге тұрарлық, сирек периодты, қозғалғанда күшейеді
3. Қабыну синдромы
температура (37,2-37,5) лейкоцитоз, нейтрофилез, солға жылжу, ЭТЖ жоғарлауы
4. Перитонеальді синдром
интоксикация, Гиппократ беті, тілі жабындымен жабылған, іші желденген, тыныс алу актісіне қатыспайды (Винтер синдромы), құрттәрізді өсінді проекциясында ауырсыну аңықталады, перистальтикасының нашарлауы, + Щеткин-Блюмберг, Мендель,Крымов белгілері оң жақ аймағында бұлшық еттері қатаю
Слайд 20

Жедел аппендицит белгілері: Кохер 4/1 20% -эпигастральді аумақтағы ауырсынудың оң жақ

Жедел аппендицит белгілері:

Кохер 4/1 20% -эпигастральді аумақтағы ауырсынудың оң жақ

мықын аймағына көшуі
Ситковский 80%– науқас сол  жаққа  жатқанда ауырсыну.
Ровзинг 67% -жоғарғы жақтан төмен түсетін тоқ ішекті және сигма тәрізді ішекті бір уақытта қысқанда, оң жақ құрсақ қуысында ауырсынуды шақырады. Бұл егер қабыну процесі болса, сигма тәрізді ішектегі газ соқыр ішекті созып ауырсыну тудырады.
Воскресенский 78% (көйлек симптомы) науқастың эпигастрии аймағынан құрсақ қуысына дейін сырғанатқанда оң жақ құрсақ астында тері гиперетезия шекараларының болуы. Оның пайда болуы жоғарғы шажырқай венадан қанның қайта келуімен байланысты.
Раздольский 50% –оң жақ мықын аймағында тері гиперестезиясы, саусақпен ұрғылау
Образцов 60%-оң аяғын бүкпей көтергенде оң жақ мықын аймағында ауырсыну күшейеді
Коупа – оң аяғын көтеріп жамбас-сан буынын ротациялы қозғалғанда ауырсынудың күшеюі немесе пайда болуы.
Слайд 21

Кохер белгісі Раздольский белгісі

Кохер белгісі

Раздольский белгісі

Слайд 22

Ровзинг белгісі

Ровзинг белгісі

Слайд 23

Воскресенский белгісі Образцов белгісі

Воскресенский белгісі

Образцов белгісі

Слайд 24

Ситковский белгісі (+пальпация= Бартомье-Михельсон б-і) Саусақ ректальді зерттеу (+ауырсыну = Вахенгейм-Редер б-і)

Ситковский белгісі (+пальпация= Бартомье-Михельсон б-і)

Саусақ ректальді зерттеу (+ауырсыну = Вахенгейм-Редер б-і)

Слайд 25

Бимануальді зерттеу Қынап күмбездері арқылы аналық бездерді пальпациялау

Бимануальді зерттеу

Қынап күмбездері арқылы аналық бездерді пальпациялау

Слайд 26

Коуп симптомы

Коуп симптомы

Слайд 27

Жедел аппендициттің дифференциальді диагностикасы

Жедел аппендициттің дифференциальді диагностикасы

Слайд 28

Атипті яғни ретроцекальный аппендицит 15-18% жағдайда кездеседі.Ретроцекальды өсінді бауыр мен оң

Атипті яғни ретроцекальный аппендицит 15-18% жағдайда кездеседі.Ретроцекальды өсінді бауыр мен

оң жақ бүйрекке дейін жетуі мүмкін.Ол көбінесе құрсақ қалтасына бекітілген және тар тұйық кеңістікте орналасады, сол үшін ауыру сезімі тез қоршаған тіндерге беріледі.

