Si̇stem yaklaşim

Sistem Nedir?
Sistem, belli bir amacı gerçekleştirmek için birlikte çalışan ve birbirlerini

Sistemin İki Temel Özelliği

Bir amacı olmak:
Her sistemin, gerçekleştirmek istediği belli bir

Öge; sistemi oluşturan parçalar ya da alt sistemler, sistem bileşenleridir.
İlişki; ögeler

Sistemin Yapısı
Bileşenler
Değişkenler
Parametreler
İlişkiler
Kısıtlar
Ölçütler

Sistemin Yapısı
Bileşenler: Sistemi oluşturan parçalardır. Sistemi oluşturan parçalar ya da nesneler

Parametreler:
Araştırmacının keyfi değerler verebildiği sabitlerdir.
Analiz süresince sabit olduğu varsayılır.

İlişkiler
Sistem bileşenleri, değişkenleri, parametreleri arasındaki bağlantı olarak ifade edilebilir.
Sistem durumundaki değişimleri

Sistemin Çevresi ve Sınırları

Sistemin Çevresi: Sistem tarafından kontrol edilemeyen ve sistem

Sistemin Çevresi ve Sınırları

Sistem Sınırı: Bir sistemi diğerlerinden ya da çevresinden

Sistemin Çevresi ve Sınırları

Örneğin, bir insanın dolaşım sistemi kan damarları, kalp,

Sistemin Çevresi ve Sınırları

Dolaşım sisteminin dışındaki veriler, örneğin sindirim sistemi, dolaşım

Sistem Türleri
Soyut –Somut,
Açık-Kapalı,
Dinamik- Statik,
Homeostatik Sistem

Soyut –Somut

Soyut Sistem: Tüm elemanları kavramlar olan sistemlerdir.
felsefe sistemi,

Açık Sistem

Çevresi ile etkileşimli sistem olarak ifade edilebilir.
Açık sistemler çevreden

Kapalı Sistem

Çevresiyle etkileşimi olmayan sistemlerdir.
Bazı kimyasal reaksiyonlar kapalı sistem olarak

Açık Sistem-Kapalı Sistem

Statik Sistem
Çevredeki değişimlere karşın durumunu koruyan sistemler statik sistem olarak ifade

Dinamik Sistem
Çevredeki değişikliklere göre zaman içerisinde değişikliğe uğrayan sistemler dinamik sistem

Dinamik Sistem: Beyaz Eşya Üreten Bir Firma

Değişen talebe uygun olarak üretim

Homeostatik Sistem

Öğeleri ve çevresi dinamik olan statik sistemlerdir.
Değişken bir çevrede, içsel

Sistem Değişimleri
Tepki
Yanıt
Etki
Davranış

Sistemin Tepkisi
Bir sistem olayıdır.
Olayın oluşması için sistem ya da çevresinde

Sistemin Yanıtı
Bir sistem olayıdır.
Bu olayın oluşması için başka bir

Sistemin Etkisi
Bir sistem olayıdır.
Etki kendinden belirlenen olaylardır.
Oto-nom değişimlerdir.
Sistem elemanlarının

Sistem Davranışı
Sistem veya çevresinde bir diğer olayın oluşması için gerekli

Sistemlerin Davranışsal Sınıflandırması
Durum Koruyucu
Amaç Arayışlı
Çok Amaç Arayışlı
? Tepkisel
? Yanıtsal
Amaca Yönelik

Durum Koruyucu:
Bir sistem olayına tek bir şekilde tepki gösterir. Farklı

Amaç Arayışlı Sistem
Bir amaca ulaşmak için aynı olaya farklı biçimde

Çok Amaç Arayışlı Sistem

İki farklı durumda farklı amaçlar arayan sistemdir.
Tepkisel:

Amaca Yönelik Sistem (İdeal Arayışlı)
Yetkinlik kavramını içeren ve bunu sistematik olarak

Sistem Modelleri
Modeller, sistemin davranışlarını incelemek amacıyla oluşturulan basitleştirilmiş yapılardır.

