Атом тұрақтылығының шарттары

Содержание

Слайд 2

Білген сайын келеді біле бергің, біле беру емес пе тілегі елдің

Білген сайын келеді біле бергің, біле беру емес пе тілегі елдің


Слайд 3

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары - электрондық қабаттар және

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

- электрондық қабаттар және алғашқы

20 элементтердегі электрондардың орналасуын қайталау

сыртқы электрон қабатының «аяқталуы»
атомның тұрақтылығына әкелетіндігін түсіну

Слайд 4

Сабақтың мақсаты: Химия және физика курстарынан алған білімдерін пайдалана отырып ,

Сабақтың мақсаты:

Химия және физика курстарынан алған білімдерін пайдалана отырып ,

атомдағы электрондардың құрылысымен тереңірек таныстыру, электронның күйін сипаттайтын квант сандары туралы білім беру
Слайд 5

Атом-молекулалық ілімінің негізгі қағидалары: Атом-молекулалық ілімін жасаған орыс ғалымы Михаил Васильевич

Атом-молекулалық ілімінің негізгі қағидалары:

Атом-молекулалық ілімін жасаған орыс ғалымы Михаил Васильевич Ломоносов,

VIII ғасыр.

Барлық заттар молекулалардан, атомдардан немесе иондардан тұрады.

2. Атомдар және молекулалар үздіксіз қозғалыста болады, температура өсуімен олардың жылдамдығы артады.

3. Атомдардың және молекулалардың массасы мен мөлшерлері болады.

4. Заттардағы молекулалардың арасында тартылу және итеру күштері байқалады.

5. Жай заттар атомдардың бір түрінен тұрады, ал күрделі заттар-әр түрлі атомдардан.

Слайд 6

Элемент атомының қасиеттері: Атом радиусы-ядроның өзегінен сыртқы электронға дейінгі қашықтық. Иондану

Элемент атомының қасиеттері:

Атом радиусы-ядроның өзегінен сыртқы электронға дейінгі қашықтық.
Иондану энергиясы-бейтарап атомнан

бір электронды жұлып алуға жұмсалатын энергия.
Электрон тартқыштық-бейтарап атомға бір электронды қосқанда бөлінетін не сіңірілетін энергия.
Электртерістілік-элементтің сыртқы валентілік қабатының аяқталуын сипаттайды
Слайд 7


Слайд 8

Натрий атомының құрамы Хлор атомының құрамы

Натрий атомының құрамы
Хлор атомының құрамы

Слайд 9

Оқытудың күтілетін нәтижелері Атомдағы электрондардың құрылысымен тереңірек танысады «электрон бұлты »,

Оқытудың күтілетін нәтижелері

Атомдағы электрондардың құрылысымен тереңірек танысады
«электрон бұлты »,

«орбиталь», «энергетикалық деңгей», «энергетикалық деңгейше», «квант сандары», ұғымдары мен түсініктерін білетін болады
«квант сандары» атомдағы электрондардың энергиясын, орбиталь пішінін, санын анықтай алатын болады
Квант сандарын пайдалана отырып атомдағы электрондардың күйін сипаттай алады
Слайд 10

Атом құрылысының бірінші кванттық теориясын Нильс Бор 1913 ж. ұсынған,кейіннен XX

Атом құрылысының бірінші кванттық теориясын Нильс Бор 1913 ж. ұсынған,кейіннен XX

ғасырдың 20 – жылдарында Л.де Бройль,
В.Гейзенберг,Э. Шредингер кванттық механиканың дамуына өз үлестерін қосты.

Периодтық жүйенің құпиясы - атомның күрделі құрылымын, оның сыртқы электрондық қауызының құрылысын, ядро айналасында электрондардың қозғалыс заңын ашқанда белгілі болды

Слайд 11

Атомның химиялық қасиеті – электрондық қабатының құрылысына тәуелді


Атомның химиялық қасиеті – электрондық қабатының құрылысына тәуелді

Слайд 12

Электрондар – микробөлшектер, олардың атомдағы қозғалысын кванттық механика зерттейді.Ол элементар бөлшектердің

Электрондар – микробөлшектер, олардың атомдағы қозғалысын кванттық механика зерттейді.Ол элементар бөлшектердің

әрекеттесуі мен тәртібін қарастырады.

Электронның заряды- 1.6*10-19Кл
Салыстырмалы бірлігі -1
Массасы - 9,10*10-28 г.
Атомдық масса бірлігінде - 0,00055

Слайд 13

Электрондық бұлт Атомдағы электрондар қозғалысының траекториясы белгісіз,кванттық механикада ядро маңындағы кеңістікте

Электрондық бұлт

Атомдағы электрондар қозғалысының траекториясы белгісіз,кванттық механикада ядро маңындағы кеңістікте электрондар

болу ықтималдығын – электрондық бұлт , ядро маңындағы электронның болу ықтималдығы 90 % жоғары кеңістікті орбиталь деп атайды.
Слайд 14

Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз. мөлшері жуық орбитальдардан электрондық қабаттар немесе энергетикалық деңгейлер қалыптасады.

Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз.

мөлшері жуық орбитальдардан электрондық қабаттар


немесе энергетикалық деңгейлер қалыптасады.
Слайд 15

Электрондық қабат деп– бір энергетикалық деңгейдегі электрондардың жиынтығын айтады. Орбитальдар бір-

Электрондық қабат деп– бір энергетикалық деңгейдегі электрондардың жиынтығын айтады.

Орбитальдар бір- бірінен

өздерінің энергиялары, пішіндері және кеңістіктегі орналасу бағыттары арқылы ажыратылады және бұл жағыдайлар электрон қасиеттерінің кванттық сипатын көрсетеді.
Слайд 16

Энергетикалық деңгейде орналасқан электрон саны Егер n = 1 болса N

Энергетикалық деңгейде орналасқан электрон саны
Егер n = 1 болса N

= 2
n = 2 болса N =2*22=8
n = 3 болса N =2*32=18
Слайд 17

This is known as a 1s sublevel: That contains 1 orbital

This is known as a 1s sublevel: That contains 1 orbital

s

orbital

electron spinning clockwise

electron spinning
counter- clockwise

Energy Level 1

Слайд 18

Energy level 2 s orbital p orbitals 2s sublevel 2p sublevel

Energy level 2

s orbital

p orbitals

2s sublevel

2p sublevel

Слайд 19

s orbital p orbitals d orbitals 3s sublevel 3p sublevel 3d sublevel Energy level 3

s orbital

p orbitals

d orbitals

3s
sublevel

3p
sublevel

3d
sublevel

Energy level 3

Слайд 20

s orbital p orbitals d orbitals f orbitals Energy level 4

s orbital

p orbitals

d orbitals

f orbitals

Energy level 4

4s sublevel

4p sublevel

4d sublevel

4f sublevel

Слайд 21

s orbitals

s orbitals

Слайд 22

p orbitals

p orbitals

Слайд 23

d orbitals

d orbitals

Слайд 24

Слайд 25

Электронның күйін 4 квант саны сипаттайды Бас квант саны – n

Электронның күйін 4 квант саны сипаттайды

Бас квант саны – n электрондардың

жалпы энергия қорын және электронның ядродан қандай қашықтықта орналасқан көрсетеді.

n - 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
бүтін сандармен ал оған сәйкес келетін энергетикалық деңгейлерді латынша бас әріптермен белгілейді K, L, M, N, O, P, Q

Слайд 26

Бас квант сандары 1, 2 , 3, 4, 5, 6, 7;

Бас квант сандары 1, 2 , 3, 4, 5, 6, 7;
Энергетикалық

деңгей K,L,M,N,O, P, Q
энергетикалық деңгей деп - бас квант сандарының мәндері бірдей орбитальдардың жиынтығы айтады
Слайд 27

Орбиталь квант саны – l (қосымша квант саны) электронның энергетикалық күйін

Орбиталь квант саны – l
(қосымша квант саны) электронның энергетикалық күйін

және орбитальдардың пішінін көрсетеді

Қосымша квант санының қабылдайтын мәндері
0- ден n-1 – ге дейінгі бүтін сандар болып келеді және оларға
0, 1, 2, 3... n -1
s, p, d, f деңгейшелер сәйкес келеді

Бас квант саны (n) мен қосымша квант санының (l) қосындысы деңгейшенің энергиясын анықтайды. Қосынды неғұрлым көп болса энергетикалық деңгейшенің энергиясы да соғұрлым жоғары болады

Слайд 28

Орбиталь квант сандарының мәндері мен деңгейшелер

Орбиталь квант сандарының мәндері мен деңгейшелер

Слайд 29

Магнит квант саны - ml пішіндері бірдей орбитальдардың кеңістікте орналасу бағытын

Магнит квант саны - ml пішіндері бірдей орбитальдардың кеңістікте орналасу бағытын

көрсетеді.