Атипті жедел аппендицит

Слайд 29

Өсіндінің бауырдың астында орналасуы- қабыну кезінде ауыру сезімі оң жақ қабырға

Өсіндінің бауырдың астында орналасуы- қабыну кезінде ауыру сезімі оң жақ қабырға

астына және өт қуықтың латеральды проекциясына таралады. Пальпация кезінде іштің кең бұлшық еттері күшейген, көкет тітіркену симптомы. Ситковский, Ровзинг симптомдары оң болады.
Слайд 30

1. ОАК: лейкоцитоз, лейкоцитарлы формуланың солға ауысуы. 2. ОАМ: эритроциттер мен

1. ОАК: лейкоцитоз, лейкоцитарлы формуланың солға ауысуы.
2. ОАМ: эритроциттер мен лейкоциттердің

аз мөлшері.

Зерітханалық лабороторлық көрсеткіштері

Слайд 31

Жедел аппендицит кезідегі Лапароскопиялық әдісі: Жарақаттың аз болуы Отадан кейінгі кезеңнің

Жедел аппендицит кезідегі Лапароскопиялық әдісі:
Жарақаттың аз болуы
Отадан кейінгі кезеңнің тез

өтуі және асқынбауы
Жара аумағының тез жазылуы
Жергілікті ауырсынудың азаюы
Жараның тез бітуі т.б.
Слайд 32

Операциялық үстелде науқастың орналасуы:

Операциялық үстелде науқастың орналасуы:

Слайд 33

Лапароскопия кезіндегі қалыпты қарауыл тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген). Лапароскопия кезіндегі жіті

Лапароскопия кезіндегі қалыпты қарауыл тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген).

Лапароскопия кезіндегі жіті аппендицит

белгілері:а-флегмонозды өзгертілген тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген); б - гангренозды өзгертілген тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген).
Слайд 34

Инструменталді диагностика РЕНТГЕНГРАФИЯ ОБП рентгенографиясы кейбір жағдайларда ЖА диагностикасына және басқа

Инструменталді диагностика РЕНТГЕНГРАФИЯ

ОБП рентгенографиясы кейбір жағдайларда ЖА диагностикасына және басқа да жіті

хирургиялық ауруларды болдырмауға мүмкіндік береді.
Слайд 35

Альварадо шкаласы Қазіргі уақытта Альварадо шкаласының диагностикалық дәлдігін арттыруға мүмкіндік беретін модификациялары сипатталған.

Альварадо шкаласы

Қазіргі уақытта Альварадо шкаласының диагностикалық дәлдігін арттыруға мүмкіндік беретін модификациялары

сипатталған.
Слайд 36

Мәліметтерді бағалау: Біздің зерттеудің мақсаты жүкті әйелдерде жедел аппендицитті диагностикалау кезінде

Мәліметтерді бағалау:

Біздің зерттеудің мақсаты жүкті әйелдерде жедел аппендицитті диагностикалау кезінде Альварадо

шкаласын қолдану нәтижелерін зерттеу болып табылады.
Слайд 37

УДЗ Қалыпты аппендикс. УДЗ кезінде қалыпты аппендикс түтікше (жиі иілген) қабатты

УДЗ

Қалыпты аппендикс.
УДЗ кезінде қалыпты аппендикс түтікше (жиі иілген) қабатты құрылым ретінде

көрінеді, цекумнан басталады және соқыр ұшымен аяқталады.
Көлденең қимада аппендикс ішектің қоршаған бөліктерін дөңгелек.
Ол перистальтикасыз және әдетте іште қалдықсыз жақсы алынады.
Қалыпты аппендикстің диаметрі < 6 мм, қабырға қалыңдығы 3 мм (1, 2, 5) дейін.
Слайд 38

Қабынған аппендикс. Бір соқыр ұшымен компрессияға келмейтін түтік құрылымы Көлденең қимада

Қабынған аппендикс.

Бір соқыр ұшымен компрессияға келмейтін түтік құрылымы
Көлденең қимада нысанаға ұқсайды.

