Гетерофункционалды органикалық қосылыстар

Содержание

Слайд 2

ЖОСПАР 1. Гетерофункционалды қосылыстар 2. Гетерофунционалды қосылыстардың түрлері 3. Ақуыздар, амин қышқылдары 4.Нуклеин қышқылдары 5.Пайдаланған әдебиеттер

ЖОСПАР

1. Гетерофункционалды қосылыстар
2. Гетерофунционалды қосылыстардың түрлері
3. Ақуыздар, амин қышқылдары
4.Нуклеин қышқылдары


5.Пайдаланған әдебиеттер
Слайд 3

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР Жасушаларда, тіндерде, ағзада метаболизм барысында түзілетін заттарды метаболиттер деп

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

Жасушаларда, тіндерде, ағзада метаболизм барысында түзілетін заттарды метаболиттер деп атайды.


Метаболизм – яғни зат алмасу процессі.
Биологиялық процесстерде негізінен гетерофункционалды қосылыстар қатысады.
Құрамында екі немесе одан да көп табиғаты әртүрлі функционалдық топтары бар органикалық қосылыстар.
Слайд 4

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР Гетерофункионалды қосылыстарға жай биомолекулар жатады: амин спирттері аминофенолдар, гидрокси-,

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

Гетерофункионалды қосылыстарға жай биомолекулар жатады: амин спирттері аминофенолдар, гидрокси-, амин-,

оксоқышқылдары, моносахаридтер, пурин мен пиримидин негіздері, витаминдер, гормондар және т.б.
Осы қосылыстардан жоғарғы молекулалы органикалық заттар құрылады: полисахаридтер, нуклеин қышқылдары, ақуыздар және т.б.
Слайд 5

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР Гетерофункционалды қосылыстардан дәрілер де алынады: Салицил қышқылы және олардың

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

Гетерофункционалды қосылыстардан дәрілер де алынады:
Салицил қышқылы және олардың туындылары(ацетилсалицил қышқылы,

метилсалицилат, салол)
Сульфаниламидтік трепараттары (стрептоцид)
Пара-аминобензой қышқылының туындылары (новакаин, анестезин) және т.б.
Слайд 6

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР Функционал топтың орналасыун халықаралық номенклатура бойынша (цифрмен) көрсетеді, ал

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

Функционал топтың орналасыун халықаралық номенклатура бойынша (цифрмен) көрсетеді, ал рационалды

номенклатура бойынша грек әріптерін қолданылады.
Грек алфавитінің әріптері карбоксил тобына жақын көміртектен, яғни С-2 атомынан санау басталады.
4 3 2 1
С – С – С – С – ОН
γ β α ||
О
Слайд 7

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

Слайд 8

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР Гетерофункционалды қосылыстардың химиялық қасиеттері: қосылыстың әртүрлі функционалдық топтардың болуы

ГЕТЕРОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚОСЫЛЫСТАР

Гетерофункционалды қосылыстардың химиялық қасиеттері:
қосылыстың әртүрлі функционалдық топтардың болуы монофункционалдық қосылыстарға

тән қасиеттердің күшеюіне немесе әлсіреуіне алып келеді
және спецификалық (ерекше) химиялық қасиеттерді тудырады.
Слайд 9

АҚУЫЗДАР Амин қышқылдары ақуыздардың биологиялық арнайылығын және олардың тағамдық құндылығын анықтайды.

АҚУЫЗДАР

Амин қышқылдары ақуыздардың биологиялық арнайылығын және олардың тағамдық құндылығын анықтайды.
Амин

қышқылдарының алмасуының бұзылуы көптеген ауруларға алып келеді.
Амин қышқылдары асқазан-ішек жолдарында сіңіріліп, қанмен барлық органдарға және тіндерге тарайды, сол жерде ақуыздар синтезіне қатысады және әртүрлі өзгерістерге ұшырайды.
Тірі ағзада ақуыздардың амин қышқылдары құрамы генетикалық кодпен анықталады, синтездегенде 20 стандартты аминқышқылы қолданылады.
Қанда амин қышқылдарының тұрақты концентрациясы сақталады.
Қандағы амин қышқылдарының концентрациясы бауырдың және бүйректің функционалдық жағдайын көрсетеді.
Қандағы амин қышқылдарының құрамы бүйректің қызметі бұзылған кезде, ақуыздың мөлшері көбейіп кетенді.
Слайд 10

АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ Ақуыздар (протеиндер) гидролизденгенде α-аминоқышқылдарын түзетін жоғары молекулалы органикалық қосылыстар,

АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Ақуыздар (протеиндер) гидролизденгенде α-аминоқышқылдарын түзетін жоғары молекулалы органикалық қосылыстар, биополимерлер.