Магниттік квант саны орбиталь квант санына тәуелді болады және орбиталь квант санының мәніне сәйкес –l, 0, + l шегінде болатын бүтін сандар

Слайд 30

Магнит квант сандарының мәндері

Магнит квант сандарының мәндері

Слайд 31

Спин квант саны – ms электронның өз осінен қай бағытта қозғалатынын

Спин квант саны – ms электронның өз осінен қай бағытта қозғалатынын

көрсетеді.Электрон өз осінен сағат тілінің бағыты бойынша немесе оған қарсы бағытта қозғалуы мүмкін.
Осыған сәйкес спин квант саны

Спин квант саны

және

Слайд 32

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Hydrogen Electron Building (1 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Hydrogen Electron Building
(1 e -)

Слайд 33

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Helium Electron Building (2 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Helium Electron Building
(2 e -)

Слайд 34

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Lithium Electron Building (3 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Lithium Electron Building
(3 e -)

Слайд 35

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Beryllium Electron Building (4 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Beryllium Electron Building
(4 e -)

Слайд 36

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Boron Electron Building (5 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Boron Electron Building
(5 e -)

Слайд 37

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Carbon Electron Building (6 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Carbon
Electron Building
(6 e -)

Слайд 38

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Nitrogen Electron Building (7 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Nitrogen Electron Building
(7 e -)

Слайд 39

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Oxygen Electron Building (8 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Oxygen Electron Building
(8 e -)

Слайд 40

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Fluorine Electron Building (9 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Fluorine Electron Building
(9 e -)

Слайд 41

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Neon Electron Building (10 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Neon Electron Building
(10 e -)

Слайд 42

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f ?????? Electron Building (14 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

?????? Electron Building
(14 e -)

Слайд 43

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Silicon Electron Building (14 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Silicon Electron Building
(14 e -)

Слайд 44

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f ????? Electron Building (17 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

????? Electron Building
(17 e -)

Слайд 45

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f ????? Electron Building (17 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

????? Electron Building
(17 e -)

Слайд 46

2s 1s 2p 3s 3p 3d 4p 4s 4d 4f Chlorine Electron Building (17 e -)

2s

1s

2p

3s

3p

3d

4p

4s

4d

4f

Chlorine Electron Building
(17 e -)

Слайд 47

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Draw an electron filling

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Draw an electron filling diagram and the electron configuration for the

element Manganese. (e- = 25)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s2

4s fills before 3d

3d

Слайд 48

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Draw an electron filling

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Draw an electron filling diagram and the electron configuration for the

element nickel. (e- = 28)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d8 4s2

4s fills before 3d

3d

Слайд 49

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Chromium Cr (e- =

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Chromium Cr (e- = 24)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d4 4s2

Слайд 50

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Copper Cu (e- =

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Copper Cu (e- = 29)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d9 4s2

Слайд 51

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Copper Cu (e- =

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Copper Cu (e- = 29)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s1

Слайд 52

1s 2s 2p Draw an electron filling diagram and the electron

1s

2s

2p

Draw an electron filling diagram and the electron configuration for the

ion O2-.

1s2 2s2 2p6

Слайд 53

1s 2s 2p Draw an electron filling diagram and the electron

1s

2s

2p

Draw an electron filling diagram and the electron configuration for the

ion Na+.

1s2 2s2 2p6

Слайд 54

1s 2s 2p 3s 3p Draw an electron filling diagram and

1s

2s

2p

3s

3p

Draw an electron filling diagram and the electron configuration for the

ion Cl -

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6

Слайд 55

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Iron Fe (e- =

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Iron Fe (e- = 26)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2

4s

fills before 3d
Слайд 56

1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s Iron II ion Fe2+

1s

2s

2p

3s

3p

3d

4s

Iron II ion Fe2+ (e- = 24)

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6

3d6 4s0

4s empties before 3d

Слайд 57

Атомдағы электрондарды орбитальдарда орналастыру үшін s және p электрондарының кеңістікте орналасуы

Атомдағы электрондарды орбитальдарда орналастыру үшін

s және p электрондарының кеңістікте орналасуы
А)

дұрыс салынған ; б) қате салынған
Слайд 58

1925ж Швейцария ғалымы В.Паули атомдардың спектрлерін зерттей келіп мынадай ереже немесе

1925ж Швейцария ғалымы В.Паули атомдардың спектрлерін зерттей келіп мынадай ереже немесе

принцип ұсынды: атомда төрт квант сандарының мәні бірдей болатын екі электрон болмайды

Паули ұстанымы (принципі)

Слайд 59

Хунд ережесі Бір деңгейшедегі орналасқан электрондардың спин квант сандарының қосындысы максималь

Хунд ережесі

Бір деңгейшедегі орналасқан электрондардың спин квант сандарының қосындысы максималь болуы

шарт; ол үшін электрондар деңгейшеде алдымен бір- бірден ,соңынан жұптаса орналасады.
Слайд 60

Бір орбитальда спиндері қарама –қарсы бағытталған екі электрон ғана орналасады мысалы:

Бір орбитальда спиндері қарама –қарсы бағытталған екі электрон ғана орналасады
мысалы:
K

(n=1) болғанда s (l=0) магнит квант саны 0, орбитальдар саны - 1, максималь электрондар саны -2
Слайд 61

Атомдағы электрондардың энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелерде орналасуы Клечковскийдің ережелеріне бағынады