Егер аппендикс қисық болса, көлденең сканерлеу кезінде жасушалардың митозына ұқсас сурет пайда болады Ең жоғары сыртқы диаметрі 6 мм асады.
Толтырылған аппендиксте қабырғалардың ең үлкен қалыңдығы 3 мм-ден асады.
Слайд 39

Перфорацияланған аппендикс Қабынған аппендикстің қабырғалары біркелкі қалыңдатылған, қабаттылығы үзіледі. Жоғары эхогендігі

Перфорацияланған аппендикс

Қабынған аппендикстің қабырғалары біркелкі қалыңдатылған, қабаттылығы үзіледі.
Жоғары эхогендігі қабынған сальникпен

қоршалған аппендикстің айналасындағы сұйықтық.
Іш қуысындағы еркін сұйықтық.
Ішек ілмектері арасындағы бір немесе бірнеше абсцесстер.
Слайд 40

Жедел аппендицит Қабынған аппендикс. Периаппендикулярлы сұйықтық, абсцесс. Спецификалық емес симптомдар: кіші

Жедел аппендицит

Қабынған аппендикс.
Периаппендикулярлы сұйықтық, абсцесс.
Спецификалық емес симптомдар: кіші жамбас сұйықтығы, аппендикалит,

үлкейген лимфа түйіндері.
Слайд 41

УЗ-аппендикулярлы инфильтраттың бейнесі.

УЗ-аппендикулярлы инфильтраттың бейнесі.

Слайд 42

Техникалық қақпандар. Семіздік, метеоризм, асцит немесе жүктіліктің кеш мерзімі салдарынан өте"

Техникалық қақпандар.

Семіздік, метеоризм, асцит немесе жүктіліктің кеш мерзімі салдарынан өте" қиын

" іш.
Пациенттің жоғары сезімталдығы.
Слайд 43

Клиникалық ағымының ерекшеліктері Клиникалық ағымының ерекшеліктері байқалатын науқастардың келесі санаттары бөлінеді: Балалар Жүктілер Қарттар

Клиникалық ағымының ерекшеліктері

Клиникалық ағымының ерекшеліктері байқалатын науқастардың келесі санаттары бөлінеді:
Балалар
Жүктілер
Қарттар

Слайд 44

Балаларда жедел аппендицит ерекшелігі

Балаларда жедел аппендицит ерекшелігі

Слайд 45

Генри Мондордың "жіті аппендицит - бұл артықшылығы бойынша балалар ауруы" деген

Генри Мондордың "жіті аппендицит - бұл артықшылығы бойынша балалар ауруы" деген

нұсқауына қарамастан, емшек жасындағы балаларда ол сирек кездеседі. Ауру үлкендерге қарағанда аса қатты және өте қиын, айқын интоксикация клиникасы бар, бұл перитониттің өсу құбылыстарына байланысты.
Слайд 46

балаларда іріңдеу, гангрен және перфорация жағына қарай инфекцияның дамуы ересектерге қарағанда

балаларда іріңдеу, гангрен және перфорация жағына қарай инфекцияның дамуы ересектерге қарағанда

тезірек жүреді.
балада тыныштандыруға мүмкіндік беретін жағдай мен үмітсіз болып көрінетін жағдай арасында бірнеше сағат ғана өтеді, бұл ретте процестің қауіпті нашарлауын болжауға мүмкіндік беретін жеткілікті ерте де, жеткілікті айқын да белгілері жоқ.
симптоматикалық және шынайы емдеу мәнін жасыратын жеңіл әсер күнделікті қауіп болып табылады, ол туралы есте сақтау қажет.
уытты асқынулар жиі ерте құбылыс болып табылады.
балалардағы жіті аппендицит ағымына тән емес белгілер: қалыпты температура, брадикардия, ауырсынудың болмауы немесе жоққа шығаруы, бауыр симптомдары, дизурия, диарея, жалпы реакцияның болмауы және т. б. диагностиканың қиындықтары себептерінің бірі болуы мүмкін.