Gerçek Sistem- Model
(Kaynak: Rant, 2006)

Modellemenin Alternatifleri
Bir şey yapmamak,
Sezme yeteneği,
Batıl inanç,
İnanç ve güven,
Gerçek

Model oluşturma...
Karar almaya yardımcı
Sıklıkla Nicel
Her zaman değil

Nicel Model Örnekleri

A ve B şehirleri arasındaki yolcular için
Kaç Bilet Satabiliriz?
Modelimizin

Bunları nasıl bir araya getireceğiz
T = f (J,S,P,A,B) bir modeldir
Burada f’nin

Model Doğrulama

T,J,S ve P İçin verileri incele
Farklı
Zaman
Yer
Değerler için
Uygun modeli kur
Veri

Sorun Ne-Odak Noktası
«Eğer şöyleyse böyle : What-if» türü Soruları Cevapla
Eğer Bursa’dan

Model Oluşturma

Modelleyici modele neleri katacağına- neleri katmayacağına karar vermelidir.
Bu araştırmada kapsam

Modelin Sınırları

Gerçeği tam olarak temsil etmez
Basitleştirme ve yaklaşık bakış
En önemli faktörleri

Değişkenler ve Belirsizlik
Bazı değişkenler karar alıcı tarafından kontrol edilebilir güvenlidir
Örnek: J

Başka Örnek
Hastane Yönetimi
Her koğuşta kaç yatak olduğu
Hemşirelerin nasıl tahsis edileceği
Günlük kaç

Kontrol Edilebilenler (Bir noktaya kadar)
Doktor ve hemşire sayıları
Koğuşların sayı ve genişlikleri
Koğuşlardaki

Kontrol Edilemeyenler
Günlük acil hasta geliş sayısı
Ameliyatlardaki başarı oranı
Hemşire hastalık oranı
Yönetici bu

Belirsizlikle başa çıkmak
Karar almak zorunda kalınabilir:
Büyük belirsizliklere rağmen
Özellikle acil geliş

Hedefler
Müşteri ne ister?
Bu aslında baştan bellidir
Bir karar nasıl değerlendirilecek?
Sıklıkla kar-maliyet
Bazen hizmet

Kısıtlar
Sınırlar; mümkün olan ne ise bunlara ilişkin
minimum yolculuk süresi
Maksimum sefer

ÖLÇÜM Sorunları

Bazı Şeyleri Ölçmek Zor Olabilir
Yolcunun rahatlığı
Bir hastanın “iyilik" durumu
Bir

Basit Model,Karışık Düşünme

Modelde değişiklik gerekebilir
Kontrol ihtiyacı
Modelin özelliği: modelleme sistemi
Basitlik
Kolay anlama
Kolay değişiklik
Karışık

Böl & Hakkından gel: Büyük modellerden uzak dur

Her şeyi pratik olarak

Bazı Basit Modelleme İlkeleri
Model basit, düşünme karmaşık
Benzerlikleri kullan
Model kuruluşu sizi

Modellerin Soyutlama Düzeyine Bağlı Sınıflandırılması

SÖZLÜ MODELLER
ŞEMATİK MODELLER
Statik Şematik Modelleri
Akış Şematik Modeller
Dinamik

SÖZLÜ MODELLER
Sözlü sistem modelleri tanımı için uygun araç; sözcüklerdir.
En eski, en

ŞEMATİK MODELLER
Sistem elemanları, özellikleri, ilişkilerin çizgiler ve şekillerle soyutlanması
Algılama sürecindeki

Statik Şematik Modeller
Belli bir zaman boyutu için, sistem bileşenleri ve bileşenler

Haritalar /Statik Şematik Modeller

Kıtalar coğrafi referans noktaları
Öğeler arası mekansal ilişkiler harita

Ölçek 1/1.000.000

İşletme Yerleşim Şeması

Histogramlar /Statik Şematik Modeller

Gantt Çizgeleri /Statik Şematik Modeller

Organizasyon Çizgeleri /Statik Şematik Modeller

Akış Şematik Modeller

Hareketlerin akışını göstermekte kullanılır
Akış türü farklı olabilir.
Fiziksel malzeme,
hammadde,
ürün,

N Faktöriyeli Hesaplayan Program Akış Çizgesi

Dinamik Sistem Modelleri

Nesnelerin; farklı nesneler yaratmak için kendini denetleyen süreçler boyunca

Dönüştürücü:
Merkezi kutu, dönüştürücü; dinamik sürecin oluştuğu, dönüşüm sürecine katılan tüm

Denetleyici:
Denetim; sistemin durumunun izlenmesidir.
Girdilerin dönüştürücüye akışını denetler, dönüştürücünün işleme biçimini

Fiziki (İkonik) Modeller

Fiziksel nesnelerin statik üç boyutlu temsili gösterilimleridir.
Mekansal ilişkiler konusunda

Analog Modeller

Benzetim (Simulation) modelleri
Benzer özellikleri taşıyan gerçek sistemlerin davranışlarının araştırılması

Matematiksel Modeller

Matematiksel modeller, gerçek sistemin kavram şekil ve matematiksel ifadelerle gösterimidir.

Bir Optimizasyon Modeli