Атомдағы электрондардың энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелерде орналасуы Клечковскийдің ережелеріне бағынады

Слайд 62

Атомның электрондары оның деңгейлері мен деңгейшелерінде бас және орбиталь квант сандарының

Атомның электрондары оның деңгейлері мен деңгейшелерінде бас және орбиталь квант сандарының

қосындысының
(n + l) өсу ретімен орналасады, ал егер екі деңгейше үшін (n + l) – дің мәні бідей болса, онда электрон алдымен l-дің мәні үлкен деңгейшеде орналасады.
Слайд 63

Мысалы: 3d мен 4s орбитальдарындағы электрондар үшін 4s (4+0=4) және 3d

Мысалы: 3d мен 4s орбитальдарындағы электрондар үшін 4s (4+0=4) және 3d

(3+2=5) біле отырып, алғашқысының энергиясы соңғысынан кішірек екенін, егер n мен l қосындысы бірдей мәнге ие болса, энергия бас квант санының мәніне тәуелді болады.
Мысалы: 3d мен 4p үшін қосынды (3+2=5 , 4+1=5) бірдей 5 –ке тең. Бірақ
3d орбиталінің энергиясы 4p мен салыстырғанда аздау, өйткені біріншісінде n=3 те екіншісінде n=4
Слайд 64

Слайд 65

Слайд 66

Слайд 67

Слайд 68

периодтық кестеде элемент орналасқан период нөмірі электрон орналасатын энергетикалық деңгей нөмірін

периодтық кестеде элемент орналасқан период нөмірі электрон орналасатын энергетикалық деңгей нөмірін

және валенттілік электрондар орналасқан - деңгейшелер санын көрсетеді

n

1

2

3

r

r

r

r1 ˂ r2 ˂ r3 … … ˂ rn
E1 ˂ E 2 ˂ E3 ... ... ˂ En

Слайд 69

Атомдағы электрондардың деңгейлер мен деңгейшелер де орналасуы 1s 2s 2p 3s

Атомдағы электрондардың деңгейлер мен деңгейшелер де орналасуы
1s 2s 2p 3s 3p

4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d
Слайд 70

Слайд 71

Тапсырма №1 Атомның электрондық формуласы берілген ол қай элементке сәйкес келеді:

Тапсырма №1
Атомның электрондық формуласы берілген ол қай элементке сәйкес келеді:
1s2

2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1
a)Ae b)K c)Cr d)V
Слайд 72

Тапсырма № 2 Берілген электрондық конфигурацияның қайсысы үшінші периодтың екінші тобының

Тапсырма № 2
Берілген электрондық конфигурацияның қайсысы үшінші периодтың екінші тобының элементіне

сәйкес келеді:
a) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4; c) 1s2 2s2 2p6 3s2;
b) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5; d) 1s2 2s2 2p6 3s1;
Слайд 73

Электрондық конфигурациясы... 3d5 4s1 болатын элемент a) Co; b) V; c)

Электрондық конфигурациясы... 3d5 4s1 болатын элемент

a) Co; b) V; c) Cr;

d)Mn; e)Fe;
Мына электрондық конфигурация қайсы элементке тән 1s2 2s2 2p6 3s2 3p63d2 4s2
a) Sc; c)Ti;
b) Ca; d)V;
Слайд 74

Октет ережесі - s- және p- элементтердің электрондарды қосып, беріп немесе

Октет ережесі - s- және p- элементтердің электрондарды қосып, беріп немесе жұптастыру

нәтижесінде сыртқы энергетикалық қабатын 8-электронға дейін толтыруға негізделген.

Мысалы, мынадай электрондық құрлысы бар 1s2 2s 22p6 3s1 натрий атомына октет түзу үшін бір электрон беру әлдеқайда жеңіл.

Ал фтор атомына: 1s2 2s22p5 октет түзу үшін тек бір электрон жетіспейді.

Электрондарды беру, қосып алу немесе жұптастыру нәтиже- сінде ns 2np6 электрондық конфигурация түзетін болса, оны октет ережесіне бағынады деп айтады. Бұл жағдайда сыртқы энергетикалық қаба-тында 8 электрон болады.

Слайд 75

Үйге тапсырма: l = 0 орбитальдарының кеңістіктегі пішіні қандай және қалай

Үйге тапсырма:

l = 0 орбитальдарының кеңістіктегі пішіні қандай және қалай аталады?
l=1

орбитальдарының кеңістіктегі пішіні қандай және қалай аталады?
s ,p, d, f деңгейшелеріндегі орбитальдар саны қандай?
Энергетикалық деңгейдегі электрондардың максималь мәні неге тең?
S , Sc , Fe, CI, Kr элемент атомдарының соңғы қабаттағы электрондарының күйін сипаттайтын квант сандарын жазыңыз.