Жедел аппендицитпен ауырған балалардағы ерекшеліктері

Слайд 47

Жүктілердегі жедел аппендицит: Құрт тәрізді өсіндінің орналасуының өзгеруі Бұлшық ет тонусының

Жүктілердегі жедел аппендицит:

Құрт тәрізді өсіндінің орналасуының өзгеруі
Бұлшық ет тонусының

қиын байқалуы
Перитонтке айналуы мүмкін
Туу кезінде диагноз қою қиын
Жатыр түтігін құрт тәрізді өсіндімен алып тасталуы
Операциядан кейін түсік тастауы мүмкін
Слайд 48

Михельсона симптомы (оң жақтағы ауру сезімі); Брендо симптомы (жатырдың сол жақ

Михельсона симптомы (оң жақтағы ауру сезімі);
Брендо симптомы (жатырдың сол жақ шетіне

қысым ауырсыну тудырады);
Промптов симптомы (ректальді зерттеу және жатыр мойны қозғалтқанда – ауырсыну күшейетіні);
Слайд 49

Егде жастағы адамдарда жедел аппендицит Ареактивтілігі! Клиникасы морфологиясынан озады Бұлшық еттің

Егде жастағы адамдарда жедел аппендицит

Ареактивтілігі!
Клиникасы морфологиясынан озады
Бұлшық еттің қатаю

мен жедел аппендицитке тән симптомы теріс болуы мүмкін
Барлық симптомы аралас, симптомдар өшірілген түрде болуы мүмкін
Жиі деструкция
Операциядан кейін өте жиі өкпе аурулары дамиды
Слайд 50

Жедел аппендицит кезіндегі егде адамдардағы ерекшеліктері Қартайған жастағы адамдарда жіті аппендицит

Жедел аппендицит кезіндегі егде адамдардағы ерекшеліктері

Қартайған жастағы адамдарда жіті аппендицит жас

және орта жастағы адамдарда бірнеше сирек кездеседі, бұл ретте оның деструктивті түрлері басым. Бұл факт бір жағынан, ағзаның реактивтілігі төмен, ал екінші жағынан – қарайтәрізді өсіндінің барлық элементтерінің атрофиясы мен склерозы, оның ішінде қан тамырларының склерозы болып табылады,бұл қара тәрізді өсіндінің некрозы мен гангренасының дамуымен қанмен жабдықтаудың жылдам бұзылуының тікелей себебі болып табылады.
Слайд 51

Ауырудың жоғары орналасуы жиі ең ауыр түрлердің басында температура мен Пульс

Ауырудың жоғары орналасуы
жиі ең ауыр түрлердің басында температура мен Пульс өзгеруінің

абсолютті болмауы
кебу мен тимпаниттің жиі және ерте пайда болуы (жалған шақырулар)
ошибочное ожидание сокращения мышц брюшной стенки, которое встречается редко (вялые рефлексы и небольшая масса участвующей мускулатуры)
пренебрежение ректальным исследованием
навязчивая мысль о раке (псевдоопухолевая форма)
жарықтар болған жағдайда, іріңді аппендициттің жарықтың ішінде даму мүмкіндігі
бауыр немесе бүйрек жеткіліксіздігінің белгілері, олар жиі аппендикулярлы құбылыстармен үйлеседі немесе аурудың көрінісінде басым.
Слайд 52

Себептері Жедел аппендициттің асқыну жағдайы 10-12 % кездеседі Асқыну себептері: Отадан

Себептері

Жедел аппендициттің асқыну жағдайы 10-12 % кездеседі
Асқыну себептері:
Отадан алдын : науқас

медициналық көмекке жүгінбеген кезде болатын асқынулар.
Отадан кейін: ота жасалғаннан кейін ерте немесе кеш науқас жағдайының ауырлауы.
Слайд 53

Қортындылай келе жіті аппендицит тек қана хирургиялық жолмен емделетінін айта кету

Қортындылай келе жіті аппендицит тек қана хирургиялық жолмен емделетінін айта кету

керек, ешқандай халықтық емімен емделмейді.

Жедел аппендицит кезінде немесе оған күдік болғанда пациентті дереу хирургиялық бөлімшеге жатқызу керек. Тасымалдау кезінде барынша тыныштық режимін сақтау қажет.