α-Амин қышқылдарда карбоксил –СООН және амин тобы –NH2 α-көміртегінде орналасқан.
α
негіздік топ H2N – CH – COOH қышқылдық топ
|
R
Слайд 11

R

R

Слайд 12

АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ Амин қышқылдарының түрлері: Алмастырылмайтын (валин, лейцин, изолейцин, фенилаланин, триптофан,

АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Амин қышқылдарының түрлері:
Алмастырылмайтын (валин, лейцин, изолейцин, фенилаланин, триптофан, треонин, метионин,

лизин);
Шартты түрде алмастырылатын (аргинин және гистидин);
Алмастырылатын (аланин, аспарагин, аспарагин қышқылы, глицин (гликокол), серин, глутамин, глутамин қышқылы, цистеин (цистин), пролин, тирозин.
Слайд 13

АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ Алмастырылмайтын аминқышқылдары адам организмінде синтезделмейді, бірақ өмірлік маңызды заттар

АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Алмастырылмайтын аминқышқылдары адам организмінде синтезделмейді, бірақ өмірлік маңызды заттар болып

табылады.
Олар тағаммен бірге ағзаға түсіп отыруы қажет. Жетіспеген жағдайда организмнің өсуі және дамуы тежеледі.
Алмастырылмайтын аминқышқылдарының тағамдық ақуыздағы оптималды мөлшері адамның жасына, жынысына, кісібіне және басқа жағдайларға байланысты болады.
Алмастырылатын аминқышқылдары адам организмінде синтезделеді.
Слайд 14

ПЕПТИДТЕРДІҢ ТҮЗІЛУІ. α-аминқышқылдарының молекулаішілік әрекеттесуінің нәтижесінде пептидтер түзіледі. Екі α-аминқышқылдары әрекеттескенде

ПЕПТИДТЕРДІҢ ТҮЗІЛУІ.

α-аминқышқылдарының молекулаішілік әрекеттесуінің нәтижесінде пептидтер түзіледі.
Екі α-аминқышқылдары әрекеттескенде

дипептид түзіледі.
Үш α-аминқышқылдары әрекеттессе трипептид түзіледі және т.б.
Слайд 15

КӨМІРСУЛАР: фотосинтездің бірінші өнімдері болғандықтан бейорганикалық және органикалық заттарды байланыстырады; белоктармен,

КӨМІРСУЛАР:

фотосинтездің бірінші өнімдері болғандықтан бейорганикалық және органикалық заттарды байланыстырады;
белоктармен, липидтермен қосылып

күрделі жоғары молекулалы комплекстер түзеді;
ыдырағанда көп мөлшерде энергия бөлініп шығады;
биоорганикалық қосылыстардың құрамында кездеседі: нуклеин қышқылдарының, коферменттер, витаминдердің және т.б.
Слайд 16

МОНОСАХАРИДТЕР

МОНОСАХАРИДТЕР

Слайд 17

ДИСАХАРИДТЕР

ДИСАХАРИДТЕР

Слайд 18

ДИСАХАРИДТЕР

ДИСАХАРИДТЕР

Слайд 19

ЛИПИДТЕР Липидтер гректің “lіpos”- май деген сөзінен шыққан. Липидтер спирт пен

ЛИПИДТЕР

Липидтер гректің “lіpos”- май деген сөзінен шыққан.
Липидтер спирт пен май қышқылдарынан

түзiлген, күрделi эфирлерге жатады.
Слайд 20

ҚАНЫҚҚАН ЖӘНЕ ҚАНЫҚПАҒАН ЖМҚ

ҚАНЫҚҚАН ЖӘНЕ ҚАНЫҚПАҒАН ЖМҚ

Слайд 21

НУКЛЕИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ Нуклеин қышқылдары - бұл биополимерлер, гидролизденгенде пуриндi, пиримидиндi негiздерiн,

НУКЛЕИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

Нуклеин қышқылдары - бұл биополимерлер, гидролизденгенде
пуриндi, пиримидиндi негiздерiн,
пентозалар

(β-Д-рибофураноза, β-Д-дезоксирибоза)
фосфор қышқылын
түзетiн жоғары молекулалық органикалық қосылыстар.
Нуклеин қышқылдарында кездеседi:
пуриндi негiздер: аденин (A), гуанин (Г),
пиримидиндi негiздер: урацил (У), тимин (Т), цитозин (Ц)
Слайд 22

Қант Рибоза 2’

Қант

Рибоза

2’

Слайд 23

Қант дезоксирибоза 2’ H 2’ -

Қант

дезоксирибоза

2’

H

2’ -

Слайд 24

3’ H 1’ 5’ 3’

3’

H

1’

5’

3’